Κίρρωση του ήπατος Αναστασία Β. Απρίλιος 2016

Το ήπαρ και η λειτουργία του Το ήπαρ (συκώτι) είναι ένα ζωτικό όργανο που βρίσκεται στο επάνω δεξιό τμήμα της κοιλιακής κοιλότητας. Με βάρος περίπου 1,5 κιλό, εκτελεί πολλαπλές σωματικές λειτουργίες: μετατρέπει θρεπτικά συστατικά που προέρχονται από την τροφή σε βασικά συστατικά του αίματος, εναποθηκεύει βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, ρυθμίζει την πήξη του αίματος, παράγει πρωτεΐνες και ένζυμα, διατηρεί ορμονικές ισορροπίες και εξουδετερώνει ουσίες, που θα μπορούσαν να βλάψουν το σώμα. Επίσης, το ήπαρ παράγει ουσίες που βοηθούν το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις, να αποβάλλει τα βακτήρια από το αίμα ενώ  παράγει και τη χολή, που είναι απαραίτητη για την πέψη. Διακρίνεται σε δύο λοβούς, τον δεξιό, που αποτελεί πάνω από το 75% και τον αριστερό, που αποτελεί το 25% της επιφάνειας του ήπατος και αποτελεί τον μεγαλύτερο αδένα του σώματος.

Τι είναι η κίρρωση του ήπατος; Ο όρος κίρρωση χρησιμοποιείται για να περιγράψει την σοβαρή και μη αναστρέψιμη βλάβη του ήπατος που έχει προκληθεί από την επίδραση σε αυτό ενός ή περισσότερων βλαπτικών παραγόντων για μεγάλο χρονικό διάστημα.  Όταν ένα άτομο έχει κίρρωση, ένας ουλώδης ιστός (ίνωση) αντικαθιστά τον υγιή ηπατικό ιστό και αποτρέπει το ήπαρ από το να εργάζεται έτσι όπως θα έπρεπε. Η δομή του ήπατος αλλοιώνεται όπως επίσης και οι ζωτικές λειτουργίες του που είναι απαραίτητες για τη ζωή. Η αλλοίωση της δομής του ήπατος, λόγω της κίρρωσης προκαλεί ταυτόχρονα και προβλήματα στη ροή του αίματος που διέρχεται από το συκώτι. Το συκώτι φιλτράρει και απαλλάσσει το αίμα που διέρχεται δια μέσου του, από τοξικές ουσίες και απόβλητα του μεταβολισμού. Η απώλεια ηπατικών κυττάρων που αποτελούν τις λειτουργικές μονάδες του συκωτιού, εμποδίζει το καθαρισμό του αίματος.  Η λειτουργική ανεπάρκεια του ήπατος, λόγω κίρρωσης οδηγεί στη συσσώρευση στον οργανισμό, τοξικών ουσιών και αποβλήτων. Τότε είναι δυνατόν να προκληθεί πρόβλημα στον εγκέφαλο με σύγχυση, ταραχή, τρέμουλο. Στις σοβαρές περιπτώσεις η κατάσταση αυτή μπορεί να εξελιχθεί σε κώμα και να οδηγήσει στο θάνατο. Η κίρρωση του ήπατος μπορεί να αποβεί μοιραία, ωστόσο η έγκαιρη θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στο να σταματήσει η βλάβη στο ήπαρ.

Παράγοντες που πυροδοτούν την νόσο Η κίρρωση του ήπατος μπορεί να έχει πολλές αιτίες. Σε αυτές συγκαταλέγονται: Ο χρόνιος αλκοολισμός που αποτελεί και τη συχνότερη αιτία. Οι ηπατίτιδες που προκαλούνται από ιούς, όπως η ηπατίτιδα Β και C Κληρονομικές ασθένειες, όπως αιμοχρωμάτωση, νόσος Wilson, γαλακτοζαιμία. Ναρκωτικά, τοξίνες και οι μολύνσεις Μη αλκοολική  στεατοηπατίτιδα Η απόφραξη χοληφόρων (από χολική κίρρωση) Η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα (αυτοάνοση πάθηση των χοληφόρων) Η επίδραση τοξικών φαρμάκων και σπανιότερες καταστάσεις που σχετίζονται με το μεταβολισμό των σακχάρων και των υδατανθράκων Χρόνια δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια (καρδιακή κίρρωση) Κυστική ίνωση

Πως εκδηλώνεται - Συμπτώματα Στα πρώτα στάδια της κίρρωσης είναι πιθανόν να μην υπάρχουν συμπτώματα, καθώς εξελίσσεται όμως η νόσος είναι πιθανόν να εμφανιστούν: Ακραία κόπωση και αδυναμία . Αιμορραγίες της μύτης και μώλωπες Απώλεια βάρους ή πόνος στην κοιλιά, που οφείλονται στον κακό μεταβολισμό της τροφής από το ήπαρ Συσσώρευση υγρών στα πόδια και στην κοιλιά Αιμορραγία στο στομάχι ή στον οισοφάγο και σύγχυση Ηπατομεγαλία, σπληνομεγαλία Αποχρωματισμός του δέρματος, των ματιών και των βλεννογόνων, λόγω του αυξημένου επίπεδο χολερυθρίνης στο αίμα Απώλεια της όρεξης και ναυτία που μπορεί να σχετίζεται με διάταση της κοιλίας και την κυκλοφοριακή συμφόρηση του ήπατος Φαγούρα, ερύθημα Palmar (αραχνοειδή αιμαγγειώματα) στο δέρμα Πόνο στα μακριά οστά (λόγω οστεοπόρωσης)

