Γενικό Νοσοκομείο Άργους Tv , ηλεκτρονικά παιχνίδια και διαδίκτυο: Τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς για τη χρήση και τη κατάχρησή τους από τα παιδιά Το διαδίκτυο ,τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και η εικονική πραγματικότητα είναι ελκυστικά, προκλητικά, προς-κλητικά Τα γραφικά, τα ζωντανά χρώματα, η διαδραστικότητα, ελκύουν συχνά βιολογικές αντιδράσεις, και δημιουργούν έντονα συναισθήματα. Το 87% παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια ηλικίας 8-17 Κατά μέσο όρο 8-10 ώρες εβδομαδιαίως Τα αγόρια παίζουν περισσότερο από τα κορίτσια 7 στα 10 παιδιά παίζουν ακατάλληλα παιχνίδια για την ηλικία τους Μόνο το 55% επιλέγει τα παιχνίδια μαζί με τους γονείς του Κοϊνης Π. Αριστοτέλης Γενικό Νοσοκομείο Άργους Ψυχολόγος MSc Προαγωγή Ψυχικής Υγείας-Πρόληψη Ψυχιατρικών Διαταραχών-Ιατρική Σχολή Αθηνών Ε.Κ.Π.Α.

I link therefore ,I exist Σκέφτομαι ,άρα υπάρχω Υποφέρω άρα υπάρχω Καταναλώνω άρα υπάρχω I link therefore ,I exist Από τη ρήση του Καντ περάσαμε στο ΝΤΟΣΤΟΓΙΈΦΣΚΥ για να φτάσουμε στις καταναλωτικές κοινωνίες. Σήμερα αναδύεται όλο και πιο εντονα η χρήση ,κατάχρηση, εςξάρτηση από το διαδίκτυο Το σερφάρω άρα υπάρχω γίνεται το νέο μότο ζωής;

Γιατί μια νέα μορφή εξάρτησης; Γιατί στη παγκοσμιοποιημένη εποχή μας όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν τρόπους φυγής από την πραγματικότητα; Γιατί η εξάρτηση από το διαδίκτυο διαδίδεται με φοβερούς ρυθμούς; Γιατί η εικονική πραγματικότητα γίνεται το νέο ναρκωτικό σήμερα; Χρειάζεται ο καθένας μας να σταθεί και προσπαθήσει να απαντήσει γιατί, σήμερα μιλάμε για μια νέα εξάρτηση

Τι προσφέρει; Θετικές επιδράσεις Μέσο χειραφέτησης (προκλητικό, ελκυστικό) Διεγείρει τις αισθήσεις ευκαιρίες πρωτόγνωρων βιωμάτων(έντονα συναισθήματα, περιπέτεια, ρίσκο) Ταχύτατη επαφή με διαφορετικές κουλτούρες Μετάδοση πληροφοριών με ιλιγγιώδη ταχύτητα Καταφύγιο από τις πιέσεις της καθημερινότητας Ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων (παρατηρητικότητα, οπτικοκινητικό συντονισμό) Αν κάτι χρειάζεται να μη κάνουμε είναι να δαιμονοποιούμε το μέσο θα μπορούσε να παρομοιαστεί με τη χρήση ενός μαχαιριού μπορούμε να κόψουμε ψωμί αλλά μπορούμε να το στρέψουμε στον άλλο ή στον εαυτό μας Δεν είναι το μέσο αυτό που δημιουργεί την εξάρτηση αλλά ο τρόπς που το χρησιμοποιούμε

