PICORNAVIRIDAE -ENTEROVIRUS ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΙΑΦΑΚΑΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ»
PICORNAVIRIDAE – ΕΝΤΕΡΟΪΟΙ Εισαγωγή Ιστορική Αναδρομή Δομή Ταξινόμηση Πως και γιατί εμφανίζονται νέοι εντεροϊοί Επιδημιολογία και Κλινικές Εκδηλώσεις στον Άνθρωπο Κύκλος Ζωής στο Κύτταρο Ξενιστή Παθογένεια Παράγοντες Λοιμογόνου Δυναμικού Εργαστηριακή Διάγνωση Θεραπεία και Πρόληψη
Οικογένειες Ιών με Γενετικό Υλικό ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οικογένειες Ιών με Γενετικό Υλικό RNA (+) Πολικότητας (Baltimore Group IV)
Aρχαιότερη καταγραφή Ιογενούς Λοίμωξης ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Poliovirus Aρχαιότερη καταγραφή Ιογενούς Λοίμωξης Αρχαία Αίγυπτος, 1403-1365 π.Χ. Ένδειξη Πιθανής Παραλυτικής Πολιομυελίτιδας
Νόσος Foot-And-Mouth σε Χοίρους ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ FMDV Ανακάλυψη: 1898 (F. Loeffler & P. Frosch) F. Loeffler Νόσος Foot-And-Mouth σε Χοίρους
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Poliovirus Ανακάλυψη: 1909 (K. Landsteiner & E. Popper). Καλλιέργεια σε κύτταρα: 1949 (J. Enders) - βάση για ανάπτυξη εμβολίου. K. Landsteiner J. Enders
Παιδιά με Πολιομυελίτιδα O A. Sabin εμβολιάζει παιδί με OPV ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Poliovirus (PV) Επιδημίες: Αυξημένη Συχνότητα τον 20ό Αιώνα → Βελτίωση Συνθηκών Υγιεινής (Διαχείριση Απορριμμάτων, Υδροδότηση, Αποχέτευση). Εισαγωγή Αδρανοποιημένου Εμβολίου (IPV - Salk): 1955 Εισαγωγή Στοματικού Εξασθενημένου Εμβολίου (OPV - Sabin): 1961 J. Salk Παιδιά με Πολιομυελίτιδα O A. Sabin εμβολιάζει παιδί με OPV
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Coxsackievirus (CV) Ανακάλυψη: 1948 (Dalldorf) → ενοφθαλμισμός σε νεογέννητα ποντίκια κλινικού δείγματος από 2 παιδιά με παραλυτική ασθένεια από την πόλη Coxsackie της Νέας Υόρκης. Echovirus (E) Ανακάλυψη: Δεκαετία 1950 → Κόπρανα ασυμπτωματικών παιδιών προκαλούσαν κυτταροπαθογόνο δράση σε κυτταροκαλλιέργειες. Αρχικός ρόλος τους υπό αμφισβήτηση (Enteric Cytopathic Human Orphan)
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Enterovirus (EV) 68- 71, 73- 94, 97, 98, 100-102, 104-107, 109-111, 113, 114 Ανακάλυψη: Πιο πρόσφατα (τέλη Δεκαετίας 1960 έως σήμερα, συνεχώς νέοι ορότυποι. EV-71 → Αναδυόμενο Παθογόνο Ανακάλυψη: 1969 – Καλιφόρνια, ΗΠΑ Σημαντικές Επιδημίες: ΝΑ Ασία, Ωκεανία
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Picornavirales: 5 Οικογένειες Batimore IV (+ve sense ssRNA)
Picorna ιοί που προσβάλουν τον άνθρωπο ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Picornaviridae: Περισσότεροι από 200 διαφορετικοί ιοί Σοβαρές ασθένειες σε άνθρωπο και ζώα Picorna ιοί που προσβάλουν τον άνθρωπο 31 Γένη 54 Είδη (Προς το παρόν...)
ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ PICORNA IOI Γένος Εντεροϊών – ΤΟ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΓΕΝΟΣ - Περιλαμβάνει: εντεροϊούς (ανθεκτικούς σε όξινο περιβάλλον) – Κυριότερη αιτία άσηπτης μηνιγγίτιδας, πολιομυελίτιδα, νόσος χειρών-ποδών-στόματος, αιμορραγική επιπεφυκίτιδα, μυοκαρδίτιδα, πλευροδυνία, κοινό κρυολόγημα) ρινοϊούς (ευαίσθητους σε όξινο περιβάλλον) – λοιμώξεις αναπνευστικού, κοινό κρυολόγημα Γένος Παρεκοϊών - 19 ορότυποι του είδους Α που προσβάλουν τον άνθρωπο - Ευρεία διάδοση σε μικρά παιδιά - Σοβαρές λοιμώξεις του γστρεντερικού, αναπνευστικού και ΚΝΣ, περιστατικά μυοκαρδίτιδας, νεογνικής σήψης
ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ PICORNA IOI Γένος Ηπατοϊών - Ιός Ηπατίτιδας A (λοιμώδης ηπατίτιδα) Γένος Καρδιοϊών - Ομάδα EMCV (encephalomyocarditis) – φλεγμονή μυοκαρδίου και εγκεφάλου, ευαίσθητος σε όξινο περιβάλλον, δεξαμενή σε τρωκτικά Γένος Αφθοϊών - Ιός Νόσου Foot-and-Mouth σε βοοειδή, χοίρους κ.λ.π., καταστροφική κυρίως στην Αφρική
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ Γένος Εντεροϊών: >100 Ορότυποι: Γένος Εντεροϊών: >100 Ορότυποι: Coxsackie A: 23 Ορότυποι Coxsackie B: 6 Ορότυποι Echo: 28 Ορότυποι Πολιοϊοί: 3 Ορότυποι Νεότεροι Εντεροϊοί (π.χ. 68-71): >40 Ρινοϊοί: 99 Εντεροϊοί του Ανθρώπου Ταξινομούνται* σε 4 Είδη (Human Enterovirus Species A-D) Ρινοϊοί Ταξινομούνται* σε 3 Είδη (Human Rhinovirus Species A-C) *Με βάση το γονιδίωμα των ιών
ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ Γένος Εντεροϊών: >100 Ορότυποι: Γένος Εντεροϊών: >100 Ορότυποι: Coxsackie A: 23 Ορότυποι Coxsackie B: 6 Ορότυποι Echo: 28 Ορότυποι Πολιοϊοί: 3 Ορότυποι Νεότεροι Εντεροϊοί (π.χ. 68- 71, 73- 94, 97, 98, 100-102, 104-107, 109-111, 113, 114 ): >40 Ορότυποι Ρινοϊοί: 99 Ορότυποι Εντεροϊοί του Ανθρώπου Ταξινομούνται* σε 4 Είδη Human Enterovirus – HEV A-D Ρινοϊοί Ταξινομούνται* σε 3 Είδη Human Rhinovirus - HRV A-C *Με βάση το γονιδίωμα των ιών
ΔΟΜΗ PICORNA IΩΝ Μη Ελυτροφόροι Ιοί Εικοσαεδρικής Συμμετρίας Διαμέτρου 28-34nm («Pico») Γενετικό Υλικό: ss (+) RNA, 4 Δομικά – 7 Λειτουργικά Γονίδια, 5΄- και 3΄- Μη Κωδική Περιοχή
ΠΩΣ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΥΜΕ ΝΕΟΥΣ ΟΡΟΤΥΠΟΥΣ EV? RNA Ιοί Μεταλλάξεις Quasispecies Γενετικοί Ανασυνδυασμοί Γενετική Ποικιλομορφία Πολλοί Ορότυποι Αμέτρητα Στελέχη Εισαγωγή Νέων Τεχνολογιών Ανίχνευσης, Ανακάλυψης και Μελέτης Ιών (π.χ. NGS)
