Υπευθ. μαθήματος : Ιωάννης Οικονομόπουλος Συνδιδάσκων: Ιωάννης Μπόσης Νοσήματα Αγροτικών Ζώων Εργαστηριακή Άσκηση 2η Αρχές κλινικής εξέτασης ζώων Οι παρουσιάσεις μαθημάτων αποτελούν βοήθημα παρακολούθησης των παραδόσεων και δεν υποκαθιστούν τη διδαχθείσα ύλη που είναι και η εξεταστέα Υπευθ. μαθήματος : Ιωάννης Οικονομόπουλος Συνδιδάσκων: Ιωάννης Μπόσης

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ψηλάφηση (προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης) Θερμομετρία Ακρόαση Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Ιστορικό Τι πρέπει να μάθουμε; Ιστορικό Τι πρέπει να μάθουμε; Σχετικά με τη φυσιολογία του ζώου Ηλικία Οχεία Λήψη τροφής (προσοχή σε διαταραχές διατροφής) Σιτηρέσιο Εμβόλια Σχετικά με τη νόσο Πότε άρχισε Ποια ζώα (ηλικίες, φύλο) Εκδήλωση Μέτρα αντιμετώπισης

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ενδείξεις απόκλισης από το φυσιολογικό Σημειολογία στάσης/κίνησης Ψηλάφηση (προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης) Θερμομετρία Ακρόαση Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Επισκόπηση Ενδείξεις απόκλισης από το φυσιολογικό Επισκόπηση Ενδείξεις απόκλισης από το φυσιολογικό Τραύματα Δερματικές αλλοιώσεις (προσοχή στον μαστό) Ερύθημα Οίδημα Εκροή παθολογικού υγρού

Η αύξηση του υγρού στον ενδοκυττάριο ή εξωκυτταρικό χώρο Οίδημα Η αύξηση του υγρού στον ενδοκυττάριο ή εξωκυτταρικό χώρο

Γενικευμένο οίδημα Οξεία ή χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια Μειωμένη αποχέτευση (αίματος, λέμφου) Υποπρωτεϊναιμία (αλλαγή της κολλοειδοσμωτικής πίεσης του αίματος) Αύξηση του Να στο αίμα ((μεταβολή της οσμωτικής πίεσης)

Τοπικό οίδημα (στον διάμεσο ιστό ή στα κύτταρα) Αλλοίωση του τοιχώματος των τριχοειδών αγγείων Αλλοίωση της μεσοκυττάριας ουσίας του συνδετικού ιστού (π.χ αύξηση της κατακράτησης νερού στον υποενδοθηλιακό ιστό των αγγείων κατά την αρτηριοσκλήρωση)

Αύξηση υγρού στις κοιλότητες (υδροθώρακας, υδροπερικάρδιο, ασκίτης, ύδραρθρο, πνευμονικό οίδημα) στον υποδόριο ιστό (ανά σάρκα ύδρωπας) μέσα στα κύτταρα

Ερύθημα υποδηλώνει φλεγμονή;

Φλεγμονή Η εξεργασία εκείνη που συντελείται στα αγγεία και στον συνδετικό ιστό εξαιτίας τοπικού ερεθισμού και χαρακτηρίζεται από βλάβη ιστών, κινητοποίηση τοπικών κυττάρων του συνδετικού ιστού και έξοδο άμορφων και έμμορφων συστατικών του αίματος

Θεμελιώδη συμπτώματα της φλεγμονής (Kelso 25 πχ-40 μχ) Διόγκωση Ερυθρότητα (ερύθημα) Θερμότητα Άλγος Λειτουργική διαταραχή (Γαληνός)

Διαίρεση φλεγμονών Ως προς Τη χρονική τους διάρκεια Τον χαρακτήρα του εξιδρώματός τους Της επέκτασής τους Της αιτιολογίας τους

