Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ 1

Η παραγωγή της υγείας στην Κοινωνία 2

Το πεδίο αναφοράς της υγείας: τα τέσσερα «c» Care – φροντίδα, με την έννοια της συνολικής αντιμετώπισης του θέματος της υγείας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο Cure – θεραπεία, με την έννοια που συμπεριλαμβάνει και την αποκατάσταση της υγείας Control – έλεγχος των παραγόντων κινδύνου, κυρίως μέσα από μέτρα δημόσιας υγείας Community – η κοινότητα, ως το πεδίο εφαρμογής της πολιτικής υγείας, ιδιαίτερα στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας 3

Φύση και ταξινόμηση της Φροντίδας Υγείας Φύση Επίπεδο παροχής Πρόληψη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Θεραπεία Δευτεροβάθμια Φροντίδα Υγείας Αποκατάσταση Τριτοβάθμια Φροντίδα Υγείας Πηγή: Σπάρος, 2001 Νοσοκομειακές & εξωνοσοκομειακές υπηρεσίες ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΥΓΕΙΑΣ Δημόσια υγιεινή πρόληψη Φροντίδα Υγείας (Health care) και Περίθαλψη (treatment) 4

ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗΣ ΣΕ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΓΕΙΑΣ  Ιστορικά ο τομέας που αναπτύχθηκε πρώτος ήταν αυτός των υπηρεσιών περίθαλψης που προσφέρονταν στα άτομα που υπηρεσιών περίθαλψης που προσφέρονταν στα άτομα που παρουσίαζαν πρόβλημα υγείας, λόγω: παρουσίαζαν πρόβλημα υγείας, λόγω: Της αμεσότητας της ανάγκης Της αμεσότητας της ανάγκης Η ιατροκεντρική ανάπτυξη του τομέα υγείας Η ιατροκεντρική ανάπτυξη του τομέα υγείας Η δυνατότητα πολιτικής αξιοποίησης Η δυνατότητα πολιτικής αξιοποίησης 5

Η παραγωγή της υγείας μέσα στο σύστημα υγείας ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Υ = F (π, θ, α), όπου: Υ = Η στάθμη υγείας ενός πληθυσμού π = Οι υπηρεσίες πρόληψης θ = Οι υπηρεσίες θεραπείας α = Οι υπηρεσίες αποκατάστασης F = Ο τεχνολογικός συντελεστής που ενσωματώνει το σύνολο των γνώσεων γύρω από την οργάνωση του συστήματος υγείας ΕΙΔΙΚΗ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Yπ = Fπ (Νi, Μ, Τ), όπου: Yπ = Οι υπηρεσίες πρόληψης Νi = Διάφορες κατηγορίες υγειονομικού προσωπικού Μ = Οικονομικοί πόροι Τ = Άλλοι φυσικοί πόροι Fπ = Ο τεχνολογικός συντελεστής που ενσωματώνει το σύνολο των γνώσεων γύρω από την οργάνωση των υπηρεσιών πρόληψης 6

Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ 7

Η παραγωγή της υγείας σε άλλους τομείς της κοινωνίας Μελέτες σε συγκεκριμένα προγράμματα που υλοποιούνται σε άλλους τομείς Πιλοτικές μελέτες σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες Ορισμός ενός ελάχιστου συνόλου στατιστικών δεδομένων που να επιτρέπει τη διατομεακή αξιολόγηση Θεσμικές αλλαγές που να επιβάλλουν τη διατομεακή θεώρηση και αξιολόγηση Κίνητρα για διατομεακή συνεργασία 8

Α/αΠρομηθευτές 1.Νοσοκομειακή περίθαλψη 1.1  Νοσοκομεία Γενικά Ειδικά 2.Νοσηλευτικές υπηρεσίες και δομές προστατευμένης διαβίωσης 2.1  Κέντρα αποθεραπείας –αποκατάστασης 2.2  Ξενώνες φροντίδας τελικού σταδίου 2.3  Νοσηλευτικές μονάδες μακροχρόνιας φροντίδας 2.4  Υγειονομικές υπηρεσίες και δομές προστατευμένης διαβίωσης ψυχικά ασθενών και κέντρα απεξάρτησης 3.Εξωνοσοκομειακή Φροντίδα Υγείας 3.1  Γενικός / οικογενειακός γιατρός, ιατρεία άλλων επαγγελματιών υγείας, διαγνωστικά εργαστήρια 3.2  Μονάδες υγείας εξωτερικών ασθενών Κέντρα Οικογενειακού Προγραμματισμού Δομές εξωτερικών ψυχιατρικών ασθενών και κέντρα απεξάρτησης Ανεξάρτητα εξωνοσοκομειακά χειρουργεία Σταθμοί αιμοκάθαρσης Άλλα πολυϊατρεία 3.3  Κατ’ οίκον νοσηλεία 3.4  Άλλοι προμηθευτές κατ΄οίκον φροντίδας υγείας, επείγουσα φροντίδα υγείας, τράπεζες αίματος-δωρητών οργάνων 4.Φαρμακευτική περίθαλψη 5.Δημόσια Υγεία 6.Λοιπές υπηρεσίες 6.1  Υπηρεσίες ιατρικής της εργασίας 6.2  Τα νοικοκυριά ως προμηθευτές υγειονομικών φροντίδων

10 ΙΔΡΥΜΑΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ (INSTITUTIONAL CARE)  Αποτελεί πεδίο εφαρμογής «της δημοκρατίας στην υγεία»   Διακρίνεται από την εξωνοσοκομειακή, γιατί παρέχεται σε υποδομές που έχουν ως κύριο σκοπό τους τη συλλογική παροχή υπηρεσιών σε ατομική βάση Στηρίζεται στο «βιομηχανικό» τρόπο οργάνωσης της παραγωγής, όπου η εξειδίκευση της εργασίας (division of labor) επιτρέπει σε πολλούς αρρώστους να επωφεληθούν από την πρόοδο στην επιστημονική γνώση  Στηρίζεται στο «βιομηχανικό» τρόπο οργάνωσης της παραγωγής, όπου η εξειδίκευση της εργασίας (division of labor) επιτρέπει σε πολλούς αρρώστους να επωφεληθούν από την πρόοδο στην επιστημονική γνώση

11

12 Οι διάφοροι τύποι νοσοκομείων διακρίνονται ανάλογα με: Το σκοπό ή τη λειτουργία τους Γενικά (General) Ειδικά (Specialty) Το είδος των περιπτώσεων που νοσηλεύουν Ο ξείας νοσηλείας (acute hospitals) Νοσοκομεία χρόνιων περιπτώσεων (long-term hospitals): π.χ γηριατρικά, ψυχιατρικά Τη νομική τους μορφή Κρατικά, Δημοτικά, Κοινωφελή, Ιδρύματα ασφαλιστικών οργανισμών και Ιδιωτικά. Τη γεωγραφική τους εμβέλεια και τον πληθυσμό που εξυπηρετούν τοπικά (local), < κατοίκους νομαρχιακά (district) < κατοίκους περιφερειακά (regional), < 1 εκατ. κατοίκους Τον εκπαιδευτικό τους ρόλο

13 Η συνάρτηση παραγωγής στο νοσοκομείο Ψ = f (α, κ, ε, υ) όπου: Ψ = το προϊόν α = το ανθρώπινο δυναμικό κ = η κτηριακή υποδομή ε = ο εξοπλισμός - τεχνολογία υ = τα υλικά και αναλώσιμα Ψ = Α {β (Γιατροί) + β2 (Νοσηλευτές) + β3 (Προσωπικό) + β4 (Κρεβάτια) β10 Φάρμακα)}.

14 Το νοσοκομειακό προϊόν:  Περίπτωση νοσηλείας (case) = νοσηλευόμενος ασθενής  Ημέρα νοσηλείας (patient day) …… και οι λόγοι της ανομοιογένειας του: – Οι μεγάλες διαφορές στη συνάρτηση παραγωγής που χαρακτηρίζει τη νοσηλεία περιπτώσεων σε διαφορετικές διαγνωστικές κατηγορίες - Η ανομοιογένεια της κάθε μέρας νοσηλείας από την άποψη των παραγωγικών πόρων που απασχολούνται κάθε ημέρα για τη νοσηλεία μίας περίπτωσης

15 Λειτουργικά μεγέθη του νοσοκομείου: Το "κρεβάτι" (Κ) Μέτρο της δυναμικότητας του νοσοκομείου Ο αριθμός των νοσηλευόμενων ασθενών (Α) Η ημέρα νοσηλείας (Η) Το χρονικό διάστημα που περιέχει μία διανυκτέρευση Η διάρκεια νοσηλείας (Δ) Εξαρτάται από τις ανάγκες του ασθενούς, αλλά ταυτόχρονα επηρεάζεται και αντικατοπτρίζει τον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης του τμήματος στο οποίο νοσηλεύεται

16 ΝοσοκομείοΠεριπτώσειςΜΔΝΗμέρες Νοσηλείας Α Β Ποιο από τα δύο νοσοκομεία είναι πιο παραγωγικό?

