Χ. Τσουραμάνης Θ. Μαργάρα Μάρτιος 2011 Οικονομική Παραβατικότητα: Εννοιολογικός προσδιορισμός, Διακρίσεις, Είδη Χ. Τσουραμάνης Θ. Μαργάρα Μάρτιος 2011

Οικονομικά Εγκλήματα Economic Crimes «εγκλήματα λευκού κολάρου/περιλαίμιου» (white-collar crimes), «επαγγελματικά εγκλήματα» (occupational/avocational/ professional crimes), εγκλήματα επιχειρήσεων (corporate/business crimes), εγκλήματα οργανώσεων (organizational crimes), εγκλήματα ή παρέκκλιση της ελίτ (Elite crimes/deviance), εμπορικό έγκλημα (financial/commercial crime) καταναλωτικό έγκλημα (consumer crime), κυβερνητικό έγκλημα (state crime), αόρατο έγκλημα (invisible crime)

Έναρξη επιστημονικής συζήτησης : Η επιστημονική συζήτηση περί οικονομικών μεταβλητών και τη σχέση τους με την εγκληματικότητα ξεκίνησε το 1939 στις ΗΠΑ από τον Ε. Η. Sutherland με το λόγο του σε συνεδρίαση της American Sociological Society με τίτλο “The White Collar Criminal”

Κριτήρια για χαρακτηρισμό εγκλήματος: Ο δράστης Η πράξη

Ο Sutherland για το Δράστη είπε: άτομα που ανήκαν στις υψηλές κοινωνικοοικονομικές τάξεις, μέσα στα πλαίσια των επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων, παρέβαιναν κανόνες του ποινικού νόμου(white collar criminals). Διέπρατταν τα εγκλήματα εξαιτίας της επαγγελματικής τους θέσης

Διαφορετικές απόψεις για τον Δράστη (Οικονομικό Εγκληματία): …μεγάλη απερισκεψία εκ μέρους μας το να δεχόμαστε ότι οι ηγέτες της κοινωνίας μας που είναι και τα πιο υπεύθυνα στελέχη της, είναι επίσης και οι εγκληματίες της Απουσία ομοφωνίας και αδυναμία ταύτισης απόψεων εγκληματολόγων αναφορικά με τον ορισμό, εξαιτίας της πολυπλοκότητας των μορφών του εγκλήματος, των ιδιαίτερων κοινωνικών χαρακτηριστικών κα….. Όλοι οι επαγγελματίες εφόσον παρέβαιναν το νόμο ήταν εγκληματίες

Απουσία ομοφωνίας και αδυναμία ταύτισης απόψεων εγκληματολόγων αναφορικά με τον ορισμό, εξαιτίας της πολυπλοκότητας των μορφών του εγκλήματος, των ιδιαίτερων κοινωνικών χαρακτηριστικών κα…..

Κοινά Χαρακτηριστικά Οικονομικού Εγκλήματος Ο Friedrichs συνόψισε: Να διαπράττεται σ’ ένα νόμιμο επαγγελματικό περιβάλλον, Τα κίνητρα του δράστη του να είναι το οικονομικό όφελος ή η επαγγελματική του ανέλιξη και Για την τέλεσή του να μην απαιτηθεί η άσκηση άμεσης και ηθελημένης βίας.

Οικονομικό Έγκλημα είναι: «Κάθε παράνομη πράξη που τελείται στο χώρο της νόμιμης οικονομίας γενικότερα και στο πλαίσιο των διαφόρων οικονομικών συναλλαγών ειδικότερα, χωρίς την άσκηση βίας, από δράστη που μπορεί να είναι είτε άτομο είτε επιχείρηση που δρουν στο χώρο αυτό επιδιώκοντας το προσωπικό τους όφελος μέσω της βελτίωσης της οικονομικής τους κατάστασης».

Ανάλυση 1: Οι πράξεις ..Να προβλέπονται και να τιμωρούνται από τον εκάστοτε ισχύοντα σε μια χώρα ποινικό νόμο. Χώρος τέλεσης των οικονομικών εγκλημάτων είναι το νόμιμο οικονομικό περιβάλλον των καθημερινών εμπορικών συναλλαγών και γενικά των κάθε είδους οικονομικών δραστηριοτήτων.