Ψυχολογικές ανάγκες Εξάρτηση από ένα καταφύγιο. Δεν υπάρχει παράβαση νόμου και ανάληψη ευθύνης. Κατασκευή ταυτότητας. Η ανωνυμία τον καλύπτει να διαμορφώσει την εικόνα/ες εαυτού που θέλει.(αβατάρ) Εμπειρία στρέβλωσης της σχέσης με το χώρο και το χρόνο. Ο «χρόνος των ροών», ατέρμων. Όταν οι βασικές ψυχολογικές ανάγκες του εφήβου δεν ικανοποιούνται μέσα από τις σχέσεις του με τους πραγματικούς σημαντικούς άλλους ο έφηβος καταλήγει να εκφράσει αυτά τα κενά μέσα από το πέρασμα στη πράξη Η χρήση ουσιών, οι παραβατικές συμπεριφορές, η νευρική ανορεξία, η υπερβολική ενασχόληση με το διαδίκτυο μας στέλνουν ένα μήνυμα Δυσκολεύομαι βοηθήστε

Ψυχολογικές ανάγκες «Δεύτερη ζωή». Συμπλήρωμα ζωής , με παίξιμο ρόλων και υιοθέτηση ταυτοτήτων που στη πραγματική νοιώθουν πως δεν μπορούν να έχουν Ελεύθερος να κάνει επιλογές χωρίς περιορισμούς από τη πλευρά των γονιών. «Προσθετικό αναπλήρωμα νοήματος» Υπάρχουν πολλές ειδών εξαρτήσεις έλεγε ο Βασιλείου ,αλλά η χειρότερη είναι αυτή από μια ζωή δίχως νόημα.

« Το internet προπαγανδίστηκε σαν μια επανάσταση ικανή να ταράξει τις ναρκωμένες ψυχές , που δεν ξέρουν πια πώς να εκπλήσσονται και πώς να σκανδαλίζονται από το οτιδήποτε» Πώλ Βιριλιό ας θυμόμαστε πως η εξάρτηση από το διαδίκτυο δεν είναι «εφηβική νόσος» αλλά αφορά όλους μας δεν μόνο οι έφηβοι που εχασαν την ικανότητα να εκπλήσσονται και τα παιδιά μαθαίνουν όχι από αυτά που λέμε αλλά από αυτά που κάνουμε

“Το εικονικό είναι το ισχυρότερο ναρκωτικό που χτύπησε ποτέ τις σπινθηροβόλες κλίμακες των νευρώνων του εγκεφάλου” Μarc America Λειτουργεί σαν μια τεχνική μεμβράνη που καλύπτει τον αληθινό εαυτό και επιτρέπει στο άτομο να εκφράσει συμπεριφορές και επιθυμίες που στο πραγματικό κόσμο δεν θα γίνονταν αποδεκτές. Δεν υπάρχει χειρότερο πράγμα από το να αρχίσεις να σκέφτεσαι άσχημα για τον εαυτό σου έλεγε ο Νίτσε ,όταν χρειάζεται να καλύψουμε το πραγματικό μας εαυτό αυτό σημαίνει πως έχουμε αρχίσει να μην τον εκτιμάμε

addiction Η εξάρτηση είναι μια διαδικασία διαμέσου της οποίας μια συμπεριφορά που μπορεί να λειτουργεί ταυτόχρονα για να προκαλεί ευχαρίστηση και για να ανακουφίζει από μια εσωτερική δυσφορία(Goodman, 1990) Η εξάρτηση είναι από μια ουσία αλλά επίσης και από μια κατάσταση ,ακόμα και από μια συναισθηματική σχέση εφόσον βιώνονται συχνά μια οδύνη, ενοχή καθώς και επαναλαμβανόμενες απόπειρες ελέγχου διακοπής (Λεξικό ψυχιατρικής 2000) Για πρώτη φορά ο όρος χρησιμοποίηθηκε στο μεσαίωνα και σήμαινε την υποδούλωση του σώματος λόγω χρέους Το 1980 υιοθετήθηκε από την ψυχιατρική για να ορίσει την εξάρτηση όπως σήμερα την νοηματοδοτούμε.

Internet addiction Στα πλαίσια αυτών των ορισμών η εξάρτηση από το διαδίκτυο συνιστά μορφή εξάρτησης και μάλιστα με πολλές αναλογίες με την εξάρτηση από τις ουσίες. Τα εξαρτημένα άτομα ζουν μέσα και διαμέσου της εξάρτησης. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1996 από την Kimberley Young Αμερικανίδα ψυχολόγος στο Τορόντοinternet addiction the emergence of a new Clinical disorder Εχουν από τότε χρησιμοποιηθεί πολύ όροι! Προβληματική χρήση, παθολογική χρήση, διαταραχή εξάρτησης ..

