Ηγεσία στη Φυσική Αγωγή & την Εκπαίδευση Ηγεσία στη Φυσική Αγωγή & την Εκπαίδευση Διάλεξη Νο 6 Αποτελεσματικές πρακτικές ηγεσίας για διευκόλυνση ανάπτυξης και εξέλιξης των εκπαιδευτικών και των μαθητών Αυγερινός Γ. Ανδρέας – aavgerin@phyed.duth.gr

Λέξεις - Κλειδιά Effective instructional leadership Leadership practices Professional growth Professional development Λέξεις – Κλειδιά

Απόψεις-θέσεις για επιτυχία… «Το ξεχωριστό χαρακτηριστικό του καλού τεχνίτη είναι να είναι η ικανότητά του να μπορεί να δει κριτικά τη δημιουργία του» «Δεν μπορούμε να επιτύχουμε ποιοτική μάθηση για όλους - ή σχεδόν για όλους - τους μαθητές, αν προηγουμένως δεν έχουμε καταφέρει να αναπτύξουμε ποιοτική υποστήριξη των δασκάλων». «Σημαντικές και βιώσιμες αλλαγές συμβαίνουν όταν έχουμε την ικανότητα να ψάξουμε μέσα μας για να βρούμε απαντήσεις».

Σκοπός της διάλεξης είναι… Να κατανοήσετε με ποιο τρόπο πρέπει να λειτουργεί ο ‘ηγέτης’ (διευθυντής) στο σχολικό περιβάλλον ώστε να συμβάλλει στην ανάπτυξη και εξέλιξη τόσο των μαθητών του σχολείου, όσο και δασκάλων που εργάζονται και διδάσκουν σ’ αυτό. Σκοπός της διάλεξης είναι…

Σκοπός της διάλεξης είναι…. Να κατανοήσετε τη σημασία για την εξέλιξη της σχολικής μονάδας, των δασκάλων και των μαθητών της: Ικανότητας κριτικής προσέγγισης της πράξης Της υποστηρικτικής επίβλεψης Της συνεργατικής αξιολόγησης Της συνεργατικής επαγγελματικής ανάπτυξης

Τα παραδείγματα που θα δουλέψουμε σήμερα είναι …… Είστε ο διευθυντής του Δημοτικού σχολείου του Ηφαίστου Είστε ο διευθυντής ενός λυκείου της πόλης Αντανακλαστική πράξη Υποστηρικτική επίβλεψη Συνεργαστική αξιολόγηση Συνεργατική επαγγελματική ανάπτυξη

Για να ξεκινήσει η συζήτηση… «Σε μια τυπική μέρα ο διευθυντής ξοδεύει τον περισσότερο χρόνο του σε ζητήματα πειθαρχίας των μαθητών, σε επικοινωνία με τα γραφεία κεντρικής διοίκησης, και σε διάφορες διοικητικές εργασίες». Αν θέλουμε να διευθυντές που να είναι ‘ηγέτες της εκπαιδευτικής διαδικασίας’, τότε αυτοί πρέπει να ασχολούνται με: -Το σχεδιασμό του προγράμματος -Την επίβλεψη στην πράξη -Την επαγγελματική εξέλιξη του προσωπικού -Την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου. Εισαγωγή

Ποιος ο ρόλος του ‘ηγέτη των ηγετών’ στο σχολικό περιβάλλον? Μέσα από ένα συμμετοχικό στιλ διοίκησης πρέπει να είναι αυτός που επιστρατεύει τους διδάσκοντες και μαθητές για δράση, τους ενθαρρύνει και διευκολύνει την απόδοση των επιμέρους ομάδων εργασίας. Αναφέρατε παραδείγματα ……

Ποιες μπορεί να είναι οι ομάδες αυτές; Curriculum planning Supervision Staff development Evaluation ??

