D. ACEMOGLU, D. LAIBSON, J. A. LIST Μικροοικονομική

Κεφάλαιο 5 Καταναλωτές και κίνητρα

5 Καταναλωτές και κίνητρα Περίγραμμα κεφαλαίου 5.1 Το πρόβλημα του αγοραστή 5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί 5.3 Από το πρόβλημα του αγοραστή στην καμπύλη ζήτησης 5.4 Πλεόνασμα καταναλωτή 5.5 Ελαστικότητες ζήτησης

Ένας αγοραστής που αριστοποιεί λαμβάνει αποφάσεις στο όριο. 5 Καταναλωτές και κίνητρα Ιδέες κλειδιά Το πρόβλημα του αγοραστή αποτελείται από τρία μέρη: αυτά που σας αρέσουν, οι τιμές και ο προϋπολογισμός σας. Ένας αγοραστής που αριστοποιεί λαμβάνει αποφάσεις στο όριο. Μια ατομική καμπύλη ζήτησης αντανακλά την ικανότητα και την προθυμία πληρωμής για ένα αγαθό ή μια υπηρεσία.

5 Καταναλωτές και κίνητρα Ιδέες κλειδιά Το πλεόνασμα καταναλωτή είναι η διαφορά μεταξύ του τι είναι πρόθυμος να πληρώσει ένας αγοραστής για ένα αγαθό και του τι πληρώνει στην πραγματικότητα. Η ελαστικότητα μετρά την ανταπόκριση μιας μεταβλητής στις αλλαγές μιας άλλης μεταβλητής.

Οικονομικό παράδειγμα τεκμηρίωσης: Θα σταματούσε ένας καπνιστής 5 Καταναλωτές και κίνητρα Οικονομικό παράδειγμα τεκμηρίωσης: Θα σταματούσε ένας καπνιστής το κάπνισμα για $100 τον μήνα; = κίνητρα Τι θα αποτελούσε κίνητρο για εσάς;

Γιατί η καμπύλη ζήτησης έχει αρνητική κλίση; 5 Καταναλωτές και κίνητρα Γιατί η καμπύλη ζήτησης έχει αρνητική κλίση;

5 Καταναλωτές και κίνητρα Γιατί ένας αυτόματος πωλητής αναψυκτικών δίνει μόνο ένα μπουκάλι ή κουτάκι τη φορά, ενώ ένας αυτόματος πωλητής εφημερίδων ανοίγει ώστε να παίρνει κανείς όσες εφημερίδες θέλει;

Το πρόβλημα του αγοραστή: 5.1 Το πρόβλημα του αγοραστή Το πρόβλημα του αγοραστή: Τι σας αρέσει Οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών Πόσα χρήματα έχετε στη διάθεσή σας

Καθένας έχει τις δικές του προτιμήσεις, ωστόσο 5.1 Το πρόβλημα του αγοραστή Τι σας αρέσει: Προτιμήσεις Τι σας αρέσει; Καθένας έχει τις δικές του προτιμήσεις, ωστόσο υποθέτουμε ότι όλοι έχουμε δύο πράγματα κοινά: Όλοι θέλουμε να εκμεταλλευτούμε στο έπακρο τα χρήματα που ξοδεύουμε Οι αγοραστικές μας αποφάσεις αποκαλύπτουν πολλά πράγματα για τις προτιμήσεις μας

Υποθέτουμε επίσης ότι οι τιμές έχουν δύο χαρακτηριστικά: 5.1 Tο πρόβλημα του αγοραστή Τιμές αγαθών και υπηρεσιών Πόσο κοστίζει; Υποθέτουμε επίσης ότι οι τιμές έχουν δύο χαρακτηριστικά: Οι τιμές είναι δεδομένες — μη διαπραγματεύσιμες Μπορούμε να αγοράσουμε όση ποσότητα ενός αγαθού θέλουμε χωρίς η τιμή του να αυξηθεί (εξαιτίας μιας αύξησης στη ζήτηση)

