Το ΑΠ στο σύγχρονο μετανεωτερικό κόσμο

Νεωτερικότητα Κυριαρχία του Λόγου Αποϊεροποίηση της γνώσης Στήριξη στην επιστημονική σκέψη Έρευνα – πειραματισμός – γενίκευση Έλεγχος - πρόβλεψη

Ο Λόγος ως κανονιστική αρχή Γραφειοκρατικές δομές Κανονιστικός έλεγχος Απρόσωπο σύστημα Επικράτηση οικονομικού συστήματος

Συνέπειες για εκπαίδευση Επιδίωξη ορθολογικής οργάνωσης της εκπαίδευσης Αποδέσμευση από σκοταδισμό, θρησκοληψία & φόβο εξω-ανθρωπίνων δυνάμεων αλλά και Τυποποιημένα μοντέλα ανάπτυξης ΑΠ Ειδικοί τεχνοκράτες σχεδιάζουν τα ΑΠ στη βάση προκαθορισμένων στόχων

«Πράξη: εφαρμογή της θεωρίας» Η εκπαιδευτική θεωρία, που παρουσιάζεται με τη μορφή γενικών νόμων και αιτιακών ερμηνειών, καθοδηγεί την πρακτική, καθώς στην προοπτική της πρόβλεψης θέτει τα θεμέλια χειρισμού των εκπαιδευτικών περιστάσεων με τρόπο που θα οδηγήσει στην επίτευξη των επιδιωκομένων εκπαιδευτικών στόχων. ⇒ Η γνώση που η θεωρία παρέχει στους εκπαιδευτικούς είναι αδιαμφισβήτητη και έχει κυρίως εργαλειακή αξία.

Διδασκαλία Η παιδαγωγική είναι εφαρμοσμένη επιστήμη ⇒ Η διδασκαλία αποτελεί εφαρμογή του επιδιωκόμενου ΑΠ Διδασκαλία: εφαρμοζόμενο ΑΠ ⇒ Αξιολόγηση: κατακτηθέν ΑΠ

Νεωτερικό ΑΠ Παραγωγή εργαλειακής γνώσης, γνώσης προς χρήση, εφαρμογή και επαλήθευση Τα ΑΠ παράγουν ανθρώπους αντικείμενα με προκαθορισμένους ρόλους στο σύστημα παραγωγής και κατανάλωσης Αδιαφοροποίητα ΑΠ που απευθύνονται σε ένα ομογενοποιημένο μαθητικό πληθυσμό Εκπαιδευτικός διεκπεραιωτής – εκτελεστής προδιαγεγραμμένων δραστηριοτήτων ρουτίνας

Μετανεωτερικός κόσμος Αμφισβήτηση κάθε βεβαιότητας Αναγνώριση & σεβασμός στη διαφορετικότητα & την ετερότητα Από τον κανονιστικό και ατικειμενοποιημένο λόγο στις υποκειμενικές και τοπικές οπτικές Από τα εθνικά στα υπερεθνικά παγκόσμια πλαίσια Αποκεντρωτική λήψη αποφάσεων

Σκοπός Αναλυτικών Προγραμμάτων Συμμετοχή & επικοινωνιακή δράση Παραγωγή κριτικού λόγου Ανάπτυξη μαθητών σε πρόσωπα που δέχονται τη διαφορετικότητα, που συνεργάζονται, που μπορούν να σκέφτονται παραγωγικά

Εκπαιδευτικός Επιδιώκει να δράσει με νόημα όχι εφαρμόζοντας την όποια θεωρία αλλά διερευνώντας την προσωπική του θεωρία και αναμορφώνοντάς την

«Θεωρία ↔ Πράξη» Σε ένα πλαίσιο ανοικτό σε επιλογές (σχεδιασμός και ανάπτυξη του ΑΠ: αλληλεπιδραστική διαδικασία): η θεωρία ούτε εφαρμόζεται στην πράξη, ούτε προέρχεται από αυτή αλλά α) εμπλουτίζει και αναμορφώνει τους τρόπους με τους οποίους βιώνεται και κατανοείται η πράξη, & β) εμπλουτίζεται και η ίδια από αυτή την αναμόρφωση.

Από το αποτέλεσμα στη διαδικασία Από το αποτέλεσμα στη διαδικασία «Το ΑΠ όπως αναπτύσσεται (experienced) στο σχολείο δεν είναι μια μονοσήμαντη μετάδοση ιδεών και πληροφοριών από τον διδάσκοντα σε μια ομάδα παθητικών δεκτών αλλά μια σειρά από επικοινωνίες, αντιδράσεις, ανταλλαγές ανάμεσα στις δυο ομάδες» (Marsh 1997: 5)

Συνέπειες για τον εκπαιδευτικό ?