Ο ρόλος του είναι συντονιστικός, συμβουλευτικός και ελεγκτικός! Ένα ουσιαστικό χαρακτηριστικό της αποτελεσματικής επαγγελματικής ανάπτυξης είναι ότι η συνεχής αλληλεπίδραση διευθυντή & δασκάλου ή δασκάλου & μαθητή σε ένα πλαίσιο συνεργασίας για την επίλυση προβλημάτων. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από σχεδιασμένες και δομημένες καλά διαδικασίες και διαδικασίες συμπωματικές και ανεπίσημες. Αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει μ’ ένα μηχανιστικό τρόπο, αλλά να είναι μια αυθεντική διαδικασία αλληλεπίδρασης και πραγματικού ενδιαφέροντος.

Πως μπορεί να γίνει αυτό;… ….μέσα από…. Αντανακλαστική πράξη Από υποστηρικτική επίβλεψη Από συνεργαστική αξιολόγηση (team-based) Από ομάδες μελέτης … οι παραπάνω δράσεις αποτελούν αυθεντικές εκφράσεις του υγιούς σχολείου που δείχνουν πραγματικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη και εξέλιξη μαθητών και δασκάλων!

Αντανακλαστική Πρακτική «Κάποιος εκτίμησε ότι οι δάσκαλοι κατατάσσονται στη δεύτερη θέση μετά τους ελεγκτές της εναέριας κυκλοφορίες για τον αριθμό των σημαντικών αποφάσεων που πρέπει να λάβουν στη διάρκεια μιας τυπικής σχολικής μέρας» Το να είσαι δάσκαλος και διευθυντής είναι μια πολύ απαιτητική δουλειά στο φυσικό, συναισθηματική και διανοητικό τομέα! Είναι σημαντικό λοιπόν, να βρίσκεται πάντα χρόνος για …αντανάκλαση της πράξης και των αποφάσεων που ελήφθησαν!

Αντανακλαστική Πρακτική Think – Reflect – Decide – Do! Do – Decide – Reflect – Re-Think

Υποστηρικτική Επίβλεψη …αφού ο διευθυντής σκεφτεί τις απόψεις και τις αξίες του σχετικά με το ρόλο της εκπαίδευσης, πρέπει μετά να σκεφτεί τον ιδιαίτερο ρόλο του ως επιβλέποντα/καθοδηγητή & να αποσαφηνίσει τις παρακάτω τρεις ερωτήσεις: Ποιος είναι σκοπός και οι στόχοι της επίβλεψης; Πως μπορώ να επιτύχω αυτό το στόχο καλύτερα; Τι μπορώ να κάνω ως διευθυντής για να βοηθήσω και να διευκολύνω την επίτευξη αυτών των στόχων;

Επίβλεψη Εκφοβισμός - ανταγωνιστικότητα - πίεση Vs Πορεία προς το να βοηθήσεις τους ανθρώπους να βελτιώσουν την απόδοσή τους Δεσποτικός έλεγχος ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου Εκφοβισμός - ανταγωνιστικότητα - πίεση Vs Ανάπτυξη επαγγελματικού διαλόγου μεταξύ των εκπαιδευτικών

Επίβλεψη Vs Developmental Autosupervision Clinical Collegial Differentiated Proactive Vs

Η Επίβλεψη μπορεί να είναι… Αναπτυξιακή: α) Καθοδηγούμενο ελέγχου, β) Καθοδηγούμενο πληροφοριακό, γ) Συνεργατικό δ) Μη καθοδηγούμενο Χαρακτηριστικά Η ιδέα είναι οι διευθυντές να είναι ικανοί να δώσουν στους διδάσκοντες ένα εύρος από κατάλληλες οδηγίες καθοδήγησης για επαγγελματική ανάπτυξη Δεν χρησιμοποιείται σήμερα ιδιαίτερα στα σχολεία

Η Επίβλεψη μπορεί να είναι… Αυτό-επιβλεπόμενη: Χαρακτηριστικά Οι διδάσκοντες έχουν την κύρια ευθύνη για την επαγγελματική τους ανάπτυξη μέσα από αυτό-ανάλυση της πράξης, καταγραφή της πορείας τους για επίτευξη συγκεκριμένων στόχων και εφαρμογή αλλαγών με βάση την αυτοκριτική τους.

