ΔΕΠ-Υ Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής -Υπερκινητικότητα Πόπη Καλησπεράκη
Πωσ ειναι να εχεισ ΔΕπυ
Γενετική προδιάθεση (10% -35%) Ενδογενείς αιτίες αιτια ΔΕΠ-Υ Σύμφωνα με την ήδη υπάρχουσα επιστημονική γνώση: Κληρονομικότητα Γενετική προδιάθεση (10% -35%) Ενδογενείς αιτίες Νευρολογικές δυσλειτουργίες Προγεννητικές και περιγεννητικές επιπλοκές Παιδιά με τα ίδια συμπτώματα καταφέρνουν να προσαρμόζονται ικανοποιητικά στα διάφορα πλαίσια και στις υποχρεώσεις τους, ενώ άλλα με το πέρασμα του χρόνου αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες.Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ένα οργανωμένο και υποστηρικτικό περιβάλλον δρα αντισταθμιστικά, ενώ το αντίθετο, λειτουργεί ως παράγοντας επιδείνωσης.
Πρωτογενή συμπτώματα ΔΕΠ-Υ Τυπική ονομασία το 1994 DSM Απροσεξία Υπερκινητικότητα Παρορμητικότητα δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν και να διατηρήσουν την προσοχή τους δυσκολεύονται να ακολουθήσουν οδηγίες βαριούνται εύκολα χάνουν τα πράγματά τους Ο προσωπικός τους χώρος ακατάστατος Αυξημένες ανάγκες κινητικής δραστηριότητας Τα χέρια τους συνεχώς απασχολημένα με ένα αντικείμενο Στριφογυρίζει στη θέση του ή σηκώνεται από το κάθισμα και τριγυρίζει Ενεργούν προτού σκεφτούν τα λόγια και τις πράξεις τους Απαντούν πριν ακούσουν όλη την ερώτηση Παραβιάζουν κανόνες συμπεριφοράς Απαιτούν άμεση ικανοποίηση αναγκών,χαμηλό επίπεδο ανοχής στη ματαίωση
Συνοδά προβλήματα ΔυσκολίεΣ στο σχολείο Δυσκολίες προσαρμογής Δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις (συμμαθητές- δάσκαλοι –γονείς άλλων μαθητών) Δυσκολίες στην ακαδημαϊκή τους πορεία Μαθησιακές δυσκολίες Συνοδά προβλήματα Εναντιωτικές / αντιδραστικές διαταραχές Προκλητικές συμπεριφορές Αγχώδεις διαταραχές Χαμηλή αυτοεκτίμηση
ΔιAγνωση Κλινική συνέντευξη(εξελικτικό και ιατρικό ιστορικό του Η διαγνωστική διαδικασία από διεπιστημονική ομάδα. Κλινική συνέντευξη(εξελικτικό και ιατρικό ιστορικό του παιδιού,δομή οικογένειας,ενδιοικογενειακές σχέσειςκ.λ.π) Ψυχομετρικές δοκιμασίες (WISC-III) Κλίμακες αξιολόγησης DSM-IV Ελληνική κλίμακα αξιολόγησης της ΔΕΠ/Υ Κλίμακα γαι γονείς και εκπαιδευτικούς Ερωτηματολόγιο συμπεριφοράς από γονείς και εκπαιδευτικούς
Δυο παιδια https://www.youtube.com/watch?v=-IO6zqIm88s
ΠαρεμβασειΣ Ξέρουμε ότι δεν υπάρχει θεραπεία για τη ΔΕΠ-Υ. Σίγουρα όμως στοχευμένες παρεμβάσεις στο παιδί ,στο οικογενεικό ,στο σχολικό και το ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο δίνουν άριστα αποτελέσματα. Εκπαίδευση γονέων - Οικογενειακή συμβουλευτική - Ομάδες στήριξης γονέων Ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις Τροποποίηση της συμπεριφοράς (χρήση ενίσχυσης) Γνωσιακές και συμπεριφοριστικές αυτοέλεγχο (σταμάτα-σκέψου-πράξε) αυτοκαθοδήγηση(να δίνει στον εαυτό του λεκτικές οδηγίες) εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων - επίλυση κοινωνικών προβλημάτων εκπαίδευση συναισθημάτων Παιδαγωγικές παρεμβάσεις στο σχολείο Συνεργασία με θεραπευτές(εργοθεραπευτές,λογοθεραπευτές κ.λ.π) Μέσω τεχνών - all creative therapies (music. drama, art therapies) Τελευταία λύση –φαρμακοπεραπεία
ΠΡΑΚΤΙΚΕσ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΕΠ-Υ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Τροποποίηση του περιβάλλοντος της τάξης Μακριά από παράθυρα και πόρτες. Να κάθεται με ένα καλό μαθητή που να λειτουργεί ως μοντέλο οργάνωσης και θετικής συμπεριφοράς. Απομακρύνουμε αντικείμενα που αποσπούν την προσοχή (αφού πρώτα δώσουμε την ευκαιρία να το κάνει μόνος του). Αφήνουμε πάνω στο θρανίο μόνο ότι χρειάζεται. Επιτρέπουμε αθόρυβα αντικείμενα που βοηθούν κιναισθητικά. Οργανώνουμε γωνιές χαλάρωσης μέσα στην τάξη.
