Γενετικά Τροποποιημένα Τρόφιμα (GM Foods) Αγγελάκης Γιώργος Βαγκές Στέφανος Βαρδαβάς Παναγιώτης Γαλανός Νίκος

Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα ή GM foods ονομάζονται τα τρόφιμα που παράγονται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Οι τελευταίοι έχουν υποστεί συγκεκριμένες αλλαγές στο γενετικό τους υλικό μέσω των μεθόδων που έχει αναπτύξει η γενετική μηχανική. Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα εισήλθαν στην αγορά για πρώτη φορά το 1996

Συνήθως τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι προϊόντα διαγονιδιακών φυτών: σόγια, καλαμπόκι, ρύζι, ντομάτα και βαμβακέλαιο: Ένα από τα πολλά χωράφια ανά τον κόσμο στα οποία εφαρμόζονται πειραματικές καλλιέργειες γενετικά τροποποιημένου βαμβακιού για την παραγωγή βαμβακελαίου. Γενετικά τροποποιημένοι σπόροι σόγιας Ορυζώνες «Χρυσού» ρυζιού. Ρυζιού δηλαδή που προέρχεται από ειδικά γενετικώς επεξεργασμένο σπόρο, σχεδιασμένο να αντέχει σε πιο αντίξοες συνθήκες και αρρώστιες. Γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι

Διαγoνιδιακοί οργανισμοί είναι εκείνοι που έχουν ενσωματώσει στο γονιδίωμά τους ξένο DNA. Το ξένο DNA αποκαλείται διαγονίδιο και η όλη διαδικασία διαγονιδιακή τεχνολογία ή διαγένεση. Η μεθοδολογία της διαγένεσης αναπτύχθηκε και τελειοποιήθηκε στα ποντίκια ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 BONUS Το Χρυσό ρύζι δημιουργήθηκε για πρώτη φορά από το Ελβετικό Ινστιτούτο Βιοτεχνολογίας το 1999 .Το ρύζι αυτό,πέρα από τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά του έχει επίσης εξαιρετικά υψηλή περιεκτικότητα σε β-καροτίνη.Το φυτό του ρυζιού ανέκαθεν παρήγαγε β-καροτίνη αλλά μόνο στα φύλλα.Με την γενετική αυτή επέμβαση τώρα το ίδιο το ρύζι περιέχει σημαντικά ποσά β-καροτίνης, προβιταμίνης σημαντικής για τον άνθρωπο.

ΤΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Αντίσταση στα εντομοκτόνα και τα ζιζανιοκτόνα. Οι αγρότες χρησιμοποιούν τόνους εντομοκτόνων για να προστατεύσουν την σοδειά τους. Αυτό έχει επικίνδυνες συνέπειες τόσο στην υγεία μας, όσο και στο περιβάλλον. Επιπλέον το κόστος της χρήσης αυτών των φαρμάκων ανεβάζει το κόστος των τροφίμων. Η νέα τεχνολογία των τροποποιημένων τροφών μπορεί να βοηθήσει, δημιουργώντας προϊόντα ανθεκτικά στα έντομα ή προϊόντα που μπορούν μόνα τους να προστατευτούν. Ίσως ακόμα και φυτά που αντέχουν στα ζιζανιοκτόνα. Έτσι δεν χρειάζεται η εντατική χρήση τέτοιων φυτοφαρμάκων, κάνοντας τα τρόφιμα πιο υγιεινά,προστατεύοντας έτσι την υγεία όλων μας και ειδικότερα των αγροτών που είναι εκείνοι που έρχονται σε άμεση επαφή με τα φυτοφάρμακα .

Αντίσταση στις ασθένειες και τις ακραίες θερμοκρασίες. Πολλοί ιοί και βακτήρια προκαλούν ασθένειες σε φυτά. Πέραν από τους παθογόνους μικροοργανισμούς, οι αντίξοες καιρικές συνθήκες δύνανται να είναι εξίσου επιβλαβείς για τις καλλιέργειες.Οι επιστήμονες ,όμως,έχουν την δυνατότητα να τροποποιήσουν τον γενετικό κώδικα των φυτών έτσι ώστε να είναι πιο ανθεκτικά, όχι μόνο σε επιβλαβείς μικρο-οργανισμούς αλλά και σε ακραίες θερμοκρασίες. Λαχανικά όπως το μπρόκολο είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στο κρύο.Ολοκληρωτική είναι η καταστροφή αυτής της φυτείας μπρόκολου στο Μέριλαντ των Η.Π.Α τον χειμώνα του 2014. Πιθανότατα, γενετικά τροποποιημένα μπρόκολα να άντεχαν σε αυτές τις συνθήκες ψύχους. Αντίσταση στην ανυδρία και στην αλμυρότητα του νερού. Καθώς μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις έχουν μετατραπεί σε οικισμούς ή ξενοδοχειακές και βιομηχανικές μονάδες, είναι μεγάλη η ανάγκη για εύρεση νέων καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Η ξηρασία όμως και το αλμυρό νερό κάνει αδύνατη πολλές φορές μια τέτοια προοπτική. Δημιουργώντας φυτά ανθεκτικά σε τέτοιες καταστάσεις θα λύσουμε πολλά προβλήματα σε χώρες με λιγοστή καλλιεργήσιμη γη.

