Δημιουργικότητα & Καινοτομία σε ένα οργανισμό ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Σχολή Επιστημών Ανθρώπινης Κίνησης & Ποιότητας Ζωής Τμήμα Οργάνωσης & Διαχείρισης Αθλητισμού ΟΔΕ042 Οργανωσιακή Συμπεριφορά Διδάσκουσα Κουρτεσοπούλου Άννα, Διδάκτωρ ΤΟΔΑ © 2016-17

Μαθησιακοί στόχοι Ορισμός της δημιουργικότητας & της καινοτομίας Η σημασία της δημιουργικότητας/καινοτομίας σε μια επιχείρηση/οργανισμό Χαρακτηριστικά του δημιουργικού/καινοτόμου ατόμου & ομάδας Εμπόδια δημιουργικής σκέψης και καινοτομίας Μέθοδοι ανάπτυξης & Ατομικές τεχνικές βελτίωσης

Τι ορίζουμε δημιουργικότητα/καινοτομία Η ικανότητα του να διαθέτει κάποιος καινούργιες και διαφορετικές τοποθετήσεις/ιδέες πάνω σε ένα θέμα. Μια διαδικασία προσωπικής αναζήτησης Η δημιουργία νέων, ασύλληπτων και χρήσιμων ιδεών Η δημιουργία αξίας μέσω νέων προϊόντων και υπηρεσιών ή επιχειρησιακών στρατηγικών μοντέλων ή νέων διαδικασιών Είναι υπόθεση όλων των ανθρώπων να είναι περισσότερο καινοτόμοι κάθε μέρα, αφού πρόκειται για μια συνεχή διαδικασία βελτίωσης και μάθησης. Λέξεις κλειδιά: δημιουργικότητα, καινοτομία, καταιγισμός ιδεών, πλάγια σκέψη, κανάλια δημιουργικότητα, ανάπτυξη, τεχνικές βελτίωσης   Keywords: creativity, innovation, brainstorming, lateral thinking, channels of creativity, development, improvement methods

Συστατικά μέρη της δημιουργικότητας Δεξιότητες στον τομέα του καθήκοντος (δεξιότητες που χρειάζονται για την άσκηση ενός επαγγέλματος) Δεξιότητες στη δημιουργική σκέψη (π.χ. αποκλίνουσα σκέψη) Εσωτερικά κίνητρα Έχουν πολλαπλασιαστική σχέση & Πρέπει να υπάρχουν & τα 3 Greenberg, J., & Baron, R. A. (2013)

Η σημασία της δημιουργικότητας σε μια επιχείρηση/οργανισμό Συμβάλει στο τρόπο σκέψης κατά την επίλυση προβλημάτων. (χρησιμοποίηση φαντασίας σε συνδυασμό με άλλες τεχνικές & άλλες αναλογίες & συσχετίσεις σκέψεων, ώστε να κατανοήσουν σε βάθος ένα πρόβλημα) Μερικοί τομείς άμεσης εφαρμογής της δημιουργικής σκέψεις που μπορεί ένας μάνατζερ να κάνει είναι: (1) αποτελεσματική χρήση του διοικητικού χρόνου, (2) βελτίωση της εμφάνισης του προϊόντος/υπηρεσίας στους πελάτες, (3) βελτίωση μεθόδων παρακίνησης ανάμεσα στους εργαζομένους (4) εντοπισμός νέων και επικερδών ευκαιριών της αγοράς Greenberg, & Baron, (2013)

Παράγοντες που ενισχύουν την δημιουργικότητα Εκπαίδευση στην δημιουργική σκέψη επίπεδο ελευθερίας & αυτονομίας προκλήσεις σε επίπεδο καθηκόντων ή & αρμοδιοτήτων Ευκαιρίες για δημιουργία & υποστήριξη νέων ιδεών Αλληλοϋποστήριξη στις ομάδες εργασίας υποστήριξη των εργαζομένων Δομή περιορισμένης ιεραρχίας τεχνολογικοί & ερευνητικοί πόροι Σύστημα αμοιβών που να αποδέχεται την καινοτομία Mumford, 2012

δημιουργικού/καινοτόμου ατόμου & ομάδας Χαρακτηριστικά του δημιουργικού/καινοτόμου ατόμου & ομάδας η περιέργεια, μια καλή συνήθεια να διατυπώνει εύστοχες ερωτήσεις έχοντας την επιθυμία να κατανοήσει σε βάθος τα γεγονότα η συνεργασία, η οποία ξεκινάει όταν ακούει και μαθαίνει από τους γύρω του, οι οποίοι έχουν διαφορετικές αντιλήψεις και γνώσεις πάνω στο θέμα η συνειρμική ή ολοκληρωμένη σκέψη και (4) η προδιάθεση για δράση και πειραματισμό. Wagner & Compton (2012)

