Κλινική διαιτολόγια ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΚΑΤΑΡΤΗΣΗ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟΥ Ανδρέα Παόλα Ρόχας Χιλ Επίκουρη Καθηγήτρια Βιολογίας-Βιοχημείας

Η ομαδοποίηση των τροφίμων κρίθηκε ανάλογα με την περιεκτικότητα τους σε θρεπτικά συστατικά και τη προέλευση τους. Το καθημερινό διαιτολόγιο θα έπρεπε να περιέχεται ένα τρόφιμο από κάθε ομάδα, για να εξασφαλίζεται η πρόσληψη όλων των θρεπτικών συστατικών. Κάθε ομάδα έχει ορισμένα διατροφικά χαρακτηριστικά και περιέχει τρόφιμα που μπορούν να αντικατασταθούν

Τα ισοδύναμα τροφίμων βασίζονται στην ομαδοποίηση τροφίμων με βάση τη συγκέντρωση τους σε θρεπτικά συστατικά Κάθε ομάδα ισοδυνάμων περιλαμβάνει διάφορες ποσότητες τροφίμων, που περιέχουν το ίδιο ποσό ενός ή περισσοτέρων θρεπτικών συστατικών και κατ’ επέκταση το ίδιο ποσό ενέργειας.

Ομάδες τροφίμων Η ομάδα του γάλατος, χορηγεί τη μεγαλύτερη ποσότητα ασβεστίου που απαιτείται και επιπλέον χορηγεί ριβοφλαβίνη, πρωτεΐνες πολύ καλής ποιότητας, άλλες βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, υδατάνθρακες και λίπη Η ομάδα του κρέατος, χορηγεί πρωτεΐνες πολύ καλής ποιότητας, σίδηρο, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, νιασίνη, φωσφόρο και ψευδάργυρο. Υποκατάστατα του κρέατος: ρύζι + όσπρια Ρύζι + σιτάλευρο+ σόγια Ρύζι+ γάλα Ρύζι + σησάμι Σιτάλευρο + φασόλια Καλαμποκάλευρο + φασόλια Φασόλια + γάλα Φυστίκια + γάλα

Η ομάδα του ψωμιού και των δημητριακών χορηγεί θειαμίνη, πρωτεΐνες, σίδηρου, νιασίνη, υδατάνθρακες και άπεπτες φυτικές ίνες με σχετικά χαμηλό κόστος. Η ομάδα των λαχανικών και των φρούτων χορηγεί άπεπτες φυτικές ίνες, άλατα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες, ιδιαίτερα Α και C. Τα σκοτεινά πράσινα και κίτρινα λαχανικά περιέχουν την β-καροτίνη, την πρόδρομη μορφή της βιταμίνης Α. Τα εσπεριδοειδή φρούτα την βιταμίνη C. To φυλικό οξύ βρίσκεται στα φυλλώδη και φρέσκα λαχανικά

ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ 1.    ΟΜΑΔΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Σε αυτή την ομάδα κατατάσσονται τα γαλακτοκομικά προϊόντα Κάθε ισοδύναμο άπαχου - αποβουτυρωμένου γάλακτος παρέχει 12 γρ. υδατανθράκων, 8 γρ. πρωτεϊνών και αμελητέα ποσότητα λιπών και αποδίδει 80 Kcal - χιλιοθερμίδες.

ΟΜΑΔΑ ΓΑΛΑΚΤΟΣ Είδος Ποσότητα Kcal Γάλα άπαχο (λιπαρά 0%) 1 φλιτζάνι τσαγιού, περ. 240 γρ. 80 Γιαούρτι άπαχο (λιπαρά 0%) 1 κεσεδάκι , περ. 200 γρ. 80 Γάλα άπαχο σκόνη(λιπαρά 0%)1/3 φλιτζάνι τσαγιού 80 Γάλα με χαμηλά λιπαρά 1% 1 φλιτζάνι τσαγιού, περ. 240 γρ. 102 Γάλα με χαμηλά λιπαρά 1,5% 1 φλιτζάνι τσαγιού περ. 240 γρ. 114 Γάλα εβαπορέ με λιπαρά 2% 1 φλιτζάνι τσαγιού περ. 240 γρ. 125 Γιαούρτι με λιπαρά 2% 1 κεσεδάκι περ. 200 γρ. 125 Γάλα πλήρες (λιπαρά 3,5%) 1 φλιτζάνι τσαγιού περ. 240 γρ. 170 Γιαούρτι με λιπαρά 4% 1 κεσεδάκι περ. 200 γρ. 145 Cottage cheese (λιπαρά 4%) 1 κεσεδάκι περ. 200 γρ. 220 Τυρί φέτα μαλακή 1 λεπτή μικρή φέτα των 30 γρ. 60 Τυρί φέτα σκληρή 1 λεπτή μικρή φέτα των 30 γρ. 75 Τυρί κασέρι 1 λεπτή μικρή φέτα των 30 γρ. 75 