17 Δείκτες χρησιμοποίησης του Νοσοκομείου  Η πληρότητα/κάλυψη/ποσοστό κάλυψης του νοσοκομείου (Π)-coverage ορίζεται ως το ποσοστό των κατειλημμένων κρεβατιών στο σύνολο των διαθέσιμων κρεβατιών του νοσοκομείου σε μία δεδομένη στιγμή Α Χ 100 Π = Κ – Πληρότητα νοσοκομειακού τομέα σε επίπεδο χώρας σε ετήσια βάση Hε Πε = * Κ όπου : Ηε είναι ο συνολικός ετήσιος αριθμός ημερών νοσηλεία ς

18 Δείκτες χρησιμοποίησης του Νοσοκομείου  Μέση διάρκεια νοσηλείας (ΜΔΝ)-Average length of stay ΜΔΝ = Σ Η / Σ Α Βασικός παράγοντας προγραμματισμού και αξιολόγησης της νοσοκομειακής υποδομής

19 Σύνθετοι δείκτες χρησιμοποίησης του νοσοκομείου  Ρυθμός Εισροής Ασθενών - Ρκ (throughput) Εκφράζεται σε αριθμό ασθενών ανά κρεβάτι ανά μονάδα χρόνου (π.χ. 40 άρρωστοι ανά κρεβάτι το χρόνο) 365 * Π Ρκ = * ΜΔΝ Μετράει την έκταση της αξιοποίησης της νοσοκομειακής υποδομής, δηλαδή το βαθμό στον οποίο το σύστημα υγείας χρησιμοποιεί το νοσοκομείο.

20 Σύνθετοι δείκτες χρησιμοποίησης του νοσοκομείου  Το Διάστημα Εναλλαγής - Ρε (turnover interval) Μετράει το ρυθμό εναλλαγής των ασθενών ή το (μέσο) αριθμό ημερών που ένα κρεβάτι μένει κενό (π.χ. μία ή δύο ημέρες) Εκφράζεται σε αριθμό ημερών και είναι ένας δείκτης της έντασης της αξιοποίησης της νοσοκομειακής υποδομής 365 Ρε = _ MΔΝ Ρκ

21 Εμπειρικά δεδομένα Πληρότητα στην Ε.Ε 15 διαχρονικά Αυστρία79,979,376,977,379 Βέλγιο 81,979,7 Δανία78,978,578,685 Φινλανδία76,274,274 Γαλλία79,177, ,4 Γερμανία 82,181,975,6 Ελλάδα6663,266,478,1 Ιρλανδία75,984,582,584,585,6 Ιταλία67,969,370,775,6 Λουξεμβούργο 66,564,7 Ολλανδία79,173,3 65,763,9 Πορτογαλία67,766,772,671,373,2 Ισπανία72,273,576,477,1 Σουηδία75,372,275,9 Ηνωμένο Βασίλειο76,1 77,182,283,9

22 Εμπειρικά δεδομένα Ρυθμός εισροής στην Ε.Ε 15 διαχρονικά Αυστρία24,528,532,942,147,4 Βέλγιο18,22337,9 Δανία36,644,150,153,5 Φινλανδία2024,230,8 Γαλλία33,540,544,448,649,4 Γερμανία 26,230,832,2 Ελλάδα2730,735,341 Ιρλανδία37,644,345,448,447,5 Ιταλία22,921,930,838,8 Λουξεμβούργο 38,944,9 Ολλανδία2323,82727,433,1 Πορτογαλία23,330,133,533,737,6 Ισπανία26,228,433,939,5 Σουηδία Ηνωμένο Βασίλειο36,834,441,444,851,8

23 Εμπειρικά δεδομένα Μέση διάρκεια νοσηλείας (οξέα περιστατικά) στην Ε.Ε 15 διαχρονικά Αυστρία 10,89,37,96,95,9 Βέλγιο 9,47,7 Δανία 7,86,44,13,83,5 Φινλανδία 875,554,8 Γαλλία 8,676,25,65,4 Γερμανία 1816,711,49,78,6 Ελλάδα8,97,56,46,2 Ιρλανδία 7,46,76,66,46,6 Ιταλία 8,47 Λουξεμβούργο 7,57,3 Ολλανδία 12,5108,87,76,8 Πορτογαλία 11,18,47,97,77,1 Ισπανία 10,19,68,87,1 Σουηδία 7,56,55,254,6 Ηνωμένο Βασίλειο 9,57,176,1

