Της Μαθήτριας Α’ Λυκείου Μποσμαλή Αγγελική Υπ. Καθηγητής: Κ. Δούκας ΟΞΙΝΗ ΒΡΟΧΗ Της Μαθήτριας Α’ Λυκείου Μποσμαλή Αγγελική Υπ. Καθηγητής: Κ. Δούκας

Ορισμός Με τον όρο όξινη βροχή ονομάζουμε όλες τις ατμοσφαιρικές κατακρημνίσεις (δηλ. η βροχή, το χιόνι, το χαλάζι) οι οποίες έχουν pH (ενεργό οξύτητα) χαμηλότερο από το pH της κανονικής βροχής, δηλαδή οι κατακρημνίσεις αυτές είναι πιο όξινες από την κανονική βροχή.

Πότε χαρακτηρίστηκε; Τον όρο χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το 1852, ο Άγγλος χημικός, Robert Angus Smith, για να περιγράψει τον όξινο χαρακτήρα των βροχοπτώσεων σε σχέση με τη ρυπασμένη ατμόσφαιρα του Λονδίνου από τις εκπομπές των εργοστασίων που έκαιγαν κάρβουνο. Το 1982, σε ειδική συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών, η όξινη βροχή αναγνωρίστηκε ως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα διασυνοριακής ρύπανσης.

Παράγοντες που επηρεάζουν Οι σημαντικότεροι πρωτογενείς ατμοσφαι-ρικοί ρύποι που προκαλούν την όξινη βροχή είναι το διοξείδιο του θείου (SO2) και τα οξείδια του αζώτου (NOx)

Πώς Λειτουργεί Ανεβαίνοντας, λοιπόν, οι ρύποι στην ατμόσφαιρα αντιδρούν με τους υδρατμούς της και το νερό της βροχής, και σχηματίζουν αντίστοιχα οξέα, όπως θειικό και νιτρικό. Αυτά τα οξέα στη συνέχεια πέφτουν στην επιφάνεια της Γης είτε μαζί με τη βροχή, το χιόνι ή το χαλάζι (οπότε μιλάμε για υγρή απόθεση οξέων ή όξινη βροχή) είτε ως ξηρά σωματίδια οπότε μιλάμε για ξηρή απόθεση των οξέων.

Πότε Πέφτει; Η πιθανότητα να δεχθεί μια περιοχή όξινη βροχή εξαρτάται κυρίως από την προέλευση και την τροχιά των αέριων μαζών που προκαλούν τις βροχές. Τα ρεύματα αέρα που επικρατούν σε ύψη όπου εκπέμπονται τα οξείδια ( 300-500 μέτρων), βοηθούν στη μεταφορά τους σε απόσταση έως και χίλια χιλιόμετρα μακριά από τον τόπο παραγωγής τους.

Ποιοι Κινδυνεύουν; Περιοχές που αντιμετωπίζουν έντονα προβλήματα από την όξινη βροχή, χωρίς οι ίδιες να έχουν σημαντικές εκπομπές οξειδίων θείου και αζώτου, είναι οι σκανδιναβικές χώρες και ο Καναδάς που γίνονται αποδέκτες της οξύτητας που σχηματίζεται από εκπομπές χωρών της κεντροδυτικής Ευρώπης και των βορειο-ανατολικών Η.Π.Α. Στην Ευρώπη, η Μ. Βρετανία είναι η χώρα που επηρεάζει τα οικοσυστήματα της βορειοδυτικής Ευρώπης , «εξάγοντάς» τους όξινη βροχή.

Ποιοι «ανέχονται» την όξινη βροχή Κάποιοι είδη φυτών και ζώων είναι ικανά να ανεχτούν το όξινο νερό. Άλλα, όμως, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα και είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα εξαφανιστούν καθώς το pH μειώνεται. Γενικά, οι νεότεροι  κάποιου είδους είναι περισσότερο ευαίσθητοι στις περιβαλλοντικές συνθήκες απ` ότι οι ενήλικοι. Σε pH 5, τα περισσότερα αυγά των ψαριών δεν μπορούν να εκκολαφτούν. 

Σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα pH, κάποια ενήλικα ψάρια πεθαίνουν

Πώς επηρεάζεται το Οικοσύστημα Οι έμβιοι οργανισμοί μαζί με το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν, ονομάζεται οικοσύστημα. Τα φυτά και τα ζώα που ζουν μέσα σ` ένα οικοσύστημα έχουν αυξημένη αλληλεξάρτηση. Για παράδειγμα, μπορεί τα βατράχια να αντέχουν σε σχετικά  όξινο περιβάλλον αλλά αν τρώνε έντομα, όπως τα εφημερόπτερα, τότε μπορεί να επηρεαστούν επειδή κάποιο μέρος της τροφής του θα εξαφανιστεί.

Λόγω της σύνδεσης  μεταξύ πολλών ψαριών, φυτών και άλλων ειδών που κατοικούν σ` έναν υδροβιότοπο, αλλαγές του pH ή του επιπέδου του αργίλου επηρεάζουν όλη την βιοποικιλότητα. Γι` αυτό, όσο οι λίμνες και τα ποτάμια γίνονται πιο όξινα, ο αριθμός και τα είδη των ψαριών καθώς και άλλων υδρόβιων φυτών και ζώων σ` αυτά τα νερά, μειώνονται.

Αποτελέσματα H όξινη βροχή επιφέρει καταστροφικά αποτελέσματα σε οικοσυστήματα, καλλιέργειες, πολιτιστικά μνημεία και περιουσιακά στοιχεία των πολιτών (π.χ. αυτοκίνητα). Οι βαριές επιπτώσεις του φαινομένου ανάγκασαν, τα τελευταία χρόνια, πολλές κυβερνήσεις να επιβάλλουν νόμους και άλλα μέτρα με σκοπό τη μείωση, τουλάχιστον, του φαινομένου και άρα των επιπτώσεών του.