Εισαγωγή στις Οικονομικές Διακυμάνσεις Κεφάλαιο 12 Εισαγωγή στις Οικονομικές Διακυμάνσεις

Χρονικοί Ορίζοντες Μακροχρόνια περίοδος: οι τιμές είναι εύκαμπτες, αντιδρούν σε μεταβολές στην προσφορά ή τη ζήτηση. Βραχυχρόνια περίοδος: πολλές τιμές είναι «άκαμπτες» σε κάποιο προκαθορισμένο επίπεδο. Η οικονομία συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά όταν οι τιμές είναι άκαμπτες.

Στην Κλασική Μακροοικονομική Θεωρία Το προϊόν καθορίζεται από την πλευρά της προσφοράς: Προσφορά κεφαλαίου, εργασίας Τεχνολογία Οι μεταβολές στη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες (C, I, G ) επηρεάζουν μόνο τις τιμές, όχι τις ποσότητες. Η πλήρης ευκαμψία των τιμών είναι μια κρίσιμη παραδοχή, επομένως η κλασική θεωρία ισχύει στη μακροχρόνια περίοδο.

Στην Κεϋνσιανή Μακροοικονομική Θεωρία Όπου οι τιμές είναι άκαμπτες, το προϊόν και η απασχόληση εξαρτώνται από τη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες, η οποία επηρεάζεται από: τη δημοσιονομική πολιτική (G και T ) τη νομισματική πολιτική (M ) άλλους παράγοντες, όπως οι εξωγενείς μεταβολές των C ή I.

Το υπόδειγμα της συν-αθροιστικής προσφοράς -ζήτησης Το υπόδειγμα που οι περισσότεροι οικονομολόγοι και σχεδιαστές πολιτικής χρησιμοποιούν για να εξετάσουν τις οικονομικές διακυμάνσεις και πολιτικές για την σταθεροποίηση της οικονομίας. Δείχνει πώς καθορίζονται το επίπεδο τιμών και το συν-αθροιστικό προϊόν. Δείχνει πώς διαφέρει η συμπεριφορά της οικονομίας στη βραχυχρόνια και στη μακροχρόνια περίοδο. slide 5 5

Συν-αθροιστική ζήτηση Η καμπύλη συν-αθροιστικής ζήτησης δείχνει τη σχέση μεταξύ του επιπέδου των τιμών και της ποσότητας προϊόντος που ζητείται. Στο πλαίσιο αυτής της εισαγωγής στο υπόδειγμα AD/AS, χρησιμοποιούμε μια απλή θεωρία συν-αθροιστικής ζήτησης που βασίζεται στην Ποσοτική Θεωρία του Χρήματος. slide 6 6

Η ποσοτική εξίσωση ως έκφραση της συν-αθροιστικής ζήτησης Θυμόμαστε την ποσοτική εξίσωση: M V = P Y Για δεδομένες τιμές του Μ και του V, η ποσοτική εξίσωση υποδηλώνει μια αντίστροφη σχέση μεταξύ Ρ και Υ. slide 7 7

Η καμπύλη AD αρνητικής κλίσης Μια αύξηση στο επίπεδο τιμών προκαλεί μείωση των πραγματικών χρηματικών διαθεσίμων (Μ/Ρ), γεγονός που προκαλεί μείωση της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες. AD Y P Το βιβλίο εξηγεί διάφορους τρόπους για να σκεφτόμαστε την κλίση της καμπύλης AD. Εδώ ακολουθεί ένας τρόπος που χρησιμοποιεί την ιδέα της απλής συνάρτησης της ζήτησης χρήματος που παρουσιάστηκε στο Κεφάλαιο 4 (Μ/Ρ = kY, όπου k = 1/V): Μια αύξηση στο επίπεδο τιμών προκαλεί μείωση των πραγματικών χρηματικών διαθεσίμων, και κατά συνέπεια μια μείωση στη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες (επειδή η ζήτηση προϊόντος είναι αναλογική με τα πραγματική χρηματικά διαθέσιμα σύμφωνα με την απλή συνάρτηση της ζήτησης χρήματος που υποδηλώνεται από την ποσοτική θεωρία του χρήματος). Ακολουθεί μια εξήγηση της κλίσης της καμπύλης AD που δεν αναφέρεται στην απλή συνάρτηση της ζήτησης χρήματος: Μια μείωση του Ρ μειώνει τα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα. Προκειμένου να αγοράσουμε την ίδια ποσότητα πραγμάτων, η ταχύτητα θα πρέπει να αυξηθεί. Αλλά, εξ ορισμού, η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος είναι σταθερή κατά μήκος της καμπύλης AD. Για λόγους απλότητας, υποθέτουμε ότι V = 1. Με χαμηλότερα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα (ή, αντίστοιχα, τα ίδια ονομαστικά διαθέσιμα αλλά υψηλότερες τιμές αγαθών), οι άνθρωποι ζητούν μια μικρότερη ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών slide 8 8

