Ο Κανονισμός 1177/2011 του Συμβουλίου και οι τροποποιήσεις που επέφερε στη Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος Χρυσάνθη Γ. Ζαράρη 08.05.2017

Στην παρ.1. του άρθρου 126 ΣΛΕΕ ( πρώην 104 Γ ΣΕΚ που εισήχθη με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ) ορίζεται ότι “Τα κράτη μέλη αποφεύγουν τα υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα.” Με το ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ (αριθ. 12) ΣΛΕΕ που αφορά στη ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟΥ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΟΣ, καθορίσθηκαν οι λεπτομέρειες της εν λόγω διαδικασίας και οι σχετικές τιμές η υπέρβαση των οποίων οδηγεί στον χαρακτηρισμό των δημόσιων ελλειμμάτων ως υπερβολικά: - 3 % για το λόγο μεταξύ του προβλεπομένου ή υφισταμένου δημοσιονομικού ελλείμματος και του ΑΕΠ, - 60 % για το λόγο μεταξύ του δημοσίου χρέους και του ΑΕΠ.

Περαιτέρω, για την ενίσχυση εφαρμογής του άρθρου 126 ΣΛΕΕ, ψηφίσθηκε το 1997, το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης (ΣΣΑ) που αποτελείται από ένα σύνολο κανόνων που σκοπό έχει να διασφαλίσει ότι οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης φροντίζουν να διατηρούν υγιή δημόσια οικονομικά και να συντονίζουν τις δημοσιονομικές πολιτικές τους. Το ΣΣΑ απαρτίζεται από δύο σκέλη: Το προληπτικό σκέλος το οποίο εξασφαλίζει ότι η δημοσιονομική πολιτική των χωρών της ΕΕ ασκείται με βιώσιμο τρόπο και το διορθωτικό σκέλος που καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες θα πρέπει να αναλάβουν δράση σε περίπτωση που το δημόσιο χρέος τους ή το δημοσιονομικό έλλειμμα θεωρηθεί υπερβολικό, στη βάση των ανωτέρω τιμών αναφοράς.

Μέρος του διορθωτικού σκέλους του ΣΣΑ είναι ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ Μέρος του διορθωτικού σκέλους του ΣΣΑ είναι ο Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1467/97 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 7ης Ιουλίου 1997 με τον οποίο επιδιώχθηκε η επιτάχυνση και διασαφήνιση της εφαρμογής της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος προκειμένου να αποτρέπονται τα υπερβολικά δημοσιονομικά ελλείμματα και, όταν αυτά εμφανίζονται, να διορθώνονται ταχέως. Ο εν λόγω Κανονισμός ο οποίος εκδόθηκε στη νομική βάση της παρ. 14 του άρθρου 126 (ειδική νομοθετική διαδικασία/ομοφωνία), έχει τροποποιηθεί δις, με τον Κανονισμό 1056/2005 και τον Κανονισμό 1177/2011.

Ο Κανονισμός 1177/2011 Για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ΕΕ έλαβε ένα ευρύ φάσμα μέτρων για την ενδυνάμωση της οικονομικής διακυβέρνησης και, συνεπώς, για τη σταθερή σύγκλιση, την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση, γνωστό ως εξάπτυχο “six pack''.

Τροποποιήσεις που επέφερε ο Κανονισμός 1177/2011 Στις αιτιολογικές σκέψεις του Κανονισμού 1177/2011, αναφέρεται ρητώς ότι η πείρα που αποκτήθηκε και τα λάθη που έγιναν στην πρώτη δεκαετία της οικονομικής και νομισματικής ένωσης, κατέδειξαν την ανάγκη να βελτιωθεί η οικονομική διακυβέρνηση στην Ένωση, που πρέπει να βασίζεται σε ένα στιβαρότερο πλαίσιο σε επίπεδο Ένωσης για την εποπτεία των εθνικών οικονομικών πολιτικών.

Τροποποιήσεις που επέφερε ο Κανονισμός 1177/2011/ΕΕ τέθηκε σε λειτουργία το κριτήριο του χρέους που προβλέπει η Συνθήκη για τον έλεγχο τήρησης της δημοσιονομικής πειθαρχίας, δηλαδή επιβεβαιώνεται ότι το κριτήριο του χρέους είναι ισότιμο με το κριτήριο του ελλείμματος και το θέτει σε ισχύ, επαναφέρεται ο ορισμός της “έκτακτης” υπέρβασης της τιμής αναφοράς ως οριζόταν στον Κανονισμό 1467/1997 και καταργείται η δυνατότητα που προβλεπόταν με τον Κανονισμό 1056/2005 να θεωρηθεί η υπέρβαση ως έκτακτη εφόσον ήταν αποτέλεσμα αρνητικού ετήσιου ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ ή σωρευτικής μείωσης της παραγωγής κατά τη διάρκεια παρατεταμένης περιόδου πολύ χαμηλής ετήσιας μεγέθυνσης του ΑΕΠ σε σχέση με τις δυνατότητές του. προστίθεται νέα παράγραφος βάση της οποίας διευκρινίζεται πότε θεωρείται ότι μειώνεται επαρκώς ο λόγος του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ και πλησιάζει την τιμή αναφοράς με ικανοποιητικό ρυθμό, ΔΗΛΑΔΗ όταν η διαφορά του λόγου ΔΧ/ΑΕΠ σε σχέση με την τιμή αναφοράς μειώθηκε κατά την προηγούμενη τριετία σε μέσο ποσοστό 1/20 ετησίως το οποίο αποτελεί ενδεικτικό ποσοστό με βάση τις μεταβολές της προηγούμενης τριετίας για την οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία. Η απαίτηση βάσει του κριτηρίου του χρέους θεωρείται επίσης ότι πληρούται, εάν οι δημοσιονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι η απαιτούμενη μείωση της διαφοράς θα σημειωθεί στη διάρκεια μιας ορισμένης τριετίας.