Βάσει της χρονικής τους διάρκεια Υπεροξεία (μαζική επίδραση του παράγοντα που επιφέρει συνήθως θάνατο) Οξεία (αρχίζουν δραματικά, εξελίσσονται σταδιακά και συνήθως, αν δεν έχουμε επιπλοκές, αποκαθίστανται πλήρως) Χρόνιες (μετά από οξεία φλεγμονή ή όχι, συνήθως δεν θεραπεύονται) Υποξείες (μεταξύ οξείας και χρόνιας φλεγμονής, συνήθως επιβράδυνση της φλεγμονώδους εξεργασίας)

Βάσει του χαρακτήρα του εξιδρώματός τους Ορώδεις Οροβλεννώδεις Πυώδεις Αιμορραγικές

Διαίρεση βάσει της επέκτασής τους Εντοπισμένη Γενικευμένη Διαίρεση βάσει της αιτιολογίας τους Σηπτική, μικροβιακή, ιογενής, κτλ.

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ενδείξεις απόκλισης από το φυσιολογικό Σημειολογία στάσης/κίνησης Ψηλάφηση (προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης) Θερμομετρία Ακρόαση Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Σημειολογία στάσεων στα ζώα Άκρα σε απαγωγή: 1) Οδυνηρά νόσος του πεπτικού συστήματος 2) προσβολή νευρικού συστήματος 3) προσβολή του αναπνευστικού συστήματος, οπότε και συνοδεύεται και από έκταση της κεφαλής και διαστολή των μυκτήρων (ορθοπνοϊκή στάση) Πλάγια κατάκλιση με ή χωρίς κινήσεις ποδηλατισμού: 1) προσβολή του νευρικού 2) προθανάτιο αγωνία Ύπτια θέση: Στα ιπποειδή λόγω έντονου κολικού

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ψηλάφηση Προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης Έλεγχος των βλεννογόνων Θερμομετρία Ακρόαση Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης Προσοχή, όχι τυχαίες εκφράσεις…. απαιτείται επισκόπηση και ψηλάφηση

Προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης Καλή θρεπτική κατάσταση: Στρογγυλές γωνίες του σώματος Κακή θρεπτική κατάσταση Παχυσαρκία: Εναπόθεση λίπους ακόμη και στη χαίτη, ράχη, οσφύ, κενεώνες Απίσχνανση: Κακή όψη τριχώματος και όξυνση των γωνιών του σώματος Καχεξία: τήξη των μυϊκών μαζών και διαγραφή των οστών κάτω από το δέρμα

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ψηλάφηση Προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης Έλεγχος των βλεννογόνων Θερμομετρία Ακρόαση Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Γιατί ελέγχουμε τους βλεννογόνους; Εκτίμηση της λειτουργίας του κυκλοφορικού συστήματος

Ποιους βλεννογόνους ελέγχουμε; Επιπεφυκότα Βλεννογόνο στοματικής κοιλότητας Αιδοίο

Επιπεφυκότας

Διάνοιξη στοματικής κοιλότητας (μηρυκαστικά) Διάνοιξη στοματικής κοιλότητας (μηρυκαστικά)

Κατάσταση των βλεννογόνων ·        Φυσιολογικά: Ομοιόμορφα ροδόχρωμοι ·        Έντονη ερυθρότητα: Συμφόρηση λόγω οξέως λοιμώδους νοσήματος, φλεγμονή, συμφόρηση εσωτερικών οργάνων ·        Υποκυανή χροιά: Ασφυκτική νόσος ·        Κίτρινη χροιά: Ίκτερος ·        Ωχρότητα: Αναιμία ·        Αιμορραγικές κηλίδες ή εκχυμώσεις: πιροπλάσμωση, λοιμώδης αναιμία των ιπποειδών, τοξικώσεις

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ψηλάφηση Θερμομετρία Ακρόαση Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Πώς γίνεται η λήψη της θερμοκρασίας στα ζώα;

Θερμοπαθολογία Τα νεαρά ζώα εμφανίζουν υψηλότερη θερμοκρασία κατά 0,5-10C Υπερθερμία χαρακτηρίζει το σύνδρομο του πυρετού Υποθερμία χαρακτηρίζει το σύνδρομο της ζωικής εξάντλησης (ΣΖΕ) Άρα …