Μετατοπίζοντας την Καμπύλη AD Y P Μια αύξηση στην προσφορά χρήματος μετατοπίζει την καμπύλη AD προς τα δεξιά Για λόγους μελλοντικής αναφοράς (μια σειρά από διαφάνειες αργότερα σε αυτό το Κεφάλαιο), θα ήταν χρήσιμο να δούμε πώς μια μεταβολή του Μ μετατοπίζει την καμπύλη AD. Οι κορυφές των σελίδων 224 και 245 προσφέρουν μια απλή εξήγηση για αυτή τη μετατόπιση. Η ιδέα είναι η εξής: με την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος να είναι σταθερή, η ποσοτική εξίσωση υποδηλώνει το ΡΥ καθορίζεται από το Μ. Μια αύξηση του Μ προκαλεί αύξηση του ΡΥ, γεγονός που σημαίνει υψηλότερο Υ για κάθε τιμή του Ρ, ή υψηλότερο Ρ για κάθε τιμή του Υ. Η: για μια δεδομένη τιμή του Ρ, μια αύξηση του Μ υποδηλώνει υψηλότερα πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα. Στην απλή συνάρτηση της ζήτησης χρήματος που συνδέεται με την Ποσοτική Θεωρία, η ζήτηση για πραγματικά διαθέσιμα είναι αναλογική με τη ζήτηση προϊόντος, επομένως το προϊόν πρέπει να αυξηθεί σε κάθε Ρ προκειμένου να αυξηθεί η πραγματική ζήτηση χρήματος και να είναι ίση με τη νέα, υψηλότερη προσφορά για πραγματικά διαθέσιμα Μ/Ρ. Ή, αν θέλετε, μπορείτε να ζητήσετε από τους φοιτητές σας να δεχτούν προς το παρόν ότι μια αύξηση στην προσφορά χρήματος μετατοπίζει την καμπύλη AD προς τα δεξιά, λέγοντας τους ότι θα μάθουν πώς λειτουργεί αυτό στα Κεφάλαια 10 και 11 slide 9 9

Συν-αθροιστική προσφορά στη μακροχρόνια περίοδο Στη μακροχρόνια περίοδο, το προϊόν καθορίζεται από τις ποσότητες των συντελεστών παραγωγής και την τεχνολογία: είναι η πλήρης απασχόληση ή το φυσικό επίπεδο του προϊόντος, το επίπεδο του προϊόντος στο οποίο απασχολούνται πλήρως οι πόροι της οικονομίας Κάποια εγχειρίδια χρησιμοποιούν επίσης τον όρο «δυνητικό ΑΕΠ» που σημαίνει ο επίπεδο πλήρους απασχόλησης του προϊόντος Η «πλήρης απασχόληση» σημαίνει ότι η ανεργία είναι ίση με το φυσικό της ποσοστό. slide 10 10

Συν-αθροιστική προσφορά στη μακροχρόνια περίοδο Το προϊόν πλήρους απασχόλησης δεν εξαρτάται από το επίπεδο τιμών, επομένως η μακροχρόνια καμπύλη συν-αθροιστικής προσφοράς (LRAS) είναι κατακόρυφη: slide 11 11

