Νομοθεσία σχετική με ακτινοπροστασία Σωτήριος Οικονομίδης Τμήμα Αδειών και Ελέγχων, ΕΕΑΕ 13.02.2016 www.eeae.gr www.eeae.gr

Σύστημα Ακτινοπροστασίας Το 1928 ιδρύθηκε η Διεθνής Επιτροπή Ραδιολογικής Προστασίας ή Ακτινοπροστασίας (International Committee on Radiological Protection – ICRP), με σκοπό τη μελέτη των βλαπτικών επιπτώσεων των ακτινοβολιών στον άνθρωπο και παράλληλα την αναζήτηση εφαρμογής μέτρων και κανόνων ασφάλειας για την ελαχιστοποίησή τους. Έκτοτε και μέχρι σήμερα, με συστάσεις που εκδίδει κατά καιρούς, η ICRP καθορίζει την ακολουθητέα διεθνώς πολιτική σε θέματα ακτινοπροστασίας.

Σύστημα Ακτινοπροστασίας (Επιστημονική βάση) 103 The 2007 Recommendations of the International Commission on Radiological Protection ICRP provides recommendations, UNSCEAR studies the effects of atomic radiation and IAEA establishes standards of safety and provides for the application of the standards Αποτελέσματα ακτινοβολίας Συστάσεις ακτινοπροστασίας

Σύστημα Ακτινοπροστασίας (Ρυθμιστικό πλαίσιο) Το 1996 ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) υιοθετεί το προτεινόμενο από την ICRP σύστημα ακτινοπροστασίας και εκδίδει τα Διεθνή Βασικά Πρότυπα Ασφάλειας για την Προστασία έναντι των Ιοντιζουσών Ακτινοβολιών (BSS). Η Ευρωπαϊκή Ένωση με βάση τα διεθνή BSS, εξέδωσε το 1996 και 1997, δύο Oδηγίες, (96/29 και 97/43 της Euratom) αναφορικά με την ακτινοπροστασία του κοινού, των εργαζομένων και των ασθενών αντίστοιχα.

Σύστημα Ακτινοπροστασίας (Ρυθμιστικό πλαίσιο) Το 2001 δημοσιεύτηκαν Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας, οι οποίοι εναρμονίζουν την ελληνική νομοθεσία με τις οδηγίες 96/29 και 97/43 Euratom. ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Υ.Α. 1014/ΦΕΚ 216 (Β’)/6.3.2001

Εθνικό σύστημα ακτινοπροστασίας ΕΕΑΕ Επαγγελματικές ενώσεις, Επιστημονικές εταιρείες Πολιτική ηγεσία, Υπουργεία, Περιφέρειες, επιτροπές Αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις Υπεύθυνοι ακτινοπροστασίας, εργαζόμενοι Εκπαιδευτικοί φορείς

ΕΕΑΕ: Ρυθμιστική αρχή Αρμόδια για θέματα ακτινοπροστασίας και πυρηνικής ασφάλειας Αποκεντρωμένη (αυτόνομη) δημόσια υπηρεσία

Αρμοδιότητες - Δράσεις Πυρηνική ασφάλεια Ραδιολογική ασφάλεια Ακτινοπροστασία Κανονιστικό - ρυθμιστικό έργο Έλεγχοι και αδειοδοτήσεις εγκαταστάσεων/εφαρμογών Δοσιμέτρηση εργαζομένων με ακτινοβολίες Βαθμονομήσεις οργάνων μέτρησης ακτινοβολιών Παρακολούθηση επιπέδων ραδιενέργειας περιβάλλοντος Καταστάσεις έκτακτης ανάγκης Καταπολέμηση παράνομης διακίνησης ραδιενεργών υλικών Εκπαίδευση Έρευνα και ανάπτυξη Διεθνείς συνεργασίες και εκπροσωπήσεις Ενημέρωση του κοινού