Τροποποιήσεις που επέφερε ο Κανονισμός 1177/2011/ΕΕ αναφέρονται ακόμη πιο λεπτομερειακά σε σχέση με τις αναφορές του Κανονισμού 1056/2011, οι παράγοντες τους οποίους πρέπει να λαμβάνει υπόψη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όταν καταρτίζει έκθεση σύμφωνα με το άρθρο 126(3) της ΣΛΕΕ. (εξειδικεύει ορισμένους παράγοντες που θεωρούνται χρήσιμοι για την αξιολόγηση της εξέλιξης της μεσοπρόθεσμης οικονομικής και δημοσιονομικής κατάστασης, καθώς και της εξέλιξης της μεσοπρόθεσμης κατάστασης του δημόσιου χρέους (βλ. άρθρο 2(3) του Κανονισμού). στις συστάσεις που απευθύνει το Συμβούλιο στο κράτος μέλος, δυνάμει του άρθρου 126 παράγραφος 7 της ΣΛΕΕ, παραμένει η μέγιστη προθεσμία των έξι μηνών, προκειμένου το συγκεκριμένο κράτος μέλος να λάβει αποτελεσματικά μέτρα, όπως ίσχυε και μετά την τροποποίηση του Κανονισμού 1467/1997 με τον Κανονισμό 1056/2005 αλλά με τον Κανονισμό 1177/2011 προστίθεται η δυνατότητα λόγω σοβαρότητας της κατάστασης, η προθεσμία να περιορίζεται στους τρεις μήνες όταν το Συμβούλιο με απόφαση του ειδοποιεί το κράτος μέλος να λάβει μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος, υποδεικνύονται επίσης τα μέτρα που θα συνέβαλλαν στην επίτευξη των στόχων αυτών ( τροποποίηση άρθρου 5 παρ. 1 και 2) .

Τροποποιήσεις που επέφερε ο Κανονισμός 1177/2011/ΕΕ Διατηρείται η πρόβλεψη του Κανονισμού 1056/2005 περί δυνατότητας έκδοσης αναθεωρημένης ειδοποίησης δυνάμει του άρθρου 126 παράγραφος 9 της ΣΛΕΕ, σε περίπτωση που προκύψουν απρόβλεπτα αντίξοα οικονομικά συμβάντα με μείζονες αρνητικές επιπτώσεις για τα δημόσια οικονομικά, με την προϋπόθεση ότι κάτι τέτοιο δεν θέτει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών μεσοπρόθεσμα.». Παρατείνεται η προθεσμία έκδοσης απόφασης του Συμβουλίου περί επιβολής κυρώσεων σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 11 της ΣΛΕΕ, η οποία λαμβάνεται κατά κανόνα εντός προθεσμίας δεκαέξι μηνών (από τις ημερομηνίες υποβολής εκθέσεων) και όχι 10μηνου όπως με το προισχύσαν καθεστώς. Ενισχύεται ο διάλογος μεταξύ των θεσμικών οργάνων της Ένωσης, με την εισαγωγή νέου Τμήματος 1Α “ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ”.Ειδικότερα ενισχύεται ο διάλογος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής, προκειμένου να διασφαλισθεί μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσίαστις διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος,

Τροποποιήσεις που επέφερε ο Κανονισμός 1177/2011/ΕΕ Ενισχύεται η εποπτεία των κρατών μελών από την Επιτροπή με την εισαγωγή νέου άρθρου 10α βάση του οποίου “Η Επιτροπή εξασφαλίζει μόνιμο διάλογο με τις αρχές των κρατών μελών σύμφωνα με τους στόχους του παρόντος κανονισμού. Προς τον σκοπό αυτό ειδικότερα, η Επιτροπή διενεργεί αποστολές προκειμένου να αξιολογήσει την τρέχουσα οικονομική κατάσταση στο κράτος μέλος και να εντοπίσει οιουσδήποτε κινδύνους ή δυσκολίες σε σχέση με τη συμμόρφωση προς τους στόχους του Κανονισμού. Επίσης προβλέπεται και ενισχυμένη εποπτεία. Οι κυρώσεις που επιβάλλονται στις χώρες της ζώνης του ευρώ που δεν συμμορφώνονται με τις συστάσεις στο πλαίσιο της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος έγιναν αυστηρότερες, δηλαδή ενώ με τον Κανονισμό 1467/1997 προβλεπόταν η κατά κανόνα άτοκη κατάθεση πλέον εάν το Συμβούλιο αποφασίσει να επιβάλει κυρώσεις σε συμμετέχον κράτος μέλος σύμφωνα με το άρθρο 126 παράγραφος 11 της ΣΛΕΕ, απαιτεί πλέον κατά κανόνα την καταβολή προστίμου.

Συμπέρασμα Σύμφωνα με την ανωτέρω ανάλυση, διαπιστώνεται ότι με τον Κανονισμό 1177/2011/ΕΕ το διορθωτικό σκέλος του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης έγινε μεν πιο ευέλικτο, καθώς προβλέπει τη δυνατότητα προσαρμογής του ρυθμού δημοσιονομικής εξυγίανσης σε αιτιολογημένες περιπτώσεις προκειμένου να μπορεί να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες και δυσχερείς οικονομικές συγκυρίες αλλά από την άλλη πλευρά διάχυτη είναι η ενίσχυση των μηχανισμών που αποβλέπουν στη διασφάλιση της συμμόρφωσης προς τους εν λόγω κανόνες και στην επιβολή των κανόνων αυτών .

Ευχαριστώ για την προσοχή σας