ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΗ ΣΤΗ ΒΡΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α΄ΕΠΑΛ Β΄ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 1.Από πού προέρχεται το νερό που φτάνει στις βρύσες μας; 2.Ποια διαδρομή ακολουθεί για να φτάσει στην πόλη; 3.Από ποια επεξεργασία περνά για να γίνει πόσιμο; 4.Πώς γινόταν η υδροδότηση τα παλιότερα χρόνια; 5.Τι συμβαίνει με το εμφιαλωμένο νερό; 2

ΟΜΑΔΕΣ Η2Ο ΧΟΧΛΩΒ ΓΕΝΝΑΔΙΟΣ ΧΑΖΑΡΙΔΗΣ ΠΑΡΗΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΣΙΒΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΨΑΘΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟ ΝΕΡΟ … ΝΕΡΑΚΙ ΔΡΑΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΟΛΟΥΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΝΔΡΕΑΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ ΝΙΚΟΣ ΑΥΡΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ ΦΑΝΗ ΒΑΡΣΑΜΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΑΧΡΙΤΖΟΓΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΕΛΜΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΔΕΡΕΜΠΕΗ ΚΥΡΙΑΚΗ ΡΑΓΚΟΤΗ ΕΛΕΝΗ AQUA TEAM ΤΣΕΛΕΠΙΔΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΓΚΙΝΑΪ ΜΑΡΙΟΣ ΓΚΙΚΑ ΑΝΤΕΜ ΖΑΦΕΙΡΑΚΗΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ 3

ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ 4

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΔΡΑΚΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΟΛΟΥΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΝΔΡΕΑΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΚΑΡΑΝΙΚΟΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ 5

ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ Αλιάκμονας είναι ποταμός στη Δυτική Μακεδονία. Είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος ποταμός της Ελλάδας που πηγάζει σε ελληνικό έδαφος· οι άλλοι μεγάλοι ποταμοί (Έβρος, Νέστος και Αξιός) πηγάζουν σε ξένα εδάφη. Πηγές : Γράμμος Εκβολές : Θερμαϊκός Χώρες : Ελλάδα Μήκος : 297 Χιλιόμετρα Γεωγραφικό διαμέρισμα : Μακεδονία Νομός : Καστοριάς, Κοζάνης, Ημαθίας 6

Αλιάκμονας 7

ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ 8

ΟΝΟΜΑΣΙΑ Το όνομα Αλιάκμων είναι σύνθετο και προέρχεται από το άλς (άλας, θάλασσα) και από το άκμων (αμόνι). Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία ο Αλιάκμων ήταν ένας από τους ποτάμιους θεούς, παιδί του Ωκεανού και της Τηθύος, κατά την προσφιλή αλληγορική ιδεο- ανθρωπόμορφη αντίληψη των αρχαίων Ελλήνων επί των γεωλογικών ανακατατάξεων μετά τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Μια αρχαία παράδοση λέει ότι όσα πρόβατα έπιναν νερό από τον Αλιάκμονα άλλαζαν χρώμα και γίνονταν λευκά. Η παράδοση αυτή επιβεβαιώνεται από μια καταγραφή του Λατίνου συγγραφέα Πλίνιου ( μ.Χ.), που μεταφρασμένη από τα λατινικά, λέει: "Ωσαύτως εν Μακεδονία, όσοι θέλουσι να έχωσι πρόβατα λευκά άγουσιν εις τον Αλιάκμονα, όσοι δε μέλανα εις τον Αξιόν". Οι Τούρκοι τον έλεγαν Iντζέ-καρά (ψηλός και μαύρος) και οι Σλάβοι Μπίστριτσα 9

