Πολλαπλές εκδοχές του πρωταγωνιστή. …ως αρχή μπορούμε να θέσουμε την κλασσική σκηνή στην οποία ο Μπάστερ Κίτον, ως ηθοποιός vaudeville, κοιμάται και ονειρεύεται τον εαυτό του ως κάθε ένα από τα μέλη του θιάσου, του κοινού και της ορχήστρας…

Πολλαπλές εκδοχές του ίδιου χαρακτήρα. The Playhouse (1921, d. Buster Keaton) The Double Life of Veronique (1991, d. Krzysztof Kieslowski) Fight Club (1999, d. David Fincher) Harry Potter and the Prisoner of Azkaban (2004, d. Alfonso Cuaron) Identity (2003, d. James Mangold) Just Like Heaven (2005, d. Mark Waters) Melinda and Melinda (2005, d. Woody Allen) Sliding Doors (1998, d. Peter Howitt)

Πρώτη προσέγγιση- ταινίες με πολλαπλές εκδοχές πρωταγωνιστή Ι. Οι ταινίες με πολλαπλές εκδοχές του πρωταγωνιστή αποτελούν ενδιαφέρουσες παραλλαγές των ταινιών multiplot και multicharacter με τη διαφορά ότι στην περίπτωση αυτή οι πολλαπλοί πρωταγωνιστές μπορεί να είναι το ίδιο πρόσωπο ή παραλλαγές του. Τεχνολογία, μαγεία, ένα ψυχολογικό σύμπτωμα (σύνδρομο πολλαπλής προσωπικότητας ή κάποιο σοκ) ή απλά μια διάσπαση του αφηγηματικού ρυθμού σε δύο πόλους (ως σεναριακή επιλογή)μπορεί να λειτουργήσει ως έναυσμα για την (πολυ)διάσπαση του κεντρικού χαρακτήρα . Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο λόγος της διάσπασης της αφήγησης σε περισσότερο από ένα πόλους αποτελεί μια πολύ σημαντική ερώτηση που καλείται να απαντήσει ο αφηγητής.

Απάντηση Ι The Double Life of Veronique Στην ταινία του Kieslowski, The Double Life of Veronique, αναπτύσσεται η ιστορία δύο γυναικών, οι οποίες ερμηνεύονται από την ίδια ηθοποιό (Irene Jacob). Και οι δύο γυναίκες ασχολούνται επαγγελματικά με το τραγούδι. Έχουν γεννηθεί την ίδια μέρα. Έχουν παρόμοια προβλήματα καρδιακής ανεπάρκειας. Η Veronika ζει στην Πολωνία και η Veronique στο Παρίσι. Δεν γνωρίζονται ποτέ, παρόλο που οι δρόμοι συναντιούνται τυχαία κάποια στιγμή. H Veronika πεθαίνει αιφνιδιαστικά από καρδιακή ανακοπή, ενώ η Veronique αποφασίζει να μην κυνηγήσει την καριέρα της μουσικού. Αντιπαραβάλλοντας τις ιστορίες των δύο γυναικών, ο Kieslowski προτείνει μια ανεξήγητη σύνδεση ανάμεσα στις δύο γυναίκες – δύο άγνωστοι μεταξύ τους άνθρωποι που αντιδρούν σαν ομοζυγωτικά δίδυμα. Γιατί η Γαλλίδα αισθάνεται ένα πόνο στο στήθος της όταν η αντίστοιχη Πολωνέζα πεθαίνει; Ο Kieslowski δεν ενδιαφέρεται να απαντήσει σε τέτοιες ερωτήσεις, γιατί θα αποτελούσαν εικασίες χωρίς νόημα. Αλλά η πιθανότητα μιας τέτοιας σύνδεσης δύο ζωών είναι σε κάθε περίπτωση ενδιαφέρουσα. Το να το σκέφτεσαι αγγίζει το μυστήριο της συνείδησης.

