Δραστηριότητες από τον Κόσμο της Φυσικής για το Νηπιαγωγείο Υπεύθυνος Καθηγητής: κ. Κωνσταντίνος Ραβάνης Θεοδωράτου Σταυρούλα Α.Μ 5756, Γ΄Έτoς Λαουρδέκη Αγγελική Α.Μ. 5668, Γ΄ Έτος Παπαδημητρίου Χαρίκλεια, Α.Μ. 5288, Γ΄ Έτος

Διδακτικό Αντικείμενο: Το διδακτικό αντικείμενο αφορά τους εξής άξονες: 1. Η Γη ως ουράνιο σώμα Αναφορά στο σχήμα της Γης με την παραδοχή ότι αποτελεί μία σφαίρα Αναφορά στο ηλιοκεντρικό πλανητικό σύστημα 2. Το φαινόμενο της εναλλαγής μέρας- νύχτας

Εμπόδια που συναντάμε στη σκέψη των μικρών παιδιών: Α. Αναφορικά με το σχήμα της γης τα εμπόδια είναι τα εξής: τα παιδιά μέσα από την εμπειρία τους έχουν δημιουργήσει αποσπασματικές εικόνες σχετικά με το σχήμα της γης και θεωρούν ότι η γη είναι επίπεδη τα παιδιά δεν μπορούν εύκολα να αντιληφθούν ότι ο ήλιος είναι μεγαλύτερος σε μέγεθος από τη γη. Επίσης δυσκολεύονται να κατανοήσουν ότι η γη κινείται τόσο σε τροχιά γύρω από τον ήλιο, όσο και γύρω από τον εαυτό της. Τέλος ότι η γη αποτελεί μέρος ενός συστήματος πλανητών που σαν κέντρο έχουν τον ήλιο.

Β. Αναφορικά με την εναλλαγή της μέρας και της νύχτας τα εμπόδια που συναντάμε είναι τα εξής: Τα παιδιά δυσκολεύονται να αντιληφθούν την κίνηση – περιστροφή της γης γύρω από τον εαυτό της καθώς και το γεγονός ότι η γη και ο ήλιος αποτελούν μέρος του ίδιου συστήματος. Έτσι αποδίδουν το φαινόμενο της εναλλαγής στον ήλιο που κρύβεται πίσω από τα βουνά και σε έναν αυτοματισμό που ο ήλιος φέρνει τη μέρα και το φεγγάρι φέρνει τη νύχτα.

Στρατηγική που θα χρησιμοποιηθεί: Αφού γνωρίζουμε τις δυσκολίες στη σκέψη των παιδιών για το συγκεκριμένο αντικείμενο, θα τις θέσουμε ως στόχους των δραστηριοτήτων μας. στρατηγική των στόχων- εμποδίων Επίσης τα διδακτικό αντικείμενο θα προσεγγιστεί και με εμπειριστικού τύπου δραστηριότητες.

Προσδιορίζοντας τους Στόχους – Εμπόδια: Προσδιορίζοντας τους Στόχους – Εμπόδια: οι στόχοι των δραστηριοτήτων και για τα δύο διδακτικά αντικείμενα είναι οι εξής: Η γη έχει σφαιρικό σχήμα Η γη ανήκει σε ένα σύστημα περιστρεφόμενων πλανητών στο κέντρο του οποίου βρίσκεται ο ήλιος. (ηλιοκεντρικό σύστημα) Η γη είναι μια φυσική περιοχή στην επιφάνεια της οποίας ζουν & αναπτύσσουν δραστηριότητα οι άνθρωποι. Στο γήινο τοπίο εναλλάσσονται γεωφυσικά & τεχνητά στοιχεία. Ο ήλιος και η γη συνυπάρχουν σε έναν ενιαίο χώρο μαζί με άλλους πλανήτες. Η εναλλαγή της ημέρας και της νύχτας οφείλεται στην περιστροφή της γης περί τον άξονά της.

Δραστηριότητες αντιμετώπισης των εμποδίων:

Α. ΣΧΗΜΑ ΤΗΣ ΓΗΣ 1η Δραστηριότητα: «Το ταξίδι του Γκαγκάριν» Υλικά: Μαρκαδόροι Κόλλες Α4 Είδος Δραστηριότητας: Δραστηριότητα Ανίχνευσης  Ρόλος Εκπαιδευτικού: Συνερευνητικός  Επικοινωνιακό πλαίσιο: Το ταξίδι του Γιούρι Γκαγκάριν

Περιγραφή: Αφηγούμαστε στα παιδιά την ιστορία του Γιούρι Γκαγκάριν. Θέτουμε το ερώτημα: «τι πιστεύετε ότι είδε ο Γιούρι Γκαγκάριν από το διαστημόπλοιό του όταν ταξίδεψε στο διάστημα;». Ιχνογραφήματα παιδιών που απεικονίζουν τις αρχικές τους ιδέες Χρησιμότητα τους για τον εκπαιδευτικό (για εμάς) δυνατότητα να ανιχνεύσουμε τι γνωρίζουν τα παιδιά σχετικά με τους πλανήτες αναφορικά με τη θέση της γης στο ηλιακό σύστημα και την σχέση της με τον ήλιο Συζήτηση και διαχωρισμός των ιχνογραφημάτων ανάλογα με το σχήμα που αποδόθηκε στη Γη πρόβλημα προς διερεύνηση