Η μακροχρόνια καμπύλη συν-αθροιστικής προσφοράς Y P LRAS Η καμπύλη LRAS είναι κατακόρυφη στο επίπεδο πλήρους απασχόλησης του προϊόντος Μερικές φορές οι φοιτητές χρειάζονται λίγο χρόνο για να καταλάβουν γιατί η καμπύλη LRAS είναι κατακόρυφη, όταν οι καμπύλες προσφοράς που έμαθαν στο μάθημα των βασικών αρχών της μικροοικονομικής είχαν κατά κύριο λόγο θετική κλίση. Ακολουθεί μια ερμηνεία για το τι μπορεί να βρουν χρήσιμο: Το «Ρ» στον κάθετο άξονα είναι το συνολικό επίπεδο τιμών της οικονομίας – η μέση τιμή των ΠΑΝΤΩΝ. Μια 10% αύξηση στο επίπεδο τιμών σημαίνει ότι, κατά μέσο όρο, ΟΛΑ κοστίζουν 10% παραπάνω. Έτσι, μια επιχείρηση μπορεί να εισπράξει 10% περισσότερα έσοδα για κάθε μονάδα που πουλάει. Αλλά η επιχείρηση επίσης πληρώνει ένα μέσο όρο του 10% περισσότερο σε μισθούς, τιμές ενδιάμεσων αγαθών, διαφήμιση κ.λπ. Συνεπώς, η επιχείρηση δεν έχει κίνητρο για να αυξήσει την παραγωγή προϊόντος. Μια άλλη σκέψη: μαθαίνουμε από την μικροοικονομική θεωρία ότι η προσφορά μιας επιχείρησης εξαρτάται από τη ΣΧΕΤΙΚΗ τιμή του προϊόντος της. Αν όλες οι τιμές αυξηθούν κατά 10%, τότε η σχετική τιμή της κάθε επιχείρησης είναι η ίδια με προηγουμένως, επομένως δεν υπάρχει κίνητρο για την αλλαγή του προϊόντος slide 12 12

Μακροχρόνια αποτελέσματα μιας αύξησης του Μ AD2 AD1 Y P Μια αύξηση του Μ μετατοπίζει την καμπύλη AD προς τα δεξιά LRAS Στη μακροχρόνια περίοδο, αυτό αυξάνει το επίπεδο τιμών…. P2 P1 [Το εγχειρίδιο παρουσιάζει μια πτώση του AD (Σχήμα 9 – 5 στη σελίδα 246), ενώ αυτές οι διαφάνειες παρουσιάζουν μια αύξηση]. Παρατηρήστε ότι τα αποτελέσματα σε αυτό το γράφημα είναι ακριβώς αυτά που μάθαμε στα Κεφάλαια 3-8: μια μεταβολή στην προσφορά χρήματος επηρεάζει το επίπεδο τιμών, αλλά όχι την ποσότητα του προϊόντος. Εδώ, βλέπουμε αυτά τα αποτελέσματα σε ένα γράφημα με διαφορετικές μεταβλητές στους άξονες (Ρ και Υ), αλλά πρόκειται για το ίδιο υπόδειγμα …αλλά αφήνει αμετάβλητο το προϊόν. slide 13 13