Χαρακτηριστικά συνέχεια… Προκαλεί την παρούσα κατάσταση Αντιμετωπίζει τις προκαταλήψεις Επιδεικνύει περιέργεια Διερευνά νέες πιθανότητες/εκδοχές μιας κατάστασης Είναι ικανός να βρει λύσεις σε καταστάσεις που φαίνονται αδύνατες να επιλυθούν Προδιάθεση για ανάληψη πρωτοβουλίας Διαθέτει έντονη φαντασία Είναι προσανατολισμένος στο μέλλον Δεν φοβάται να κάνει λάθη, είναι προετοιμασμένος όταν κάνει λάθος & μαθαίνει μέσα από τα λάθη του Μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικά εργασιακά περιβάλλοντα & σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις Είναι ικανός να συνθέσει διαφορετικά στοιχεία μεταξύ τους Και βλέπει πιο μακριά από την πρώτη ιδέα που έρχεται στο μυαλό Proctor (2006)

Χαρακτηριστικά σε επίπεδο ομάδας Εξωστρέφεια, έντονη επιθυμία για νέες εμπειρίες και σε μικρότερο βαθμό ευσυνειδησία ήταν περισσότερο δημιουργικές Baer, Oldham, Jacobsohn & Hollingshead (2008) κοινωνικά χαρακτηριστικά: Η ανοικτή επικοινωνία, το επίπεδο συνεργασίας, η αίσθηση ασφάλειας και εμπιστοσύνης ανάμεσα στα μέλη αλλά και ο βαθμός ελευθερίας και αυτονομίας μέσα στην ομάδα (Edmondson, 2004; Amabile, Conti, Coon, Lazenby, & Herron). Το επίπεδο μάθησης μαζί με την ατομική τοποθέτηση στόχων, δείχνει να έχει θετική συσχέτιση με την καλλιέργεια δημιουργικού πνεύματος σε μια ομάδα αλλά και την διατήρησή της (Hirst, Knippenberg, & Zhou, 2009)

Εμπόδια δημιουργικής σκέψης /καινοτομίας -πίεση & άγχος στη δουλειά (το άτομο αισθάνεται ότι έχει ελάχιστο χρόνο) -πολιτικές αντιπαραθέσεις και προβλήματα (Amabile,et al., 1996) -ύπαρξη ανταγωνισμού ανάμεσα στα μέλη μια ομάδας ή τους εργαζομένους - πολλά στοιχεία άσκησης κριτικής στην αξιολόγηση -διαπροσωπικές σχέσεις όπου απουσιάζει ο διάλογος & η ανοικτή επικοινωνία (Mumford, 2012) -άσκηση έλεγχου σε μεγάλο βαθμό -σημασία & προτεραιότητα στα γρήγορα οικονομικά αποτελέσματα μιας λύσης -πίεση στους εργαζομένους για περισσότερη δουλεία με λιγότερους διαθέσιμους πόρους (Proctor, 2006)

Πως; Προαγωγή της δημιουργικότητας στους οργανισμούς Εκπαίδευση των ανθρώπων -ενθάρρυνση της δεκτικότητας στις νέες ιδέες -διάθεση χρόνου για κατανόηση του προβλήματος -προαγωγή της αποκλίνουσας σκέψης (νέες προσεγγίσεις σε παλιά προβλήματα) Ανάπτυξη δημιουργικού εργασιακού περιβάλλοντος -παροχή αυτονομίας (ελευθερία ελέγχου της συμπεριφοράς τους & να λαμβάνουν αποφάσεις) -δυνατότητα συναναστροφής με άλλους δημιουργικούς ανθρώπους -δυνατότητα στις ιδέες να δια-γονιμοποιηθούν (τα άτομα που απασχολούνται μόνο με ένα αντικείμενο κινδυνεύουν να χάσουν το ενδιαφέρον τους και να μειωθεί απόδοσή τους) -ουσιαστικό ενδιαφέρον για την δουλειά -δημιουργία δημιουργικών στόχων -υποστήριξη δημιουργικότητας σε υψηλά οργανωσιακά επίπεδα (ανώτερα στελέχη) -διασκέδαση (να περνούν καλά στην εργασία) -προαγωγή της διαφορετικότητας (ΙΔΕΕΣ ΑΠΟ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ) Greenberg, J., & Baron, R. A. (2013)

Αναβάθμιση των δραστηριοτήτων Μέθοδοι ανάπτυξης & Ατομικές τεχνικές βελτίωσης Νεοσύστατες δομές ομάδες ανάπτυξης προϊόντων start-up teams Αναβάθμιση των δραστηριοτήτων Όσων δεν συμβαδίζουν με την λειτουργία της εταιρείας Απόκτηση εταιρειών Με εστίαση της προσοχή τους σε ένα τομέα μόνο που θέλουν να εξελίξουν (Bloisi, Cook, & Hunsaker, 2003)

