ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΟΥ Π. Κρανιώτης

Διαγνωστικοί Χειρισμοί Πρώιμη διάγνωση (screening) Ca πνεύμονα (Low dose CT) Σταδιοποίηση της νόσου Διαδερμική βιοψία (ιστολογική ταυτοποίηση) Ανταπόκριση στην θεραπεία

1. Πρώιμη διάγνωση Ca πνεύμονα (Screening test) Low dose CT= Χαμηλής Δόσης Αξονική Τομογραφία θώρακος. Εφαρμόζεται σε ασθενείς «Υψηλού κινδύνου» : Καπνιστές >50έτη - >30 pack/yrs Ασθενείς με μετάλλαξη στα γονίδια p53 και Κ-ras ή ανομοιογενή πυρηνική ριβονουκλεοπρωτείνη Α2/Β1

Low dose CT vs α/α θώρακα Low dose CT a/a θώρακα Ευαισθησία 3 1 Ανάδειξη Ca πνεύμονα 4 1 Ανάδειξη stage I Ca πνεύμονα 6 1

Low dose CT Ισοδύναμη δόση: 0.4mSv για τους άνδρες Δόση α/α θώρακος: 0.1mSv F 0.25mSv P Class I <0.3 mSv Class II >0.3 mSv

Αποτελέσματα Low Dose CT 1000 ασθενείς: 1.45%: Ca πνεύμονα 70%: stage IA5ετής επιβίωση μετά χειρουργείο:80%

Low Dose CT: Πρακτικά οφέλη Στους 100.000 εξεταζομένους: ανάδειξη 1000 Ca πνεύμονα 200 λιγότεροι θάνατοι μετά θεραπεία Επίπτωση από ακτινική επιβάρυνση: 5 πιθανές νέες νεοπλασίες / 100.000 εξεταζομένους

The American Association for Thoracic Surgery guidelines call for Annual lung cancer screening with low-dose computed tomography screening for North Americans from age 55 to 79 years with a 30 pack-year history of smoking. Long-term lung cancer survivors should have annual low-dose computed tomography to de tect second primary lung cancer until the age of 79 years. Annual low-dose computed tomography lung cancer screening should be offered starting at age 50 years with a 20 pack-year history if there is an additional cumulative risk of developing lung cancer of 5 % or greater over the following 5 years.

“Κρυμμένες Βλάβες”

“Κρυμμένες Βλάβες”

Flat panel computed radiography(CR)-Digital Radiography(DR) DR & CR παράγουν dual-energy  διαχωρισμός οζιδίου-οστού DR  χρησιμοποιούν την τομοσύνθεση για να παράγουν τομές CAD (Computer aided diagnosis-detection) βοηθά περαιτέρω στην ανιχνευση αλλοιώσεων.

Lung nodule analysis Μορφολογία του οζιδίου Μεταβολή του μεγέθους (Volume) του όγκου Αιμοδυναμικοί χαρακτήρες του όγκου

Lung nodule analysis Αποτιτανώσεις-καλοήθεια Σαφή και ομαλά όρια Μέχρι 3εκ Κεντρική Συγκεντρική Ποπκορν Διάχυτη

Lung nodule analysis Αιμοδυναμικοί χαρακτήρες του όγκου Μεταβολή της πρόσληψης >10 HU

Lung nodule analysis Evaluating Pulmonary Nodules   Pulmonary nodules ≤4 mm have a low risk of being cancerous; nodules between 4-8 mm are of intermediate risk for cancer; follow up CT scans for both categories are recommended on different schedules Pulmonary nodules >8 mm and mixed solid/ground glass nodules are suspicious for cancer; percutaneous needle aspiration biopsy (PNAB), positron emission tomography (PET), or video assisted thoracic surgery (VATS) should be considered

Οζίδια – Follow-up

Advanced Lung analysis Μεταβολή του μεγέθους (Volume) του όγκου Γρήγορο doubling time Authors of a number of other series (20,21) have confirmed similar findings and have estimated the median tumor doubling times, assuming a constant growth rate to be in the 160–180-day range.

Lung nodule analysis Μορφολογία του οζιδίου Καλοήθη οζίδια= στρογυλλά και με ομαλά-σαφή όρια Κακοήθη= ωοειδή, λοβωτά, ακανόνιστα όρια, ακτινοειδείς προσεκβολές.

Αίτιο?