10

ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ-ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Οι χιονισμένες κορυφές της Πίνδου και πιο συγκεκριμένα τα βουνά Βέρνο (ή Γράμμος) και Βόιο είναι η Μάνα που γεννά και τρέφει το μεγαλύτερο σε μήκος, καθαρά Ελληνικό ποταμό, τον Αλιάκμονα. Σε μια διαδρομή ανάμεσα σε βουνά, χαράδρες, κοιλάδες προσπαθεί να βρει διέξοδο. Συναντά ρυάκια, χείμαρρους, παραποτάμους, συγκεντρώνει νερά από την Καστοριά, τα Γρεβενά, την Κοζάνη, τη Φλώρινα, την Ημαθία και την Πέλλα για να φτάσουν όλα μαζί στο προορισμό τους που είναι η θάλασσα. Κάθε ποτάμι τρέχει-τρέχει να συναντήσει μια λίμνη ή μια θάλασσα. Έτσι και το δικό μας ποτάμι "ο Αλιάκμονας" μετά από μια διαδρομή 297 χιλιόμετρα και μέση ετήσια απορροή κυβ. μέτρα, φτάνει στο Θερμαϊκό Κόλπο. 11

Η κοίτη του σήμερα δεν είναι σ' όλη τη διαδρομή του φυσική. Αμμοληψίες κατά μήκος του ποταμού και μεγαλεπήβολα έργα έρχονται να διαμορφώσουν το φυσικό τοπίο για να εξυπηρετήσουν τις ανθρώπινες ανάγκες. Φράγματα περιορίζουν το νερό και δημιουργούν τεχνητές λίμνες. Έργα, που αποτρέπουν τις πλημμύρες, κρατούν το νερό ώστε να χρησιμοποιηθεί για άρδευση σε χρονική περίοδο που τα νερά είναι λιγοστά και ακόμη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. 12

ΑΛΙΑΚΜΟΝΑΣ-ΤΟ ΔΕΛΤΑ Εκεί, όπου ο ποταμός ενώνεται με τη Θάλασσα, έχει σχηματίσει με τα χρόνια ένα εκτεταμένο Δέλτα που φτάνει τα στρέμματα. Σε σύγκριση με το Δέλτα του Αξιού τετραγωνικά χιλιόμετρα, παρατηρούμε ότι η προηγούμενη έκταση είναι κατά πολύ μικρότερη. Αιτία τα μεγάλα και πολλά φράγματα που κατασκευάστηκαν και κατακρατούν ένα μεγάλο μέρος των φερτών υλών. Αποτέλεσμα αυτού είναι να μειωθούν σημαντικά οι προσχώσεις και κατά την περίοδο του καλοκαιριού, που τα νερά είναι λιγοστά, βλέπουμε τη θάλασσα να εισχωρεί και να κατακλύζει ένα μεγάλο μέρος της κοίτης του ποταμού. Τα νερά στην περιοχή του Δέλτα είναι υφάλμυρα. Το φαινόμενο της παλίρροιας επιτρέπει την εισροή του θαλασσινού νερού και έτσι υπάρχει ένα ανακάτεμα του θαλάσσιου αλμυρού νερού με τα γλυκά νερά του ποταμού. Ο άνθρωπος για να αποτρέψει την είσοδο των θαλάσσιων νερών για να μην επηρεάζονται οι γύρω καλλιέργειες κατασκεύασε αναχώματα. 13

Στο Δέλτα του ποταμού συναντάμε αλμυρά έλη, βάλτους με γλυκό νερό, αλίπεδα και εκτεταμένα λασποτόπια. Στο νότιο τμήμα του ποταμού, στην περιοχή Αγαθούπολης, βρίσκεται το πιο σημαντικό έλος της περιοχής. Στην περιοχή συναντάμε μεγάλη ποικιλία από φυτά και ζώα και σπάνια είδη πουλιών. Οι εκβολές των ποταμών Αξιού, Γαλλικού, Λουδία, Αλιάκμονα, καθώς και η λιμνοθάλασσα της Αλυκής Κίτρους συνθέτουν ένα πολύτιμο τοπίο, το οποίο αποτελεί Υγρότοπο με Διεθνή Σημασία της Σύμβασης Ραμσάρ και Περιοχή Ειδικής Προστασίας της Ορνιθοπανίδας με βάση την Κοινοτική Οδηγία 79/

ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ Ο Γαλλικός ποταμός, ο αρχαίος Έχεδρος, είναι ποταμός της Κεντρικής Μακεδονίας. Πηγάζει από το νομό Κιλκίς και εκβάλλει στον Θερμαϊκό κόλπο λίγο έξω από τη Θεσσαλονίκη. Το μήκος του είναι 70 χλμ. Είναι γνωστός γιατί στην άμμο της κοίτης του ποταμού υπάρχουν εκμεταλλεύσιμες ποσότητες χρυσού. 15

ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ Το μεσαίωνα ονομαζόταν και Γομαροπνίχτης λόγω των ξαφνικών πλημμυρών του. Σύμφωνα με τη μυθολογία στις όχθες του ποταμού Εχέδρου έγινε η ναυμαχία του Κύκνου με τον Ηρακλή καθώς ο τελευταίος προσπάθησε να περάσει αναζητώντας τα βόδια του Γηρυόνη. Ο Άρης όμως, ως πατέρας του Κύκνου, επενέβη και η μάχη σταμάτησε. 16

ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ Η σημερινή ονομασία του προέρχεται από την ρωμαϊκή αποικία Καλλίκουμ (Callicum), τον 1ο αι. Callicum ονομαζόταν το κόσκινο από δέρμα κατσίκας, με το οποίο συνέλεγαν τη χρυσόσκονη. Η αποικία ήταν κέντρο συλλογής χρυσού. 17

ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ Στο πρόσφατο παρελθόν ο Γαλλικός ήταν ξερός το καλοκαίρι και μόνο το χειμώνα είχε κάποιες μικρές ποσότητες υδάτων. Τα τελευταία χρόνια έχουν μεταφερθεί στο δέλτα του ποταμού ποσότητες ύδατος από τον Αλιάκμονα με αποτέλεσμα το δέλτα του Γαλλικού να έχει αναγεννηθεί. 18

ΑΞΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ Ο νομός Θεσσαλονίκης, ο μεγαλύτερος της Μακεδονίας, χαρακτηρίζεται από την παρουσία σημαντικών υδάτινων ρευμάτων και πεδινών εκτάσεων. Από τα τ.χλμ του νομού, τα τ.χλμ είναι πεδινά, τα 612 τ.χλμ είναι ορεινά και τα 682 τ.χλμ ημιορεινά, ενώ το δυτικό τμήμα του νομού καταλαμβάνει η εύφορη πεδιάδα της Θεσσαλονίκης, την οποία διαρρέουν οι ποταμοί Αξιός, Λουδίας και Γαλλικός. Ο μεγαλύτερος ποταμός που διασχίζει τη Μακεδονία και ο δεύτερος μεγαλύτερος των Βαλκανίων (μετά τον Έβρο) είναι ο Αξιός ή Βαρδάρης, που έχει τις πηγές του στα σύνορα μεταξύ Αλβανίας και ΠΓΔΜ, στο όρος Σαρ (αρχαίος Σκάρδος). Στην αρχή έχει ΒΑ διεύθυνση και βγαίνει στο λεκανοπέδιο Γευγελής. Έχει συνολικό μήκος 380 χλμ., ενώ η λεκάνη απορροής του καλύπτει έκταση τ.χλμ. 19