Συν-αθροιστική προσφορά στη βραχυχρόνια περίοδο Υποθέτουμε ότι όλες οι τιμές είναι άκαμπτες σε ένα προκαθορισμένο επίπεδο στη βραχυχρόνια περίοδο. Επίσης ότι οι επιχειρήσεις είναι διατεθειμένες να πουλήσουν τόσο σε αυτό το επίπεδο τιμών όσο είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν οι καταναλωτές. Επομένως, η βραχυχρόνια καμπύλη συναθροιστικής προσφοράς (SRAS) είναι οριζόντια. Η υπόθεση ότι όλες οι τιμές είναι σταθερές στη βραχυχρόνια περίοδο είναι ακραία. Το Κεφάλαιο 13 εξάγει την καμπύλη SRAS κάτω από πιο ρεαλιστικές υποθέσεις, και το Κεφάλαιο 19 (ενότητα 19-2) ερευνά την ακαμψία των τιμών με περισσότερη λεπτομέρεια. Παρόλα αυτά, εδώ αξίζει να κάνουμε αυτή την ακραία υπόθεση. Η βραχυχρόνια αντίδραση του προϊόντος και της απασχόλησης στις πολιτικές και τους κλονισμούς είναι η ίδια (ποσοτικά) είτε η καμπύλη SRAS έχει θετική κλίση είτε είναι οριζόντια. Αλλά η οριζόντια καμπύλη SRAS κάνει την ανάλυση πολύ απλούστερη: μια μετατόπιση του AD αφήνει το Ρ αμετάβλητο στη βραχυχρόνια περίοδο. Αυτό απλοποιεί ακόμη περισσότερο την ανάλυση στο υπόδειγμα IS – LM – AD (Κεφάλαια 10 και 11). (Με μια καμπύλη SRAS θετικής κλίσης, ένας κλονισμός στις καμπύλες IS και AD, πέραν του ότι θα μετέβαλλε το προϊόν, θα μετέβαλλε και τις τιμές στη βραχυχρόνια περίοδο. Η μεταβολή των τιμών θα μετάβαλλε την πραγματική προσφορά χρήματος, γεγονός που θα μετατόπιζε την καμπύλη LM) slide 14 14

Η βραχυχρόνια καμπύλη συν-αθροιστικής προσφοράς Η καμπύλη SRAS είναι οριζόντια: το επίπεδο τιμών είναι σταθερό σε ένα προκαθορισμένο επίπεδο, και οι επιχειρήσεις πουλούν όσο ζητούν οι αγοραστές. Y P SRAS slide 15 15

Βραχυχρόνια αποτελέσματα μιας αύξησης του Μ AD2 AD1 Y P Στη βραχυχρόνια περίοδο όταν οι τιμές είναι άκαμπτες,… …μια αύξηση της συναθροιστικής ζήτησης… SRAS Y2 [Το εγχειρίδιο (Σχήμα 9 – 7 στη σελίδα 248) παρουσιάζει μια μείωση του AD, ενώ αυτές οι διαφάνειες παρουσιάζουν μια αύξηση.] Τι συμβαίνει με το ποσοστό ανεργίας; Θυμηθείτε από το Κεφάλαιο 2: ο νόμος του Okun λέει ότι η ανεργία και το προϊόν είναι αρνητικά συνδεδεμένα. Στο γράφημα εδώ, προκειμένου οι επιχειρήσεις να αυξήσουν το προϊόν, απαιτούν περισσότερους εργάτες. Η απασχόληση αυξάνεται, και το ποσοστό ανεργίας μειώνεται. …προκαλεί την αύξηση του προϊόντος. Y1 slide 16 16

