Αθλητικός Τουρισμός Ο. Βρόντου Θεώρηση
Διεθνής βιβλιογραφία Οι Gammon & Robinson (1999), διακρίνουν δυο άξονες διαχωρισμού της σχέσης του αθλητισμού και του τουρισμού και τους εκφράζουν με τις έννοιες Αθλητικός Τουρισμός και Τουριστικός Αθλητισμός. Ο Αθλητικός Τουρισμός περιλαμβάνει άτομα ή ομάδες που συμμετέχουν ενεργητικά ή παθητικά σε ανταγωνιστικές ή μη αθλητικές δραστηριότητες, κατά τη διάρκεια της παραμονής τους. Το κριτήριο εδώ είναι ότι η αθλητική δραστηριότητα αποτελεί το κύριο κίνητρο της μετακίνησης, ενώ το τουριστικό στοιχείο παίζει το ρόλο της ενίσχυσης της συνολικής εμπειρίας. Διακρίνονται δυο κατηγορίες: α. περιλαμβάνει τον αθλητικό τουρίστα που συμμετέχει ή παρακολουθεί ένα ανταγωνιστικό αθλητικό γεγονός, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες και τα προπονητικά camp, και β. περιλαμβάνει άτομα που ταξιδεύουν για να συμμετέχουν σε δραστηριότητες αθλητικής αναψυχής όπως γκολφ, σκι, καταδύσεις. Ο Τουριστικός Αθλητισμός περιλαμβάνει άτομα που ταξιδεύουν και συμμετέχουν ενεργά ή παθητικά σε κάποια αθλητική δραστηριότητα. Ο τουρισμός είναι σε αυτή την περίπτωση το κύριο κίνητρο μετακίνησης. Ο τουριστικός αθλητισμός αγνοείται από τη διεθνή βιβλιογραφία που συνήθως ανήκει στην εξυπηρέτηση πελατών και την φιλοξενία. Περιλαμβάνει άτομα τα οποία συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες σε εντελώς τυχαία ή περιστασιακή βάση κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, όπως οι πελάτες των resort hotels, οι οποίοι συμμετέχουν στις δραστηριότητες animation ή σε δραστηριότητες που παρέχονται σε οργανωμένες παραλίες.
Sports Tourism International Council Το Sport Tourism International Council αποτελεί ένα πρωτοπόρο οργανισμό που σκοπό την ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού ως πεδίο Ερευνητικής, Ακαδημαϊκής, επαγγελματικής και επιχειρηματικής ενασχόλησης. Ο υπεύθυνος της Ερευνητικής μονάδας Αθλητικού Τουρισμού στην Ελλάδα Δρ. Δημήτρης Τερζάκης ορίζει τον αθλητικό τουρισμό ως «μια ειδική μορφή ποιοτικού τουρισμού, η οποία μας δίνει την ευκαιρία να επενδύσουμε σε μια τεράστια δυναμική αγορά αλλά και ταυτόχρονα να επιτύχουμε μια προστιθέμενη αξία στο τουριστικό μας προϊόν, μέσω της διαδικασίας διαφοροποίησης και ναβάθμισης του τουριστικού μας προϊόντος». Ορίζει επίσης τον αθλητικό τουρίστα ως ένα άτομο που απαιτεί εξειδικευμένο αθλητικό εξοπλισμό (π.χ. γκολφ, καταδύσεις, ορειβασία, ιστιοπλοΐα, ποδηλασία), δίνει βαρύτητα στη διατροφή και στην ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών.
Δημοσιεύσεις και Περιοδικά Τα περιοδικά που πρόσφατα χρησιμοποιούνται για την δημοσίευση που φέρουν τον τίτλο ‘αθλητικός τουρισμός’ σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι δέχονται εργασίες που ασχολούνται ευρύτερα με τη σχέση του αθλητισμού και του τουρισμού όπως η Journal of Sport & Tourism των Taylor and Francis. Είναι χαρακτηριστικό ότι εργασίες που γίνονται αποδεκτές ανήκουν στη σφαίρα της κοινωνιολογίας, ψυχολογίας, γεωγραφίας, πολιτικής, διοίκησης κτλ. Οι εκδότες παραδέχονται την ελαστικότητά τους αναφορικά με τον ορισμό του αθλητικού τουρισμού προσφέροντας ευρύτερα περιθώρια συμπερίληψης εργασιών της ευρύτερης περιοχής. Δημοσίευση στο σχετικό περιοδικό δεν συνεπάγεται και εργασία στο πεδίο του αθλητικού τουρισμού – οργάνωση και διαχείριση.