Αυτό σημαίνει ότι ο πυρετός και η ζωική εξάντληση Ο πυρετός και η ζωική εξάντληση είναι σύνδρομα ενώ η υπερθερμία και η υποθερμία είναι κλινικά ευρήματα Αυτό σημαίνει ότι ο πυρετός και η ζωική εξάντληση Προκύπτουν λόγω γενικότερης φυσιολογικής διαταραχής (π.χ. υπερθερμία λόγω άσκησης και όχι πυρετός) Χαρακτηρίζονται από σύνθετη κλινική εικόνα

Φυσιολογική θερμοκρασία σώματος Είδος ζώου οC Ίππος 37-38 Βοοειδή 38-39 Πρόβατο 38-39,9 Αίγα 38-40,5 Χοίρος 38,7-39,9 Σκύλος/Γάτα 38-39,2 Όρνιθα 40,6-43

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ψηλάφηση Θερμομετρία Ακρόαση Αναπνευστικό Σύστημα Κυκλοφορικό Σύστημα Πεπτικό Σύστημα Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Αρχικά επισκόπηση για Τύπο αναπνοής Αναπνευστικό ρυθμό Κοιλιακή Θωρακική Θωρακοκοιλιακή Αναπνευστικό ρυθμό

Είδος ζώου (ενήλικο) Αναπνοές/min Ιπποειδή 8-12 Βοοειδή 15-20 Μικρά μηρυκαστικά 12-30 Χοίρος 8-18 Σκύλος/γάτα 15-40

Κυψελιδώδες ψιθύρισμα: παράγεται κατά τη δίοδο αέρα μέσα από τα βρογχιόλια και τον πρόδομο των πνευμονικών κυψελίδων. Στα ιπποειδή ακούγεται μόνο κατά την εισπνοή, στα βοοειδή και στους δύο χρόνους. Ρόγχοι: παράγεται κατά τη δίοδο αέρα μέσω στενωμένων βρόγχων Ήχοι τριβής: πλευρίτιδα Κριγμοί: ινώδης πλευρίτιδα

Κυκλοφορικό σύστημα

Συστολικός τόνος: ταυτόχρονος με τον σφυγμό και οφείλεται στη σύσπαση των κοιλιών και τη διοχέτευση αίματος στις αρτηρίες αλλά κυρίως στη κλαγγή των κολποκοιλιακών βαλβίδων Διαστολικός τόνος: οφείλεται στην κλαγγή των σιγμοειδών βαλβίδων των στομίων της πνευμονικής αρτηρίας και της αορτής τη στιγμή που αρχίζει η διαστολή των κοιλιών. Επιπρόσθετοι ήχοι Οργανικά φυσήματα: παράγονται από την εξακόντιση αίματος δια μέσω στενής διόδου. Λειτουργικά φυσήματα: καλύπτουν σχεδόν πάντοτε τον πρώτο ήχο και παρατηρούνται σε ζώα με πυρετό ή αναιμία ή καχεξία Ήχοι τριβής περικαρδίου

Σφυγμός τι είναι; Ρυθμική ώση του αρτηριακού τοιχώματος που προκαλείται από την εξακόντιση αίματος με κάθε καρδιακή συστολή.

Σημεία λήψης σφυγμού Ιπποειδή: έξω γναθιαία αρτηρία Βοοειδή: Μέση κοκκυγική στην κάτω επιφάνεια της ουράς

Λήψη σφυγμού Μόσχοι, αιγοπρόβατα: Μηριαία, στην εσωτερική επιφάνεια του μηρού

Φυσιολογικός ρυθμός σφυγμού Είδος ζώου Σφυγμοί/min Ίππος 35-45 Βοοειδή 66-80 Αιγοπρόβατα-Χοίρος 70-80 Κουνέλι 120-150

  Αιμοληψία ·        EDTA ·        Ηπαρίνη   Από τη σφαγίτιδα ή οποιαδήποτε άλλη προσπελάσιμη επιφανειακή φλέβα