Προϋποθέσεις για internet εξαρτήσεις Η χρήση του διαδικτύου γίνεται με τρόπο τυραννικά καταναγκαστικό και επηρεάζει αρνητικά τη λειτουργικότητα του ατόμου σε όλα τα επίπεδα Η χρήση γίνεται με τρόπο παρορμητικό και τελετουργικό και για συγκεκριμένα προγράμματα του διαδικτύου. Η χρήση συνεχίζεται παρά την επίγνωση των καταστροφικών συνεπειών της Ο χρήστης αισθάνεται εκνευρισμό, δυσφορία θλίψη, δυσαρέσκεια. Το αναζητά του λείπει. Όταν υπάρχουν οι παρακάτω προϋποθέσεις ο όρος δεν πρέπει να χρησιμοποιείται μεταφορικά αλλά κυριολεκτικά. το ωθεί στην εγκατάλειψη όλων των σημαντικών οικογενειακών, κοινωνικών, επαγγελματικών, υποχρεώσεων και δραστηριοτήτων Ειδικά για συγκεκριμένα προγράμματα του διαδικτύου (mmorpgs) αδυναμία διαχείρισης του χρόνου παραμονής Αφιερώνει πολλές ώρες την ημέρα αλλά η έμφαση δίνεται εκτός από το χρόνο και στο τύπο σύνδεσης οι εξαρτημένοι κάνουν χρήση ως επί το πλείστον που συνεπάγεται μια αμοιβαιότητα (παιχνίδια, chats, e-mail) Σε κάποιες περιπτώσεις συμπτώματα πραγματικής στέρησης όπως στους τοξικοεξαρτημένους :άγχος συναισθηματική αστάθεια, ψυχοκινητική ανησυχία,

Εξάρτηση Κοινωνική απομόνωση Παρορμητική διαχείριση του χρόνου(όχι μόνο στο χρόνο αλλά και στο τύπο σύνδεσης) Οργανιστική-τελετουργική χρήση του διαδικτύου Παραμέληση από το τον χρήστη των πραγματικών του αναγκών. Με βάση τη διαγνωστική κλίμακα της young IAT,4 παράγοντες παίζουν καθοριστικό ρόλο για την διάγνωση της εξάρτησης

Προβληματική χρήση Το άτομο έχει στο νου του διαρκώς στο παιχνίδι Παραμένει συνδεδεμένο για όλο και μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα Δυσκολεύεται να διαχειριστεί το χρόνο σύνδεσης(4,9ωρες εβδομαδιαίως τα μη εξαρτημένα, 38,5 τα εξαρτημένα άτομα) Όταν δε ασχολείται πια με τα σπορ, δεν βγαίνει με φίλους, δε συμμετέχει στην οικογενειακή ζωή, κάνει απουσίες από το σχολείο, πέφτουν οι επιδόσεις του στα μαθήματα, είναι θλιμμένο και επιθετικό ιδιαίτερα προς τους γονείς τότε έχει περάσει στην εξάρτηση Από τη χρήση περνάμε στη κατάχρηση για να καταλήξουμε στην εξάρτηση Η προβληματική χρήση μας κρούει το κώδωνα.

Πότε να ανησυχήσουμε; Η ενασχόληση υποκαθιστά τις σχέσεις με τους συνομήλικους Ζητά όλο και περισσότερες ώρες να παίζει Η αποχή του προκαλεί δυσφορία και εκνευρισμό Πέφτει η σχολική του επίδοση Παραμελεί το φαγητό και τις υποχρεώσεις του. Αδιαφορεί για τα πράγματα που τον ευχαριστούσαν Οι οικογενειακές σχέσεις διαταράσσονται.