Από τη βραχυχρόνια στη μακροχρόνια περίοδο Με τον καιρό, οι τιμές σταδιακά «κάμπτονται». Όταν το κάνουν, θα αυξηθούν ή θα μειωθούν? Στη βραχυχρόνια ισορροπία, αν με τον καιρό, το επίπεδο τιμών θα αυξηθεί μειωθεί Μπορεί να θέλετε να συζητήστε την εξήγηση για την προσαρμογή των τιμών σε κάθε περίπτωση. Πρώτον, υποθέτουμε ότι η συναθροιστική ζήτηση είναι υψηλότερη από το επίπεδο πλήρους απασχόλησης του προϊόντος στην αρχική βραχυχρόνια ισορροπία της οικονομίας. Μετά, ασκείται ανοδική πίεση στις τιμές: προκειμένου οι επιχειρήσεις να παράγουν αυτό το άνω του μέσου όρου επίπεδο προϊόντος, πρέπει να πληρώσουν υπερωρίες στους εργαζόμενους τους και να κάνουν το κεφάλαιό τους να δουλεύει με υψηλή ένταση, γεγονός που δημιουργεί περισσότερο συντήρηση, επισκευές και απόσβεση. Για όλους αυτούς τους λόγους, οι επιχειρήσεις θα θελήσουν να αυξήσουν τις τιμές τους. Στη βραχυχρόνια περίοδο, δεν μπορούν να το κάνουν αυτό. Αλλά, με τον καιρό, οι τιμές σταδιακά θα «καμφθούν» και οι επιχειρήσεις μπορούν να αυξήσουν τις τιμές τους ως αντίδραση σε αυτές τις πιέσεις κόστους. Αντίθετα, υποθέτουμε ότι το προϊόν βρίσκεται κάτω από το φυσικό ποσοστό του. Τότε, υπάρχει καθοδική πίεση στις τιμές. Οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να πουλήσουν τόσο προϊόν όσο θα ήθελαν στις τρέχουσες τιμές, επομένως θα θελήσουν να τις μειώσουν. Με χαμηλότερο από το κανονικό προϊόν, οι επιχειρήσεις δεν θα θελήσουν τόσους εργαζόμενους όσους συνήθως, θα μειώσουν την εργασία και το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί πάνω από το «φυσικό ποσοστό ανεργίας». Το υψηλό ποσοστό ανεργίας ασκεί καθοδική πίεση στους μισθούς. Οι μισθοί και οι τιμές είναι «άκαμπτα» στη βραχυχρόνια περίοδο, αλλά, με τον καιρό, μειώνονται ως αντίδραση σε αυτές τις πιέσεις. Τέλος: αν το προϊόν είναι ίσο με το κανονικό (ή «φυσικό») επίπεδό του, τότε δεν υπάρχει πίεση για αύξηση ή μείωση των τιμών. Με τον καιρό, καθώς οι τιμές θα αρχίσουν να «κάμπτονται», απλά θα παραμείνουν σταθερές παραμείνει σταθερό Αυτή η προσαρμογή των τιμών είναι αυτό που κινεί την οικονομία προς την μακροχρόνια ισορροπία της. slide 17 17

Τα αποτελέσματα SR και LR του ΔΜ > 0 AD2 A = αρχική ισορροπία AD1 Y P LRAS Β = νέα βραχυχρόνια ισορροπία μετά την αύξηση του Μ από της ΚΤ C P2 SRAS B A Y2 Η διαφάνεια αυτή ενώνει τα κομμάτια που έχουμε αναπτύξει στις προηγούμενες διαφάνειες: τα βραχυχρόνια και μακροχρόνια αποτελέσματα, καθώς και η προσαρμογή των τιμών με το χρόνο που προκαλεί τη μετακίνηση της οικονομίας από τη βραχυχρόνια ισορροπία στο σημείο Β προς τη μακροχρόνια ισορροπία στο σημείο C. Η οικονομία ξεκινά από το σημείο Α. Το προϊόν και η ανεργία βρίσκονται στα «φυσικά» τους επίπεδα. Η κεντρική τράπεζα (Fed) αυξάνει την προσφορά χρήματος, μετατοπίζοντας την AD προς τα δεξιά. Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι τιμές είναι άκαμπτες, επομένως το προϊόν αυξάνεται. Η νέα βραχυχρόνια ισορροπία βρίσκεται στο σημείο Β του γραφήματος. Προκειμένου οι επιχειρήσεις να αυξήσουν το προϊόν τους, προσλαμβάνουν περισσότερους εργαζόμενους, επομένως η ανεργία μειώνεται κάτω από το φυσικό ποσοστό της ανεργίας, ασκώντας ανοδική πίεση στους μισθούς. Το υψηλό επίπεδο της ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες στο σημείο Β ασκεί ανοδική πίεση στις τιμές. Με τον καιρό, καθώς οι τιμές αρχίζουν να «κάμπτονται», αρχίζουν να αυξάνοντας ως αντίδραση σε αυτές τις πιέσεις. Το επίπεδο τιμών αυξάνεται και η οικονομία κινείται προς τα πάνω στην (νέα) καμπύλη AD, από το σημείο Β προς το σημείο C. Αυτή η διαδικασία σταματά όταν η οικονομία φτάσει στο σημείο C: το προϊόν είναι και πάλι ίσο με το «φυσικό ποσοστό προϊόντος», και η ανεργία είναι και πάλι ίση με το φυσικό ποσοστό της ανεργίας, επομένως δεν υπάρχει επιπλέον πίεση για μεταβολή των τιμών C=μακροχρόνια ισορροπία slide 18 18