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ Εξάπλωση: Παγκόσμια (κυρίως καλοκαίρι και φθινόπωρο) 30-50x106 λοιμώξεις pa μόνο στις ΗΠΑ Δεύτερος πιο διαδεδομένος παθογόνος ιός Μετάδοση: Μέσω κοπρανοσταματικής οδού Από άνθρωπο σε άνθρωπο Από μολυσμένη τροφή – νερό (πόσιμο ή θαλασσινό-πισίνας) Βιωσιμότητα στο νερό: pH 3-5: 1-3hrs, pH 10-11: mins Αντιστρ. ανάλογη ΤoC Ισχυρή: Σύνδεση με σωματίδια (π.χ. λύμματα) Μέσω αναπνευστικής οδού με μολυσμένα σταγονίδια, ή άμεσα από άνθρωπο σε άνθρωπο (Ρινοϊοί και συγκεκριμ. oρότυποι εντεροϊών, π.χ. CA-21)
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ Ασυμπτωματικές / Υποκλινικές Λοιμώξεις - Πλειοψηφεία Παράλυση / Πολιομυελίτιδα – Πολιοϊοί και άλλοι εντεροϊοί (EV-71) Άσηπτη Ιογενής Μηνιγγίτιδα – Κυριότερη αιτία (85%) (όλοι οι εντεροϊοί, συνήθως <5 ετών) – Ανάρρωση χωρίς παρενέργειες Εγκεφαλίτιδα – Εντοπισμένη ή Γενικευμένη Μη διαφοροποιούμενο εμπύρετο – όλοι οι εντεροϊοί Ερπητική Αγγειοπάθεια – Κυρίως Coxsackie A Επιδημική Πλευροδυνία (Bornholm) – Κυρίως Coxsackie B Παγκρεατίτιδα – Πολλοί εντεροϊοί
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ Νόσος Χειρών, Ποδών και Στόματος – Coxsackie A (προσφάτως περιστατικά από CV-A10, και CV-A16) και άλλοι εντεροϊοί (EV-71) Αιμορραγική Επιπεφυκίτιδα – Κυρίως CV-A24, EV-70, EV-71
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ Mυοκαρδίτιδα – Coxsackie Β (κυριότερη αιτία) και άλλοι εντεροϊοί – Νεογέννητα → μεγάλη θνησιμότητα Αναπνευστικές Λοιμώξεις – Πολλοί εντεροϊοί → κοινό κρυολόγημα
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ Νεογνικές Λοιμώξεις – Coxsackie Β και echo ιοί – Νεογέννητα → μεγάλη θνησιμότητα. Περιγεννητική μετάδοση → ήπιο εμπύρετο – πολυσυστημική ανεπάρκεια & θάνατο Χρόνιες Λοιμώξεις (?) Σύνδρομο Χρονίας Κοπώσεως – Coxsackie B Τύπου 1 Διαβήτης – Coxsackie B
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΡΙΝΟΪΩΝ Λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού/Κοινό κρυολόγημα – ρινική συμφόρηση, βήχας, φτάρνισμα, πονόλαιμος, μυαλγίες, κόπωση, πυρετός. Άσθμα – Σημαντικός ρόλος ICAM-1 (Intercellular Adhesion Molecule-1) στο Άσθμα – μόριο που χρησιμοποιείται ως υποδοχέας για την είσοδο των ρινοϊών στον ενδοκυττάριο χώρο
ΤΡΟΠΙΣΜΟΣ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ ΣΤΟ ΚΝΣ Πολιοϊοί: Ολόκληρο το ΚΝΣ Κύτταρα που Προσβάλλονται → Νευρώνες Αστροκύτταρα Ολιγοδενδροκύτταρα Κύτταρα που Προσβάλλονται σε Εμμένουσες Λοιμώξεις → Νευρώνες EV-A71: Ολόκληρο το ΚΝΣ (Όχι Ραχιαία Βασσικά Γάγγλια) Αστροκύτταρα Εμμένουσες Λοιμώξεις → Άγνωστο