Οι καταναλωτές δεν αποταμιεύουν και δεν δανείζονται, μονάχα αγοράζουν 5.1 Tο πρόβλημα του αγοραστή Πόσα χρήματα έχετε στη διάθεσή σας να ξοδέψετε: Σύνολο προϋπολογισμού Πόσα χρήματα έχετε; Μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα με τα χρήματά μας. Ωστόσο υποθέτουμε ότι: Οι καταναλωτές δεν αποταμιεύουν και δεν δανείζονται, μονάχα αγοράζουν Παρότι αναπαριστούμε γραφικά τον εισοδηματικό περιορισμό ως μια ίσια γραμμή, αγοράζουμε μονάχα ακέραιες μονάδες.

5.1 Tο πρόβλημα του αγοραστή Πόσα χρήματα έχετε στη διάθεσή σας να ξοδέψετε: Σύνολο προϋπολογισμού Σχήμα 5.1 Το σύνολο προϋπολογισμού και ο εισοδηματικός περιορισμός για τα ψώνια σας

Γιατί η γραμμή προϋπολογισμού έχει 5.1 Tο πρόβλημα του αγοραστή Πόσα χρήματα έχετε στη διάθεσή σας να ξοδέψετε: Σύνολο προϋπολογισμού Γιατί η γραμμή προϋπολογισμού έχει αρνητική κλίση;

Τι αναπαριστά η κλίση; 5.1 Tο πρόβλημα του αγοραστή Πόσα χρήματα έχετε στη διάθεσή σας να ξοδέψετε: Σύνολο προϋπολογισμού Τι αναπαριστά η κλίση;

Θα δεχόσασταν την προσφορά του; 5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Ας υποθέσουμε ότι ο Bill Gates προσφερόταν να σας αγοράσει μια Jaguar αξίας $100.000. Θα δεχόσασταν την προσφορά του;

Θα αγοράσετε πράγματι το αυτοκίνητο; 5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Την επομένη, σας παίρνει τηλέφωνο και σας λέει ότι δεν έχει χρόνο να αγοράσει το αυτοκίνητο· αντ’ αυτού, θα σας δώσει μια επιταγή $100.000. Θα αγοράσετε πράγματι το αυτοκίνητο;

Πίνακας 5.1 Το δικό σας αγοραστικό πρόβλημα ($300 διαθέσιμα) 5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Πίνακας 5.1 Το δικό σας αγοραστικό πρόβλημα ($300 διαθέσιμα)

Συνθήκη ισορροπίας καταναλωτή: MBπ = MBτ 5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Συνθήκη ισορροπίας καταναλωτή: MBπ = MBτ Pπ Pτ Τι θα συνέβαινε αν MBπ = $75 και MBτ = $100?

5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Αλλαγές στην τιμή

5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Αλλαγές στην τιμή Σχήμα 5.2 Μια εσωτερική περιστροφή του εισοδηματικού περιορισμού από μια αύξηση στην τιμή

Σχήμα 5.3 Μια δεξιά περιστροφή στον εισοδηματικό περιορισμό από μια 5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Αλλαγές στην τιμή Σχήμα 5.3 Μια δεξιά περιστροφή στον εισοδηματικό περιορισμό από μια μείωση τιμής

Συνθήκη ισορροπίας καταναλωτή: 5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Αλλαγές στην τιμή Συνθήκη ισορροπίας καταναλωτή: MBπ = MBτ Pπ Pτ

αύξηση του εισοδήματος 5.2 Τοποθετώντας τα όλα μαζί Εισοδηματικές αλλαγές Σχήμα 5.4 Μια εξωτερική μετατόπιση του εισοδηματικού περιορισμού από μια αύξηση του εισοδήματος