Εφαρμογές ιοντιζουσών ακτινοβολιών: ιατρική, έρευνα, βιομηχανία Εφαρμογές ιοντιζουσών ακτινοβολιών: ιατρική, έρευνα, βιομηχανία Ακτινοθεραπεία (γραμμικοί επιταχυντές, 60Co συστήματα, συστήματα βραχυθεραπείας): Πυρηνική ιατρική (συστήματα γ-camera, PET/CT, θάλαμοι για θεραπευτική χρήση) Διαγνωστική/επεμβατική ακτινολογία (αξονικοί τομογράφοι, X-ray συστήματα, επεμβατικά ακτινολογικά συστήματα) Οδοντιατρικά εργαστήρια Κτηνιατρικά Ερευνητικές και εκπαιδευτικές εφαρμογές Βιομηχανικές εφαρμογές

Επεμβατική ακτινολογία Η επεμβατική ακτινολογία περιλαμβάνει ακτινοσκοπικά καθοδηγούμενες θεραπευτικές και διαγνωστικές τεχνικές. Αγγειοχειρουργοί Καρδιολόγοι Νευροχειρουργοί Ορθοπεδικοί Ουρολόγοι, κλπ

Επεμβατική ακτινολογία ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ Εμπλοκή προσωπικού διαφόρων ειδικοτήτων Κατάλληλη εκπαίδευση, ικανότητες Χρήση συστημάτων ακτίνων Χ, υψηλής τεχνολογίας (τα οποία διαρκώς εξελίσσονται) Σύνθετες και χρονοβόρες διαδικασίες Συνθήκες αυξημένου στρες Έκθεση στη ακτινοβολία

Σύστημα Ακτινοπροστασίας (Ρυθμιστικό πλαίσιο) Το 2001 δημοσιεύτηκαν Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας, οι οποίοι εναρμονίζουν την ελληνική νομοθεσία με τις οδηγίες 96/29 και 97/43 Euratom. ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Υ.Α. 1014/ΦΕΚ 216 (Β’)/6.3.2001

Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας Μέρος Τίτλος 1 ΑΡΧΕΣ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2 ΑΔΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ  3 ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ  4 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 5 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ  6 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΚΑTΑΛΟΙΠΩΝ 7 ΕΡΓΑΣTΗΡΙΑ ΑΚTΙΝΟΒΟΛΙΩΝ ΓΙΑ ΕΡΕYΝΑ, ΕΚΠΑΙΔΕYΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 8 ΕΡΓΑΣTΗΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΡΑΔΙΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ  9 ΕΓΚΑTΑΣTΑΣΕΙΣ ΑΚTΙΝΟΒΟΛΗTΩΝ ΚΛΕΙΣTΩΝ ΠΗΓΩΝ  10 ΕΓΚΑTΑΣTΑΣΕΙΣ ΕΠΙTΑΧYΝTΩΝ ΣΩΜΑTΙΔΙΩΝ  11 ΜΕTΑΦΟΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ YΛΙΚΩΝ 12 ΠΑΡΑΡTΗΜΑTΑ

Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας Μέρος Τίτλος 1 ΑΡΧΕΣ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2 ΑΔΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ  3 ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ  4 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 5 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ  6 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΚΑTΑΛΟΙΠΩΝ 7 ΕΡΓΑΣTΗΡΙΑ ΑΚTΙΝΟΒΟΛΙΩΝ ΓΙΑ ΕΡΕYΝΑ, ΕΚΠΑΙΔΕYΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 8 ΕΡΓΑΣTΗΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΡΑΔΙΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ  9 ΕΓΚΑTΑΣTΑΣΕΙΣ ΑΚTΙΝΟΒΟΛΗTΩΝ ΚΛΕΙΣTΩΝ ΠΗΓΩΝ  10 ΕΓΚΑTΑΣTΑΣΕΙΣ ΕΠΙTΑΧYΝTΩΝ ΣΩΜΑTΙΔΙΩΝ  11 ΜΕTΑΦΟΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ YΛΙΚΩΝ 12 ΠΑΡΑΡTΗΜΑTΑ