ΤΡΟΠΙΣΜΟΣ ΕΝΤΕΡΟΪΩΝ ΣΤΟ ΚΝΣ Coxsackie: Χοριοειδές Πλέγμα, Νευρογενείς Περιοχές, Παρέγχυμα, Ιππόκαμπος Κύτταρα που Προσβάλλονται → Νευρώνες Αστροκύτταρα Ολιγοδενδροκύτταρα Κύτταρα που Προσβάλλονται σε Εμμένουσες Λοιμώξεις → Νευρώνες
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ Περίοδος Επώασης: 7-14 ημέρες Περίοδος Επώασης: 7-14 ημέρες Είσοδος στον οργανισμό: Κοπρανοστοματική οδός Μετά την κατάποση: 1) Πολλαπλασιασμός στο στοματοφαρυγγικό και εντερικό βλεννογόνο (επιβίωση στο όξινο στομαχ. περιβάλλον) 2) Προσβάλλεται λεμφικό σύστημα (αμυγδαλές, σωμάτια Peyer ειλεού) 3) Παροδική ιαιμία 4) Μειοψηφεία περιπτώσεων: προσβολή ΚΝΣ ή άλλου οργάνου-στόχου
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ
ΚΥΚΛΟΣ ΖΩΗΣ PICORNA ΙΩΝ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ-ΞΕΝΙΣΤΗ 1. Προσκόλληση στον κυτταρικό υποδοχέα 7. Απελευθέρωση (λύση κυττάρου) 2. Είσοδος στον ενδοκυττάριο χώρο (Σχηματισμός Σωματιδίων Α και απελευθέρωση γενώματος στο κυτταρόπλασμα) 3. Μετάφραση ιϊκών πρωτεϊνών (γένωμα RNA +πολικότητας) & ΚΥΣΤΙΔΙΟ 6. Σχηματισμός ωρίμων ιϊκών σωματιδίων ΚΥΤΤΑΡΟΠΛΑΣΜΑ 3. Παραγωγή πολυπρωτεΐνης 5. Παραγωγή αρν. πολικότητας αντιγράφου γενώματος – μήτρα για θετ. Πολικότητας αντίγραφα 4. Αυτοκαταλυτική πρωτεόλυση – παραγωγή ιϊκών πρωτεϊνών ΠΥΡΗΝΑΣ
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΡΙΝΟΪΏΝ Περίοδος Επώασης: 20 ώρες-5 ημέρες Περίοδος Επώασης: 20 ώρες-5 ημέρες Είσοδος στον οργανισμό: Ανώτερη Αναπνευστική Οδός μέσω Σταγονιδίων Μετά την είσοδο: 1) Προσβολή επιθηλιακών κυττάρων που έχουν στην επιφάνειά τους τον υποδοχέα ICAM-1 2) Έκκριση Χημειοκινών-Κυτταροκινών από προσβεβλημένα κύτταρα
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΟΙΜΟΓΟΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Περιοχή Εσωτερικής Σύνδεσης Ριβοσωμάτων (IRES - Internal Ribosome Entry Site): Στην 5΄-UTR, ανεξάρτητη σχηματισμού cap έναρξη μετάφρασης (εις βάρος μετάφρασης κυτταρρικών πρωτεϊνών) Έντονη 2γής δομή που αναγνωρίζεται από τα ριβοσώματα του κυττάρου (4 Διαφορετικοί Τύποι στους Picorna Ιούς) Ιϊκές πρωτεΐνες: 3D → RNA-εξαρτώμενη RNA πολυμεράση (Μόνο RNA ιοί και HBV) VP1 → Σύνδεση με υποδοχέα στην επιφάνεια κυττάρου-ξενιστή 2Α → Ιϊκή πρωτεάση, κλείνει κυτταρική πρωτεϊνοσύνθεση 2Β → Αυξάνει διαπερατότητα κυτταροπλασματικής μεμβράνης 3Α → Αναστέλλει ενδοκυττάριες μεταφορές ουσιών 3C → Ιϊκή πρωτεάση, αναστέλλει μεταγραφή κυττάρου