5.3 Από το πρόβλημα του αγοραστή στην καμπύλη ζήτησης   Πουλόβερ $25 Τζιν $50 Ποσότητα Συνολικά οφέλη (A) Οριακά οφέλη (B) Συνολικά οφέλη για ανά δολ. που ξοδεύεται = (B) / $25 (Γ) (Δ) Συνολικά οφέλη ανά δολ. που ξοδεύεται = (Δ) / $50 Οριακά οφέλη ανά δολ. που ξοδεύεται = (Δ) / $75 1 100 4 160 3.2 2.13 2 185 85 3.4 310 150 3 260 75 410 1.33 325 65 2.6 490 80 1.6 1.07 5 385 60 2.4 520 30 0.6 0.4 6 435 50 530 10 0.2 0.13 7 480 45 1.8 533 0.06 0.04 8 40 535 0.03 9 555 35 1.4 536 0.02 0.01 589 34 1.36 537 11 622 33 1.32 538 -0.02 12 654.5 32.5 1.3 539 -0.07

Σχήμα 5.5 Η καμπύλη ζήτησης για τζιν παντελόνια 5.3 Από το πρόβλημα του αγοραστή στην καμπύλη ζήτησης Σχήμα 5.5 Η καμπύλη ζήτησης για τζιν παντελόνια

Γιατί η καμπύλη ζήτησης έχει αρνητική κλίση; 5.3 Από το πρόβλημα του αγοραστή στην καμπύλη ζήτησης Γιατί η καμπύλη ζήτησης έχει αρνητική κλίση;

5.3 Από το πρόβλημα του αγοραστή στην καμπύλη ζήτησης Γιατί ένας αυτόματος πωλητής αναψυκτικών δίνει μόνο ένα μπουκάλι ή κουτάκι τη φορά, ενώ ένας αυτόματος πωλητής εφημερίδων ανοίγει ώστε να παίρνει κανείς όσες εφημερίδες θέλει;

Πόσα είστε πρόθυμοι να πληρώσετε για 5.4 Πλεόνασμα καταναλωτή Πόσα είστε πρόθυμοι να πληρώσετε για ένα άριστα;

5.4 Πλεόνασμα καταναλωτή Πλεόνασμα καταναλωτή Η διαφορά μεταξύ της προθυμίας πληρωμής και της τιμής που πληρώνει κανείς για το αγαθό

Σχήμα 5.6 Υπολογίζοντας το πλεόνασμα καταναλωτή 5.4 Πλεόνασμα καταναλωτή Σχήμα 5.6 Υπολογίζοντας το πλεόνασμα καταναλωτή

Σχήμα 5.7 Αγοραίο πλεόνασμα καταναλωτή 5.4 Πλεόνασμα καταναλωτή Σχήμα 5.7 Αγοραίο πλεόνασμα καταναλωτή

Σχήμα 5.8 Αγοραίο πλεόνασμα καταναλωτή όταν η τιμή αλλάζει 5.4 Πλεόνασμα καταναλωτή Ένα αίσθημα κενού: Απώλειες στο πλεόνασμα καταναλωτή όταν η τιμή αυξάνεται Σχήμα 5.8 Αγοραίο πλεόνασμα καταναλωτή όταν η τιμή αλλάζει

Οικονομικό παράδειγμα τεκμηρίωσης: Θα σταματούσε ένας καπνιστής το 5 Καταναλωτές και κίνητρα Οικονομικό παράδειγμα τεκμηρίωσης: Θα σταματούσε ένας καπνιστής το κάπνισμα για $100 τον μήνα; = κίνητρα Τι θα αποτελούσε κίνητρο για εσάς; 34

Σχήμα 5.9 Αποτελέσματα πειράματος από την έρευνα για το κάπνισμα 5 Καταναλωτές και κίνητρα This change in income is represented here. Σχήμα 5.9 Αποτελέσματα πειράματος από την έρευνα για το κάπνισμα