Διαταραχές Εξωγενείς μεταβολές στη συν-αθροιστική ζήτηση ή προσφορά. Οι διαταραχές ωθούν προσωρινά την οικονομία μακριά από την πλήρη απασχόληση. Ένα παράδειγμα διαταραχής ζήτησης: εξωγενής μείωση της ταχύτητας κυκλοφορίας. Αν η προσφορά χρήματος διατηρηθεί σταθερή, τότε μια μείωση του V σημαίνει ότι τα άτομα θα χρησιμοποιήσουν τα χρήματά τους σε λιγότερες συναλλαγές, γεγονός που προκαλεί μείωση στη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. [Το παράδειγμα στο κείμενο είναι μια εξωγενής ΑΥΞΗΣΗ της ταχύτητας κυκλοφορίας.] Η εξωγενής μείωση της ταχύτητας κυκλοφορίας του χρήματος αντιδρά σε μια εξωγενή αύξηση στη ζήτηση για πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα (σχετικά με το εισόδημα και τις συναλλαγές). Αυτό μπορεί να συμβεί ως αντίδραση σε ένα ρεύμα απάτης πιστωτικών καρτών, το οποίο θα παρακινήσει τους ανήσυχους καταναλωτές να χρησιμοποιούν μετρητά στις συναλλαγές τους. Αν υπάρχει εξωγενής αύξηση στην πραγματική ζήτηση χρήματος (δηλ. αύξηση που ΔΕΝ προκαλείται από αύξηση του Υ), τότε το Μ/Ρ πρέπει επίσης να αυξηθεί. Αν το Fed διατηρήσει σταθερό το Μ, τότε το Ρ πρέπει να μειωθεί. Έτσι, η αύξηση στην πραγματική ζήτηση χρήματος προκαλεί μείωση στην αξία του Ρ που συνδέεται με κάθε Υ, και η καμπύλη AD μετατοπίζεται προς τα κάτω. Η διαταραχή στην ταχύτητα κυκλοφορίας είναι η μόνη διαταραχή AD που μπορούμε να αναλύσουμε σε αυτό το σημείο, επειδή (για αυτό το Κεφάλαιο μόνο) έχουμε εξάγει την καμπύλη AD από την Ποσοτική Θεωρία του Χρήματος. Ωστόσο, αν δεν έχετε εξάγει την καμπύλη AD από την Ποσοτική Θεωρία, όπως συζητήσαμε στις σημειώσεις που συνόδευαν τη διαφάνεια του τίτλου σε αυτό το κεφάλαιο, τότε μπορείτε να διαλέξετε μια οποιαδήποτε σειρά από διαταραχές της AD: μία κρίση στο χρηματιστήριο ωθεί τους καταναλωτές να μειώσουν τις δαπάνες τους, μια μείωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης προκαλεί μείωση των επενδύσεων, μια ύφεση σε μια χώρα με την οποία συναλλασσόμαστε προκαλεί μια εξωγενή μείωση στη ζήτηση για τις εξαγωγές μας slide 19 19

Τα αποτελέσματα μιας αρνητική διαταραχής της ζήτησης AD1 Η διαταραχή μετατοπίζει την AD προς τα αριστερά προκαλώντας την μείωση του προϊόντος και της απασχόλησης στη βραχυχρόνια περίοδο Y P AD2 LRAS SRAS B A Y2 Με τον καιρό, οι τιμές μειώνονται και η οικονομία κινείται προς τα κάτω στην καμπύλη ζήτησης προς την πλήρη απασχόληση C P2 Σημειώστε τον μηχανισμό «αυτο-διόρθωσης» της οικονομίας: Όταν μια οικονομία βρίσκεται σε ύφεση – και αφεθεί ελεύθερη να κάνει τους χειρισμούς της – «σταθεροποιεί» η ίδια τον εαυτό της: η σταδιακή προσαρμογή των τιμών βοηθά την οικονομία να αποκατασταθεί μετά την διαταραχή και να επιστρέψει στην πλήρη απασχόληση. Φυσικά, προτού η οικονομία τελειώσει με την αυτό-διόρθωση, πρέπει να υπομείνει μια περίοδο χαμηλού προϊόντος και υψηλής ανεργίας slide 20 20