ΕΚΤΡΟΠΗ ΚΟΙΤΗΣ ΑΞΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ Οι εκβολές του Αξιού ήταν παλιότερα 10 χλμ. ΒΑ από τη σημερινή τους θέση, κοντά στις εκβολές του ποταμού Γαλλικού, στο δυτικό στόμιο του λιμανιού της Θεσσαλονίκης. Ο κίνδυνος όμως να κλείσει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης από προσχώσεις, οδήγησε στην εκτροπή της κοίτης του με εργασίες που άρχισαν το 1928 και ολοκληρώθηκαν το Έτσι οι εκβολές του μετατοπίστηκαν από το στόμιο του λιμανιού στο στόμιο του κόλπου της Θεσσαλονίκης, κοντά στις εκβολές του ποταμού Λουδία. Στην περιοχή του Βαλτοχωρίου έχει κατασκευαστεί το φράγμα της Έλλης, μήκους μ., με τα νερά του οποίου αρδεύονται με ανοιχτές διώρυγες (καναλέττα) περί τα στρέμματα ακαθάριστης γεωργικής γης. Το παλιό Δέλτα του ποταμού διαβρώθηκε από τη θάλασσα, αλλά η ανάμειξη του αλμυρού με το γλυκό νερό δημιούργησαν ένα καινούργιο Δέλτα, που σήμερα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους υγρότοπους διεθνούς σημασίας. 20

ΕΚΤΡΟΠΗ ΚΟΙΤΗΣ ΑΞΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ Το 1954 άρχισε να κατασκευάζεται και φράγμα του Αξιού στην Ελεούσα το οποίο και τέθηκε σε πλήρη λειτουργία το 1962, εξυπηρετώντας τον κάμπο της Θεσσαλονίκης, ανατολικά και δυτικά της κοίτης του ποταμού. Με δύο αγωγούς, το νερό διοχετεύεται στα αρδευτικά δίκτυα, από τα οποία ποτίζονταν μέχρι τα τελευταία χρόνια στρέμματα ανατολικά και δυτικά. Σήμερα, τα στρέμματα ποτίζονται από τον ποταμό Αλιάκμονα και από το φράγμα Ελεούσας, που δίνει 25 κυβικά νερού το δευτερόλεπτο, ποτίζονται στρεμμάτων. Το μεγαλύτερος μέρος των καλλιεργειών είναι ρύζι, βιομηχανική τομάτα, βαμβάκι, καλαμπόκι και μικρές εκτάσεις κηπευτικών. 21

ΔΕΛΤΑ ΑΞΙΟΥ Στην περιοχή που εκβάλει ο Αξιός σχηματίζεται ένα δέλτα έκτασης στρεμμάτων. Στην ευρύτερη περιοχή εκβάλλουν και οι ποταμοί Λουδίας, Αλιάκμονας και Γαλλικός, που μαζί με τις αλυκές Κίτρους δημιουργούν έναν υδροβιότοπο μεγάλης έκτασης και σημασίας, ο οποίος προστατεύεται από τις συνθήκες Ράμσαρ και Βέρνης. Πιο συγκεκριμένα, το δελταϊκό σύστημα εκτείνεται στις δυτικές ακτές του Θερμαϊκού κόλπου, μεταξύ των νομών Θεσσαλονίκης, Ημαθίας και Πιερίας και καταλαμβάνει μια έκταση περίπου στρεμμάτων. Η χλωρίδα του δέλτα περιλαμβάνει περισσότερα από 500 είδη και υποείδη φυτών, μεταξύ των οποίων και κάποια σπάνια, Ειδικότερα, όσον αφορά στο Δέλτα του Αξιού, πρόκειται για παράκτιο Δέλτα με γεωμορφολογικά πολύπλοκο σύστημα με πολλές διακλαδώσεις της κοίτης του ποταμού. Στο Δέλτα του Αξιού το γλυκό νερό του ποταμού «παλεύει» με το αλμυρό νερό της θάλασσας για την τελική επικράτηση. 22