Το πρόβλημα του αγοραστή με $100 επιπλέον ($300 → $400) 5 Καταναλωτές και κίνητρα Το πρόβλημα του αγοραστή με $100 επιπλέον ($300 → $400)

5 Καταναλωτές και κίνητρα

Γιατί τα θεατρικά εισιτήρια που βγάζουμε την τελευταία στιγμή είναι 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Γιατί τα αεροπορικά εισιτήρια που βγάζουμε την τελευταία στιγμή είναι τόσο ακριβά; Γιατί τα θεατρικά εισιτήρια που βγάζουμε την τελευταία στιγμή είναι τόσο φθηνά;

Θα πρέπει να την αυξήσετε ή να τη μειώσετε; 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Ας υποθέσουμε ότι παίζετε σε ένα μουσικό συγκρότημα. Το συγκρότημά σας έχει σταθερό συμβόλαιο με κάποιο μπαρ που σας εξασφαλίζει μια σταθερή αμοιβή, χωρίς μερίδιο επί των κερδών. Εσείς και το συγκρότημά σας ενδιαφέρεστε να αυξήσετε τα χρήματα που κερδίζετε από το συμβόλαιο αυτό και συζητάτε για μια αλλαγή στη σταθερή αμοιβή σας. Θα πρέπει να την αυξήσετε ή να τη μειώσετε;

5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Ελαστικότητα Μετρά την ευαισθησία μιας οικονομικής μεταβλητής στην αλλαγή μιας άλλης

Τρεις μορφές ελαστικότητας ζήτησης: 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Τρεις μορφές ελαστικότητας ζήτησης: 1. Ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή 2. Σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης 3. Εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης

Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή απαντά στο ερώτημα: 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή απαντά στο ερώτημα: Πόσο μεταβάλλεται η ζητούμενη ποσότητα όταν μεταβάλλεται η τιμή ενός αγαθού; Μαθηματικά: ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας διά της ποσοστιαίας αλλαγής της τιμής:

Ας ξαναδούμε το παράδειγμα με τα τζιν παντελόνια του Σχήματος 5.5: 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Ας ξαναδούμε το παράδειγμα με τα τζιν παντελόνια του Σχήματος 5.5: Η χαμηλότερη τιμή ήταν $25 και η άριστη ποσότητα 4 παντελόνια. Η δεύτερη τιμή ήταν $50 και η άριστη ποσότητα 3 παντελόνια. Η ποσότητα μειώθηκε κατά 25% ((4-3)/4) όταν η τιμή αυξήθηκε κατά 100% ((25-50)/25), επομένως ED = -25%/100% = -0,25

ED = 1 = Μοναδιαία ελαστικότητα ED = ∞ = Πλήρως ελαστική 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Μέτρα ελαστικότητας ED > 1 = Ελαστική ED < 1 = Ανελαστική ED = 1 = Μοναδιαία ελαστικότητα ED = ∞ = Πλήρως ελαστική ED = 0 = Πλήρως ανελαστική

5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Μέτρα ελαστικότητας Πίνακας 5.2 Παραδείγματα από διάφορες ελαστικότητες ζήτησης ως προς την

Ας δούμε ένα άλλο σημείο στην καμπύλη ζήτησης για τζιν παντελόνια: 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Μέτρα ελαστικότητας Ας δούμε ένα άλλο σημείο στην καμπύλη ζήτησης για τζιν παντελόνια: Αρχική τιμή = $25· αρχική ποσότητα = 4 παντελόνια Τι θα συνέβαινε αν η τιμή αυξανόταν $30 (20% αύξηση) και, κατά συνέπεια, η άριστη ποσότητα έπεφτε στα 3 παντελόνια (25% μείωση) ED = -25%/20% = -1,25