Η Επίβλεψη μπορεί να είναι… Στην πράξη (clinical): Χαρακτηριστικά Η επίβλεψη αφορά παρατήρηση στην πράξη σε συνθήκες πραγματικής διδασκαλίας ή άλλα γεγονότα διδακτικής πρακτικής. Εμπεριέχει πρόσωπο-με-πρόσωπο αλληλεπίδραση μεταξύ παρατηρητή και παρατηρούμενου στην πράξη επιδιώκοντας ερμηνεία της πράξης και περεταίρω ανάπτυξη της απόδοσης Πολύ διαδεδομένη μέθοδος επίβλεψης σήμερα

Η Επίβλεψη μπορεί να είναι… Συνεργατική (collegial): Χαρακτηριστικά Peer supervision ή συνεργατική επαγγελματική ανάπτυξη! Δύο ή περισσότεροι διδάσκοντες αποφασίζουν να συνεργαστούν με στόχο την επαγγελματική τους εξέλιξη (μέσω παρατήρησης στην τάξη, ανατροφοδότησης, και διαλόγου για επαγγελματικά ζητήματα)

Η Επίβλεψη μπορεί να είναι… Διαφοροποιημένη: Χαρακτηριστικά Εκλεκτική προσέγγιση που δανείζεται χαρακτηριστικά από τα προηγούμενα στιλ επίβλεψης, με στόχο να καλύψει καλύτερα τις ειδικότερες ανάγκες των εκπαιδευτικών, σε σχέση με το στάδιο επαγγελματικής ανάπτυξης, και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή το στιλ διδασκαλίας και μάθησης

Η Επίβλεψη μπορεί να είναι… Υπερ-ενεργητική (Proactive): Χαρακτηριστικά Αυτή η προσέγγιση ξεκινά από την κατανόηση των βασικών απόψεων, αξιών και προϋποθέσεων για την επίβλεψη και την εκπαίδευση. Είναι σε συμφωνία με συμμετοχικές πρακτικές ηγεσίας στο σχολικό περιβάλλον.

Με ποια κριτήρια θα επιλέξω? Θυμηθείτε ότι….. «η έννοια της υποστηρικτικής επίβλεψης είναι συνακόλουθη με τα συμμετοχικά στιλ ηγεσίας που χρησιμοποιούνται σήμερα από τους πιο αποτελεσματικούς διευθυντές»

Συνεργατική Αξιολόγηση… Ερωτήσεις στις οποίες πρέπει να επικεντρωθεί ο διευθυντής για να βελτιώσει την αξιολόγηση των δασκάλων… Ήταν οι στόχοι του μαθήματος σημαντικοί και ενδιαφέροντες; Αντιμετώπισε ο δάσκαλος του μαθητές με σεβασμό και αξιοπρέπεια; Σε ποιο βαθμό όλοι οι μαθητές πέτυχαν τους στόχους του μαθήματος? (Iwanicki, 2001)

Συνεργατική Επαγγελματική Ανάπτυξη Ενθάρρυνση για τακτικές επαγγελματικές συναντήσεις & διάλογο για επίλυση προβλημάτων Ενθάρρυνση ώστε να υπάρχει ενεργή συμμετοχή στη διαδικασία Διευκόλυνση και παρότρυνση για εδραίωση διαλόγου σε ζητήματα διδασκαλίας και μάθησης. Ανάμιξη όλου του διδακτικού προσωπικού για συνεργασία με στόχο την επίτευξη όλων των μαθητών! Σημεία έμφασης

Ανακεφαλαιώνοντας… - σημεία έμφασης για τον επικοινωνιακό ρόλο του διευθυντή

Βιβλιογραφία Βασική βιβλιογραφία Πρόσθετη βιβλιογραφία Από το βιβλίο της: «Gupton, S.L. (2003). The instructional leadership toolbox. Sage Publications, U.K.», το κεφάλαιο 6 «A learning Organization’s Whetstons – Best learingn practices for facilitating professional growth and development». (93-118) Πρόσθετη βιβλιογραφία Βασική βιβλιογραφία Από το βιβλίο της: «Gupton, S.L. (2003). The instructional leadership toolbox. Sage Publications, U.K.», το κεφάλαιο 5 «Orgainzational Conduits». (69-91) Πρόσθετη βιβλιογραφία