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΟΙΜΟΓΟΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΟΙΜΟΓΟΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Μεταλλάξεις (Υψηλός ρυθμός λαθών RNA πολυμεράσης) Γενετικοί Ανασυνδυασμοί Quasispecies Φυσική Επιλογή: Επιβίωση του ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΟΥ – Δρα στο υπόβαθρο της Γενετικής Ποικιλομορφίας (Πιθανολογική Διδικασία) Εξελικτική Πίεση: (ανθρωπογενείς αλλαγές, ανοσοποιητικό σύστημα, εμβόλια, αντιμικροβιακές ουσίες, κ.λ.π.) → Παράγοντας που κατευθύνει τη Φυσική Επιλογή Γενετική Ποικιλομορφία
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΟΙΜΟΓΟΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΠΙΕΣΗ ΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΑΝΑΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΜΕΝΑ ΣΤΕΛΕΧΗ - ΕΞΕΛΙΞΗ
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΛΟΙΜΟΓΟΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Quasispecies: Ετερόμορφος γενετικά πληθυσμός του ιδίου στελέχους, δηλ. Εξαιρετική Γενετική Ποικιλομορφία (RNA ιοί: HCV, Picornaviridae) Τι σημαίνει αυτό; TAXEIA ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΤΟΙΜΟ ΕΚ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΡΩΝ ΤΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΣΤΟ ΟΠΟΊΟ ΘΑ ΔΡΑΣΕΙ Η ΦΥΣΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΤΟΙΜΟ ΤΟ «ΟΠΛΟΣΤΑΣΙΟ» ΤΩΝ ΙΩΝ ΠΡΙΝ «ΚΗΡΥΧΘΕΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ» Quasispecies εντός του ιδίου ασθενή
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Είδος Κλινικού Δείγματος: Κόπρανα → Διερεύνηση Εμπυρέτου και Λοίμωξης ΚΝΣ ΕΝΥ → Διερεύνηση Λοίμωξης ΚΝΣ Συνήθως φυσιολογική γλυκόζη, ελαφριά αύξηση πρωτεΐνης (<100mg/dl), <100 κύτταρα/μl, Περικαρδιακό Υγρό Αίμα – Ορός (Σπανιότερη Ανίχνευση) → Διερεύνηση Κάθε Τύπου Πιθανής Λοίμωξης Φαρυγγικό – Ρινοφαρυγγικό Επίχρισμα → Διερεύνηση Λοίμωξης Αναπνευστικού
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Κυτταροπαθογόνος δράση εντεροϊών Μέθοδος Ανίχνευσης: Κυτταροκαλλιέργειες → Μέθοδος Αναφοράς (?) Μειωμένη Ευαισθησία Μειωμένη Ειδικότητα Δυσκολία Χρονοβόρες (4-14 Ημέρες) Κυτταροπαθογόνος δράση εντεροϊών
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Συνεχώς Νέα Στελέχη - Ορότυποι Μέθοδος Ανίχνευσης: Ορολογική Διάγνωση → ΙgG, IgM «Παράθυρο» Μειωμένη Ειδικότητα >100 Ορότυποι Συνεχώς Νέα Στελέχη - Ορότυποι
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Μέθοδος Ανίχνευσης: Οροεξουδετέρωση Χρειάζονται Κυτταροκαλλιέργειες >100 Ορότυποι Συνεχώς Νέα Στελέχη - Ορότυποι