4 στάδια διαδικασίας της δημιουργικότητας Προετοιμασίας (επίπεδο εκπαίδευσης & επιμόρφωσης του ατόμου, εργασιακή εμπειρία & διάθεση του ατόμου για δια βίου μόρφωση) Επώασης (διάστημα κατά το οποίο ωριμάζουν & αναπτύσσονται οι ιδέες & οι γνώσεις που έλαβε το άτομο στο στάδιο της προετοιμασίας) Διορατικότητας (αφού ωρίμασαν πια υπάρχει ένας καταιγισμός ιδεών, όπου το άτομο πλέον αντιλαμβάνεται νέες προσεγγίσεις του προβλήματος ή της κατάστασης) Επαλήθευσης (καθορίζεται η αξιοπιστία τους προηγούμενου σταδίου δηλαδή της διορατικότητας. υλοποιούνται πειράματα εφαρμογής των ιδεών και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας τους Griffin & Moorhead, 2006)

Συνοπτικές προτάσεις/συμβουλές ατομικής βελτίωσης Δημιούργησε ένα περιβάλλον εργασίας όπου η δημιουργική σκέψη θα ενθαρρύνεται και θα επιβραβεύεται. Προσπάθησε να επεκτείνεις τα ενδιαφέροντα σου με νέες εμπειρίες, οι οποίες αποτελούν πηγή έμπνευσης και γένεσης ιδεών Να είσαι πρόθυμος/η να δουλέψεις εθελοντικά σε ομάδες εργασίας ή με ανθρώπους που σκέφτονται έξω από το κουτί, έχουν δηλαδή διευρυμένη θεώρηση των πραγμάτων. Δώσε χρόνο στον εαυτό σου και μην βιάζεσαι να δώσεις αμέσως την πρώτη λύση που σου έρχεται στο μυαλό αλλά σκέψου τις εναλλακτικές και τα επιμέρους στοιχεία τους πριν καταλήξεις σε λύση του προβλήματος. Επιδίωξη ατομικής προσαρμογής στο περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται, δεν χρειάζεται να καινοτομήσεις από το μηδέν, εξάλλου οι πιο επιτυχημένες ιδέες χτίζονται πάνω στις προϋπάρχουσες Θέσε σαν στόχο να αναγνωρίσεις δυο ‘η περισσότερες λύσεις σε ένα πρόβλημα, στην συνέχεια αναλογίσου τα κόστη και τα οφέλη της κάθε λύσης και καθόρισε ένα σχέδιο δράσης Αναζήτησε ευκαιρίες μάθησης και επιμόρφωσης αξιοποιώντας ερεθίσματα που λαμβάνεις καθημερινά

Προτάσεις εξάσκησης Μπορείς να εξασκήσεις τις ικανότητες σου πάνω στην δημιουργική σκέψη παίζοντας αντίστοιχα παιχνίδια και λύνοντας μαθησιακά κουίζ στο διαδίκτυο. Μερικές χρήσιμες ιστοσελίδες είναι οι ακόλουθες: http://www.mycoted.com/Main_Page http://www.teach-nology.com/worksheets/critical_thinking/ http://mathandreadinghelp.org/creative_math_games.html https://www.coursera.org/course/cps (προσφέρει μαθήματα δωρεάν σε μια μεγάλη γκάμα εξειδικεύσεων) http://www.mindtools.com/ http://creatingminds.org/tools/tools_defining.htm www.greggfraley.com http://www.creativelearning.com/creative-problem-solving/free-resources http://www.innovationtools.com

Άσκηση χρησιμοποιώντας ένα κουτί ιδεών Σελ. 891-92 βιβλίο Greenberg, J., & Baron, R. A. (2013)

Ενδεικτική βιβλιογραφία Afuah, A. (2009). New game strategies for competitive advantage. Routledge: New York.   Baer, M., Oldham, G., Jacobsohn, G., & Hollingshead, A. (2008). The personality composition of teams and creativ­ity: The moderating role of team creative confidence. Journal of Creative Behavior, 42, 255–282. Bloisi, W., Cook, C. W., & Hunsaker, P. L. (2003). Management and organisational behaviour. Maidenhead, Berkshire: McGraw-Hill. Brown, T. (2008, June). Design thinking. Harvard Business Review, 84-92. Curseu, P. (2010). Team creativity in web site design: An empirical test of a systemic model. Creativity Research Journal, 22, 98–107. Hirst, G., van Knippenberg, D., & Zhou, J. (2009). A cross-level perspective on employee creativity: Goal orienta­tion, team learning behavior, and individual creativity. Academy of Management Journal, 52, 280–293. Hulsheger, U., Anderson, N., & Salgado, J. (2009). Team-level predictors of innovation at work: A comprehensive meta-analysis spanning three decades of research. Journal of Applied Psychology, 94, 1128–1145.