ΙI. Εκτοπισθέντες, αιτούντες ασύλου και πρόσφυγες 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
1.1 Πρόσφυγες και απάτριδες 1.1 Πρόσφυγες και απάτριδες 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
1.1 Πρόσφυγες και απάτριδες 1.1 Πρόσφυγες και απάτριδες 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος Δείτε το ντοκυμαντέρ που κέρδισε το Όσκαρ μαθητευόμενου σκηνοθέτη (2016) από τη Δάφνη Μαντζαράκη http://www.nytimes.com/2016/09/28/opinion/4-1-miles.html __________________________________________________ 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος Διάγραμμα ύλης O Θεσμός του Ασύλου Στατιστικά στοιχεία – εκτοπισθέντες Στατιστικά στοιχεία – αιτούντες ασύλου Θεσμική κατοχύρωση ασύλου Επίλογος __________________________________________________ 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος 1. Ο θεσμός του Ασύλου 1.1 Ιστορική αναδρομή Σύνδεση της χορήγησης ασύλου με «συγχώρεση» και «προστασία» - Θρησκευτική διάσταση Πριν τη σύγχρονη εποχή Αρχαία Ελλάδα: «Οιδίπους επί Κολωνώ» «Ικέτιδες» Πρώτη κωδικοποίηση: Βασιλιάς Aethelberht of Kent, 600 μ.χ. Αντίστοιχη δυνατότητα καθ’όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα ++ Πολιτική εξορία: Οβίδιος, Βολταίρος κα 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος 1. Ο θεσμός του ασύλου 1.1 Ιστορική αναδρομή Γέννηση του εθνικού κράτους κατά τον 19ο–20ο + κλείσιμο συνόρων Επιδίωξη ομοιογένειας: προκατάληψη κατά μειονοτήτων Γενικευμένο κλείσιμο συνόρων: δυσκολία μετεγκατάστασης Μεγάλα κύματα μέχρι τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο 1881-1920: 2 εκ Ρωσσοεβραίοι από την Ρωσσία (πογκρόμ) 1917-1921: 1,5 εκ Ρώσσοι λόγω επανάστασης (800.000 απάτριδες όταν ο Λένιν ανακάλεσε ιθαγένεια) 1915-1923: 1 εκ Αρμένιοι από την Τουρκία 1912-13: 800.000 από τους Βαλκανικούς πολέμους 1922: 1 εκ Έλληνες από Μ Ασία 1923: ανταλλαγή πληθυσμών +500.000 x (Έλληνες + Τούρκοι) Μαζική προσφυγοποίηση μεγάλων πληθυσμών και «νομιμοποίηση» του φαινομένου Νομιμοποίηση της διακριτικής μεταχείρισης κατά των εναπομείναντων Πολύ σημαντικές μετατοπίσεις/εκτοπίσεις συνέπεια του Β ΠΠ 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος 1. Ο θεσμός του ασύλου 1.1 Ιστορική αναδρομή Κοινωνία των Εθνών (1921): Υψηλός Επίτροπος για Πρόσφυγες (Fridtjof Nansen) 1930: Γραφείο Nansen για τους πρόσφυγες >>> Β ΠΠ + εκτεταμένες ανταλλαγές πληθυσμών 1950: Ύπατη αρμοστεία για τους Πρόσφυγες από τον ΟΗΕ 1951: Υπογραφή Σύμβασης Γενέυης για τους Πρόσφυγες 1967: Πρόσθετο πρωτόκολλο (της ΝΥ) για το καθεστώς των Προσφύγων 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος 1. Ο θεσμός του ασύλου 1.2. Βασικές έννοιες Εκτοπισθέντες: εσωτερικοί ή εξωτερικοί – με ή χωρίς αίτημα ασύλου Αιτούντες ασύλου Πρόσφυγες + Απάτριδες (Σ Γενεύης 1951) Δικαιούχοι συμπληρωματικής προσταστίας (+ανθρωπιστικούς) 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2015 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία – Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
2. Στατιστικά στοιχεία - Εκτοπισθέντες Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
3. Στατιστικά στοιχεία – Αιτούντες άσυλο Πηγή: http://www.bbc.com/news/world-europe-34131911 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
3. Στατιστικά στοιχεία – Αιτούντες άσυλο Πηγή: UNHCR 2016 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
3. Στατιστικά στοιχεία – αιτούντες άσυλο Πηγή: Eurostat 2016, http://www.bbc.com/news/world-europe-34131911 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
