ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ – Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ 2017 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ: Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΦΑΙΡΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ Αναστοχασμός – Υποκείμενο ως φορέας γνώσης και πράξης. Το νόημα δε διαχωρίζεται από την εγκυρότητα. Εκπαιδευτικές διαδικασίες (δημοκρατία) υπό επανεξέταση: υπάρχει επάρκεια των θεωρήσεων επί της κοινωνικής πράξης; ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ Η οικονομική κρίση δεν οδηγεί στην κατάρρευση του καπιταλισμού αλλά στην εγκαθίδρυση ενός όψιμου ολοκληρωτισμού, του οποίου η τρομοκρατική ενέργεια και ωμότητα είναι πρωτόγνωρες. Η κριτική θεωρία είχε επηρεαστεί μέχρι τον πυρήνα των κατηγοριών της από την εμπειρία του φασισμού, ενώ στη μεταφασιστική περίοδο είχε μεταβληθεί σε πολιτισμικό πρωτεργάτη μιας κοινωνίας των πολιτών.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ: ΑΝΑΓΚΕΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ, ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ/ μέσω συλλογικών ή ατομικών αναγκών, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ, ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ,  ΡΗΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΜΥΘΟ.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΚΡΙΤΙΚΗ: απομυθοποίηση εργαλειακών σχέσεων, ψευδούς συνείδησης, αυταρχικών και διαχειριστικών κοινωνικών καταστάσεων και καθεστώτων, αναγνώριση κατασταλτικών ή αντιδραστικών μηχανισμών και πολιτικών δυνάμεων, διαμόρφωση κοινωνικών και πολιτικών επιχειρημάτων ως προς τον Λόγο και την αλήθεια.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ Kριτική στην αφομοίωση της ατομικής συνείδησης εντός μιας απολιτικής μάζας. Υποτιθέμενη ελευθερία των ανθρώπων σταματά μπροστά στις κοινωνικές και πολιτικές θεωρήσεις και πράξεις. ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ (όχι εμπειρία). Ορθολογικός Λόγος/ανορθολογικός Λόγος. Από την κοινωνική διαλεκτική στην πολιτική: τέλος απολιτικής απομόνωσης.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ Διαλεκτική: μεταμορφωτική δύναμη της κοινωνίας. Άρνηση διαστροφής κοινωνικών δυνάμεων σε απολιτικές μάζες. Διαλεκτική κοινωνίας και πολιτικής: αποκάλυψη αλήθειας για τα πράγματα. Η αλήθεια συνεπάγεται κοινωνικές και πολιτικές διεκδικήσεις. Πολιτική διαλεκτική: 1. κοινωνική και πολιτική συνείδηση, 2. ενεργή συμμετοχή σε πολιτικές ομάδες.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΗ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ MAX HORKHEIMER: «Αυτό που χαρακτηρίζει τα ολοκληρωτικά κράτη δεν είναι μια πίστη ή μια κοσμοθεώρηση αλλά μόνο η βλακώδης αδιαφορία και απάθεια του ατόμου απέναντι στο πεπρωμένο και σ’ αυτό που έρχεται από πάνω. Σήμερα, καθήκον μας είναι να βεβαιώσουμε ότι στο μέλλον δεν θα αφήσουμε την ικανότητα για θεωρία και για πράξη που απορρέει από τη θεωρία να χαθεί, ακόμη κι αν έλθει μια περίοδος ειρήνης όπου η καθημερινή ρουτίνα θα αποκρύψει για μια ακόμη φορά το πρόβλημα. Καθήκον μας είναι να αγωνιζόμαστε συνεχώς για να μην απελπιστεί εντελώς η ανθρωπότητα από τα φοβερά δεινά του παρόντος, για να μη χαθεί από το πρόσωπο της γης η πίστη του ανθρώπου στη δυνατότητα πραγμάτωσης μιας αξιόλογης, ειρηνικής και ευτυχισμένης κοινωνίας», «Φιλοσοφία και κοινωνική κριτική».

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ Πολιτικός ρόλος ατόμου/υποκειμένου ώστε να διαμορφώσει πολιτική πράξη. Διαμόρφωση κοινωνικής συνείδησης. Συλλογική πολιτική πράξη. Επιστήμη: κατέκτησε τον θετικισμό: γεγονότα, σχέσεις γεγονότων στον χρονοχώρο, εργαλειακός Λόγος Απόρριψη θεωρητικής γνώσης Ενστερνισμός τεχνολογικής χρησιμότητας

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ Ορθολογικοποίηση θεωρήσεων και του βιόκοσμου – κοινωνική υποχώρηση του Λόγου Κριτική της ιδεολογίας: κρίσεις εγκυρότητας καθορίζονται από σχέσεις δύναμης/επιβολής Αρνητική διαλεκτική: «… η αλήθεια είναι αντικειμενική» ακόμα και αν δεν είναι πειστική … «Η άμεση επικοινωνία δεν είναι κριτήριο αλήθειας». Μη σχετικιστική αλήθεια

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΕΜΜΕΝΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗ: οι αντινομίες είναι εγγενείς – η εμμενής κριτική είναι η αναγνώριση των ενδογενών συγκρουόμενων τάσεων – μετακινούμαστε προς την κριτική ώστε να μάθουμε ό,τι δεν θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε αλλιώς.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ – ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ: ΘΕΣΗ – ΑΝΤΙΘΕΣΗ – ΣΥΝΘΕΣΗ ΕΜΜΕΝΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗ: οι αντινομίες είναι εγγενείς – η εμμενής κριτική είναι η αναγνώριση των ενδογενών συγκρουόμενων τάσεων – μετακινούμαστε προς την κριτική ώστε να μάθουμε ό,τι δεν θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε αλλιώς.

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ ΑΣΚΗΣΗ: ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΣΚΗΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΕΣΩ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΤΟ ΟΠΟΙΟ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΤΕ ΕΜΜΕΝΗ ΚΡΙΤΙΚΗ; ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΘΕΣΗΣ-ΑΝΤΙΘΕΣΗΣ ΜΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΑΝΤΟΡΝΟ, Τέοντορ και Χόρκχαϊμερ, Μαξ, Η διαλεκτική του διαφωτισμού, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 1996. [πρώτο κεφάλαιο για την έννοια του διαφωτισμού] ΗΟRKHEIMER, Max, Φιλοσοφία και κοινωνική κριτική, Αθήνα: Ύψιλον, 1984. WELLMER, Albrecht, Λόγος, ουτοπία και η Διαλεκτική του Διαφωτισμού, Αθήνα: Εκδόσεις Έρασμος, 1989.