Θα πρέπει να την αυξήσετε ή να τη μειώσετε; 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Ας υποθέσουμε ότι παίζετε σε ένα μουσικό συγκρότημα. Το συγκρότημά σας έχει σταθερό συμβόλαιο με κάποιο μπαρ που σας εξασφαλίζει μια σταθερή αμοιβή, χωρίς μερίδιο επί των κερδών. Εσείς και το συγκρότημά σας ενδιαφέρεστε να αυξήσετε τα χρήματα που κερδίζετε από το συμβόλαιο αυτό και συζητάτε για μια αλλαγή στη σταθερή αμοιβή σας. Θα πρέπει να την αυξήσετε ή να τη μειώσετε;

5.4 Ελαστικότητες ζήτησης TR = P x Q Αν η ζήτηση είναι ανελαστική, όταν η τιμή αυξάνεται, η ποσότητα μειώνεται — λίγο: TR = P x Q = TR Η αύξηση της τιμή ωθεί τα συνολικά έσοδα (total revenue) προς τα πάνω, η μείωση της ποσότητας ωθεί τα συνολικά έσοδα προς τα κάτω, αλλά η αύξηση της τιμής είναι μεγαλύτερη από τη μείωση της ποσότητας, έτσι το τελικό αποτέλεσμα είναι η αύξηση των συνολικών εσόδων.

5.4 Ελαστικότητες ζήτησης TR = P x Q Αν η τιμή μειωθεί, τα συνολικά έσοδα μειώνονται επίσης. Ως αποτέλεσμα της χαμηλότερης τιμής, η ποσότητα αυξάνεται, επειδή όμως η ζήτηση είναι ανελαστική, η αύξηση της ποσότητας είναι μικρή. Το καθαρό αποτέλεσμα στα συνολικά έσοδα είναι ότι μειώνονται. TR = P x Q = TR

Μερίδιο του προϋπολογισμού που δαπανάται για ένα αγαθό 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Παράγοντες που επηρεάζουν την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Παράγοντες: Ύπαρξη υποκατάστατων Μερίδιο του προϋπολογισμού που δαπανάται για ένα αγαθό Διαθέσιμος χρόνος προσαρμογής στις μεταβολές της τιμής

Γιατί τα θεατρικά εισιτήρια που βγάζουμε την τελευταία στιγμή είναι 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Παράγοντες που επηρεάζουν την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Γιατί τα αεροπορικά εισιτήρια που βγάζουμε την τελευταία στιγμή είναι τόσο ακριβά; Γιατί τα θεατρικά εισιτήρια που βγάζουμε την τελευταία στιγμή είναι τόσο φθηνά;

Η σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης απαντά στο ερώτημα: 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Η σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης Η σταυροειδής ελαστικότητα ζήτησης απαντά στο ερώτημα: Πώς η ζητούμενη ποσότητα για ένα αγαθό αλλάζει όταν η τιμή ενός υποκατάστατου ή ενός συμπληρωματικού αγαθού αλλάζει; Μαθηματικά: Ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα του αγαθού 1 διά της ποσοστιαίας μεταβολής στην τιμή του αγαθού 2:

Πίνακας 5.3 Παραδείγματα διάφορων σταυροειδών ελαστικοτήτων 5.4 Demand Elasticities The Cross-Price Elasticity of Demand Πίνακας 5.3 Παραδείγματα διάφορων σταυροειδών ελαστικοτήτων

3. Η εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης απαντά στο ερώτημα: 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης 3. Η εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης απαντά στο ερώτημα: Πώς μεταβάλλεται η ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού εξαιτίας μιας μεταβολής στο εισόδημα του καταναλωτή; Μαθηματικά: Η ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα ενός αγαθού διά της ποσοστιαίας μεταβολής στο εισόδημα

Πίνακας 5.4 Παραδείγματα διάφορων εισοδηματικών ελαστικοτήτων 5.4 Ελαστικότητες ζήτησης Εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης Πίνακας 5.4 Παραδείγματα διάφορων εισοδηματικών ελαστικοτήτων

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το Ν. 2121/1993 και τη Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975)