Οφέλη στον τομέα της φαρμακευτικής. Τα εμβόλια και τα φάρμακα έχουν υψηλό κόστος παραγωγής και συνήθως απαιτούν ειδικές αποθήκες για να διατηρηθούν, αποθήκες που σπανίζουν στις μη ανεπτυγμένες χώρες. Οι επιστήμονες προσπαθούν να αναπτύξουν εμβόλια σε φαγώσιμη μορφή, μέσα σε φρούτα και λαχανικά. Τα εμβόλια αυτής της μορφής, μέσα σε μεταλλαγμένα τρόφιμα δηλαδή, θα μπορούν να μεταφερθούν και να αποθηκευτούν ευκολότερα. Ένα σχετικό μάλιστα άρθρο της Guardian αναφέρει πως εμβόλια σε γενετικώς τροποποιημένα φρούτα θα μπορούσαν να εξαλλείψουν την Ηπατίτιδα Β. Ο καθηγητής Charles Arntzen, διευθυντής στο Ινστιτούτο βοτανολογικής έρευνας Boyce Thompson κατάφερε επιτυχώς,μέσα από μια περίπλοκη διαδικασία, να δημιουργήσει αποξηραμένα φρούτα ικανά να προσφέρουν τα αντισώματα που χρειάζεται το ανθρώπινο σώμα(και που θα τα «έχτιζε» κανονικά μέσω του εμβολίου) για να αντιμετωπίσει την Ηπατίτιδα Β. Ο καθηγητής Charles Arntzen -> Το άρθρο: https://www.theguardian.com/science/2000/sep/08/gm.infectiousdiseases

ΤΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΤΙΚΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Βλάβες σε άλλους οργανισμούς. Οσον αφορά το περιβάλλον,οι μεταλλαγμένοι οργανισμοί μπορούν να προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα. Βλάβες σε άλλους οργανισμούς. Πριν από μερικά χρόνια δημοσιεύτηκε μια έρευνα από το περιοδικό "Nature" ότι, η γύρη από ένα μεταλλαγμένο καλαμπόκι σκότωνε κατά χιλιάδες ένα είδος πεταλούδας. Η συγκεκριμένη πεταλούδα τρέφεται με γαλακτώδη φυτά και όχι με καλαμπόκι. Η γύρη όμως από το μεταλλαγμένο καλαμπόκι μεταφέρθηκε, με την βοήθεια του ανέμου, σε διπλανές εκτάσεις όπου υπήρχαν φυτά, με τα οποία τρέφεται η πεταλούδα, προκαλώντας τον θάνατό τους. Δυστυχώς, κάτι παρόμοιο μπορεί να γίνει με οποιοδήποτε είδος και να προκαλέσει ζημιά στην υγεία ολόκληρων ανυποψίαστων πληθυσμών.

Εξασθενημένη δράση εντομοκτόνων και ζιζανιοκτόνων. Πολλοί φοβούνται πως, όπως τα κουνούπια απέκτησαν ανθεκτικότητα σε ισχυρά εντομοκτόνα (όπως το DDT), έτσι και τώρα σιγά-σιγά η ίδια η φύση, μέσω της φυσικής επιλογής, θα δημιουργήσει υπερφυσικά έντομα ή ζιζάνια που δύσκολα θα μπορούν να καταπολεμηθούν. Με παρόμοιο τρόπο όπως εκείνο των κουνουπιών απέναντι στο DDT(βλ.εικόνα) θα μπορούσαν να εξελιχθούν κι άλλοι οργανισμοί βλάπτοντας τόσο τις καλλιέργειες όσο και τον άνθρωπο. Χρησιμοποιώντας τον όρο φυσική επιλογή εννοούμε ότι θα επιβιώσουν τα ισχυρά μέλη κάθε είδους, που μπόρεσαν να αντισταθούν σε αυτά τα εντομοκτονα, τα οποία με την σειρά τους θα γεννήσουν ανθεκτικότερους οργανισμούς.