2η Δραστηριότητα: «Φτιάχνοντας τη δική μας υδρόγειο σφαίρα» Υλικά: -χαρτί του μέτρου -μαρκαδόροι -υδρόγειος σφαίρα Χρησιμοποιούμενα μέσα: -Ηλεκτρονικός Υπολογιστή -λογισμικό google earth Είδος δραστηριότητας: Δραστηριότητα διδασκαλίας με την βοήθεια λογισμικού οπτικοποίησης Ρόλος Εκπαιδευτικού: Συνερευνητικός

Περιγραφή: με το λογισμικό αυτό μπορούμε να ξεκινήσουμε μια περιήγηση από την περιοχή που ζούμε και σιγά σιγά να απομακρυνόμαστε μέχρι να φτάσουμε να βλέπουμε τη Γη από ψηλά ως μία σφαίρα. (εμπλοκή του Γκαγκάριν) Ερώτημα: «ενώ ο Γκαγκάριν βλέπει τη Γη από το διαστημόπλοιο του ως σφαίρα, εμείς πώς την βλέπουμε από εδώ που βρισκόμαστε;» Ζωγραφιά σε χαρτί του μέτρου αναφορικά με το πώς βλέπουν τη γη (αναφορά στο επίπεδο σχήμα) αλλά και στο τι βλέπουν πάνω σε αυτή (γεωφυσικά και τεχνητά στοιχεία) Κατασκευή δική μας υδρογείου Σύγκριση της κατασκευής με την υδρόγειο που χρησιμοποιήθηκε ως εκπαιδευτικό υλικό

3η Δραστηριότητα: «Οι αναμνηστικές φωτογραφίες από το ταξίδι στο διάστημα» Υλικά: -Φωτογραφίες της Γης -Κατασκευή με σκάλα και αστροναύτη Είδος δραστηριότητας: Δραστηριότητα Αξιολόγησης

Περιγραφή: Ο Γιούρι Γκαγκάριν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του στο διάστημα αποφάσισε να τραβήξει κάποιες φωτογραφίες, τις οποίες μας έστειλε να δούμε. Εμφάνιση των τεσσάρων φωτογραφιών που έχουν τραβηχτεί από διαφορετικό ύψος ξεκινώντας από την επιφάνεια της Γης και καταλήγοντας στο διάστημα. Τοποθέτηση των φωτογραφιών από την πιο κοντινή λήψη στην πιο μακρινή. Βοηθητική κατασκευή με σκάλα και αστροναύτη (σχολιασμός της θέσης του φωτογράφου για την κάθε λήψη). καταφεύγουμε στο λογισμικό οπτικοποίησης για να διευκρινίσουμε τις τυχόν λάθος αντιλήψεις.

Β. ΗΛΙΟΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΛΑΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 4η Δραστηριότητα: «Το πλανητικό μας σύστημα». Υλικά: Λογισμικό http://www.solarsystemscope.com/ Είδος Δραστηριότητας: Δραστηριότητα Διδασκαλίας Ρόλος εκπαιδευτικού: Συνερευνητικός

Περιγραφή: Λόγοι επιλογής του συγκεκριμένου λογισμικού: Εικονική αναπαράσταση του πλανητικού συστήματος επιτρέποντας να περιστρέφουμε όποιον από τους πλανήτες επιλέξουμε γύρω από τον ήλιο. πιο παραστατική εικόνα αναφορικά με τις διαφορές μεγέθους τόσο μεταξύ των πλανητών όσο και μεταξύ οποιουδήποτε πλανήτη συγκρινόμενο με τον ήλιο. ο ήλιος παραμένει ακίνητος και γύρω από αυτόν κινούνται οι πλανήτες σε συγκεκριμένες τροχιές. μέγεθος των πλανητών Ερωτήσεις χαρακτηριστικό χρώμα κίνηση γύρω από τον ήλιο

5η δραστηριότητα: «Δημιουργία πλανητών» Υλικά: -Σφαίρες από φενιζόλ -τέμπερες Είδος Δραστηριότητας: Δραστηριότητα Αξιολόγησης

Περιγραφή: Με τη συγκεκριμένη δραστηριότητα επιδιώκουμε τα παιδιά να «εφαρμόσουν» τις πληροφορίες που τους παρουσιάστηκαν κατασκευάζοντας το δικό τους πλανητικό μοντέλο. κατάλληλου μεγέθους σφαίρα Επιλογή από τα παιδιά κατάλληλου χρώματος Τις σφαίρες/ πλανήτες μπορούμε να τις τοποθετήσουμε πάνω σε ένα μαύρο χαρτόνι στο οποίο θα έχουμε σχεδιάσει με άσπρη κιμωλία τις τροχιές.