Απάντηση 2 Fight Club IΕνδιαφέρον έχει και η περίπτωση του Fight Club. Εμφανίζεται ως ένα ασυνήθιστο action-based buddy film μέχρι που στο τέλος αποκαλύπτεται πως πρόκειται για την ιστορία μιας ψυχολογικής σχάσης του ενός από τους δύο κεντρικούς χαρακτήρες: πως είναι η ιστορίας της σχιζοφρένειας του Jack (Edward Norton) και πως ο Tyler είναι η ψευδαίσθηση του πρώτου. Όπως αποκαλύπτει στο τέλος ο Jack, o Tyler ήταν απλώς ένα γέννημα του μυαλού του, ικανός να ζήσει με τον τρόπο που εκείνος δεν τολμούσε. Και οι δύο χαρακτήρες μοιράζονται το ίδιο εξωτερικό περιβάλλον, το ίδιο πλαίσιο αλλά διαφορετικά ψυχολογικά σύμπαντα. Στην περίπτωση του Fight Club, η σχάση του πρωταγωνιστή προέρχεται από τον τρόπο που ο ίδιος βιώνει (και μαζί του ο θεατής) τη σχιζοφρένειά του. Επιτείνεται, δε, από τη συνεχή υποκειμενική προοπτική της ιστορίας από την πλευρά του Τζακ.

Απάντηση 3 Ι’ m not there Η ταινία αποτελεί μια απόπειρα βιογράφησης του Bob Dylan , χτισμένη πάνω σε τις αντιθέσεις που συνέθεταν την προσωπικότητα του γνωστού συνθέτη και τραγουδιστή. Στις ζωές των έξι διαφορετικών χαρακτήρων, οι γνώστες του έργου και της ζωής του δημιουργού θα αναγνωρίσουν συγκεκριμένες σκηνές εμπνευσμένες από τη ζωή και το έργου του Ντύλαν, ακόμα και σκηνές από τις ταινίες στις οποίες συμμετείχε ως ηθοποιός. Η προσέγγιση του Todd Haynes να δημιουργήσει έξι Dylans (ο καθένας από τους οποίους ερμηνεύεται από διαφορετικό ηθοποιό), αποτελεί το αφηγηματικό ισοδύναμο ενός καλειδοσκόπιου Ο σκηνοθέτης με τον τρόπο αυτό δημιουργεί όχι μόνο το πορτραίτο της ζωής και του έργου του Dylan αλλά , βασικά, και τις δικές μας θεωρήσεις, την αντίληψη του κοινού για το πρόσωπό του.

Απάντηση 4 Melinda & Melinda Δύο φίλοι , θεατρικοί συγγραφείς, διαφωνούν για το αν η ζωή είναι , τελικά, κωμική ή τραγική. Ο καθένας τους , ως παράδειγμα, φέρνει μια ιστορία – ουσιαστικά δύο παραλλαγές της ίδιας ιστορίας αλλάζοντας τις λεπτομέρειες και τον τόνο της αφήγησης ανάλογα με το αν είναι κωμωδία ή δράμα. Και στις δύο περιπτώσεις, η ιστορία περιλαμβάνει ένα ζευγάρι που η ισορροπία του διαταράσσεται από την αναπάντεχη εμφάνιση ενός χαρακτήρα με το όνομα Melinda ( Radha Mitchell). Στη μια περίπτωση είναι η γειτόνισσα, στην άλλη παλιά φίλη της γυναίκας. Το "Melinda and Melinda« εκτός από μια προβληματική για την προσέγγιση της ζωής ως κωμικό ή τραγικό γεγονός, είναι, βασικά, μια ταινία για τη συμβίωση του δημιουργού με το κοινό του, τη διαλεκτική σχέση που οδηγεί στη σύλληψη του φανταστικού κόσμου του δημιουργού.

Σενάριο επαναλαμβανόμενης δράσης του κεντρικού χαρακτήρα. 1. Przypadek (Blind Chance, 1981, released 1987; d. Krzysztof Kieslowski) 2. The Butterfly Effect (2004, d. Eric Bress and J. Mackye Gruber) 3. 50 First Dates (2004, d. Peter Segal) 4. Groundhog Day (1993, d. Harold Ramis) 5. Lola Rennt (Run, Lola, Run, 1998, d. Tom Tykwer)

Πρώτη προσέγγιση “Θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, μέχρι να το κάνουμε σωστά”. Αυτός θα μπορούσε να είναι ο τίτλος του συνόλου των ταινιών αυτών. Όπως τα περισσότερα παραδοσιακής δομής σενάρια, περιλαμβάνουν ένα πρωταγωνιστή με μια σειρά προβλημάτων που πρέπει να λυθούν, μόνο που στην περίπτωση αυτή όλα τα προβλήματα αποτελούν εκδοχές του ίδιου προβλήματος. Εκτός από το μοτίβο της επανάληψης, δομικά είναι ακριβώς ίδια με τις ταινίες που αναπτύσσουν χαρακτήρες που ωριμάζουν – που εξελίσσονται μέσα από τη διαδικασία της πλοκής της ταινίας. Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι χωρίζονται σε δύο είδη : 1. Σε αυτά που ο χαρακτήρας έχει να αντιμετωπίσει εξωτερικά εμπόδια, 2. Σε αυτά που ο χαρακτήρας αντιμετωπίζει εσωτερικά εμπόδια.

