BENETIA KAI BYZANTIO Η Βενετία των Ελλήνων

Η σχέση της Βενετίας με το Βυζάντιο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σαν μια σχέση «αγάπης και μίσους» μεταξύ των δύο, αφού για πολλούς αιώνες στο παρελθόν η Βενετία είχε υπάρξει βυζαντινή κτήση και επαρχία, αλλά και πολύτιμος σύμμαχος των Βυζαντινών.

Οι εμπορικές συναλλαγές της Γαληνοτάτης δημοκρατίας της Βενετίας με τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, εξασφάλιζαν για αρκετούς έλληνες εμπόρους τους όρους εγκατάστασης στην πόλη. Το γεγονός εξάλλου ότι σημαντικά εδάφη της αυτοκρατορίας περιήλθαν μετά τη Δ΄ Σταυροφορία (1204) στη βενετική κυριαρχία καθώς και η απόφαση του μεγάλου συμβουλίου του 1271 που ευνοούσε την ελεύθερη μετακίνηση Ελλήνων προς τη Βενετία υπήρξαν συνθήκες που διευκόλυναν τη μεταφορά προς αυτή Ελλήνων από τις βενετοκρατούμενες περιοχές (κυρίως Κρήτη, Κύπρο και Ιόνια νησιά).

Η πίεση όμως των Οθωμανών και η τελική διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας δημιούργησαν ένα μαζικό κύμα μετακίνησης πληθυσμών από τα εδάφη της τελευταίας προς τη Βενετία. Η εκεί ελληνική παροικία ενισχύθηκε σε βαθμό που το ελληνικό στοιχείο κατέστη σύντομα το σημαντικότερο πληθυσμιακό ξένο στοιχείο της πόλης.

Πρωταρχικής σημασίας ζήτημα για τους Έλληνες της Βενετίας ήταν η ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων σύμφωνα με το ανατολικό δόγμα (rito greco). Ήταν στα 1498 όταν οι Έλληνες συγκρότησαν την ελληνική Αδελφότητα της Βενετίας και ξεκίνησαν προσπάθειες να ανοικοδομήσουν τον δικό τους ναό Η ανέγερση του ναού του Αγ. Γεωργίου ξεκινά το 1539, για να ολοκληρωθεί το 1573 αφού είχε απαιτήσει γενναίες δωρεές εκ μέρους των μελών της Αδελφότητας καθώς και των ελλήνων εμπόρων και πλοιοκτητών που έφθαναν στο λιμάνι της Βενετίας

Άγιος Γεώργιος Βενετίας

Η Βενετία βρισκόταν ήδη από τα τέλη του 15ου και τις αρχές του 16ου αι Η Βενετία βρισκόταν ήδη από τα τέλη του 15ου και τις αρχές του 16ου αι. στην πρωτοπορία της καλλιέργειας των ανθρωπιστικών γραμμάτων με τη διάδοση των ελληνικών σπουδών, την άνθηση της τυπογραφίας, το πνεύμα φιλελευθερισμού και την πολιτική ανεξαρτησίας από την παπική αυλή.

Ήδη στα 1499 οι Έλληνες ιδρύουν τυπογραφείο στη Βενετία Ήδη στα 1499 οι Έλληνες ιδρύουν τυπογραφείο στη Βενετία. Πολυάριθμοι λόγιοι άρχισαν νε εκδίδουν τα δικά τους πρωτότυπα έργα. Η Βενετία υπήρξε έτσι μέχρι τα τέλη του 18ου αι. το κέντρο της ογκωδέστερης παραγωγής ελληνικού βιβλίου, λόγιου και δημώδους.

Οι εκπαιδευτικές ανάγκες των ελλήνων παροίκων ικανοποιούνταν ως τα τέλη του 16ου αι. από δημόσιους δασκάλους της ελληνικής, ρόλο που αναλάμβαναν λόγιοι της Βενετίας. Οι ανώτερες εκπαιδευτικές ανάγκες της Αδελφότητας καλύφθηκαν από τη λειτουργία του Φλαγγινιανού Κολλεγίου(1573-1648), η οποία κατέστη δυνατή με το κληροδότημα του Θωμά Φλαγγίνη, διδάκτορα του πανεπιστημίου της Πάδοβας και δικηγόρο του δημοσίου στη Βενετία.

Σήμερα λειτουργεί στη Βενετία το Ινστιτούτο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών. Ο σκοπός του ιδρύματος είναι επιστημονικός- ερευνητικός. Ιδρύθηκε το 1951 ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, εποπτευόμενο και επιχορηγούμενο από τα Υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Παιδείας. Επίσης, το Ινστιτούτο έχει στην κυριότητα του 300 εικόνες, μεταξύ των οποίων 3 Παλαιολόγειες, 250 αντικείμενα και σκεύη λατρείας, το αρχείο του Ελληνισμού Βενετίας (1498-1953), καθώς και συλλογή χειρογράφων.

Η Βενετια σημερα