Σε αυτή την ομάδα κατατάσσονται τα λαχανικά. 2.    ΟΜΑΔΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ Σε αυτή την ομάδα κατατάσσονται τα λαχανικά. Κάθε ισοδύναμο λαχανικών παρέχει 5 γρ. υδατανθράκων και αποδίδει 25 έως 50 Kcal - χιλιοθερμίδες. Είδος Ποσότητα Kcal Αγγούρι, μελιτζάνα, 1 φλιτζάνι τσαγιού 25 μέχρι 50 ραπανάκια, καρώτα, κολοκύθια, λάχανο, μπρόκολα, σπανάκι, ντομάτα, κουνουπίδι, παντζάρια, πιπεριές, Χόρτα

3. ΟΜΑΔΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ - ΨΩΜΙ 3.    ΟΜΑΔΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΩΝ - ΨΩΜΙ Σε αυτή την ομάδα κατατάσσονται τα δημητριακά προϊόντα. Θα βρείτε όμως ανάμεσα σε αυτά και τα όσπρια. Κάθε ισοδύναμο δημητριακών παρέχει 15 γρ. υδατανθράκων, 1 με 2 γρ. πρωτεϊνών και αμελητέα ποσότητα λιπών και αποδίδει 70 Kcal - χιλιοθερμίδες. Είδος Ποσότητα Kcal Ψωμί λευκό 1 λεπτή φέτα των 30 γρ. 70 Ψωμί ολικής άλεσης 1 λεπτή φέτα των 35 γρ. 70 Φρυγανιά από 1 μέτρια των 15 γρ. 70 λευκό αλεύρι Φρυγανιά από 1 μέτρια των 18 γρ. 70 αλεύρι ολικής άλεσης μισό φλιτζάνι τσαγιού (100 γρ) 70 Ρύζι, ζυμαρικά μαγειρεμένα Όσπρια μαγειρεμένα, μισό φλιτζάνι τσαγιού 70 Καλαμπόκι Πατάτα βραστή ή ψητή 1 μικρή περ. 100 γρ. 70 Δημητριακά πρωινού 2 κουτ. σούπας , περ. 20 γρ. 70 Κουάκερ, 3 κουτ. σούπας, περ. 20 γρ. 70 

4.    ΟΜΑΔΑ ΚΡΕΑΤΟΣ Σε αυτή την ομάδα κατατάσσονται τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης (κρέας). Βρίσκουμε όμως σε αυτά και το αυγό. Κάθε ισοδύναμο άπαχου κρέατος περιέχει 7 γρ. πρωτεϊνών, 3 γραμμάρια λιπών και αμελητέα ποσότητα υδατανθράκων και αποδίδει 55 Kcal - χιλιοθερμίδες. Είδος Ποσότητα Kcal Ψάρι 50 γρ. 55 Κοτόπουλο χωρίς πέτσα 35 γρ. 55 Άπαχο βοδινό, χοιρινό 30 γρ.. 55 Κρέας με ορατό λίπος 30γρ. 80 Λουκάνικο, μπέικον 30 γρ. 100 Αυγό 1 μέτριο 73

5.    ΟΜΑΔΑ ΛΙΠΟΥΣ Σε αυτή την ομάδα κατατάσσονται τα έλαια, τα βούτυρα, οι ελιές, αλλά και οι ξηροί καρποί. Κάθε ισοδύναμο λίπους παρέχει μόνο 9 γρ. λιπών εκτός από τους ξηρούς καρπούς που παρέχουν και μία μικρή ποσότητα πρωτεϊνών της τάξης του 1 με 2 γραμμαρίων και αποδίδει 45 Kcal - χιλιοθερμίδες. Είδος Ποσότητα Kcal Ελαιόλαδο 1 κουτ. γλυκού περ. 5 γρ. 45 Σπορέλαια (σογιέλαιο, ηλιέλαιο) 1 κουτ. γλυκού περ. 5 γρ. 45 Βούτυρο, μαργαρίνη 1 κουτ. γλυκού περ. 5 γρ. 45 Ελιές 5 μικρές 45 Αμύγδαλα 6 μικρά 45 Καρύδια 2 μεγάλα 45 Φιστίκια 10 μικρά 45 

