ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΝΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΕΣ ΖΗΜΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ:ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ:ΔΗΜ.ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΕΦΗ ΚΙΝΙΝΗ ΟΝ/ΜΟ:ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ:2016-2017

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Σύμφωνα με το άρθρο 269 §1 του ΚΙΝΔ, ο ασφαλιστής ευθύνεται για ζημίες και απώλειες που προκαλούνται από οποιοδήποτε γεγονός, το οποίο συμβαίνει κατά τον πλου, ακόμη και για κλοπή. Ωστόσο, δεν προσδιορίζονται ακριβώς ποια γεγονότα θεμελιώνουν ευθύνη του ασφαλιστή προς αποκατάσταση της ζημίας ενώ τα γεγονότα ορίζεται ότι συμβαίνουν κατά τον πλου. Μπορούμε να διακρίνουμε τα γεγονότα σε δυο κατηγορίες: α) σε γεγονότα που συμβαίνουν στο θαλάσσιο ταξίδι αποκλειστικά όπως ναυάγιο, τρικυμία, σύγκρουση και β) σε γεγονότα που μπορούν να συμβούν και σε χερσαία ασφάλιση όπως φωτιά, κλοπή. Η ως άνω διάταξη είναι ενδοτικού δικαίου και, ως εκ τούτου, τα μέρη μπορούν να συμφωνήσουν διαφορετικά.

Όταν έχουμε ασφάλιση πλοίου, τότε περιλαμβάνονται βλάβες ή απώλειες του πλοίου(αλλά και πλωτών ναυπηγημάτων). Σύμφωνα με το άρθρο 269 § 2 του ΚΙΝΔ, ο ασφαλιστής ευθύνεται για ζημίες που προξένησε σε τρίτους το πλοίο λόγω συγκρούσεως με εξαίρεση τις βλάβες σώματος ή υγείας. Σύμφωνα με το άρθρο 274 του ΚΙΝΔ, ο ασφαλιστής δεν απαλλάσσεται μόνο από το γεγονός ότι οι απώλειες και οι ζημίες οφείλονται σε υπαιτιότητα του πλοιάρχου, του πληρώματος ή άλλων προσώπων. Επομένως, ο ασφαλιστής καλύπτει τις υπαίτιες πράξεις των ως άνω αναφερόμενων προσώπων ενώ ο ίδιος μπορεί να προστατευθεί από αυτήν την ρύθμιση διαμορφώνοντας ανάλογα το ασφάλιστρο. (5794/2001,ΕφΠειρ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ) Αν στην ασφάλιση φορτίου έχει τεθεί ρήτρα αβαρίας, τότε ο ασφαλιστής ευθύνεται μόνο για ολική απώλεια. ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΗ ΜΗ ΓΝΗΣΙΑ ΖΗΜΙΑ: Στο άρθρο 270 του ΚΙΝΔ καθιερώνεται ευθύνη του ασφαλιστή στην περίπτωση κατά την οποία το πλοίο κατέστη ανίκανο προς πλου και τα ασφαλισμένα πράγματα μεταφορτώθηκαν σε άλλο πλοίο. Ο ασφαλιστής καλύπτει τα έξοδα μεταφόρτωσης, εναπόθεσης, φύλαξης, το υπερβάλλον του ναύλου και τα έξοδα διάσωσης με όριο το ασφαλιστικό ποσό.

Ειδικα το αρθρο 20 ν. 2496/1997 Η ασφάλιση μεταφοράς πραγμάτων του συγκεκριμένου άρθρου περιλαμβάνει ζημίες που προκαλούνται από όλους τους κινδύνους, οι οποίοι δεν έχουν εξαιρεθεί, και αποτελούν απειλή για τα πράγματα (135/2014,ΕφΠειρ,ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ) Λόγω της αρχής της καθολικότητας των κινδύνων, δεν απαιτείται ο προσδιορισμός των κινδύνων και βλάβες που προέρχονται από οποιοδήποτε κίνδυνο καλύπτονται. Γι’ αυτό, άλλωστε, γίνεται δεκτό ότι η ύπαρξη ελαττώματος στο πράγμα και η μη δήλωση αυτού, δεν συνιστά απαλλαγή του ασφαλιστή (απαλλαγή όταν εφαρμόζεται το άρθρο 13 §2, ν. 2396/1997). Παραδείγματα: απώλεια πραγμάτων από βύθιση πλοίου, πυρκαγιά, διαβροχή από θαλάσσιο νερό, σήψη λόγω βλάβης ψυκτικών μηχανημάτων.