Διαταραχές της Προσφοράς Μια διαταραχή της προσφοράς μεταβάλλει τα κόστη παραγωγής, επηρεάζει τις τιμές που χρεώνουν οι επιχειρήσεις (επίσης ονομάζεται διαταραχή των τιμών). Παραδείγματα αντίστροφων διαταραχών της προσφοράς: Η κακοκαιρία μειώνει την απόδοση της σοδειάς, αυξάνοντας τις τιμές των τροφίμων. Οι εργάτες οργανώνονται σε συνδικάτα, διαπραγματεύονται την αύξηση των μισθών. Νέες περιβαλλοντικές ρυθμίσεις απαιτούν από τις επιχειρήσεις να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων. Οι επιχειρήσεις χρεώνουν υψηλότερες τιμές για να βοηθήσουν στην κάλυψη του κόστους της συμμόρφωσης με αυτές τις ρυθμίσεις. (Οι ευνοϊκές διαταραχές της προσφοράς μειώνουν το κόστος και τις τιμές). slide 21 21

Πολιτική Σταθεροποίησης Ορισμός: οι δράσεις πολιτικής που στοχεύουν στη μείωση της ένταση των βραχυχρόνιων οικονομικών διακυμάνσεων. Παράδειγμα: χρήση της νομισματικής πολιτικής για την αντιμετώπιση των αποτελεσμάτων των αντίστροφων διαταραχών της προσφοράς. Το Κεφάλαιο 14 είναι αφιερωμένο στην πολιτική σταθεροποίησης slide 22 22

Σταθεροποιώντας την παραγωγή προϊόντος με τη νομισματική πολιτική AD1 Y P LRAS Η αντίστροφη διαταραχή της προσφοράς μετακινεί την οικονομία προς το σημείο Β SRAS2 B Y2 SRAS1 A slide 23 23

Σταθεροποιώντας την παραγωγή προϊόντος με τη νομισματική πολιτική AD2 AD1 Αλλά η ΚΤ αντιμετωπίζει την διαταραχή αυξάνοντας τη συναθροιστική ζήτηση Y P LRAS SRAS2 B C Y2 A Αποτελέσματα: το Ρ είναι μόνιμα υψηλότερο, αλλά το Υ παραμένει στο επίπεδο πλήρους απασχόλησης Σημείωση: αν το Fed αναμένει σωστά τα σημάδια και το μέγεθος της διαταραχής, τότε το Fed μπορεί να αντιδράσει καθώς η διαταραχή συμβαίνει και όχι μετά από αυτήν, και η οικονομία δεν θα φτάσει ποτέ στο σημείο Β – θα πάει άμεσα στο σημείο C. slide 24 24

Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 Αρχές της δεκαετίας του 1970: ο ΟΠΕΚ συντονίζει μια μείωση της προσφοράς πετρελαίου. Οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται 11% το 1973 68% το 1974 16% το 1975 Τέτοιες μεγάλες αυξήσεις στην τιμή του πετρελαίου είναι διαταραχές της προσφοράς επειδή επηρεάζουν σημαντικά το κόστος παραγωγής και τις τιμές. Το πετρέλαιο είναι αναγκαίο για να θερμαίνει τα εργοστάσια στα οποία παράγονται τα αγαθά, και για να τροφοδοτεί τα φορτηγά που μεταφέρουν τα αγαθά από τα εργοστάσια προς τις αποθήκες και από εκεί προς τα καταστήματα. Μια μεγάλη αύξηση στην τιμή του πετρελαίου, επομένως, έχουν σημαντικό αποτέλεσμα στο κόστος παραγωγής slide 25 25 25

Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 Η διαταραχή της τιμής του πετρελαίου μετατοπίζει το SRAS προς τα πάνω, προκαλώντας την μείωση του προϊόντος και της απασχόλησης AD Y P LRAS SRAS2 B Y2 Όταν δεν υπάρχουν επιπλέον διαταραχές των τιμών, οι τιμές θα μειωθούν με τον καιρό και η οικονομία θα επιστρέψει στην πλήρη απασχόληση SRAS1 A A Και, καθώς το προϊόν μειώνεται από Υ γραμμή σε Υ2 στο γράφημα, θα περιμέναμε να δούμε και την ανεργία να αυξάνεται πάνω από το φυσικό ποσοστό της. (Θυμηθείτε από το Κεφάλαιο 2: ο νόμος του Okun λέει ότι το προϊόν και η ανεργία είναι αντίστροφα συνδεδεμένα). Σημειώστε τη φράση «όταν δεν υπάρχουν επιπλέον διαταραχές των τιμών». Όπως θα δούμε σύντομα, μόλις η οικονομία ανάρρωσε από την πρώτη μεγάλη πετρελαϊκή κρίση, έφτασε η δεύτερη slide 26 26 26

Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 Προβλεπόμενα αποτελέσματα της διαταραχής των τιμών του πετρελαίου: Πληθωρισμός  Παραγωγή  Ανεργία  …και έπειτα η σταδιακή αποκατάσταση. Η διαφάνεια αυτή πρώτα συνοψίζει τις προβλέψεις του υποδείγματος από την προηγούμενη διαφάνεια, και έπειτα παρουσιάζει στοιχεία (από το κείμενο, σελίδα 253) που υποστηρίζουν τις προβλέψεις του υποδείγματος μεταβολή στις τιμές του πετρελαίου ρυθμός πληθωρισμού-CPI ποσοστό ανεργίας slide 27 27 27

Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970 Τέλη της δεκαετίας του 1970: καθώς η οικονομία ανάρρωνε, οι τιμές του πετρελαίου αυξήθηκαν και πάλι, προκαλώντας μια ακόμη τεράστια διαταραχή της προσφοράς !!! Πηγή δεδομένων: βλέπε σελίδα 254 του βιβλίου. Η δεύτερη διαταραχή συνδέθηκε με την επανάσταση στο Ιράν. Ο Σάχης, ο οποίος διατηρούσε στενές επαφές με τη Δύση, καθαιρέθηκε. Ο νέος ηγέτης, Αγιατολλάχ Χομεϊνί, ήταν πολύ λιγότερο φιλικός προς τη Δύση. (Απαγόρευσε μάλιστα στους κατοίκους να ακούνε δυτική μουσική) μεταβολή στις τιμές του πετρελαίου ρυθμός πληθωρισμού-CPI ποσοστό ανεργίας slide 28 28 28

Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1980 Μελέτη περίπτωσης: οι πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1980 Δεκαετία του 1980: μία ευνοϊκή διαταραχή της προσφοράς – μια σημαντική πτώση στις τιμές του πετρελαίου. Όπως θα προέβλεπε και το υπόδειγμα, ο πληθωρισμός και η ανεργία μειώθηκαν: Λίγες διαφάνειες νωρίτερα, κάναμε την ανάλυση μιας αντίστροφης διαταραχής της προσφοράς. Μπορεί να αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι τα προβλεπόμενα αποτελέσματα μιας ευνοϊκής διαταραχής της προσφοράς είναι ακριβώς τα αντίθετα: στη βραχυχρόνια περίοδο, το επίπεδο τιμών (ή ο ρυθμός πληθωρισμού) μειώνεται, το προϊόν αυξάνεται, και η ανεργία μειώνεται. Κοιτάζοντας το γράφημα: με την πρώτη ματιά, μπορεί να μας φαίνεται ότι η μείωση στις τιμές του πετρελαίου συμβαίνει μόλις το 1986. Αλλά υπενθυμίστε στους φοιτητές να εξετάσουν την κλίμακα στο αριστερό τους χέρι, στην οποία το 0 είναι στη μέση και όχι στην κορυφή. Οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν περίπου 10% το 1982, και γενικά μειώθηκαν κατά τη διάρκεια των περισσότερων ετών μεταξύ 1982 και 1986. μεταβολή στις τιμές του πετρελαίου ρυθμός πληθωρισμού-CPI ποσοστό ανεργίας ποσοστό ανεργίας slide 29 29 29