6.    ΟΜΑΔΑ ΦΡΟΥΤΩΝ Σε αυτή την ομάδα κατατάσσονται τα φρούτα. Κάθε ισοδύναμο φρούτων παρέχει 20 γρ. υδατανθράκων και αμελητέα ποσότητα πρωτεϊνών και αποδίδει 80 Kcal - χιλιοθερμίδες. Είδος Ποσότητα Kcal Πορτοκάλι, μήλο, αχλάδι, 1 μέτριο 80 Μπανάνα 1 μικρή 80 Σταφύλια 25 μέτριες ρόγες 80 Σύκα φρέσκα ή ξερά 2 μέτρια 80 Ροδάκινο 2 μέτρια 80 Βερίκοκα 4 μέτρια 80 Πεπόνι 2 φέτες μέτριες 80 Καρπούζι 2 φέτες μέτριες 80 Φράουλες 1 φλιτζάνι 80 Πορτοκάλι χυμό 1 φλιτζάνι περ. 240 γρ.80 Σταφίδες ½ φλιτζάνι 80

7.    ΟΜΑΔΑ ΓΛΥΚΩΝ Κάθε ισοδύναμο γλυκών περιέχει μόνο 30 γρ. υδατανθράκων και αποδίδει 120 Kcal - χιλιοθερμίδες. Είδος Ποσότητα Kcal Ζάχαρη 2 ½ κουτ. σούπας 30 γρ. 120 Μέλι 2 κουτ. σούπας 40 γρ. 120 Μαρμελάδα 2 κουτ. σούπας 40 γρ. 120 Σιρόπι πηχτό 2 κουτ. σούπας 40 γρ. 120 Ζελέ 2 κουτ. σούπας 40 γρ. 120

Τρόφιμα χωρίς θερμική αξία Αλάτι, μουστάρδα Αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη, σόδα Άνηθος, βότανα αρωματικά, δυόσμος, γαρύφαλλα, κανέλα, κάρυ, μαϊντανός, σκόρδο, Κάπαρη, πίκλες, κρεμμύδια, πιπεριές καυτερές, μαυροπίπερο Ροφήματα χωρίς ζάχαρη (καφές, χαμομήλι, φασκόμηλο, τσάι) Ξύδι

Κατάρτιση διαιτολογίου Λήψη διαιτολογικού ιστορικού και επισήμανση διαιτολογικών συνηθειών Υπολογισμός της ημερήσιας πρόσληψης θερμίδων, υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπών σε g της δίαιτας την οποία εφαρμόζει συνήθως το άτομο. Καθορισμός των ημερησίων θερμιδικών αναγκών από τους πίνακες.

Σύγκριση των θεωρητικών με τις πραγματικές ημερήσιες προσλήψεις Κατανομή των θερμίδων σε πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λίπη, με τα αντίστοιχα ποσοστά 15%, 50%, 35% και τις σταθερές 4,4,9, Kcal/g. Υπολογισμός πρωτεϊνών, λιπών, υδατανθράκων, σε g/ημέρα. Επιβεβαίωση ότι το υπολογισμένο ποσό πρωτεϊνών καλύπτει τις πρωτεϊνικές απαιτήσεις του ατόμου. Η συγγραφή του διατολογίου θα πρέπει να πλησιάσει την προηγούμενη δίαιτα του ασθενούς με τις διατροφικές του προτιμήσεις.

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΣΟΔΥΝΑΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ .................................   ΓΑΛΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΨΩΜΙ ΚΡΕΑΣ ΛΙΠΟΣ ΦΡΟΥΤΑ ΓΛΥΚΑ ΠΡΩΙ             ΠΡΟΓΕΥΜΑ               ΜΕΣΗΜΕΡΙ     ΑΠΟΓΕΥΜΑ   ΒΡΑΔΥ               ΣΥΝΟΛΟ