Αλλαγή του τρόπου διδασκαλίας Σύντομη ενημέρωση για το πρόγραμμα της ημέρας. Καλό θα ήταν, να υπάρχει κάπου μια λίστα ή ένα πίνακας που να περιγράφει την πορεία της διδασκαλίας ή την δραστηριότητα που γίνεται, ώστε να μπορεί να το χρησιμοποιεί ως σημείο αναφοράς όταν αποσπάται. Οι στόχοι μικροί και ρεαλιστικοί. Οι οδηγίες σύντομες ,απλοποιημένες,σαφείς και να επαναλαμβάνονται τουλάχιστον άλλη μία φορά. Μικρά και πραγματοποιήσιμα όρια. Επιβραβεύουμε την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα Χρήση οπτικοακουστικού υλικού.
Θετική διαπροσωπική σχέση. Πρόβλεψη προβλημάτων. Σύντομες ματιές ή άγγιγμα στον ώμο με τρόπο ήρεμο και σιωπηλό. Συχνά διαλείμματα. Το σήκωμα από την καρέκλα μέρος του προγράμματος ( σε συννενόηση με τους συμμαθητές) Ερωτήσεις σε τακτά διαστήματα. Ενεργή συμμετοχή στον πίνακα. Περισσότερο χρόνο για να τελειώσει την εργασία του χωρίς αρνητική κριτική.
Το διδακτικό στυλ ζωηρό,αινιγματικό, ευχάριστο Το διδακτικό στυλ ζωηρό,αινιγματικό, ευχάριστο. Η καθ’έδραν διδασκαλία και η αυταρχικότητα είναι ακατάλληλη για παιδιά με ΔΕΠΥ. Ενισχύουμε συχνά το παιδί.Ενισχύουμε επίσης τους συμμαθητές του όταν αγνοούν τη διασπαστική του συμπεριφορά. Σταθεροί όλοι οι εμπλεκόμενοι στην επιβολή της συνέπειας. Άμεση επιβράβευση με κάτι που του αρέσει. Οι ενισχυτές πρέπει να αλλάζουν. Αγνόηση ανεπιθύμητων συμπεριφορών. Τεχνικές αυτοδιαχείρισης συμπεριφοράς (τεχνική μικρής χελώνας, κάρτες-συμβόλαια συμπεριφοράς).
Διακριτικά δίπλα του στα διαλείμματα. Διδάσκουμε τεχνικές επίλυσης προβληματικών καταστάσεων. Υλοποιούμε προγράμματα εκπαίδευσης στην ενσυναίσθηση και στον τρόπο σκέψης των άλλων.
ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ: Οι φωτοτυπίες (και τα τεστ ) να μην ασφυκτικά γεμάτες. Χρησιμοποιούμε μεγάλες γραμματοσειρές στις φωτοτυπίες, κενά ανάμεσα στις ασκήσεις. Οι ερωτήσεις δεν θα πρέπει να είναι σύνθετες. Ερωτήσεις κλειστού τύπου,σύντομης απάντησης ενδείκνυνται για τα διαγωνίσματα. Πάντα δίνουμε ένα υπόδειγμα λύσης της άσκησης η του τρόπου που πρέπει να δουλέψει το παιδί (μην θεωρούμε αυτονόητο ότι η εκφώνηση διαβάζεται από το παιδί) Στα τεστ, χρησιμοποιούμε ρολόι ή χρονόμετρο για κάθε άσκηση, με δυνατότητα μικρής χρονικής παράτασης. Τα μαθήματα (ιδίως τα θεωρητικά) θα πρέπει να παρουσιάζονται σε σχεδιαγράμματα και να συνοδεύονται από περίληψη όπου είναι δυνατόν.
Στα τεστ, χρησιμοποιούμε ρολόι ή χρονόμετρο για κάθε άσκηση, με δυνατότητα μικρής χρονικής παράτασης. Τα μαθήματα (ιδίως τα θεωρητικά) θα πρέπει να παρουσιάζονται σε σχεδιαγράμματα και να συνοδεύονται από περίληψη όπου είναι δυνατόν. Χρησιμοποιούμε τη μέθοδο των Ομαδοσυνεργατικών Εργασιών. Ο μαθητής με ΔΕΠΥ θα ενδιαφερθεί περισσότερο και λάβει τη μαθησιακή γνώση απρόσκοπτα. Επιπλέον, θα μάθει να συνεργάζεται και να εντάσσεται σε ομάδες. Συνεργασία με τους συμμαθητές. Συνεργασία με ειδικούς
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Η οικογένεια μπορεί να αμβλύνει ή να επιδεινώσει την υπερκινητικότητα. Οικογενειακά προβλήματα πηγάζουν από την ύπαρξη ενός παιδιού με δυσκολίες συμπεριφοράς.
ΟικογενειαΚΑ χαρακτηριστικΑ Άγχος απέναντι σε ένα δύσκολο παιδί Αδυναμία κατευνασμού των παρορμητικών συμπεριφορών του παιδιού Συχνή χρήση τιμωριών Ασυνέπεια στις αντιδράσεις /συμπεριφορές Επιθετικά ξεσπάσματα των γονέων
Ανώριμες παιδαγωγικές μέθοδοι Απουσία σαφών κανόνων /ορίων Συνήθως προσκόλληση στη μητέρα Δυσκολίες με τα αδέρφια Δυσκολίες με το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον Δυσκολίες με το ευρύτερο φιλικό περιβάλλον Συζυγικά προβλήματα /συγκρούσεις
Η στενή συνεργασία του δασκάλου με τηνοικογένεια θα βοηθήσει Τους γονείς να αντιληφθούν τις αδυναμίες του παιδιού τους, αλλά και τα θετικά του στοιχεία Να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή του Να αλλάξουν στάσεις και συμπεριφοράς : σταμάτημα των επικρίσεων, των εκβιασμών, των απότομων εκρήξεων, των χειροδικιών, της υποτίμησης του παιδιού
Να οργανώσουν το χρόνο /χώρο διαβάσματος Να αποκτήσουν δεξιοτήτες διαβάσματος. Να οργανώσουν τις εξωσχολικές δραστηριότητες Χρήσιμο Ημερήσιο τετράδιο επικοινωνίας
Υπευθυνοποίηση του παιδιού Στόχος η προσπάθεια όλων να οδηγήσει στην Υπευθυνοποίηση του παιδιού Στην οργάνωση σε γνωστικό & σε ψυχοκοινωνικό επίπεδο Στη σχολική και κοινωνική ένταξη
Ετσι νιωθει το παιδι με δεπυ
Πηγές: Η. Κουρκούτας & Jean – Pierre Chartier 2008 Παιδιά και έφηβοι με ψυχοκοινωνικές και μαθησιακές διαταραχές Ε. Κάκουρος – Κατερίνα Μανιαδάκη 2002 Ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων Ε. Κάκουρος 2001 Το Υπερκινητικό παιδί http://www.adhdhellas.org/ http://www.eidikospaidagogos.gr/ Εμπειρία από σύλλογο «ΑΓΑΠΗ» Ρεθύμνου από Ειδικό Σχολείο Ρεθύμνου από Τμήμα Ένταξης 7ου Δημ. Σχολείου Ρεθύμνου