Dynamic Contrast Enhanced MRI

Dynamic Contrast Enhanced MRI

2. Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα Περιορισμένο μικροκυττταρικό-Chemo & RTX

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα Εκτεταμένο μικροκυττταρικό-μόνο Chemo

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με CT Όγκος T status: Accuracy65% Τ1 <3cm Τ2  >3cm/διήθηση κύριου βρόχου >2 εκ από τρόπιδα/διήθηση υπεζωκότα/αποφρακτική πνευμονίτιδα-αταλεκτασία αλλα όχι όλου του πνευμονα. Τ3 κάθε μεγέθους, που διηθεί τοιχωμα-διάφραγμα, υπεζωκότα, πρικάρδιο/διήθηση κύριου βρόχου <2 εκ από τρόπιδα/αποφρακτική πνευμονίτιδα-αταλεκτασία αλλα όχι όλου του πνευμονα. Τ4  κάθε μεγέθους, που διηθεί μεσοθωράκιο, καρδιά, μεγάλα αγγεία, τραχεία, οισοφάγο, τρόπιδα, σπόνδυλο ή με δορυφόρα οζίδια ΑΤ υστερεί στην διήθηση μεσοθωρακίου και τοιχώματος θώρακα.

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με CT

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με CT ΑΤ υστερεί στην διήθηση μεσοθωρακίου και τοιχώματος θώρακα.

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με CT Λεμφαδένες N status: χαμηλή ευαισθησία της ΑΤ (57-75%) N1 ομόπλευροι περιβρογχικοί και/ή πυλαίοι Ν2ομόπλευροι μεσοθωρακικοί και ή υποτροπιδικοί Ν3 ετερόπλευροι μεσοθωρακικοί, πυλαίοι, ομόπλευροι ή ετερόπλευροι σκαληνοί ή υπερκλείδιοι.

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με CT Ν3 λεμφαδενοπάθεια  δεν χερουργείται Χωρίς λεμφαδένες χειρουργείται αν δεν είναι Τ4 ή Μ1. Λεμφαδένες >1 εκ στον βραχύ άξονα θεωρούνται παθολογικοί.

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με CT

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με MRI Διήθηση μεσοθωρακίου, θωρακικού τοιχώματος, διαφράγματος, σπονδυλικών σωμάτων MRI=CT Ανάδειξη λεμφαδένων MRI μεταστάσεις Ανάδειξη meta σε εγκέφαλο, ήπαρ, επινεφρίδια

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με MRI

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με MRI

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με MRI

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με MRI

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με MRI

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με PET Σημαντικό για την σταδιοποίηση του μη-μικροκυτταρικού Λόγω της υψηλής ευαισθησίας όταν το μεσοθωράκιο είναι αρνητικό δεν χρειάζεται μεσοθωρακοσκόπηση χειρουργείο ΜεταστάσειςΜ status (εξωθωρακικές)

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με PET (Positron Emission Tomography) Όγκος*/T status: Ευαισθησία: 97% Ειδικότητα: 78% Ακρίβεια: 85% 73% 33% * για όγκους: >1cm 0.6cm 0.4cm Καλοήθεια vs κακοήθεια Ειδικότητα: 90%

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με PET

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με PET

Σταδιοποίηση Ca πνεύμονα με PET

PET μεταστάσεις Ν PET CT

PET μεταστάσεις Μ Οβελιαία τομή

FDG-PET/CT vs 3T MRI

3. Ιστολογική Ταυτοποίηση Ca Πνεύμονα με Διαδερμική Βιοψία υπό Αξονική Τομογραφία

20G/9cm/10T x 25 x 40 x 200 5mm Adenocarcinoma H&E

Αποτελέσματα διαδερμικής βιοψίας πνεύμονα Ακρίβεια:>90% Πνευμοθώρακας:15% Ενδοπνευμονική αιμορραγία:3%

Squamous cell carcinoma Επαρκές υλικό Squamous cell carcinoma H&E Πολλαπλές περιοχές διαφοροποίησης Καλώς διαφοροποιημένο (κόκκινα βέλη) Μετρίως διαφοροποιημένο (πορτοκαλί βέλη)

Αδενοκαρκίνωμα: Ανοσο-ιστοχημικοί Δείκτες Cytokeratin 19 Ki67 (cell proliferation)

Mοριακοί δείκτες που εμπλέκονται στη θεραπεία του Ca πνεύμονα Θεραπευτικοί στόχοι 1.Receptor Tyrosine Kinase Growth Factors ErbB-1 (EGFR) Ναι ErbB-2 (Her-2/neu) Ναι 2.Peptide Growth Factors Neuropeptides Ναι 3.Ras, Raf, kit signaling Ναι 4.Retinoid Acid Receptor β Ναι 5.Eicosanoid pathways Cox-2 Ναι 6.Apoptotic markers Fas, Bcl-xL, Bcl-2, Survivin Ναι Bax, capsase-3 ? 7.Proliferative markers Rb, p16, cyclin E Ναι Ki-67 Ναι 8.Angiogenesis markers VEGF, Angiostatin, MMP 2,9 Ναι TIMP 1,2 Μη σχετιζόμενοι

3. Ανταπόκριση στη θεραπεία

Response Evaluation in Solid Tumors - RECIST

CT perfusion

CT perfusion

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Ο ακτινολογικός έλεγχος έχει σημαντική θέση στο Ca του πνεύμονα και συμβάλλει: στην πρώιμη διάγνωση στην ιστολογική ταυτοποίηση στη σταδιοποίηση της νόσου Follow-up