Από τις θετικιστικές βεβαιότητες στον πρακτικό και κριτικό στοχασμό Από τις θετικιστικές βεβαιότητες στον πρακτικό και κριτικό στοχασμό Από τον κατευθυνόμενο κόσμο των θετικιστικών βεβαιοτήτων στην αμφιβολία, το στοχασμό και τον κριτικό έλεγχο. Από τον εκπαιδευτικό ως καταναλωτή επιστημονικών θεωριών στον (ανα)στοχαζόμενο επαγγελματία, ο οποίος με την κρίση του μπορεί να συμβάλει στην παραγωγή θεωρίας.

(Ανα)στοχαζόμενος επαγγελματίας συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, έχει τη δυνατότητα να (ανα)στοχάζεται να συνεργάζεται να είναι ευέλικτος να αξιοποιεί δεδομένα στην προοπτική της αναμόρφωσης του ΑΠ και της βελτίωσης της εκπαιδευτικής πράξης.

Ανάπτυξη ΑΠ σε επίπεδο σχολικής μονάδας ανάπτυξη ΑΠ στο σχολείο ως μια παραδειγματική μετατόπιση από την έννοια της διδασκαλίας ως μιας δραστηριότητας εφαρμογής της θεωρίας προς την έννοια της διδασκαλίας ως μιας δραστηριότητας παραγωγής θεωρίας Για τους εκπαιδευτικούς η ανάπτυξη ΑΠ στο σχολείο είναι ένας στίβος, όπου μαθαίνουν να στοχάζονται σχετικά με την πρακτική τους, να πειραματίζονται με νέες ιδέες και να τις μορφοποιούν σε θεωρίες διδασκαλίας.

Από τα αδιαφοροποίητα ΑΠ στη διαφοροποιημένη παιδαγωγική

Αξιοποίηση διαφοροποιημένης παιδαγωγικής Ανομοιογένεια τάξης που οφείλεται: στα διαφορετικά σημεία εκκίνησης των μαθητών (διαφορετική γλωσσική – πολιτισμική & κοινωνικοοικονομική προέλευση) στο διαφορετικό φύλο στο διαφορετικό ρυθμό μάθησης…

Αξιοποίηση διαφοροποιημένης παιδαγωγικής Απαραίτητη η αξιοποίησή της διότι: Η ανομοιογένεια είναι μια φυσική κατάσταση Η ομοιογένεια είναι μια αυθαίρετη κατασκευή ⇒ δασκαλοκεντρισμός – γενίκευση - σχεδιασμός ανεξάρτητα από συγκεκριμένους μαθητές

Βασικές παιδαγωγικές παραδοχές Από την πρακτική της διάκρισης στο σεβασμό του δικαιώματος στη διαφορά στην αναγνώριση των δυνατοτήτων όλων των ανθρώπων ⇒ ισότητα ευκαιριών Από το αποτέλεσμα της μάθησης στην εκπαιδευτική διαδικασία Από τη συγκεκριμένη γνώση στην κατάκτηση των στρατηγικών οικοδόμησής της Από τους αυστηρά προκαθορισμένους στόχους στη διαμόρφωση ενός ευέλικτου διδακτικού πλαισίου

Ο εκπαιδευτικός που υιοθετεί την διαφοροποιημένη παιδαγωγική Εργάζεται αρχικά εξατομικευμένα & αντιμετωπίζει κάθε μαθητή ως ξεχωριστό με διαφορετική αφετηρία, ενδιαφέροντα και δικούς του τρόπους & ρυθμούς μάθησης Λαμβάνει υπόψη του το σημείο εκκίνησης κάθε παιδιού Βοηθάει το παιδί να βρει το δικό του τρόπο οικοδόμησης και κατάκτησης της γνώσης Αξιοποιεί τα βιώματα των παιδιών – ενισχύει και επεκτείνει τα ενδιαφέροντά τους Οδηγεί σταδιακά τα παιδιά από την καθοδηγούμενη στην αυτόνομη διερεύνηση

Ο εκπαιδευτικός που υιοθετεί την διαφοροποιημένη παιδαγωγική Απευθύνεται συλλογικά σε όλα τα παιδιά θέτοντας κοινούς στόχους αλλά δίνοντας δυνατότητα αξιοποίησης διαφορετικών δρόμων επίτευξης του στόχου. Αξιοποιεί την εργασία σε ομάδες, με διαφορετικό στόχο για κάθε ομάδα αλλά ένα τελικό κοινό στόχο

Η παιδαγωγική πρακτική μπορεί να διαφοροποιείται ως προς: Τρόπους κατηγοριοποίησης Τρόπους κατανομής σε ομάδες Τρόπους υποστήριξης της διαδικασίας (χρήση εποπτικού υλικού) Παραδείγματα Αφόρμηση και τρόπους ανάπτυξης (επαγωγή, παραγωγή, πείραμα…) Βαθμό καθοδήγησης Τρόπους νοηματοδότησης της διαδικασίας της μάθησης (λύση προβλήματος, πρότζεκτ…) …