Ανάλυση 2: Δράστες οικονομικών εγκλημάτων μπορεί να είναι άτομα/φυσικά πρόσωπα οποιασδήποτε κοινωνικοοικονομικής τάξης αλλά και συγκροτημένες νομικές οντότητες όπως π.χ. κάθε είδους εμπορικές επιχειρήσεις και οργανισμοί, εφ’ όσον δρουν στο πλαίσιο των οικονομικών τους δραστηριοτήτων. Αποκλειστικό κίνητρο των οικονομικών εγκληματιών είναι η βελτίωση, με αθέμιτα βέβαια μέσα, της οικονομικής τους κατάστασης

Ανάλυση 3: Εγκλήματα δρόμου (Street crimes) πχ. Ληστεία άσκηση βίας Οικονομικά εγκλήματα (economic crimes) πχ υπεξαίρεση Στηρίζονται στην παραπλάνηση του θύματος

Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων 1 Edellhertz «Προσωπικά Εγκλήματα» (Personal Crimes) «Eγκλήματα Kατάχρησης Eμπιστοσύνης» (Abuses of Trust), Εγκλήματα που βοηθούσαν τις δραστηριότητες μιας νόμιμης επιχείρησης (Business Crimes) Παιχνίδια Εξαπάτησης (Con Games)

Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων 2 Κουράκης Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων 2 Κουράκης κατά της περιουσίας και κατά των περιουσιακών δικαίων πράξεις που προβλέπονται από ειδικούς ποινικούς νόμους για την καλή λειτουργία της οικονομίας ή λειτουργικά σημαντικών κλάδων και θεσμών (αθέμιτος ανταγωνισμός, μονοπωλιακές συνεννοήσεις, καταχρηστικές χρηματιστηριακές πρακτικές, φορολογικά και τελωνειακά αδικήματα) πράξεις που προβλέπονται από ειδικούς νόμους, οι οποίοι χωρίς να εξυπηρετούν άμεσα οικονομικούς σκοπούς, απευθύνονται βασικά σε ορισμένο κύκλο προσώπων με οικονομική δραστηριότητα (embargo πώλησης όπλων κλπ)

Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων 3, Συμβούλιο της Ευρώπης 1. Εγκλήματα περί τα καρτέλ, 2. Αθέμιτες ενέργειες και κατάχρηση της οικονομικής κατάστασης από πολυεθνικές εταιρείες, 3. Αθέμιτες προμήθειες και καταχρήσεις χορηγήσεων κρατικών ή διεθνών οργανισμών, 4. Εγκλήματα στο χώρο της πληροφορικής (π. χ. κλοπή δεδομένων, παραβίαση απορρήτων, παρεμβάσεις σε δεδομένα υπολογιστών), 5. Εταιρίες φαντάσματα, 6. Πλαστογράφηση ισολογισμών και μη τήρηση λογιστικών βιβλίων, 7. Εξαπάτηση αναφορικά με την οικονομική κατάσταση και το εταιρικό κεφάλαιο των εταιρειών, 8. Παραβίαση από εταιρίες των κανόνων ασφάλειας και υγείας των υπαλλήλων τους, 9. Εξαπάτηση προς ζημία των πιστωτών (π. χ. χρεοκοπία, παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής

Διακρίσεις - Είδη Οικονομικών Εγκλημάτων 3, Συμβούλιο της Ευρώπης 9. Εξαπάτηση προς ζημία των πιστωτών (π. χ. χρεοκοπία, παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας), 10. Εξαπάτηση καταναλωτών (ιδιαίτερα με χρήση παραποιημένων ή παραπλανητικών δηλώσεων επάνω στα προϊόντα, εγκλήματα κατά της δημόσιας υγείας, εκμετάλλευση της αδυναμίας ή απειρίας καταναλωτών), 11. Αθέμιτος ανταγωνισμός (συμπεριλαμβανομένης της δωροδοκίας υπαλλήλου ανταγωνίστριας εταιρείας) και παραπλανητική διαφήμιση, 12. Φορολογικές παραβάσεις και αποφυγή δαπανών με κοινωνικό χαρακτήρα από επιχειρήσεις, 13. Τελωνειακές παραβάσεις (αποφυγή δασμών, παραβίαση ενδεχομένων περιορισμών), 14. Εγκλήματα περί το νόμισμα και το συνάλλαγμα, 15. Εγκλήματα στις χρηματιστηριακές και τραπεζικές συναλλαγές (π.χ. απατηλή χρηματιστηριακή συναλλαγή και εκμετάλλευση της απειρίας του κοινού), 16. Εγκλήματα κατά του περιβάλλοντος.

Πλεονεκτήματα προσδιορισμού των εγκλημάτων για επιστήμονες… Διερεύνηση συσχετισμού κοινωνικής θέσης δράστη με χαρακτηριστικά εγκλήματος και κοινωνικής αντίδρασης σ’ αυτό Σύγκριση οικονομικών εγκλημάτων Δυνατότητα Study cases από επίσημες πηγές