Animation στην βιβλιογραφία Η περιορισμένη και ασαφής βιβλιογραφία βασίζεται στην παραδοχή ότι « η ξενοδοχειακή ανιμασιόν είναι ένα τομέας υπηρεσιών ξενοδοχείων» (Κώστα και Γλυνιά) που λειτουργεί περισσότερο ως μια τεχνική ικανοποίησης του πελάτη. Η παραδοχή αυτή απομακρύνει το αντικείμενο από τη φύση του αντικειμένου του αθλητικού τουρισμού που σύμφωνα με τις διεθνείς θεωρίες (όπως Gammon & Robinson, 1999) ορίζεται ως η μορφή τουρισμού όπου ‘η συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες αποτελεί το κύριο κίνητρο τα μετακίνησης και όχι ως συμπληρωματική ξενοδοχειακή υπηρεσία’. Ο αθλητισμός παρουσιάζεται ως ένα μόνο τμήμα του συνόλου των στοιχείων που περικλείονται σ’ ένα πρόγραμμα ανιμασιόν ισοδύναμα με τις πολιτιστικές, καλλιτεχνικές, ψυχαγωγικές δραστηριότητες και όχι ως το αμιγές και αυτόνομο προϊόν που διακηρύσσουν οι ορισμοί του αθλητικού τουρισμού. Η βιβλιογραφία που παρουσιάζεται μαρτυρά ότι το αντικείμενο της ανιμασιόν ασχολείται με την βελτίωση της ποιότητας αναψυχής των τουριστών μέσα από ‘αθλητικές και πολιτιστικές δραστηριότητες για ενήλικες και παιδιά, υπαίθριες ασχολίες και υπηρεσίες υγείας και αναψυχής’ όπως αναφέρεται και από τον Κώστα και Γλυνιά. Η ανιμασιόν παρουσιάζεται ως ένα πολύπλευρο εργαλείο αναψυχής και όχι ως ένα τοποθετημένο αθλητικό προϊόν που αποτελεί την ουσία του αθλητικού τουρισμού σύμφωνα με τη διεθνή θεωρία.
Εκπαίδευση σχετικά με τον Αθλητικό Τουρισμό Το Πανεπιστήμιο του Bedfordshire είναι από τα πρωτοποριακά τμήματα που προσφέρουν σπουδές στο αντικείμενο του αθλητικού τουρισμού (Sport Tourism BA Hons University of Bedfordshire στο τμήμα Tourism, Leisure & Sport Management) . Είναι χαρακτηριστικό ότι στην περιγραφή του αντικειμένου ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο στοιχείο των αθλητικών διοργανώσεων και των αθλητικών τουριστικών πακέτων ως το κύριο στοιχείο του αντικειμένου σπουδών. Τα μαθήματα που προσφέρονται είναι στις περιοχές (από το επίσημο site του Πανεπιστημίου): Διοίκηση διοργανώσεων Διοίκηση θεατών Διαχείριση Λειτουργιών αθλητικών tour Και κυρίως: Αθλητικές πόλεις Μedia and το διεθνές Ολυμπιακό κίνημα Εισαγωγή στον αθλητικό τουρισμό Φίλαθλοι Research project αθλητικού τουρισμού
Ε.Ο.Τ. και πολιτική Αθλ. Τουρισμού Ο ΕΟΤ συμπεριλαμβάνει τον Αθλητικό Τουρισμό στην ποικιλία του τουριστικών προϊόντων που προβάλει και υποστηρίζει ως ειδικές μορφές τουρισμού που δύνανται να διαφοροποιήσουν το προφίλ της χώρας προς μια ποιοτική κατεύθυνση. Το κείμενο που ακολουθεί παρουσιάζει τη μορφή ορισμού που αποδέχεται ως αθλητικό τουρισμό με κύρια έμφαση στις αθλητικές διοργανώσεις. «Η Ελλάδα, χώρα