Κίνδυνοι για την υγεία του ανθρώπου. Οσον αφορά τώρα τον άνθρωπο,οι μεταλλαγμένοι οργανισμοί που καταναλώνει- και όχι μόνο- δύνανται να του προκαλέσουν προβλήματα υγείας . Κίνδυνοι για την υγεία του ανθρώπου. Το 1996 δημιουργήθηκε μια γενετικά τροποποιημένη ποικιλία σόγιας που περιέχει γονίδια από καρύδια. Ωστόσο μερικοί καταναλωτές που ήταν αλλεργικοί σε πρωτεΐνες καρυδιών υπέστησαν σοβαρά αλλεργικά σοκ. Συνέπεια αυτών ήταν η διαξαγωγή περαιτέρω ερευνών σε πειραματόζωα. Οι έρευνες αυτές απέδειξαν ότι το συγκεκριμένο προϊόν ήταν βλαβερό για την ανθρώπινη υγεία και έτσι εκείνο αποσύρθηκε προτού να υπάρξουν ανθρώπινες απώλειες. Αρκετοί ακόμα υποστηρίζουν πως οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται για την γονιδιακή μετάλλαξη των οργανισμών,συμβάλλουν στην αύξηση των κρουσμάτων βακτηριακής ή ιογενούς προσβολής.Οι ιοί έχουν την ικανότητα να συνδυάζουν τις αλληλουχίες DNA που έχουν, είτε μεταξύ τους είτε με τους ρετροϊούς όπως ο ιός ΗΙV. Αυτή η ιδιότητα μπορεί να οδηγήσει σε ανάπτυξη υπεριών ( Superviruses ), που θα χαρακτηρίζονται από ακόμα μεγαλύτερη θανατηφόρα δραστικότητα. Μια έρευνα αποδεικνύει ότι αυτός ο γονιδιακός συνδυασμός μεταξύ ιών μπορεί να επιτευχθεί σε μόλις 8 εβδομάδες,( Kleiner, 1997). Πέρα όμως από την ανάπτυξη των Superviruses οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται από τους βιοτεχνολόγους ίσως να κρύβουν και άλλους κινδύνους.

Genome Structure of Cauliflower Mosaic Virus Ένας ιός που χρησιμοποιείται ευρέως στη γενετική τροποποίηση φυτών είναι ο ιός του μωσαϊκού του κουνουπιδιού CaMV. Ο ιός ανήκει στην οικογένεια των ρετροϊών δηλαδή μετατρέπει το RNA του σε DNA, το οποίο στη συνέχεια ενσωματώνεται στο γονιδίωμα του ξενιστή. Μια ομάδα Καναδών επιστημόνων μόλυνε ένα φυτό με έναν γενετικά τροποποιημένο ιό του οποίου απουσίαζαν τα γονίδια που δίνουν την ικανότητα μετακίνησης μεταξύ των φυτικών κυττάρων. Αυτό που παρατηρήθηκε είναι ότι σε λίγες εβδομάδες ο ιός κατόρθωσε να βρει και να αναπληρώσει το χαμένο γονίδιό του, με αποτέλεσμα την πλήρη επαναφορά της φυτοπαθογένειάς του. Το αποτέλεσμα αυτής της έρευνας είναι ουσιαστικό διότι στη γενετική τροποποίηση ένας πολύ συνηθισμένος τρόπος για να γίνει το τελικό προϊόν ασφαλές είναι με την αφαίρεση επιβλαβών γονιδίων τα οποία όπως φαίνεται τελικά ίσως να μπορούν να επανεμφανιστούν ύστερα από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

ΟΙ ΓΝΩΜΕΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ Παρακάτω παρανται τρεις γνώμες ειδικών πάνω στην επικινδυνότητα ή μη των GM Foods.Πιο συγκεκριμένα διατυπώνεται μια γνώμη υπέρ(Robert Goldberg) ,μια κατά(David Williams) και μια ουδέτερη(Bob Holmes)