ΜΗ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΕΣ ΖΗΜΙΕΣ Εάν από πράξη του ασφαλισμένου έγινε αλλαγή πλεύσης του πλου ή του πλοίου, ο ασφαλιστής δεν ευθύνεται έκτοτε (άρθρο 273, ΚΙΝΔ). Ο ασφαλιστής δεν ενέχεται για έξοδα ναυσιπλοΐας, ελλιμενίσεως, ναυλοχίας, καθάρσεως ούτε για τέλη και δικαιώματα που αφορούν στο πλοίο ή στο φορτίο (άρθρο 275, ΚΙΝΔ). Ο ασφαλιστής απαλλάσσεται από ζημίες που δεν συνιστούν ολική απώλεια σε περίπτωση που έχει τεθεί ρήτρα αβαρίας (άρθρο 276,ΚΙΝΔ).

ΑΓΓΛΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ο ασφαλιστής ευθύνεται για απώλειες (losses) που έχουν προκληθεί από ασφαλιζόμενο κίνδυνο. Οι απώλειες μπορεί να είναι ολικές(total) ή μερικές (partial). Οι ολικές χωρίζονται περαιτέρω σε πραγματικές (actual) και τεκμαρτές (constructive). Ολική πραγματική απώλεια συνιστά: - καταστροφή του υπό ασφάλιση πράγματος σε τέτοιο βαθμό ώστε να χάνει τον χαρακτήρα του. - ζημία τέτοια ώστε δεν είναι πλέον το αντικείμενο που ασφαλίστηκε. - ανεπανόρθωτη στέρηση, υπό την έννοια ότι υπάρχουν πιθανότητες μη αποκατάστασής του - η έλλειψη νέων για ικανό χρονικό διάστημα από το πλοίο, το οποίο θεωρείται αγνοούμενο.

Συνεχεια… Ολική τεκμαρτή απώλεια είναι η εγκατάλειψη (ανάλυση σε επόμενη εργασία). Μερική απώλεια αποτελεί ο,τι δεν είναι ολική. Στην περίπτωση που δεν μπορεί να θεμελιωθεί ολική απώλεια, τότε μπορεί να καλυφθεί από τον ασφαλιστή μερική απώλεια. Η έννοια της μερικής απώλειας δεν έχει δημιουργήσει ζητήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αναγνωρίζεται αξίωση για απώλεια της θαλάσσιας περιπέτειας στο πλαίσιο της ασφάλισης φορτίου ‘η της ασφάλισης ναύλου. Αν και δεν έχει προκληθεί, δηλαδή, ζημία ή απώλεια, εντούτοις η θαλάσσια περιπέτεια ματαιώθηκε και οφείλεται αποκατάσταση.

ΜΗ ΚΑΛΥΠΤΟΜΕΝΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ Υπάρχουν κάποιες απώλειες για τις οποίες ο ασφαλιστής δεν έχει ευθύνη. Πιο συγκεκριμένα: Σκόπιμη κακή συμπεριφορά ασφαλισμένου, η οποία προξένησε την απώλεια (αιτιώδης συνάφεια) Απώλειες από καθυστέρηση Απώλειες από την φυσική πορεία των γεγονότων. Απώλειες από πολεμικούς κινδύνους.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βασίλειος Κιάντος, Ασφαλιστικό Δίκαιο, 9η έκδοση, Αθήνα- Θεσσαλονίκη 2005 Ιωάννης Ρόκας, Ασφαλιστικό Δίκαιο.Εισηγήσεις, 3η έκδοση, Αθήνα 2014 Ιωάννης Ρόκας, Ιδιωτική Ασφάλιση, 7η έκδοση, Αθήνα-Κομοτηνή 2002 Howard Bennett, Law of Marine Insurance, 2nd edition, OUP,2006