FAIR PLAY και ηθικοκοινωνική ανάπτυξη Ευάγγελος Αλμπανίδης

«Ευ αγωνίζεσθαι» Η σωματική άσκηση έπλαθε «ψυχήν αγαθήν» δηλ. ενάρετη και διαμόρφωνε «καλούς καγαθούς άνδρες» (Πλατων, Πολιτεία Γ. 403) Άτομο που ασκούνταν και συμμετείχε σε αγώνες ή αθλοπαιδιές αναμένονταν να γίνει πιο νομοταγής, δημοκρατικός, ηθικός, καρτερικός, να σέβεται τους άλλους και να συνεργάζεται με αυτούς για το κοινό καλό. (Λουκιανός, Ανάχαρσις, 18) Ευ αγωνίζεσθαι = ευ πέπραγεν, ευ πασχέμεν, ευ μη λόγον βλάπτων

Fair Play τον 19ο αι. Το Fair Play έχει τις ρίζες του στην ιδεολογία των Ευρωπαίων αριστοκρατών Στις ηθικές αρχές που ακολουθούσαν οι ιππότες του Μεσαίωνα κατά τη συμμετοχή τους στη γκιόστρα και τα τουρναμέντ. Το Fair Play εξισώθηκε με τον κώδικα τιμής των ευγενών της εποχής, και δε σήμαινε απλά να τηρήσεις τους κανόνες αλλά να λειτουργείς με ανωτερότητα, αξιοπρέπεια, κοσμιότητα, σεμνότητα και τιμιότητα. Το πνεύμα αυτό οδήγησε στον ερασιτεχνισμό .

fair play Tο fair play ενσωματώνει τις ιδέες της αξιοπρέπειας, του σεβασμού προς τους άλλους, της καλής συμπεριφοράς, των ίσων ευκαιριών, της διατήρησης του αυτοελέγχου και της ψυχραιμίας του αθλούμενου κάτω από όλες τις συνθήκες.

Fair Play στον αθλητισμό Fair Play (Canada 1990) -Σεβασμός στους κανόνες -Σεβασμός στους συμπαίκτες και τον αντίπαλο -Σεβασμό στις επίσημες αρχές και τις αποφάσεις τους (διαιτητών, κριτών) -Παροχή ίσων ευκαιριών συμμετοχής για όλους -Διατήρηση ψυχραιμίας και αυτοελέγχου σε όλες τις συνθήκες

Fair Play στη Φυσική Αγωγή (Siedentop 2004) Σεβασμό στους κανόνες του μαθήματος που παραπέμπει στην υπεύθυνη και ενεργητική συμμετοχή σύμφωνα με τις υποδείξεις του ΚΦΑ Σεβασμό στους άλλους που παραπέμπει στην απουσία βλαπτικής και προσβλητικής συμπεριφοράς Παροχή ίσων ευκαιριών συμμετοχής που παραπέμπει στη συνεργασία και αλληλοβοήθεια, την υποστήριξη, επιβράβευση και ενθάρρυνση συμμαθητών.

Το Fair Play στη Φ.Α. πρακτικά Σεβασμός στους κανόνες= Ανταποκρίνεται ο μαθητής αμέσως σε ότι λέει ο ΚΦΑ. Δεν διακόπτει τη ροή του μαθήματος. Δε δυσκολεύει τους άλλους να εκτελέσουν. Δεν εκτελεί διαφορετικά πράγματα από αυτά που τους υποδεικνύει ο ΚΦΑ. Βλαπτική συμπεριφορά: Σωματικά=μουντζώνει κάποιον για αποτυχημένη ενέργεια, σπρώχνει, κάνει άπρεπη χειρονομία κ.λ.π. Λεκτικά= Βρίζει ή εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για μια αποτυχημένη ενέργεια. Βοηθητική συμπεριφορά: Σωματικά= Χειροκρότημα, χειρονομία επιβράβευσης. Λεκτικά= χρήση επαινετικών εκφράσεων

Το Fair Play στη Φ.Α. πρακτικά Σεβασμός στους κανόνες= Ανταποκρίνεται ο μαθητής αμέσως σε ότι λέει ο ΚΦΑ. Δεν διακόπτει τη ροή του μαθήματος. Δε δυσκολεύει τους άλλους να εκτελέσουν. Δεν εκτελεί διαφορετικά πράγματα από αυτά που τους υποδεικνύει ο ΚΦΑ. Βλαπτική συμπεριφορά: Σωματικά=μουντζώνει κάποιον για αποτυχημένη ενέργεια, σπρώχνει, κάνει άπρεπη χειρονομία κ.λ.π. Λεκτικά= Βρίζει ή εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για μια αποτυχημένη ενέργεια. Βοηθητική συμπεριφορά: Σωματικά= Χειροκρότημα, χειρονομία επιβράβευσης. Λεκτικά= χρήση επαινετικών εκφράσεων

Σχετικές Έρευνες Gibbons, Ebbeck & Weiss (1995): Εξέτασαν την επίδραση προγράμματος Fair Play πάνω στην ηθική κρίση, την πρόθεση και την ηθική συμπεριφορά. Διάρκεια παρέμβασης 7 μήνες. Vidoni (2005): Συμπεριφορές όπως: «δίνω τον καλύτερό μου εαυτό στο μάθημα», «βοηθώ και δεν βλάπτω» καλλιεργήθηκαν όπως και οι αθλητικές δεξιότητες δηλ. με επίδειξη, ενίσχυση, ευκαιρίες για υλοποίηση και ανατροφοδότηση. Χρησιμοποιήθηκε η παρατήρηση ως μέσο μέτρησης. Διάρκεια παρέμβασης 6 μήνες