Αρχές Ακτινοπροστασίας Αιτιολόγηση Όρια Δόσης Βελτιστοποίηση

Αρχή της Αιτιολόγησης Αιτιολόγηση Σχετικά ερωτήματα Κάθε εφαρμογή που ενέχει έκθεση σε ιοντίζουσα ακτινοβολία πρέπει να αποφέρει ικανοποιητικό όφελος στα εκτιθέμενα άτομα ή στο κοινωνικό σύνολο, έτσι ώστε να αντισταθμίζεται η πιθανή βλάβη την οποία αυτή μπορεί να προκαλέσει. Αρχή της Αιτιολόγησης Σχετικά ερωτήματα Είναι η σωστή εξέταση; Απαιτείται η συγκεκριμένη εξέταση; Μήπως έχει πραγματοποιηθεί η ίδια εξέταση πρόσφατα; Υπάρχει εναλλακτική εξέταση;

Αρχή της Βελτιστοποίησης Αρχή της Βελτιστοποίησης Βελτιστοποίηση Κάθε έκθεση που οφείλεται σε μια αιτιολογημένη πρακτική πρέπει να προγραμματίζεται ώστε το μέγεθος των δόσεων που συνεπάγεται, ο αριθμός των εκτιθέμενων ατόμων και η πιθανότητα να προκύψουν μη αναμενόμενες εκθέσεις να διατηρούνται τόσο χαμηλά όσο είναι λογικά εφικτό (αρχή της ALARA “As Low As Reasonably Achievable”) λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες

Αρχή της Βελτιστοποίησης Αρχή της Βελτιστοποίησης Βελτιστοποίηση Κάθε έκθεση που οφείλεται σε μια αιτιολογημένη πρακτική πρέπει να προγραμματίζεται ώστε το μέγεθος των δόσεων που συνεπάγεται, ο αριθμός των εκτιθέμενων ατόμων και η πιθανότητα να προκύψουν μη αναμενόμενες εκθέσεις να διατηρούνται τόσο χαμηλά όσο είναι λογικά εφικτό (αρχή της ALARA “As Low As Reasonably Achievable”) λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες Πρωτόκολλο Εργασίας - Βελτιστοποίηση εφαρμοζόμενων πρακτικών Κατάλληλη επιλογή εξοπλισμού Συστηματικός έλεγχος ποιότητας εξοπλισμού Περιοριστικά Επίπεδα Δόσεων (Εργαζόμενοι) Διαγνωστικά Επίπεδα Αναφοράς (Ασθενείς)

Αρχή Ορίων Δόσης Όρια Δόσης Οι εκθέσεις σε ακτινοβολία πρέπει να υπόκεινται σε όρια δόσεων, η υπέρβαση των οποίων θεωρείται μη αποδεκτή. Είδος ορίου Εργαζόμενοι Κοινό Ετήσια ενεργός δόση 20 mSv 1 mSv Φακός οφθαλμού 150 mSv 50 mSv Δέρμα 500 mSv Άκρα Στα όρια αυτά δεν περιλαμβάνονται οι δόσεις που οφείλονται στην ακτινοβολία του υποστρώματος και στις ιατρικές εκθέσεις για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς.

Αρχή Ορίων Δόσης Όρια Δόσης Οι εκθέσεις σε ακτινοβολία πρέπει να υπόκεινται σε όρια δόσεων, η υπέρβαση των οποίων θεωρείται μη αποδεκτή. Είδος ορίου Εργαζόμενοι Κοινό Ετήσια ενεργός δόση 20 mSv 1 mSv Φακός οφθαλμού 150 mSv 50 mSv Δέρμα 500 mSv Άκρα Στα όρια αυτά δεν περιλαμβάνονται οι δόσεις που οφείλονται στην ακτινοβολία του υποστρώματος και στις ιατρικές εκθέσεις για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς.