όπου γεννήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, είναι ιδανική για την ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων καθώς και για τέλεση αθλητικών αγώνων (αθλητικός τουρισμός). Τις τελευταίες δεκαετίες, στη χώρα διοργανώνονται όλο και συχνότερα μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις σε πολλά σπορ (παγκόσμια πρωταθλήματα, πανευρωπαϊκοί αγώνες, σημαντικά διεθνή τουρνουά κ.α.), με κορυφαίο γεγονός τους Ολυμπιακούς Αγώνες 2004, στην Αθήνα. Οι αθλητικές αυτές διοργανώσεις συνέβαλαν σημαντικά στην κατασκευή, σ’ όλη την επικράτεια, πολλών σύγχρονων μεγαλύτερων ή μικρότερων αθλητικών εγκαταστάσεων, σταδίων και προπονητικών κέντρων για ένα ευρύ φάσμα αθλημάτων, όπου σήμερα οι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες κάθε περιοχής έχουν τη δυνατότητα να ασκηθούν στο αγαπημένο τους σπορ: από τον στίβο, το ποδόσφαιρο, το βόλεϊ και το μπάσκετ, ως το τένις και το γκολφ, την ιστιοπλοΐα ή τις ιστιοσανίδες. Εξάλλου, πολλά ξενοδοχεία διαθέτουν ειδικές εγκαταστάσεις για αθλητικές δραστηριότητες των πελατών τους (μπάσκετ, βόλεϊ, τένις, γκολφ, θαλάσσια σπορ κ.α.).», (επίσημο Site EOT).
Είδη Αθλητικού Τουρισμού Είναι χαρακτηριστική η λίστα του EOT που περιλαμβάνει απαιτητικά αθλήματα κατατάσσοντάς τα στη λειτουργία του αθλητικού τουρισμού: Γκολφ Ιππασία Τένις Θαλάσσια σπόρ Χιονοδρομία Πεζοπορία - Ορειβασία - Αναρρίχηση Αιωροπτερισμός – Αλεξίπτωτο πλαγιάς (parapente) Κανόε Καγιάκ Rafting
Προώθηση επενδύσεων Ο αθλητικός τουρισμός στηρίζεται μέσα από το Ν. 3299 / 2004 σχετικά με τις ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΗ ΚΙΝΗΤΡΩΝ παρέχοντας ενίσχυση της επιχορήγησης και της επιδότησης. Συγκεκριμένες δράσεις στηρίζουν την «Ίδρυση - επέκταση – εκσυγχρονισμό» : α) Συνεδριακών κέντρων β) Χιονοδρομικών κέντρων γ) Εγκαταστάσεων αξιοποίησης ιαματικών πηγών δ) Λιμένων σκαφών αναψυχής ε) Γηπέδων γκολφ στ) Κέντρων θαλασσοθεραπείας ζ) Κέντρων τουρισμού υγείας η) Κέντρων προπονητικού - αθλητικού τουρισμού H παρουσίαση αποτελεί συνεργασία με τον κ. Γ. Γκουτζιούμπα 2006, εξειδικευμένο σε θέματα αθλητ. τουρισμού
Leisure Consultants, 1992 Ορίζοντας τις διακοπές ‘δραστηριοτήτων’ Διακοπές με μη ενεργές ασχολίες Διακοπές με ενεργές ασχολίες Συμμετοχή σε δραστηριότητα αλλά όχι το κύριο κίνητρο για διακοπές Ομάδα 1 π.χ. Διακοπές για ξεκούραση ή ‘αλλαγή’ περιβάλλοντος Ομάδα 3 π.χ. Συμμετοχή σε κάποια tour Ένα παιχνίδι τέννις Συμμετοχή σε δραστηριότητα ως το κύριο κίνητρο για διακοπές Ομάδα 2 π.χ. Διακοπές ‘παραλίας’ Διακοπές ‘πόλης’ Ομάδα 4 π.χ. Διακοπές για γκολφ = ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ .