ΝΕΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Νέο τρόφιμο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Νομοθεσία, είναι το τρόφιμο ή το συστατικό τροφίμου που δεν είχε χρησιμοποιηθεί ευρέως (για ανθρώπινη κατανάλωση) πριν από το Μάιο του 1997, ημερομηνία που τέθηκε σε ισχύ ο Κανονισμός (ΕΚ) 258/97. Αυτός ο ορισμός περιλαμβάνει επίσης και νέες παραγωγικές διεργασίες από τις οποίες προκύπτει προϊόν που διαθέτει σημαντικές διαφορές στη σύσταση ή στα θρεπτικά συστατικά. Ο Κανονισμός δεν καλύπτει τρόφιμα και συστατικά τροφίμων για τα οποία απαιτείται έγκριση μέσω ειδικών κοινοτικών διατάξεων: πρόσθετα τροφίμων, αρτυματικές ύλες, διαλύτες εκχύλισης, γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί για τρόφιμα και ζωοτροφές. Όλα τα νέα τρόφιμα και τα νέα συστατικά τροφίμων υπάγονται στον παραπάνω Κανονισμό.

Έγκριση Με σκοπό να διασφαλιστεί η προστασία της ανθρώπινης υγείας, τα νέα τρόφιμα υποβάλλονται σε αξιολόγηση ασφάλειας πριν κυκλοφορήσουν στην Ευρωπαϊκή αγορά. Η έγκριση κυκλοφορίας στην αγορά ενός νέου τροφίμου είναι μια διαδικασία που απαιτεί διάφορα στάδια, με οριοθετημένα χρονικά περιθώρια.

Επιτρέπονται στην αγορά της ΕΕ; Ανάμεσα στο 1997 και το 2014 υποβλήθηκαν περίπου 170 αιτήσεις έγκρισης σε ολόκληρη την ΕΕ (7-10 αιτήσεις/έτος). Μέχρι σήμερα, περίπου 90 νέα τρόφιμα έχουν εγκριθεί για χρήση. Στα εγκεκριμένα νέα τρόφιμα περιλαμβάνονται προϊόντα τα οποία παραδοσιακά καταναλώνονται σε χώρες εκτός ΕΕ, όπως οι σπόροι Chia (υψηλή περιεκτικότητα σε ω-3 λιπαρά οξέα), και τρόφιμα που παράγονται με τις τελευταίες τεχνολογικές καινοτομίες όπως θερμικά επεξεργασμένα γαλακτοκομικά προϊόντα που έχουν υποστεί ζύμωση με Bacteroides xylanisolvens (DSM 23964). Άλλα παραδείγματα είναι ένα λίπος μειωμένης ενέργειας («salatrim»), ένα έλαιο από μικροφύκη πλούσιο σε DHA, και ένας υψηλής πίεσης χυμός φρούτων (ο οποίος αποτελεί παράδειγμα τροφίμου που προέρχεται από νέες διεργασίες παραγωγής).

Γιατί η Επιτροπή αναθεώρησε τη νομοθεσία για τα νέα τρόφιμα; Οι σημερινοί κανόνες υπάρχουν εδώ και σχεδόν 20 έτη. Έκτοτε, οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι επιστημονικές γνωμοδοτήσεις έχουν εξελιχθεί σημαντικά. Ως εκ τούτου, για να μειωθεί η ισχύουσα διάρκεια για τη διαδικασία έγκρισης (3,5 έτη κατά μέσο όρο), οι κανόνες της ΕΕ πρέπει να επικαιροποιηθούν. Προηγούμενη αναθεώρηση είχε προταθεί από την Επιτροπή το 2008, αλλά δεν κατέστη δυνατόν να επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην ποιότητα των τροφίμων Η κλιματική αλλαγή συμβαίνει τώρα.. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν αλλάξει σε συχνότητα αλλά και ένταση. Τα επεισόδια καύσωνα έχουν γίνει συχνότερα στις περισσότερες χερσαίες εκτάσεις και η συχνότητα των έντονων καιρικών κατακρημνισμάτων έχει αυξηθεί στις περισσότερες περιοχές. Οι πλημμύρες , η ξηρασία, οι απότομες βροχοπτώσεις, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η κλιματική αλλαγή γενικότερα οδηγούν σε μείωση της αγροτικής παραγωγής, της κτηνοτροφίας και άρα σε μείωση της διαθεσιμότητας τροφής , σε παγκόσμια πείνα και άρα σε υποσιτισμό. Το 1990, 520 εκατομμύρια άνθρωποι απειλήθηκαν με τον κίνδυνο της πείνας σύμφωνα με Αμερικανούς και Βρετανούς επιστήμονες. Ο υποσιτισμός και η πείνα επηρεάζει όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους αλλά κυρίως τα παιδιά. (WHO, teachers guide, 2008) Επιπλέον η πείνα η οποία σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην κλιματική αλλαγή, παραμένει μία κύρια αιτία πολέμου και μετανάστευσης. Η αλλαγή του κλίματος πρόκειται να επηρεάσει αναπόφευκτα-ήδη έχουμε πολλές πρώτες ενδείξεις- τις βασικές απαιτήσεις για την διατήρηση της υγείας, όπως ο καθαρός αέρας και το νερό, η επαρκής τροφή και η ύπαρξη καταλύματος. Οι σταδιακές αλλαγές στη διαθεσιμότητα του γλυκού νερού, οι μεταβολές στην παραγωγή τροφίμων, και η αύξηση της στάθμης της θάλασσας έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τον κίνδυνο ακόμα και εμφύλιων συρράξεων.

Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα (αγγλικά: GM foods και GMO foods) ονομάζονται τα τρόφιμα που παράγονται από γενετικά τροποιημένους οργανισμούς. Οι τελευταίοι έχουν υποστεί συγκεκριμένες αλλαγές που εισήλθαν στο γενετικό τους υλικό μέσω μεθόδων της γενετικής μηχανικής. Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα εισήλθαν στην αγορά για πρώτη φορά το 1996. Συνήθως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι προϊόντα διαγονιδιακών φυτών: σόγια, καλαμπόκι, ελαιοκράμβη, ρύζι ντομάτα και βαμβακέλαιο. Ζωικά προϊόντα έχουν επίσης αναπτυχθεί, αν και κανένα από αυτά δεν κυκλοφορεί προς το παρόν στην αγορά. Τα τρόφιμα που παράγονται με αυτό τον τρόπο έχουν αντιμετωπίσει κριτική με διάφορες αιτιολογίες, που σχετίζονται με την ασφάλεια, την οικολογία και οικονομικά ζητήματα που εγείρει το γεγονός πως οι οργανισμοί αυτοί υπόκεινται στη νομοθεσία περί πνευματικής ιδιοκτησίας.

Γεγονότα τότε και σήμερα Η επιφάνεια των καλλιεργούμενων εκτάσεων με γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς, αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς. Κυριότεροι παραγωγοί τους είναι οι Η.Π.Α, η Αργεντινή, ο Καναδάς, η Βραζιλία, η Κίνα και Ν. Αφρική. Πιο συγκεκριμένα, η κατάσταση στην Ευρώπη διαφέρει με την κατάσταση στις υπόλοιπες ηπείρους. Από το 2002 όμως, παρατηρείται αισθητή αλλαγή στο νομοθετικό πλαίσιο. Οι αλλαγές που έγιναν είναι οι εξής : Αναθεωρήθηκαν οι πειραματικές καλλιέργειες Θεσπίστηκαν αυστηροί έλεγχοι Υιοθετήθηκαν κανόνες για την αναγραφή της ταυτότητας των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων στην ετικέτα τους Το 2004, επιτράπηκε για πρώτη φορά, μετά το 1996, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η εισαγωγή του διαγονιδιακού καλαμποκιού στην Ε.Ε. Στον ελλαδικό χώρο, η πειραματική καλλιέργεια του πρώτου μεταλλαγμένου προϊόντος, της ντομάτας, επιτράπηκε στις 28 Μαρτίου 1997. Στη συνέχεια, ακολούθησε η έγκριση για την καλλιέργεια μεταλλαγμένου βαμβακιού , το οποίο εμφανίζει εντομοκτόνο δράση και αντοχή σε συγκεκριμένο ζιζανιοκτόνο. Τέλος, σειρά είχαν το μεταλλαγμένο καλαμπόκι και τα ζαχαρότευτλα, τα οποία τροποποιήθηκαν ώστε να παρουσιάζουν αυξημένη αντοχή σε συγκεκριμένα ζιζανιοκτόνα.