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ψηλάφηση Θερμομετρία Ακρόαση Αναπνευστικό Σύστημα Κυκλοφορικό Σύστημα Πεπτικό Σύστημα Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Επισκόπηση Γενικευμένη διόγκωση: λόγω συγκέντρωσης αερίων (διόγκωση άνω), υγρών ή τροφών (διόγκωση κάτω) Στα μηρυκαστικά η διόγκωση αφορά συνήθως τον αριστερό κενεώνα.   Ακρόαση Βορβορυγμοί λόγω της μετακίνησης του υγρού περιεχομένου και της ρήξης φυσαλίδων (περιοδικά υπό φυσιολογικές συνθήκες, διαταράσσεται σε περιπτώσεις ατονίας). Μηρυκαστικά κάθε 30 δεύτερα

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: Ιστορικό Επισκόπηση Ψηλάφηση Θερμομετρία Ακρόαση Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές)

Εξέταση ούρου

Το pH του ούρου γίνεται πιο όξινο σε οξεώσεις, μεταβολικές ή αναπνευστικές (κέτωση, μυοσφαιρινουρία, παρατεταμένη άσκηση) Το pH του ούρου γίνεται πιο αλκαλικό σε αλκαλώσεις μεταβολικές ή αναπνευστικές, κυστίτιδες, κατακράτηση του ούρου, ιατρογενώς. Αιματουρία: η παρουσία αίματος στο ούρο, μπορεί να είναι αρχική μέση τελική ή ολική. Ουραιμία;;;;

Μαστίτιδα Η φλεγμονή του μαστού

Επισκόπηση Ψηλάφηση Άμελξη

Αναιμία Η μείωση του αριθμού ή του μεγέθους των ερυθροκυττάρων ή η μείωση της συγκέντρωσης της αιμοσφαιρίνης. (ολιγαιμία: η μείωση του συνολικού όγκου του αίματος)

Αιματοκρίτης Η σχέση όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων, προς τον ολικό όγκο του αίματος (PCV). (ερυθρά, λευκά, αιμοπετάλια, πλάσμα – ορός)

Αύξηση του αιματοκρίτη (αφυδάτωση λόγω πολυουρίας, ανορεξίας, εμετού, διάρροιας κτλ) Μείωση του αιματοκρίτη (αναιμίες ολιγοκυτταρικές ή μικροκυτταρικές)

Ίκτερος Η μεγάλη συγκέντρωση χολοχρωστικών στο αίμα χαρακτηρίζει κατά κύριο λόγο το σύνδρομο του ίκτερου. (αιμοσφαιρίνη- αίμη + σφαιρίνη – αφαίρεση σιδήρου από την αίμη – χολοπρασίνη που με αναγωγή γίνεται- χολερυθρίνη και – αποβάλλεται από το ήπαρ)

Τύποι ίκτερου Αιμολυτικός ίκτερος (αυξημένη παραγωγή) Ηπατοκυτταρικός ίκτερος (μειωμένη αποδόμηση) Μηχανικός ίκτερος (έμφραξη ή απόφραξη χολαγωγών και χολαγγείων λόγω διόγκωσης των ηπατικών κυττάρων)

Καρκίνος Μία άτακτη μάζα… που προκύπτει από τον αυτόνομο… (όχι όπως στη φλεγμονή που έχουμε οίδημα, στάση αίματος και διήθηση από φλεγμονώδη κύτταρα, ούτε όπως στην υπερπλασία) που προκύπτει από τον αυτόνομο… υπάρχει ένα αρχικό ερέθισμα και στη συνέχεια ο πολλαπλασιασμός καθίσταται αυτόνομος, σε αντίθεση με την υπερπλαστική προσαρμογή ενός ιστού, άναρχο και υπέρμετρο πολλαπλασιασμό των σωματικών κυττάρων… και όχι όπως π.χ. στο παρασιτικό κοκκίωμα που πολλαπλασιάζονται παρασιτικά κύτταρα

Κακοήθεια, Καλοήθεια… Τα κακοήθη επιθηλιακά νεοπλάσματα αναφέρονται ως καρκινώματα Τα κακοήθη μεσεγχυματικά, ως σαρκώματα Και οι αδιαφοροποίητες νεοπλασίες που δεν είναι δυνατό να ταξινομηθούν μορφολογικά ή ιστολογικά, ως βλαστώματα