Αρχή Ορίων Δόσης Όρια Δόσης Οι εκθέσεις σε ακτινοβολία πρέπει να υπόκεινται σε όρια δόσεων, η υπέρβαση των οποίων θεωρείται μη αποδεκτή. Είδος ορίου Εργαζόμενοι Κοινό Ετήσια ενεργός δόση 20 mSv 1 mSv Φακός οφθαλμού 50 mSv Δέρμα 500 mSv 150 mSv Άκρα Νέα δεδομένα οδήγησαν στην αναθεώρηση του ορίου για το φακό του ματιού από την ICRP 20 mSv Στα όρια αυτά δεν περιλαμβάνονται οι δόσεις που οφείλονται στην ακτινοβολία του υποστρώματος και στις ιατρικές εκθέσεις για διαγνωστικούς και θεραπευτικούς σκοπούς.

Επαγγελματικός κίνδυνος θάνατοι/έτος Βιομηχανία πετρελαίου-αερίου 1/ 600 Λατομεία 1/ 3,000 Ανθρακορυχεία 1/ 5,000 Σιδηρόδρομοι 1/ 6,000 Οικοδομή 1/ 7,000 Γεωργία 1/ 9,000 Χημική Βιομηχανία 1/12,000 Αυτοκινητοβιομηχανία 1/ 70,000 Βιομηχανία ρούχων 1/ 200,000 1/1000 (20mSv)

Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας Μέρος Τίτλος 1 ΑΡΧΕΣ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2 ΑΔΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ  3 ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ  4 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 5 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ  6 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΚΑTΑΛΟΙΠΩΝ 7 ΕΡΓΑΣTΗΡΙΑ ΑΚTΙΝΟΒΟΛΙΩΝ ΓΙΑ ΕΡΕYΝΑ, ΕΚΠΑΙΔΕYΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 8 ΕΡΓΑΣTΗΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΡΑΔΙΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ  9 ΕΓΚΑTΑΣTΑΣΕΙΣ ΑΚTΙΝΟΒΟΛΗTΩΝ ΚΛΕΙΣTΩΝ ΠΗΓΩΝ  10 ΕΓΚΑTΑΣTΑΣΕΙΣ ΕΠΙTΑΧYΝTΩΝ ΣΩΜΑTΙΔΙΩΝ  11 ΜΕTΑΦΟΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ YΛΙΚΩΝ 12 ΠΑΡΑΡTΗΜΑTΑ

Ειδική άδεια λειτουργίας εργαστηρίου ιοντιζουσών ακτινοβολιών Εργαστήρια ακτινοβολιών κατηγορίας Χ-1, Χ-2, Χ-3 Έκδοση άδειας σκοπιμότητας Χορήγηση προέγκρισης κατασκευής Έκδοση πιστοποιητικού καταλληλότητας Ειδική άδεια λειτουργίας Από την Περιφέρεια, μετά από γνωμοδότηση της Επιτροπής Ιοντιζουσών και μη Ιοντιζουσών Ακτινοβολιών του ΥΥ ΕΕΑΕ ΕΕΑΕ ΕΕΑΕ ν. 4310/2014, άρθρο 90

Έκδοση ειδικής άδειας λειτουργίας Έλεγχος δικαιολογητικών Επιτόπιος έλεγχος Πιστοποιητικό καταλληλότητας Ειδική άδεια λειτουργίας (ισχύει για 5 έτη) Ευρήματα Διορθωτικές ενέργειες

Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας Μέρος Τίτλος 1 ΑΡΧΕΣ ΑΚΤΙΝΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 2 ΑΔΕΙΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΙΟΝΤΙΖΟΥΣΩΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΩΝ  3 ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ  4 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΠΥΡΗΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ 5 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ  6 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΚΑTΑΛΟΙΠΩΝ 7 ΕΡΓΑΣTΗΡΙΑ ΑΚTΙΝΟΒΟΛΙΩΝ ΓΙΑ ΕΡΕYΝΑ, ΕΚΠΑΙΔΕYΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 8 ΕΡΓΑΣTΗΡΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΡΑΔΙΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ  9 ΕΓΚΑTΑΣTΑΣΕΙΣ ΑΚTΙΝΟΒΟΛΗTΩΝ ΚΛΕΙΣTΩΝ ΠΗΓΩΝ  10 ΕΓΚΑTΑΣTΑΣΕΙΣ ΕΠΙTΑΧYΝTΩΝ ΣΩΜΑTΙΔΙΩΝ  11 ΜΕTΑΦΟΡΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ YΛΙΚΩΝ 12 ΠΑΡΑΡTΗΜΑTΑ

Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας

Κανονισμοί Ακτινοπροστασίας

Council Directive 2013/59Euratom Ο ΔΟΑΕ εξέδωσε νέα BSS. Νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία: Council Directive 2013/59/Euratom of 5 December 2013 laying down basic safety standards for protection against the dangers arising from exposure to ionizing radiation. Ενοποίηση της Ευρωπαϊκής Νομοθεσίας: Directive 96/29/Euratom, Basic Safety Standards Directive 97/43/Euratom, Medical Exposures Directive 89/618/Euratom, Public Information Directive 90/641/Euratom, Outside Workers Directive 2003/122/Euratom, Control of high-activity sealed radioactive sources and orphan sources Commission Recommendation 90/143/Euratom, Radon

Council Directive 2013/59Euratom Αλλαγές: νέα κατηγοριοποίηση των καταστάσεων έκθεσης σε ακτινοβολία: σχεδιασμένη (planned), υπάρχουσα (existing) και έκτακτη (emergency), εφαρμογή κλιμακούμενης προσέγγισης κατά το ρυθμιστικό έλεγχο (graded approach), έμφαση σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος, καθορισμός ρυθμιστικών απαιτήσεων για φυσικές πηγές ραδιενέργειας (οικοδομικά υλικά, κοσμική ακτινοβολία), επιδίωξη εναρμόνισης στην εκπαίδευση και ενημέρωση: διευκρινίζονται κριτήρια και προσόντα επαγγελματικών ομάδων που εμπλέκονται στο σύστημα ραδιολογικής προστασίας – κοινό πλαίσιο αναγνώρισης εντός ΕΕ, μείωση του ορίου δόσης στον φακό του οφθαλμού για τους επαγγελματικά εκτιθέμενους σε ακτινοβολίες, έμφαση στην εκπαίδευση και κατάρτιση ενίσχυση συνεργασίας σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.

Council Directive 2013/59Euratom Μεταφορά στην ελληνική νομοθεσία Δεσμευτικό νομικό κείμενο για όλα τα Κράτη Μέλη Deadline: Φεβρουάριος 2018 Νόμοι, κανονισμοί και αποφάσεις σε συμφωνία με την Οδηγία.

Βάση για την αναθεώρηση του εθνικού νομοθετικού πλαισίου Βάση για την αναθεώρηση του εθνικού νομοθετικού πλαισίου Διεθνή Basic Safety Standards (ΙΑΕΑ GSR 1-4, 7) Νέα Ευρωπαϊκή Οδηγία Council Directive 2013/59 Euratom Συστάσεις από την ΙRRS Mission (αξιολόγηση ομοτίμων) Λειτουργική εμπειρία Πολιτική, Στρατηγική, Στόχοι ΕΕΑΕ

Σας ευχαριστώ πολύ! Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας Τ. Θ. 60092 Αγία Παρασκευή 15310 T: 210 650 6700, F: 210 650 6748 E: info@eeae.gr www.eeae.gr facebook.com/eeaegr twitter.com/#eeaegr