Πως εκδηλώνεται - Συμπτώματα

Οι επιπλοκές της ηπατικής κίρρωσης Οι επιπλοκές της ηπατικής κίρρωσης μπορούν να προκαλέσουν τις ακόλουθες κλινικές καταστάσεις: Οίδημα, κυρίως στα πόδια. Νεφρική ανεπάρκεια, σπληνομεγαλία Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα, Αιμορραγική διάθεση Συλλογή υγρού στην κοιλιά, στην περιτοναϊκή κοιλότητα Εγκεφαλοπάθεια (οφείλεται στη συσσώρευση στο αίμα, ουσιών τοξικών για τον εγκέφαλο λόγω της λειτουργικής ανεπάρκειας του ήπατος). Η ηπατική εγκεφαλοπάθεια χαρακτηρίζεται από σύγχυση, τρέμουλο, απώλεια μνήμης, δυσκολίες συγκέντρωσης, διαταραχές στην ομιλία, μείωση επιπέδου συνείδησης, κώμα και θάνατο Αιμορραγία λόγω ρήξης κιρσών του οισοφάγου. Οι κιρσοί αυτοί δημιουργούνται στην κίρρωση λόγω της αύξησης της πίεσης στην πυλαία φλέβα. Η πυλαία φλέβα είναι η μεγάλη φλέβα που μεταφέρει προς το συκώτι το αίμα το οποίο πρέπει να φιλτραριστεί. Στην κίρρωση η κυκλοφορία του αίματος στο συκώτι διαταράσσεται και προκύπτει πυλαία υπέρταση που με τη σειρά της προκαλεί κιρσούς στον οισοφάγο  Μείωση της άμυνας του οργανισμού που καθίσταται περισσότερο ευάλωτος σε μολύνσεις (ιδιαίτερα στην περιτοναϊκή κοιλότητα, με κίνδυνο περιτονίτιδας) Υπερευαισθησία στη δράση των φαρμάκων. Η ηπατική λειτουργική ανεπάρκεια δεν εξουδετερώνει στο βαθμό που θα έπρεπε ορισμένα φάρμακα, με αποτέλεσμα ο ασθενής να υφίσταται περισσότερο τη δράση τους Αντίσταση στην ινσουλίνη με αποτέλεσμα την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2

Διάγνωση της νόσου Η διάγνωση τίθεται από την κλινική εικόνα – τα συμπτώματα, το ιστορικό του ασθενούς και το οικογενειακό ιστορικό.   Στις διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνονται: εξετάσεις αίματος, ακτινογραφία (για να δούμε το περίγραμμα της ηπατικής βλάβης) υπερηχογράφημα αξονική τομογραφία μαγνητική τομογραφία βιοψία ήπατος

Θεραπεία – Μέθοδοι αντιμετώπισης Η κίρρωση είναι μια κατάσταση που δεν αντιστρέφεται και επιπλέον δεν έχει συμπτώματα στα αρχικά στάδια. Αυτό σημαίνει πως αν το συκώτι καταστραφεί τελείως δεν υπάρχει καμία περίπτωση να ξαναγίνει όπως ήταν. Αυτό που χρειάζεται είναι, να προσπαθήσουμε να ελέγξουμε την αιτία που προκάλεσε τη βλάβη. Η θεραπεία περιλαμβάνει: Τη χρήση φαρμάκων όπως είναι οι Β αναστολείς, η σπιρονολακτόνη. Τη χορήγηση φαρμάκων κατά του πρωτοπαθούς αιτίου της κίρρωσης όταν αυτό είναι εφικτό, όπως συμβαίνει με την ιντερφερόνη, τη λαμιβουδίνη και άλλους παράγοντες που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ιογενούς ηπατίτιδας, τη κορτιζόνη για τη θεραπεία της αυτοάνοσης ηπατίτιδας κα. Η θεραπεία της αλκοολικής κίρρωσης είναι προφανώς η διακοπή του αλκοόλ. Την πρώιμη αναγνώριση και θεραπεία επικίνδυνων επιπλοκών όπως είναι η αυτόματη βακτηριακή περιτονίτιδα και η ηπατική εγκεφαλοπάθεια. Την διενέργεια προληπτικά εμβολιασμών όπως είναι κατά της ηπατίτιδας Α και της ηπατίτιδας Β, κατά του ιού της γρίππης (ετησίως) και κατά του πνευμονιοκόκκου (κάθε πέντε χρόνια). Τη διασφάλιση επαρκούς θρέψης (περιορισμός πρόσληψης άλατος αλλά διατροφή επαρκής σε θερμίδες και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά αλλά με προσοχή στην πρόσληψη πρωτεϊνών) και ήπιας σωματικής άσκησης. Την αποφυγή φαρμάκων που μπορούν να επιδεινώσουν περαιτέρω την ηπατική βλάβη Στα τελικά στάδια της κίρρωσης υπάρχει η δυνατότητα μεταμόσχευσης ήπατος