Ο μαθητής να μπορεί να αναφέρει ότι η φορά περιστροφής εξαρτάται από : ΦΟΡΑ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΗΡΩΝ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΣΤΟΧΟΣ : Ο μαθητής να μπορεί να αναφέρει ότι η φορά περιστροφής εξαρτάται από : (α) τη φόρα του ρεύματος στο τύλιγμα διέγερσης και (β) τη φορά του ρεύματος στο τύλιγμα του επαγωγικού τυμπάνου Και ο μαθητής να μπορεί να εξηγεί ότι για να αντιστραφεί η φορά περιστροφής του κινητήρα πρέπει : (α) Να αντιστραφεί η φορά του ρεύματος στο τύλιγμα διέγερσης ή (β) Να αντιστραφεί η φορά του ρεύματος στο τύλιγμα επαγωγικού τυμπάνου.

Προσομοίωση Ηλεκτρικού κινητήρα συνεχούς ρεύματος Διέγερση των κινητήρων συνεχούς ρεύματος. Μόνο στους πολύ μικρούς κινητήρες συνεχούς ρεύματος, το μαγνητικό πεδίο, μέσα στο οποίο περιστρέφεται το επαγωγικό τύμπανο, δημιουργείται από μόνιμο μαγνήτη σαν αυτόν του σχήματος πιο κάτω. Προσομοίωση Ηλεκτρικού κινητήρα συνεχούς ρεύματος

Σε όλους τους άλλους κινητήρες συνεχούς ρεύματος το μαγνητικό πεδίο δημιουργείται από τους μαγνητικούς πόλους όπως φαίνεται στο σχήμα πιο κάτω, τα τυλίγματα των οποίων τροφοδοτούνται με συνεχές ρεύμα, δηλαδή από ηλεκτρομαγνήτες.

Στο πιο κάτω σχήμα, παριστάνεται ένας διπολικός κινητήρας του οποίου τα δυο τυλίγματα των πόλων έχουν συνδεθεί σε σειρά και τροφοδοτούνται με συνεχές ρεύμα από την πηγή Π.

Δημιουργείται έτσι, ένα μαγνητικό πεδίο του οποίου οι μαγνητικές γραμμές ακολουθούν τη διαδρομή από το Βόρειο πόλο στο Νότιο πόλο. Τους πόλους τους προσδιορίζουμε με το γνωστό κανόνα των δακτύλων του δεξιού χεριού να δείχνουν την κατεύθυνση του ρεύματος, και ο αντίχειρας τότε να δείχνει τον Βόρειο πόλο. Στην περίπτωση του κινητήρα του σχήματος ο κάτω πόλος θα είναι Νότιος και ο πάνω πόλος ο Βόρειος. Αν αλλάξομε τη φορά του ρεύματος που δίνει η πηγή, η πολικότητα των μαγνητικών πόλων αλλάζει. Η δημιουργία του μαγνητικού πεδίου από το ηλεκτρικό ρεύμα λέγεται διέγερση του κινητήρα. Το σύνολο των τυλιγμάτων των μαγνητικών πόλων ονομάζεται τύλιγμα διεγέρσεως και το ηλεκτρικό ρεύμα που περνά μέσα από αυτό το λέμε ρεύμα διεγέρσεως του κινητήρα.

Από όλη τη μαγνητική ροή που διαρρέει ένα μαγνητικό πόλο, χρήσιμη είναι η ροή εκείνη Φ που περνά το διάκενο, το επαγωγικό τύμπανο, το άλλο διάκενο, τον άλλο πόλο και τελικά επιστρέφει μέσα από το ζύγωμα. Η ροή αυτή είναι που δημιουργεί τις δυνάμεις στους κινητήρες. ΄Ενα μικρό μέρος της μαγνητικής ροής κάθε πόλου, που ονομάζεται ροή σκεδάσεως, Φσ , δεν ακολουθεί την παραπάνω διαδρομή αλλά ευκολότερους δρόμους όπως φαίνεται και στο σχήμα.

Το σχήμα (α) δείχνει τη διέγερση ενός τετραπολικού κινητήρα συνεχούς ρεύματος. Στο σχήμα αυτό τα τυλίγματα των μαγνητικών πόλων παριστάνονται σε τομή. Όπως παρατηρούμε, το ρεύμα διεγέρσεως μέσα στα τυλίγματα έχει τέτοια φορά ώστε οι πόλοι που δημιουργούνται να είναι διαδοχικά: Βόρειος - Νότιος, Βόρειος - Νότιος. Αυτό ισχύει και για κινητήρες με περισσότερους από τέσσερις πόλους. Η μαγνητική ροή που βγαίνει από ένα πόλο διαμοιράζεται έτσι, στους δύο ετερώνυμους γειτονικούς της πόλους, όπως φαίνεται στο σχήμα (β). σχήμα (α) σχήμα (β)

Σύμφωνα με όσα αναφέραμε στις προηγούμενες παραγράφους για την αλλαγή της κατευθύνσεως στη δύναμη που ασκείται σε ρευματοφόρο αγωγό, συμπεραίνομε ότι για να αλλάξομε τη φορά περιστροφής του επαγωγικού τυμπάνου στο κινητήρα συνεχούς ρεύματος που φαίνεται στο σχήμα,

θα πρέπει ή να αλλάξομε την πολικότητα των μαγνητικών πόλων, όπως φαίνεται στο σχήμα πιο κάτω,

ή να αλλάξομε τη φορά του ρεύματος μέσα στους αγωγούς του επαγωγικού τυμπάνου, όπως φαίνεται στο σχήμα πιο κάτω. Αν τα αλλάξομε και τα δύο, η φορά περιστροφής του κινητήρα δεν αλλάζει.