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Για Όλους και Νέους Ορότυπους Μέθοδος Ανίχνευσης: Μοριακή Απ’ Ευθείας στο Κλινικό Δείγμα → Reverse Transcription (RT) PCR, Real Time RT-PCR, Nested RT-PCR Αυξημένη Ευαισθησία Αυξημένη Ειδικότητα Μειωμένος Χρόνος Για Όλους και Νέους Ορότυπους Μέθοδος Επιλογής
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Ποια η Σημασία της Περαιτέρω Οροτυπικής και Γονοτυπικής Ταυτοποίησης? Επιδημιολογία Ανίχνευση/Χαρακτηρισμός Πιο Παθογόνων Στελεχών Ανίχνευση/Χαρακτηρισμός Αναδυομένων Στελεχών
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Γενετικοί Ανασυνδυασμοί Γενετική Ποικιλομορφία Μέθοδος Ταυτοποίησης; RNA Ιοί Μεταλλάξεις Quasispecies Γενετικοί Ανασυνδυασμοί Γενετική Ποικιλομορφία Δύσκολη Ταυτοποίηση Πολλοί Ορότυποι Αμέτρητα Στελέχη
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Γονίδιο – Στόχος Εκκινητικών Μορίων Οροτυπική Ταυτοποίηση Θετικών Δειγμάτων με: 1) RT-PCR με Γονίδιο-Στόχο 1D → VP1 Καψιδική Πρωτεΐνη Γονίδιο – Στόχος Εκκινητικών Μορίων Η αντιγονική ταυτότητα που προσδιορίζει τον ορότυπο βρίσκεται κυρίως στη VP1 καψιδική πρωτεΐνη
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Κριτήριο Ταυτοποίησης: Οροτυπική Ταυτοποίηση Θετικών Δειγμάτων με: 2) Sequencing του Γονιδίου για τη VP1 3) Ανάλυση της Αλληλουχίας με BLAST Κριτήριο Ταυτοποίησης: Ομοιότητα >75%
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Τι ακολουθεί μετά; ΒΙΟΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Σύγκριση ανιχνευθέντων τμημάτων γενετικού υλικού με Συγγενείς Αλληλουχίες με το κατάλληλο λογισμικό (π.χ. Clustal) και κατασκευή φυλογενετικών δένδρων που δείχνουν τις γενετικές αποκλίσεις των νέων παθογόνων στελεχών από τα ήδη γνωστά: ClustalW TreeView Δενδρόγραμμα
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Τι ακολουθεί μετά; Ανίχνευση με ποικίλες εφαρμογές RT-PCR και χαρακτηρισμός με βιοπληροφορική Μεταλλάξεων και Γενετικού Ανασυνδυασμού σε Όλο το Γένωμα που οδηγούν σε Νέα Ποικιλόμορφα Στελέχη με ισχυρό Λοιμογόνο Δυναμικό (π.χ. λογισμικό SimPlot):
ΚΑΘΕ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΤΙΣ ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ ΜΕ ΤΙΣ ΜΟΡΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΕΝΤΕΡΟΪΟΣ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ουσιαστικά δεν υπάρχει! Pleconaril: Μόνο για λοιμώξεις αναπνευστικού, προσδένεται στη VP1 και εμποδίζει προσκόλληση ιού σε κυτταρικό υποδοχέα, ανάπτυξη αντοχής (Γενετική Ποικιλομορφία) Ribavirin: Νουκλεοσιδικό ανάλογο, αναστολέας πολλαπλασιασμού γενετικού υλικού, ανάπτυξη αντοχής (Γενετική Ποικιλομορφία) IVIG: Σε νεογνά, ή σοβαρές λοιμώξεις σε ανοσοκατεσταλμένους RNAi: Υπό εξέλιξη, αποικοδόμηση mRNA της RNA πολυεράσης του ιού
