ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΒΑΜΒΑΚΙΔΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΣ καργακησ Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγική Σχολή Τμήμα Νηπιαγωγών ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ ΒΑΜΒΑΚΙΔΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΣ καργακησ

ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑ

Εισαγωγικες εννοιες I Παγκοσμιοποίηση Globalization – μετά τον Β΄ΠΠ Αυτονόμηση αγορά και επικοινωνίας Δεν υπάρχουν σύνορα Διάχυση: εμπόριο, κοινωνική δομή τεχνολογία, κουλτούρα, πολιτικό σύστημα, γνώση

Εισαγωγικες εννοιες II Νεωτερικότητα (Modernity) VS Μετανεωτερικότητα ή ύστερη νεωτερικότητα (Postmodernity) Η Νεωτερικότητα και η Μετανεωτερικότητα διευκρίνιση όρων Χρονικός προσδιορισμός: Νεωτερικότητα από τον 15ο αιώνα έως και το 1945 κύρια στοιχεία τον Διαφωτισμός, της πολιτικές επαναστάσεις, την βιομηχανική επανάσταση, την επιστημονική επανάσταση και το καπιταλιστικό σύστημα. Μετανεωτερικότητα από το 1945 και μετά… κύρια στοιχεία την κοινωνία της αφθονίας, την παγκοσμιοποίηση, την ανάπτυξη των μέσων μαζικής επικοινωνίας, την αλλαγή των χωρικών και χρονικών συντεταγμένων, τις συναλλαγές, την κινητικότητα του κεφαλαίου. Για τον Bauman η μετανεωτερικότητα χαρακτηρίζεται από μία «διαρκή κινητικότητα και επομένως από την αποφυγή της δέσμευσης και του αυτοπεριορισμού» μην προσφέροντας αυτό που προσέφερε η νεωτερικότητα δηλ. την εμπειρία της συσσώρευσης και της γνώσης. Η βασική διαφοροποίηση μεταξύ των δύο αυτών περιόδων είναι ότι η νεωτερικότητα αντιπροσωπεύει την κοινωνία της παραγωγής και η μετανεωτερικότητα την κοινωνία της κατανάλωσης.

Κινητικετητα / Μobility Μετανεωτερικότητα - Bauman - κινητικότητα Με βάση την δυνατότητα της μετακίνησης ο Bauman παρουσιάζει την περίπτωση του τουρίστα και του πλάνητα. Στην νεωτερική εποχή οι άνθρωποι δένονταν με τον τόπο τους και αυτοί που μετακινούνταν ήταν είτε οι προσκυνητές, είτε οι ταξιδευτές. Στην ύστερη νεωτερική εποχή η μετακίνηση «αποτελεί το κεντρικό κριτήριο διαφοροποίησης των ανθρώπων» με τον τουρίστα που μετακινείται ελευθέρα και οικειοθελώς και τον πλάνητα που εξαναγκάζεται σε μετακίνηση για να επιβιώσει. Ένα από τα ζητήματα τα οποία θέτει στην περίοδο της μετανεωτερικότητας ο Bauman είναι το θέματα της κινητικότητας. Με βάση την δυνατότητα της μετακίνησης ο Bauman παρουσιάζει την περίπτωση του τουρίστα και του πλάνητα. Στην νεωτερική εποχή οι άνθρωποι δένονταν με τον τόπο τους και αυτοί που μετακινούνταν ήταν είτε οι προσκυνητές, είτε οι ταξιδευτές. Στην ύστερη νεωτερική εποχή η μετακίνηση «αποτελεί το κεντρικό κριτήριο διαφοροποίησης των ανθρώπων6» με τον τουρίστα που μετακινείται ελευθέρα και οικειοθελώς και τον πλάνητα που εξαναγκάζεται σε μετακίνηση για να επιβιώσει.

liquid Modernity Είναι το χαρακτηριστικό των σημερινών ιδιαίτερα αναπτυγμένων παγκόσμιων κοινωνιών ως συνέχεια της νεωτερικότητας και όχι ως στοιχείο της επιτυχίας της μετανωτερικότητας Bauman: χαρακτηρίζεται από την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία, με την αύξηση της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών και από την επανάσταση της πληροφορίας. Τα χαρακτηριστικά της αφορούν το ίδιο το άτομο (individuals), δηλαδή λόγω των αλλαγών αυξάνονται τα συναισθήματα της αβεβαιότητας και της ιδιωτικής αμφιθυμίας. Είναι ένα είδος χαοτικής ρευστής συνέχισης της νεωτερικότητας, όπου ένα άτομο μπορεί να αλλάξει από τη μια κοινωνική θέση στην άλλη με τρόπο ρευστό. Δεν υπάρχει σταθερότητα. Ο πλάνητας γίνεται ένας ρευστός σύγχρονος άνθρωπος όπου ο ίδιος «ρέει» τη δική του ζωή σαν τουρίστας, αλλάζοντας κοινωνικές θέσεις, κοινωνίες, θέσεις εργασίας, συζύγους, αξίες κλπ (πολιτικό ή γενετήσιο προσανατολισμού, εξαιρώντας τον εαυτό του από τα παραδοσιακά δίκτυα υποστήριξης (οικογένεια κλπ). προσωρινό vs μόνιμο

Εαυτός (self) Φύλο (gender, sex) Διαντίδραση (interaction) Πρότυπα (models) Αναπαραστάσεις (representations) Σχέσεις εξουσίας (power relations) Βία (violence) Έμφυλη βία (gender based violence)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ασημάκη, Α. & Κουστουράκης, Γ. & Καμαριανός, Ι. «Οι έννοιες της νεωτερικότητας και της μετανεωτερικότητας και η σχέση τους με την γνώση: Μια κοινωνιολογική προσέγγιση», στο: ΤΟ ΒΗΜΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, Τόμος ΙΕ, Τεύχος 60 Καλοκαίρι, 2011 Giddens, A.(2001) Οι συνέπειες της Νεωτερικότητας, Αθήνα : Κριτική Bauman , Z.(2000) Liquid Modernity. Cambridge: Polity Press Bauman , Z. (2004) Identity. Cambridge: Paperback