Σωματικά συμπτώματα Διατροφικές διαταραχές Διαταραχές στον ύπνο και στις συνήθειές του Μυοσκελετικές παθήσεις Μειωμένη αθλητική δραστηριότητα Πονοκέφαλοι, ξηρότητα οφθαλμών Παραμέληση προσωπικής υγιεινής

Πολυπαραγοντικό φαινόμενο Το φαινόμενο της εξάρτησης του ανθρώπου από ουσίες ,συμπεριφορές, είναι πολυπαραγοντικό με διαστάσεις ,κοινωνικές ,οικονομικές, πολιτισμικές, ψυχολογικές. Η εξάρτηση από το διαδίκτυο είναι ένα ιστορικό φαινόμενο άμεσα συνδεδεμένο με τη κρίση της παγκοσμιοποίησης.

Κοινωνικοπολιτισμική στιγμή μέσο Στην εγκατάσταση της εξάρτησης συμβάλλουν και οι 3 συνιστώσες το μέσο είναι το διαδίκτυο που κατασκευάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ελκυστικό και εθιστικό η ύπαρξή του από μόνη της δεν αρκεί για την εγκατάσταση της εξάρτησης.. Η προσωπικότητα με μεγάλα ελλείμματα στη ταυτότητα ,το φαντασιακό και το συμβολικό. Η κοινωνικοπολιτισμική στιγμή το πλαίσιο της οικογένειας, της κοινωνίας και του πολιτισμού μέσα στο οποίο πραγματοποιείται σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή η συνάντηση προσωπικότητα Κοινωνικοπολιτισμική στιγμή

Η εγκατάσταση της εξάρτησης δεν γίνεται ποτέ τυχαία Η εγκατάσταση της εξάρτησης δεν γίνεται ποτέ τυχαία. Πάντα υπάρχουν λόγοι , προσωπικοί, οικογενειακοί, κοινωνικοί που στη διαλεκτική τους διαμορφώνουν το πλαίσιό της

προσωπικότητα Ελλειματικές προσωπικότητες , με τεράστιο έλλειμμα κοινωνικοποίησης, μοναχικές, ανασφαλείς, γεμάτες θλίψη, που δεν μπορούν να εκφραστούν λεκτικά, που βουλιάζουν στην αδράνεια και την παραίτηση. Όπως και οι τοξικοεξαρτημένοι έχουν δυσκολία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να διαχειριστούν τις ματαιώσεις. Συχνά υπάρχει συνοσηρότητα (κατάθλιψη, κοινωνική φοβία, αγχώδεις διαταραχές, διάσπαση προσοχής, υπερκινητικότητα, διαταραχή ελέγχου- παρορμήσεων) Μέσα από το διαδίκτυο προσπαθεί να βρει ένα μέσο για να ξεφύγει από την αβίωτη πραγματικότητα , ένα τρόπο για να συντηρεί τη ψευδαίσθηση της παντοδυναμίας

οικογένεια Παρατηρούνται 2 τύποι οικογενειακών συστημάτων Το παιδί καταλαμβάνει θέση παντοδυναμίας Το παιδί αφήνεται να τα βγάλει πέρα μόνο του Τα παιδιά μεγαλώνουν χωρίς σταθερά γονικά πρότυπα, με σχεδόν απόντες «τους σημαντικούς ενήλικες», οι σχέσεις συνήθως στην οικογένεια είναι δυσλειτουργικές Μέσα από τον εικονικό κόσμο θα προσπαθήσει να επουλώσει ναρκισσιστικά τραύματα –πλήγματα . Δεν κατάφεραν να βρουν σταθερά σημεία αναφοράς και να εμπνευστούν από αυτά

Κοινωνικοπολιτισμική στιγμή Σημερινή κοινωνική πραγματικότητα της κρίσης Κουλτούρα της κατανάλωσης Ανταγωνισμός ,εξατομίκευση. Έλλειψη επικοινωνίας, μοναξιά, αποξένωση. Αυτός ο τρόπος ζωής μέσα σε όρους «μελαγχολικότητα του κοινωνικού δεσμού» γίνεται πηγή δυσφορίας που ωθεί στην αναζήτηση οδών διαφυγής

Τρόποι αντιμετώπισης τι μπορούν να κάνουν οι γονείς Να γνωρίσουν το μέσο (ενημέρωση) Να προβληματιστούν με το τι μπορεί να υποδηλώνει η συμπεριφορά του παιδιού τους Να μοιραστούν τις ανησυχίες τους μαζί του Να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο μαζί με το παιδί (λειτουργώντας σαν φίλτρο) Να αναδείξουν τις επιτυχίες στη πραγματική ζωή του παιδιού τους Να το βοηθήσουν να διαχειρίζεται το άγχος και τις ματαιώσεις

Τρόποι αντιμετώπισης τι μπορούν να κάνουν οι γονείς Να οργανώνουν την κοινωνική ζωή των παιδιών με φίλους. Να το υποστηρίζουν και να το ενθαρρύνουν Να θέτουν όρια και κανόνες. Να ανοίξουν πάλι διαύλους επικοινωνίας Να αποφεύγουν το πόλεμο και να έχουν το θάρρος να αναζητούν τις βαθύτερες αιτίες Λέξεις κλειδιά Επικοινωνία ,ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, έκφραση συναισθημάτων ,θετικό πρότυπο, θέσπιση ορίων

Έρευνες που αφορούν τον εφηβικό πληθυσμό Έρευνες που αφορούν τον εφηβικό πληθυσμό Στη Θεσσαλία σε δείγμα 2.200 εφήβων 12-18 ετών Από 5,9% έως 11,7 εθισμός των εφήβων (ποσοστό 11φορές μεγαλύτερο από τα παιδιά της Αθήνας) Σε έρευνα από τη μονάδα εφηβικής υγείας σε δείγμα 1029 εφήβων στη περιοχή της πρωτεύουσας 1% συμπτώματα εθισμού.

Μονάδες Αντιμετώπισης στην Ελλάδα Μονάδα Εφηβικής Υγείας του νοσοκομείου Παίδων Α. Κυριακού. Εξωτερικά ιατρεία Ψυχιατρικής κλινικής Παίδων και εφήβων Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Τμήμα Θεραπείας κ Αντιμετώπισης Παθολογικής χρήσης Διαδικτύου για ενήλικες «18 Άνω» Ψ.ΝΑ.

Πηγές Παν.Αθανάσαινα.(21-1-2008), Εθισμός στο Διαδίκτυο, μια νέα μορφή εξάρτησης, εφημ. Καθημερινή Ιλία Θεοτοκά. (31-3-2009), Εξάρτηση από το Internet, εφημ. Ελευθεροτυπία Β, Σαμαρά.(28-12-2010) ,παιδεύω γονείς. «http://w.w.w.paidevo.gr/parents. Τετράδια Ψυχιατρικής. Οκτωβριος-Νοέμριος-Δεκέμβριος. Νο 108. ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΑΠΌ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. Γραμμή –Σύνδεσμος (2007). Πώς να μιλήσετε σε ένα παιδί για…Εκδόσεις ΕΨΥΠΕ/ΚΟΑΝ.

«Ήταν όμορφες εκείνες οι μέρες , στις πλατείες των μαχαλάδων, κάτι παιδιά ξυπόλητα, με μπαλωμένα παντελόνια, βγάζανε λόγους μιλούσαν για το μέλλον, άνοιγαν με τα νευρικά τους χέρια παράθυρα στον ουρανό.» Γ. Ρίτσος «οι γειτονιές του κόσμου» Η πρόκληση που καλούμαστε σήμερα να διαχειριστούμε έχει να κάνει με το πώς θα βοηθήσουμε τα παιδιά μας να χρησιμοποιήσουν τα νευρικά τους χέρια όχι για να κατασκευάζουν εικονικές πραγματικότητες αλλά για ανοίγουν παράθυρα στον ουρανό