«Ζωικά προϊόντα έχουν επίσης αναπτυχθεί, αν και κανένα από αυτά δεν κυκλοφορεί προς το παρόν στην αγορά» δηλώνει ο επιστήμονας Bob Holmes ο οποίος έκανε την δήλωση αυτή το 2010 και η οποία δείχνει να ισχύει μέχρι τις μέρες μας. Πολλοί ακόμα επιστήμονες έχουν τοποθετηθεί-πιο σαφώς-πάνω στο θέμα των γενετικά τροποποιημένων τροφών : Ο Robert Goldberg μοριακός βιολόγος και βοτανολόγος του Πανεπιστημίου του Los Angeles δηλώνει πως αυτή η διαμάχη για το αν τα GM Foods είναι ασφαλή πρέπει να έχει λήξει εδώ και καιρό όταν ερευνητές παρήγαγαν σωρεία στοιχείων που απέδειξαν ότι είναι απολύτως ασφαλή. Ακόμα δηλώνει πως βρίσκονται στην αμήχανη θέση να «αντικρούουν τα ίδια επιχειρήματα εδώ και 40 χρόνια».

Ο David Williams, όμως, μοριακός βιολόγος στο Rochester University δεν είναι σύμφωνος με τον Robert. Συνεχίζει λέγοντας: «Τριάντα χρόνια πριν δεν γνωρίζαμε πως αν εισάγεις κάποιο γονίδιο σε ένα διαφορετικό γονίδιο, το τελευταίο αντιδρά. Τώρα όμως ο οποιοσδήποτε στο πεδίο της γενετικής και της βιοτεχνολογίας γνωρίζει πως το γονίδιο είναι δυναμικό, δηλαδή μεταβάλλεται συνεχώς. Τα νεοεισαχθέντα γονίδια μπορούν να μεταλλαχθούν ακόμα και γενιές μετά. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ένας τεράστιος αριθμός τοξικότατων και επικινδυνότατων φυτών για τον άνθρωπο». Κλείνει τονίζοντας πως τέτοια φυτά θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα από το μικροσκόπιο των επιστημόνων.

Όπως και να έχει,τα γενετικώς τροποποιημένα προϊόντα,καλλιέργειες και οργανισμοί αποτελούν ένα κομμάτι της επιστημονικής εξέλιξης.Σύμφωνα με κάποιους είναι πολύ νωρίς για να μπορέσουμε να διατυπώσουμε ένα πόρισμα για το αν τα GM Foods είναι επικίνδυνα ή όχι για εμάς και το περιβάλλον μας.Για άλλους πάλι, το θέμα θεωρείται λήξαν. Τόσο η πλευρά που είναι υπέρ όσο και εκείνη που είναι κατά αυτών έχουν να παρουσιάσουν αξιόλογα στοιχεία για να στηρίξουν την θέση τους. Το μόνο σίγουρο είναι ότι τα μεταλλαγμένα τρόφιμα θα συνεχίσουν να απασχολούν τόσο την επιστημονική κοινότητα όσο και την κοινή γνώμη για πολύ καιρό ακόμα...

Πηγές: http://www.goldenrice.org/Content2-How/how1_sci.php 2. http://ian.umces.edu/imagelibrary/displayimage-81-27.html 3. http://www.swissbiotech.org/ 4. http://articles.extension.org/pages/27967/pesticides-applied-to-crops-and-honey-bee-toxicity 5.http://www.agogiygeias.gr/joomla/index.php?option=com_content&view=article&id=35%3A2010-07-29-12-12-40&catid=16%3A-&Itemid=33&limitstart=1 6. http://srs.im.ac.cn/vide/descr184.htm#Properties 7. http://www.ygeiaonline.gr/component/k2/item/15152-diagonidiakoi_organismoi 8. https://www.urmc.rochester.edu/ 9. http://www.ucla.edu/

12. https://en.wikipedia.org/wiki/Genetically_modified_food 10. https://www.newscientist.com/article/mg20727680-300-altered-animals-creatures-with-bonus-features/ 11. https://www.scientificamerican.com/article/the-truth-about-genetically-modified-food/ 12. https://en.wikipedia.org/wiki/Genetically_modified_food 13.https://fr.wikipedia.org/wiki/Aliment_g%C3%A9n%C3%A9tiquement_modifi%C3%A9 14. https://www.citrusgreening.org/ 15. http://www.ncga.com/uploads/useruploads/woc_2012.pdf Σημείωση:Όλες οι μεταφράσεις από τα Αγγλικά στα Ελληνικά και από τα Γαλλικά στα Ελληνικά έγιναν από την ομάδα μας,χωρίς την χρήση διαδικτυακού μεταφραστή, ώστε να μεταφερθεί όσο γίνεται πιο απαράλακτα και αναλλοίωτα το μήνυμα του κειμένου σε εσάς.

ΤΕΛ Σ Σας ευχαριστούμε για τον χρόνο σας!