ΓΛΩΣΣΑ: μορφή επικοινωνίας χαρακτηριστική του ανθρώπου, μέσο μεταβίβασης πληροφοριών
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΠO ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: 1. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ (δημιουργία εννοιών, παραγωγικότητα). 2. ΜΟΡΦΗ (απεριόριστη χρήση περιορισμένων μέσων). Φωνήματα /k/ /l/ cog log Γραμματική (μορφολογία, σύνταξη) Μορφήματα (μικρές αλληλουχίες φωνημάτων, μικρότερες νοηματικές μονάδες) Γράμματα (ένα γράμμα μπορεί να αντιπροσωπεύει διάφορους φθόγγους, π.χ. κ) 3. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ (μορφοποίηση και μετάδοση αφηρημένων εννοιών, συναισθηματική διάσταση)
ΕΜΦΥΤΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΓΛΩΣΣΑ Αντιπροσώπευση τόσο της προφορικής όσο και την νοηματικής γλώσσας στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου
ΕΜΦΥΤΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΓΛΩΣΣΑ 2. Η εντόπιση των κέντρων λόγου στο αριστερό ημισφαίριο σχετίζεται με ανατομικές διαφορές (π.χ. planum temporale, κροταφικό πεδίο). Αριστερό Ημισφαίριο Δεξιό Ημισφαίριο
ΕΜΦΥΤΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΓΛΩΣΣΑ 3. Η ανατομική ασυμμετρία του planum temporale εντοπίζεται από την 31Η εβδομάδα κύησης άρα δεν φαίνεται να εξαρτάται από την εμπειρία. 4. Τα βρέφη κατά τη γέννηση είναι ευαίσθητα στο διαχωρισμό ενός εύρους φάσματος ήχων. Τα μωρά στην Ιαπωνία μπορούν να διακρίνουν τους ήχους 'ra' και 'la', κάτι που οι περισσότεροι ενήλικες Ιάπωνες δεν μπορούν να κάνουν.
ΕΜΦΥΤΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΓΛΩΣΣΑ 5. Καθολικοί κανόνες δομής γλώσσας- Κρίσιμη περίοδος Ορισμένες καθολικές όψεις της δομής της γλώσσας καθορίζονται από την έμφυτη δομή του ανθρώπινου εγκεφάλου (Chomsky καθολική γραμματική-γενετικά καθορισμένο σύστημα κανόνων).
Οικογένεια ΚΕ –Γονίδιο FOXP2 In England there’s a family called the KE family who have an inherited language disorder. As you can see in the pedigree, about half the people in the family have what’s called Specific Language Impairment in quite a severe form. They have deficits in the production of various grammatical morphemes like the “s” at the end of a plural, the “ed” at the end of a past tense, the “ing”—all those niggly little bits of language that carry certain kinds of grammatical and semantic information. In 1991, to great fanfare, the Canadian linguist Myrna Gopnik suggested that the gene responsible for the family’s language problems was a “grammar gene” encoding grammatical morphology, based on the argument that the disorder showed a Mendelian inheritance pattern corresponding to a single dominant gene, that a fault in this gene resulted in grammatical deficits, and that it must therefore be a gene for grammar. The faulty gene was recently identified as FOXP2 on chromosome 7. But it’s not obvious that FOXP2 can be called a gene for grammar. For one thing, other animals also have this gene, yet we’re the only species (as far as we know) that uses language. Προβλήματα με γραμματικούς κανόνες π.χ. δημιουργία πληθυντικού
Η πρωτεΐνη FOXP2 Top: Part of the first “language” gene to be identified, transcription factor FOXP2, with the mutation that causes a severe speech and language disorder colored red. FOXP2 is a gene orchestrating the development of brain circuitry for the precise coordination of movement in mammals. When it’s faulty, humans lose the ability to accurately control the muscles used in speech. The image is from Dr. Simon Fisher of the University of Oxford, who was part of a team that identified this gene with the help of three generations of the KE family, whose pedigree diagram is shown below. Family members with the inherited disorder are shown by the red squares (males) and circles (females). Η FOXP2 είναι μεταγραφικός παράγοντας που ενορχηστρώνει στα θηλαστικά την ανάπτυξη του εγκεφαλικού κυκλώματος για το λεπτό συντονισμό των κινήσεων.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Εγκεφαλικές Βλάβες λόγω Τραύματος ή Εγκεφαλικού Επεισοδίου
2. TEST WADA Προσδιορισμός ημισφαιρικής κυριαρχίας ένεση νατριούχου αμυτάλης στην καρωτιδική αρτηρία. Δεξιόχειρες: 90-95% των περιπτώσεων, η γλώσσα εντοπίζεται στο αριστερό ημισφαίριο. 5-10% των περιπτώσεων, στο δεξί. Αριστερόχειρες: 70% στο αριστερό, 15% στο δεξί, 15% αμφοτερόπλευρα.