4. Θεσμική κατοχύρωση ασύλου 4.1. Σύμφωνα με τη Συνθ. Γενεύης’51 + Πρωτ ΝΥ’67 - Προϋποθέσεις αναγνώρισης της ιδιότητας Αιτών βρίσκεται εκτός κράτους προέλευσης/διαμονής Το κράτος δε μπορεί/θέλει να παράσχει προστασία Αιτών έχει φόβο (υποκειμενικό) αιτιολογημένο (αντικειμενικό) Δίωξης (ατομικής εις βάρος του – φορείς της δίωξης) Για έναν από τους προβλεπόμενους λόγους α) Φυλή, β) Θρησκεία, γ) Εθνικότητα, δ)Συμμετοχή σε κοινωνική ομάδα, ε) Πολιτικές πεποιθήσεις Αιτών δεν εμπίπτει σε περιπτώσεις αποκλεισμού Ειδεχθές έγκλημα Κίνδυνος για τη δημόσια τάξη της χώρας υποδοχής Δράση ενάντια στις αρχές του ΟΗΕ 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
4. Θεσμική κατοχύρωση ασύλου 4.1. Σύμφωνα με τη Συνθ. Γενεύης’51 + Πρωτ ΝΥ’67 Δικαιώματα Μη απέλαση (προς επικίνδυνο κράτος) Έκδοση εγγράφων παραμονής – ταξιδιού – ελεύθερη κυκλοφορία Ίση μεταχείριση με ημεδαπούς ή ευνοϊκότερους αλλοδαπούς Ευνοϊκό Νομικό καθεστώς: ιδιοκτησία, πρόσβαση στη δικαιοσύνη, συνδικαλιστική ελευθερία Δικαίωμα εργασίας Πρόσβαση στο σύνολο της πρόνοιας του κράτους υποδοχής 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
4. Θεσμική κατοχύρωση ασύλου 4.2. Συμπληρωματική προστασία . Η συμπληρωματική προστασία Πηγές Η ΕΣΔΑ Α 2: προστασία ζωής Α 3: απάνθρωπη – εξευτελιστική μεταχείριση Α 5: διαδικασία κράτησης Άλλες συμβάσεις του ΟΗΕ Κατά των βασανιστηρίων κ.α. (1984/87) Για τα δικαιώματα του παιδιού (1989/90) Σύμφωνο για αστικά & πολιτικά δικαιώματα (1966/76) Κατά κάθε μορφής φυλετικών διακρίσεων (1966/69) Εθνικά συντάγματα (Πορτογαλία) Σημαντικές διαφοροποιήσεις: Πεδίο εφαρμογής, αριθμοί, δικαιώματα 14/4/2018
4. Θεσμική κατοχύρωση ασύλου 4.3 Η προστασία στα πλαίσια της ΕΕ 4.3.1 Κατανομή των αιτούντων ασύλου: Οι κανονισμοί «Δουβλίνο» (Σύμβαση 1990 + Καν. 343/2002 + 1560/2003) + Καν 604/2013 Στόχοι: Ισόρροπη κατανομή, no asylum shopping, no refugees in orbit Κριτήρια Οικογενειακή κατάσταση Ασυνόδευτο ανήλικο: ΚΜ όπου η οικογένεια ΚΜ όπου πρόσφυγες άλλα μέλη της οικογένειας ΚΜ όπου εκκρεμούν αιτήσεις άλλων μελών οικογένειας Ευθύνη για την είσοδο στην επικράτεια Σένγκεν ΚΜ που εξέδωσε άδεια παραμονής ή θεώρηση ΚΜ από το οποίο εισήλθε (για 12 μήνες) ή παρέμεινε (για τουλάχιστον 5 μήνες) ΚΜ όπου υποβάλλεται η αίτηση ΚΜ το οποίο έχει προσφέρει προσωρινή προστασία +COM 2016/270: διορθωτικό μηχανισμό 150%, μετεγκατάσταση, 250.000 για ΚΜ που αρνούνται 14/4/2018
4. Θεσμική κατοχύρωση ασύλου 4.3 Η προστασία στα πλαίσια της ΕΕ 4.3.2 Κατανομή του κόστους Ταμείο Ασύλου, Μετανάστευσης &Ένταξης 2014-20 (Καν 516/2014) 4.3.3 Αντιμετώπιση μαζικών εισροών – προσωρινή προστασία Οδγ (2001/55): υποδοχή ανά κατηγορίες – όχι ατομικές αιτήσεις - 3 έτη 4.3.4 Ουσιαστική εναρμόνιση: Οδγ (2004/83) 2011/95 Ποιοί δικαιούνται προστασίας : άσυλο + συμπλ. προστασία Ελάχιστο καθεστώς προστασίας: 3ετής άδεια παραμονής, ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ, οικογενειακή επανένωση, εργασία, κατοικία κτλ 4.3.5 Διαδικαστική εναρμόνιση: Παραμονή, δικαιώματα, κράτηση κτλ (οδγ. 2013/33) Διερμηνεία, επικοινωνία, ζητήματα απόδειξης (οδγ. 2013/32) 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος
5. Επίλογος - Καυτά ζητήματα Σε επίπεδο ΕΕ: Δουβλίνο Κόστος/ όφελος – για την ΕΕ και για τους πρόσφυγες Δίκαιο σύστημα – για τα ΚΜ Πως να γίνει καλύτερο; Σε επίπεδο κρατών: διαχείριση των αιτήσεων και των αιτούντων Χρόνος διεκπεραίωσης Ελεύθεροι ή σε κέντρα διαμονής (στρατόπεδα) Εντός ή εκτός της χώρας (εξωχώρια διαχείριση); Κόστος οικονομικό και ανθρώπινο Σε επίπεδο Ύπατης Αρμοστείας ΟΗΕ: Διαχείριση μεγάλων μαζών εκτοπισθέντων – προτεραιότητες – άσκηση πολιτικής μέσω διαχείρισης ανθρωπιστικών καταστροφών; Σε επίπεδο κόσμου: Περιβαλλοντικοί πρόσφυγες;;; 14/4/2018 Βασίλης Γ. Χατζόπουλος, Καθηγητής, Δικηγόρος