25

26 Εκτίμηση των αναγκών σε νοσοκομειακά κρεβάτια Αδροί δείκτες αναγκών ανά 1000 κατοίκους: 3,5 κρεβάτια οξείας νοσηλείας 1,2 ειδικά και ψυχιατρικά κρεβάτια Αδρός εμπειρικός τύπος για την εκτίμηση των αναγκαίων κλινών : Νκλ=(Νασθ * Μ.Δ.Ν) / 365 Όπου: Νκλ= ο αναγκαίος αριθμός κλινών Νασθ= συνολικός αριθμός νοσηλευθέντων ασθενών κατ’ έτος Μ.Δ.Ν = Μέση Διάρκεια Νοσηλείας 365= ο ετήσιος αριθμός ημερών

27 Κλίνες οξείας νοσηλείας/1000 κατοίκους Αυστρία7,56,36,1 Βέλγιο5,24,74,4 Δανία4,13,5 Φινλανδία4,33,22,9 Γαλλία5,24,13,7 Γερμανία 6,86,4 Ελλάδα 3,83,8 Ιρλανδία3,22,8 Ιταλία6,24,13,3 Λουξεμβούργο 5,75,2 Ολλανδία3,83,1 Πορτογαλία3,43,23 Ισπανία3,62,8 Σουηδία4,12,42,2 Ηνωμένο Βασίλειο 3,33,1 ΗΠΑ3,72,92,7

28 ΑΣΚΗΣΗ I  Στο διάστημα Απριλίου-Ιουνίου (90ημέρες) εξήλθαν 300 ασθενείς από ένα νοσηλευτικό τμήμα 25 κλινών, στο οποίο νοσηλεύονταν κατά μέσο όρο 20 ασθενείς ανά ημέρα. Να υπολογιστούν οι παρακάτω δείκτες παραγωγικότητας και αποδοτικότητας των νοσοκομείων: α. Η Πληρότητα, β. Η ΜΔΝ, γ. Ο ρυθμός εισροής των ασθενών δ. Το διάστημα εναλλαγής Να ερμηνευτούν τα αποτελέσματα

29 ΛΥΣΗ ΑΣΚΗΣΗΣ Ι  Π= (20*100)/25 =80%  ΜΔΝ= (20*90)/300=6  Ρκ= (90*80)/(100*6)=12  Ρε= (90/12)-6 =1,5

30 ΑΣΚΗΣΗ ΙΙ Σε μεγάλο δημόσιο νοσοκομείο, ο διοικητής δέχεται τα εξής αιτήματα: α) Ο διευθυντής της Οφθαλμολογικής κλινικής (με δύναμη 30 κλινών εκ των οποίων κατά μέσο όρο σε ημερήσια βάση είναι κατειλημμένεςοι 18 και με Μ.Δ.Ν = 3 ημέρες) ζητεί την επέκταση της κλινικής του (αύξηση αριθμού κλινών) προκειμένου να επεκτείνει το φάσμα των προσφερόμενων οφθαλμολογικών υπηρεσιών. α) Ο διευθυντής της Οφθαλμολογικής κλινικής (με δύναμη 30 κλινών εκ των οποίων κατά μέσο όρο σε ημερήσια βάση είναι κατειλημμένες οι 18 και με Μ.Δ.Ν = 3 ημέρες) ζητεί την επέκταση της κλινικής του (αύξηση αριθμού κλινών) προκειμένου να επεκτείνει το φάσμα των προσφερόμενων οφθαλμολογικών υπηρεσιών. β) Ο διευθυντής του Αιματολογικού τμήματος, το οποίο εξυπηρετεί κατά μέσο όρο ασθενείς ετησίως σε εξωνοσοκομειακή βάση, ζητεί την ανάπτυξη μιας αιματολογικής κλινικής για τη νοσηλεία 400 ασθενών (από τους παραπάνω ασθενείς) οι οποίοι χρήζουν ενδονοσοκομειακής περίθαλψης. Ο διευθυντής του Αιματολογικού τμήματος εκτιμά ότι η μέση διάρκεια νοσηλείας για αυτούς τους ασθενείς θα είναι 10 μέρες. Ο διοικητής του νοσοκομείου διαπιστώνει ότι σύμφωνα με τον προϋπολογισμό (του νοσοκομείου) δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα για την ανάπτυξη πρόσθετων κλινών. Ποιες ενέργειες θα πρέπει να κάνει ο διοικητής ώστε να αντιμετωπίσει ορθολογικά τα παραπάνω αιτήματα?