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΚΝΣ ΑΠΟ EV (Rhoades et al (2011), Virology 411, 288-305)
ΠΡΟΛΗΨΗ ΟΜΩΣ Πλύσιμο Χεριών! Εμβόλιο: Μόνο κατά των πολιοϊών – Μεγάλος αριθμός οροτύπων εντεροϊών & ρινοϊών → αδυναμία σχεδιασμού γενικού εμβολίου για όλους ΟΜΩΣ
ΠΡΟΛΗΨΗ Ev-71: Αναδυόμενο Επικίνδυνο Παθογόνο Νόσος Χειρών, Ποδών και Στόματος Αιμορραγική Επιπεφυκίτιδα Μηνιγγίτιδα Εγκεφαλίτιδα Παράλυση Σοβαρές Επιδημίες στην Α/ΝΑ Ασία και Ωκεανία Νευρολογικές και καρδιοαναπνευστικές επιπλοκές → 10-30% περιστατικών HFMD (Σημαντική Θνησιμότητα) Συχνότερη επίπτωση σε παιδιά <5 ετών, 2-5 ημέρες μετά την έναρξη της ασθένειας
ΠΡΟΛΗΨΗ Ev-71: Αναδυόμενο Επικίνδυνο Παθογόνο Υποψήφιο για Εμβόλιο Έως σήμερα, δοκιμές σε πειραματόζωα με: «Ζωντανό», εξασθενημένο ιό Αδρανοποιημένο ιό Ιϊκές πρωτεΐνες (γενετική μηχανική) DNA εμβόλιο Απουσία Κλινικών Μελετών έως Σήμερα
ΣΤΟΧΟΣ ΓΙΑ ΠΙΘΑΝΟ ΕΜΒΟΛΙΟ? ΠΡΟΛΗΨΗ Ρινοϊοί VP4 Καψιδική Πρωτεΐνη: Διατηρείται φυλογενετικά μεταξύ των διαφορετικών οροτύπων, ΣΥΝΕΠΩΣ: ΣΤΟΧΟΣ ΓΙΑ ΠΙΘΑΝΟ ΕΜΒΟΛΙΟ?
ΠΡΟΛΗΨΗ J. Salk Εμβόλιο-Πολιομυελίτιδα: Ενδομυϊκό (Intramuscular Poliovirus Vaccine – IPV) / Salk Ιοί και των τριών οροτύπων αδρανοποιημένοι με φορμαλίνη Πρoκαλεί την παραγωγή αντισωμάτων στον ορό του ασθενή μόνο – δεν προκαλεί τοπική ανοσία στο έντερο → δεν αποτρέπει τοπική λοίμωξη του εντέρου Όμως, αποτρέπει την παραλυτική πολιομυελίτιδα, καθώς η ιαιμία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ασθένεια J. Salk
ΠΡΟΛΗΨΗ Εμβόλιο-Πολιομυελίτιδα: Στοματικό (Oral Poliovirus Vaccine – OPV) / Sabin Αποτελείται από εξασθενημένους ιούς και των 3 οροτύπων Προκαλεί συστημική και τοπική ανοσία στο έντερο με την ενεργοποίηση παραγωγής IgA αντισωμάτων ΟΜΩΣ Σπάνια αναστροφή στελεχών εμβολίου OPV σε παθογόνα μέσω τυχαίων μεταλλάξεων και ανασυνδυασμού, προκαλώντας πολιομυελίτιδα (1 σε 750000 δόσεις)
ΠΡΟΛΗΨΗ Εμβόλιο-Πολιομυελίτιδα: VAPP (Vaccine Associated Paralytic Poliomyelitis) Σε περιοχές χαμηλής κάλυψης από OPV Πιο συχνή σε ενήλικες και σε ανοσοκατεσταλμένα παιδιά Επιδημίες προκαλούνται από γενετικώς αλλοιωμένα στελέχη που αποκτούν την ικανότητα να κυκλοφορήσουν στους πληθυσμούς (cVDPV – Circulating Vaccined Derived Paralytic Poliomyelitis) Μερικές πρόσφατες επιδημίες VAPP: Ισπανιόλα (2000-2001) Φιλιππίνες (2001) Μαδαγασκάρη (2001-2002) Αϊτή (2002) Κίνα (2006) Ιράν (2005-2007)