Lola Rennt Στην συγκεκριμένη ταινία, η ομώνυμη ηρωίδα (Franka Potente) έχει είκοσι λεπτά για να βρει 100.000 γερμανικά μάρκα και να σώσει το φίλο της που έχει σοβαρό πρόβλημα με κάποιο κακοποιό και σκέφτεται να κλέψει μια τράπεζα. Στις δύο πρώτες προσπάθειες η Λόλα αποτυγχάνει αλλά στην τρίτη, αντλώντας δύναμη από τον εαυτό της, καταφέρνει να πετύχει το στόχο της και φτιάξει την τύχη της με δικούς της όρους. Στην ταινία αναπτύσσονται παράλληλες χρονικές αφηγήσεις. Βλέπουμε τη Λόλα να τρέχει και έτσι δεχόμαστε το σύμπαν της, την πραγματικότητά της, παρόλο που οι δρόμοι στους οποίους τρέχει και οι άνθρωποι που συναντάει διαφοροποιούνται σε κάθε ιστορία. Το μήνυμα της ταινίας είναι πως ακόμα και το πιο μικρό γεγονός μπορεί να έχει τεράστιες συνέπειες στη ζωή κάποιου.

Groundhog Day Στη Μέρα της Μαρμότας ο αγώνας του πρωταγωνιστή είναι εσωτερικός. Ο εγωπαθής και σκληρός τηλεπαρουσιαστής(Bill Murray) παγιδεύεται σε μια επαρχιακή πόλη , αναγκασμένος να ζει , τη μια μέρα μετά την άλλη, τον εορτασμό της Μέρας της Μαρμότας. Τουλάχιστον μέχρι να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να διορθώσει τη ζωή του και να το κάνει. Το ταξίδι του αποτελεί μια παραβολή της ματεριαλιστικής μας εποχής : ενσωματώνει σχεδόν μια παραβολή. Ήμαστε όλοι δεμένοι στο τροχό του χρόνου , καταδικασμένοι να περιστρεφόμαστε γύρω από την ίδια συνθήκη, μέχρι να κερδίσουμε την είσοδό μας στο επόμενο επίπεδο.

Blind Chance Η ταινία δεν αποτελεί μια αυξανόμενη σειρά από επαναλήψεις που βελτιώνουν σταδιακά τη ζωή του πρωταγωνιστή. Αντίθετα, προτείνει τρεις διαφορετικές εκδοχές για το νεαρό φοιτητή ιατρικής , κάθε μια από αυτές αποτελεί ένα στοχασμό πάνω στην ευθραστότητα της μοίρας, και κάθε μια χρωματισμένη από τις πολιτικές συνθήκες της κομμουνιστικής Πολωνίας. Συγκλονισμένος από το θάνατο του πατέρα του ο Witek αποφασίζει να εγκαταλείψει τις σπουδές και παρορμητικά αγοράζει εισιτήριο για ένα τρένο που πηγαίνει στη Βαρσοβία. Καθώς το τρένο φεύγει κι ο Βίτεκ τρέχει πίσω του, η ταινία θέτει τρεις εκδοχές : 1) καταφέρνει να επιβιβαστεί στο τρένο όπου και συναντάει και γίνεται φίλος με κάποιο παλιό αξιωματούχο του κόμματος, και καταλήγει κι ο ίδιος μέλος του κόμματος. 2) χάνει το τρένο, συγκρούεται με το σταθμάρχη, συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε ένα μήνα κοινωνική υπηρεσία και καταλήγει μέλος του αντικομμουνιστικού underground 3) χάνει το τρένο, γυρίζει στην ιατρική, γίνεται γιατρός, παντρεύεται και ξεκινάει οικογένεια.