Γ. ΕΝΑΛΛΑΓΗ ΜΕΡΑΣ- ΝΥΧΤΑΣ 6η δραστηριότητα: «Οι αρχικές μας ιδέες» Υλικά: Μαρκαδόροι Κόλλες Α4 Είδος δραστηριότητας: Δραστηριότητα Ανίχνευσης

Περιγραφή: Ιχνογράφημα με ερώτημα προς ανίχνευση: «τι να συμβαίνει και αλλάζει η μέρα και η νύχτα;» Οι διαφορετικές απαντήσεις θα αποτελέσουν το πρόβλημα, του οποίου λύση θα επιδιώκουμε να βρούμε μέσω των δραστηριοτήτων διδασκαλίας που ακολουθούν.

7η δραστηριότητα: «Μέρα ή νύχτα;» Υλικά: Υδρόγειος σφαίρα Επιτραπέζια σφαιρική λάμπα Χαρτάκια memo- stick Είδος δραστηριότητας: Δραστηριότητα Διδασκαλίας Ρόλος εκπαιδευτικού: Συνερευνητικός

Περιγραφή: Τα παιδιά σε πρώτη φάση θα κολλήσουν πάνω στη υδρόγειο στο σημείο που απεικονίζεται η χώρα τους ένα αυτοκόλλητο memo περιστρέφουν την υδρόγειο σφαίρα Ερώτημα: «ποιοι από εσάς βλέπουν π.χ. την Ελλάδα (περιοχή που έχει σημειωθεί με το αυτοκόλλητο) από τη θέση στην οποία βρίσκονται;» Συμπέρασμα: η Γη είναι ένας πλανήτης που γυρίζει γύρω από τον εαυτό της με αποτέλεσμα εμείς που καθόμαστε σταθεροί σε ένα σημείο κάποιες φορές να βλέπουμε την περιοχή που επισημάναμε με το αυτοκόλλητο και κάποιες άλλες φορές να μην τη βλέπουμε. Αναφορά στον «ακίνητο ήλιο» Επιβεβαίωση της αρχικής υπόθεσης ανάβοντας την επιτραπέζια σφαιρική λάμπα Αναφορά στην κοινωνική διάσταση της εναλλαγής μέρας- νύχτας.

8η δραστηριότητα: «Νύχτα στους άλλους πλανήτες» Χρησιμοποιούμενα μέσα: Υπολογιστής Λογισμικό http://www.solarsystemscope.com/ Είδος δραστηριότητας: Δραστηριότητα Διδασκαλίας Ρόλος εκπαιδευτικού: Συνερευνητικός

Περιγραφή: Θέτουμε το ερώτημα: «Πιστεύετε ότι υπάρχει/ γίνεται αλλαγή μεταξύ μέρας και νύχτας στους άλλους πλανήτες;» Υποθέσεις των παιδιών Αλληλεπίδραση των παιδιών με το λογισμικό Εστιάζουμε την προσοχή τους: στην κίνηση και των άλλων πλανητών γύρω από τον εαυτό τους στην ύπαρξη «φωτεινής» και «σκοτεινής» πλευράς

9η δραστηριότητα: «παιχνίδι με το λογισμικό» Χρησιμοποιούμενα μέσα: Υπολογιστής Εφαρμογή Είδος δραστηριότητας: Δραστηριότητα Αξιολόγησης

Περιγραφή: Το λογισμικό αυτό παρουσιάζει ένα ανθρωπάκι πάνω στη Γη- η οποία απεικονίζεται σφαιρική- και τον ήλιο. Ο χρήστης του λογισμικού έχει τη δυνατότητα να περιστρέφει τη Γη με αποτέλεσμα το ανθρωπάκι να βρίσκεται κάποιες φορές στη φωτεινή περιοχή (μέρα) και άλλες στην αντιδιαμετρική της (νύχτα). Τα παιδιά καλούνται ανάλογα με τις εντολές που δίνουμε να τοποθετούν στην κατάλληλη θέση το ανθρωπάκι.

10η δραστηριότητα: «Οι ζωγραφιές μας» Υλικά: Μαρκαδόροι Κόλλες Α4 Είδος δραστηριότητας: Δραστηριότητα Αξιολόγησης

Περιγραφή: Ζωγραφιές που απεικονίζουν τις ιδέες των παιδιών, απαντώντας ξανά το ερώτημα της ανίχνευσης. Τα παραγόμενα ιχνογραφήματα συγκρίνονται με τα αρχικά από τα ίδια τα παιδιά.

Βιβλιογραφία: Ραβάνης, Κ. (2005) «Οι φυσικές επιστήμες στην προσχολική εκπαίδευση» Οι διαφάνειες του μαθήματος.

Σας ευχαριστούμε!!!