3. SPLIT BRAIN
Αριστερόχειρας Κινητικό κέντρο στο Δεξιό Ημισφαίριο Κέντρο λόγου στο Αριστερό Ημισφαίριο
Κέντρα Γλώσσας Αριστερό Ημισφαίριο
Χαρακτηριστικό γνώρισμα αφασίας: δεν οφείλεται σε μηχανικό κώλυμα. Αφασίες: διαταραχές της γλώσσας που οφείλονται σε αγγειακή βλάβη, τραύμα ή όγκο σε περιοχές του φλοιού. Χαρακτηριστικό γνώρισμα αφασίας: δεν οφείλεται σε μηχανικό κώλυμα. Κινητικές διαταραχές λόγου (δυσαρθρία-παρεγκεφαλίδα, δυσφωνία-Parkinson) ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΦΑΣΙΚΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ ΟΛΙΚΗ ΑΦΑΣΙΑ (global aphasia): μαζικές βλάβες στο αριστερό εγκεφαλικό ημισφαίριο. Αφασία Broca (non-fluent). Αφασία Wernicke Αφασία αγωγής Ανομία Άλλα φλοιϊκά σύνδρομα Υποφλοιώδεις αφασίες
ΑΦΑΣΙΑ BROCA Κινητικός συνειρμικός φλοιός του μετωπιαίου λοβού, οπίσθια μοίρα της τρίτης μετωπιαίας έλικας. 1. Μείωση παραγωγής λόγου (από πλήρη αφωνία έως αργή ομιλία). 2. Διαταραχή επανάληψης (επίγνωση σφαλμάτων). 3. Σωστή κατανόηση κος. Tata
ΑΦΑΣΙΑ WERNICKE Ευχερής και φυσιολογική ομιλία (ρυθμός και μουσικότητα) Δυσκολίες στην παραγωγή γλώσσας: παραφασία, νεολογισμοί, λογόρροια-μεταβίβαση λίγων νοημάτων, κενός λόγος Μείωση κατανόησης, επανάληψη λέξεων και εκφράσεων.
ΑΦΑΣΙΑ ΑΓΩΓΗΣ Βλάβη τοξοειδούς δεματίου (συνδέει περιοχές Wernicke και Broca). Καλή κατανόηση, μειωμένη ικανότητα επανάληψης. Παραφασικά λάθη. Μειωμένη χρήση ονομάτων. Λειτουργικός διαχωρισμός Broca-Wernicke.
ΜΟΝΤΕΛΟ Wernicke-Geschwind ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΜΙΑ ΛΕΞΗΣ ΠΟΥ ΑΚΟΥΜΕ
ΜΟΝΤΕΛΟ Wernicke-Geschwind ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΜΙΑ ΛΕΞΗΣ ΠΟΥ ΔΙΑΒΑΖΟΥΜΕ
Γλωσσικό Κύκλωμα
Σωφνυμα με μετελη Αγκιλγου Πεπανησιμοτυ η σριεα των γωραματμν σε μια λξεη δεν εεχι σαιμησα, ατυο που μρετα εαινι το πωτρο και το το τλευτιαεο γμαρμα. Τα υλιoποπα μοπορυν να εαινι σε οηπιδτοε σριεα και μπεροις αοκμα να δαεζιαβις χριως πβηρλμοα.
McGurk Effect
Δεξιό Ημισφαίριο- Προσωδία Προσωδία: τα μουσικά στοιχεία του τονισμού, του ύψους και του ρυθμού.
ΔΕΞΙ ΗΜΙΣΦΑΙΡΙΟ - ΠΡΟΣΩΔΙΑ Απροσωδία Βλάβη στον Δεξιό Μετωπιαίο Φλοιό: Αδιαφοροποίητος τόνος φωνής. Βλάβη στον Δεξιό Οπίσθιο Φλοιό: Αδυναμία αντίληψης προσωδίας
ΚΙΤΡΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΑΥΡΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ Κοίταζε τις χρωματιστές λέξεις και λέγε μεγαλόφωνα το χρώμα και όχι την λέξη ΚΙΤΡΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΜΑΥΡΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΦΕ ΚΙΤΡΙΝΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΑΥΡΟ ΜΠΛΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΑΦΕ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ
ΚΙΤΡΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΑΥΡΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ Κοίταζε τις χρωματιστές λέξεις και λέγε μεγαλόφωνα το χρώμα και όχι την λέξη ΚΙΤΡΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΜΑΥΡΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΡΑΣΙΝΟ ΚΑΦΕ ΚΙΤΡΙΝΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΑΥΡΟ ΜΠΛΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΑΦΕ ΠΡΑΣΙΝΟ ΜΠΛΕ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ Διαμάχη δεξιού – αριστερού Η δεξιά πλευρά του εγκεφάλου σου προσπαθεί να πει το χρώμα αλλά η αριστερή επιμένει να διαβάζει την λέξη
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗΣ Συγγενείς (δυσλεξία). Επίκτητες (αλεξία, επίκτητες δυσλεξίες). ΑΛΕΞΙΑ: διαταραχή της ικανότητας ανάγνωσης. ΑΓΡΑΦΙΑ: διαταραχή της ικανότητας γραφής.
ΔΥΣΛΕΞΙΑ Επίκτητη/ Αναπτυξιακή Υστέρηση στη φωνηματική επεξεργασία (σύνδεση γραμμάτων με φθόγγους). Όμως ευκολία στη αναγνώριση χαρακτηριστικών λογότυπων. Ανωμαλίες συνδέσεων οπτικών-γλωσσικών περιοχών;; Μειωμένη φυσιολογική ασυμμετρία σε δυσλεξικούς άνδρες, κυτταροαρχιτεκτονικές ανωμαλίες στο αριστερό κροταφικό επίπεδο Έλλειμμα αντίληψης; Δυσχέρεια αντίληψης ταχέως μεταβαλλόμενων, υψηλής αντίθεση οπτικών εικόνων.
ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΠΙΘΑΝΟΝ Η ΠΙΟ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΛΛΑΒΙΣΜΟΥ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΕΙ ΕΠΙΤΡΕΨΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ.
"The dyslexics were using 4 "The dyslexics were using 4.6 times as much area of the brain to do the same language task as the controls," said Richards, a professor of radiology. "This means their brains were working a lot harder and using more energy than the normal children." Οι δυσλεξικοί χρησιμοποιούν ~5 φορές περισσότερες εγκεφαλικές περιοχές σε σχέση με μη-δυσλεξικούς για να εκτελέσουν την ίδια γλωσσική δοκιμασία.