Στρατηγική Παρέμβασης Εξήγηση επιθυμητής συμπεριφοράς π.χ. το θεμιτό από το αθέμιτο. Επισήμανση της επιθυμητής συμπεριφοράς ανά μάθημα με χρήση πόστερ. Δίδει ευκαιρίες ανάπτυξης αυτών των συμπεριφορών. Διευκόλυνση κατανόησης αυτών των συμπεριφορών με χρήση παραδειγμάτων. Ανατροφοδότηση διδάσκοντα Επικέντρωση κατά το κλείσιμο της ώρας.

Στρατηγική παρέμβασης: βασικοί άξονες Συνεργασία: καλλιεργείται με το αμοιβαίο στιλ διδασκαλίας και την εξάσκηση σε μικρές ομάδες. Παροχή ίσων ευκαιριών συμμετοχής για όλους: Τροποποίηση των κανονισμών, ενίσχυση του ρόλου του καθενός, καταγραφή συμμετοχής στο παιχνίδι. Σεβασμός τους κανόνες: έμφαση στη συμμετοχή και όχι στον ανταγωνισμό, δραστηριότητες οι οποίες καταλήγουν σε κρίση για την αναγκαιότητα ύπαρξης και τήρησης των κανόνων. Χρήση καρτών για έντιμη και ανέντιμη συμπεριφορά

Στάση διδάσκοντα Αποφεύγει τη σύγκριση, επαινεί την προσωπική βελτίωση. Προσπαθεί να είναι δίκαιος και σταθερός στις αποφάσεις του. Υποστηρίζει και ενισχύει την αυτοεκτίμηση κάθε μαθητή. Χρησιμοποιεί επαίνους προσπάθειας και επαίνους συμπεριφοράς Ξεκαθαρίζει ποιες συμπεριφορές είναι βοηθητικές και ποιες δημιουργούν αρνητικά συναισθήματα.

Πως μπορεί το fair play να ενσωματωθεί στο μάθημα της Φ.Α; α) Πάντα γίνεται επισήμανση της επιθυμητής συμπεριφοράς β) Να δίνονται ευκαιρίες ανάπτυξης αυτών των συμπεριφορών γ) Να δίνεται τακτική ανατροφοδότηση δ) Να γίνεται επικέντρωση κατά το κλείσιμο της ώρας

Κατά τους Sields and Bredemeier: Η Φυσική Αγωγή αποτελεί το ιδανικότερο περιβάλλον για ηθική ανάπτυξη & για διαμόρφωση του

Κατά τον Singleton «Πηγή του κακού» για την έλλειψη ηθικότητας στη Φ.Α είναι η ανταγωνιστική διάσταση που παίζει κυρίαρχο ρόλο στο μάθημα. Το μάθημα πρέπει να προσανατολίζεται στην προσωπική βελτίωση του μαθητή /μαθήτριας και όχι στην κοινωνική σύγκριση

Παραδείγματα Fair Play: Victor Bori Αγώνες Στίβου στη Βουδαπέστη, 1984 Συμμετέχει στα 800μ, κι ενώ είναι πρώτος βλέποντας έναν συναθλητή του να πέφτει και να χτυπάει, σταματάει να τον βοηθήσει Μοιραία χάνει την πρώτη θέση

Παραδείγματα Fair Play: George Luis Setola, 1984 Στο εθνικό πρωτάθλημα σκοποβολής της Αργεντινής ενημερώνει ότι ένα «δεκάρι» που είχε επιτευχθεί δεν επιτεύχθηκε από τον ίδιο. Αν δεν είχε μιλήσει θα είχε βγει πρώτος.

Παραδείγματα Fair Play: 1936:Ολυμπιάδα Βερολίνου Ο Γερμανός πρωταθλητής Λουτς Λογκ δίνει οδηγίες στον στον μαύρο Τζέσε Οουενς λίγο πριν τον τελικό στο μήκος… Αποτέλεσμα; Χάνει πανηγυρικά και δέχεται την κατακραυγή των… «Αρίων» και προσωπικά του Χίτλερ..

Eυγένιο Μόντι - Ιταλία- Διθέσιο Έλκηθρο -1964 Χειμερινή Ολυμπιάδα Ντέμης Νικολαϊδης, Φρακφούρτη 2002 Ο Νικολαϊδης σε παιχνίδι του 2000 (ΑΕΚ- Ιωνικός) είχε σημειώσει γκολ με το χέρι και ζήτησε να μη μετρήσει. Το παιχνίδι ήταν 0-0 και ο διαιτητής Γιώργος Δούρος αρχικά κατοχύρωσε το γκολ, καθώς δεν είδε την παράβαση, αλλά στη συνέχεια ακύρωσε το τέρμα με την υπόδειξη του Νικολαϊδη.

Kαθιέρωση κόκκινης κάρτας κατά τη διάρκεια παιχνιδιού Bayern Munich and Werder Bremen in Bremen on 21 October 2006.