23

Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΞΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΕΛΤΑ ΤΟΥ Μεγάλα τμήματα της περιοχής μετατράπηκαν σε βοσκοτόπια και καλλιεργήσιμη γη, με σημαντικότερους τους εκτεταμένους ορυζώνες. Η μόνιμη παρουσία του νερού στα χωράφια έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για τη διαβίωση και αναπαραγωγή ορισμένων αμφιβίων, εντόμων και καρκινοειδών. Έτσι, οι ορυζώνες αποτελούν πόλο έλξης και άλλων ομάδων ζώων (ερπετών, πουλιών, θηλαστικών κλπ). Η υγροτοπική περιοχή στο δέλτα Αξιού, Λουδία, Αλιάκμονα αποτελείται από επιμέρους βιότοπους (ενδιαιτήματα) με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ο καθένας Ρυθμιστικό ρόλο, σε αυτές τις περιοχές που βρίσκονται ανάμεσα στη ξηρά και τη θάλασσα, παίζει η παρουσία του νερού (καθώς και η αλατότητά του. Τα στοιχεία αυτά επηρεάζουν την βλάστηση δημιουργώντας χαρακτηριστικές ενότητες, με αποτέλεσμα να έχουν δημιουργηθεί κοινωνίες με φυτά προσαρμοσμένα στην άμμο, φυτά ανθεκτικά στο αλάτι, θαμνώνες με αρμυρίκια, λειμώνες με βούρλα, καλαμώνες, υδρόφυτα και παραποτάμια δενδρώδης βλάστηση. 24

Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΞΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΕΛΤΑ ΤΟΥ Η τεράστια οικολογική του αξία Ο υγρότοπος του δέλτα Αξιού, Λουδία, Αλιάκμονα είναι πολύ σημαντικός για τον άνθρωπο, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της πεδιάδας της Θεσσαλονίκης και της Βέροιας αρδεύεται από τα νερά των ποταμών του. Η ανάμειξη γλυκού και αλμυρού νερού στα δέλτα, καθώς και τα θρεπτικά συστατικά που καταλήγουν εκεί, ευνοούν την ανάπτυξη των οστρακοκαλλιεργειών και κυρίως της μυδοκαλλιέργειας, ενώ η αλιεία ασκείται συστηματικά. 25

26

27

ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ 28

ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ Ο νερόμυλος είναι η πρώτη μηχανή παραγωγής έργου που κατασκεύασε ο άνθρωπος με τη χρήση φυσικής, ήπιας και ανανεώσιμης πηγής ενέργειας. Με τη δύναμη που δημιουργεί η πτώση του νερού από ψηλά ή η ροή του και με τη βοήθεια του τροχού, εφεύρεση που άλλαξε την ανθρώπινη ιστορία, κινήθηκαν απλές και στη συνέχεια πολύπλοκες μηχανές, που κάλυψαν τις περισσότερες ανάγκες των προβιομηχανικών κοινωνιών, αντικαθιστώντας στις πρώιμες μηχανές την ανθρώπινη ή ζωϊκή δύναμη (χειρόμυλοι και ζωόμυλοι), κινητήριες δυνάμεις πριν το νερό και τον αέρα 29

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 30

ΚΥΡΙΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΜΥΛΟΥ Τα βασικότερα μέρη που συναντάμε στον Καλογερικό νερόμυλο Κερτέζης είναι: Το Μυλαύλακο (εισόδου) Το Μυλοβάγενο Το Σιφούνι (Σιφόνι) Ο Σταυρός Ο Άξονας Η Φτερωτή Οι Μυλόπετρες ή Μυλόλιθοι Η Σκαφίδα Η Αλευροθήκη Το Μυλαύλακο (– εξόδου) 31

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΜΥΛΟΥ Η ιστορία του νερόμυλου αρχίζει με την νερομηχανή, που αναφέρεται χωρίς λεπτομέρειες σε επιγραφές των Σουμερίων. Πιστεύεται ότι στην Ουρ χρησιμοποιήθηκαν τροχοί με φτερά από κεραμικές πλάκες για υδροδότηση και πιθανόν για άλεση σιταριού. Ο παλιότερος γνωστός νερόμυλος αναφέρεται ως «υδραλέτης» από τον Στράβωνα. Βρισκόταν κατά την παράδοση στα Κάβειρα, στο παλάτι του Μιθριδάτη ΣΤ΄ του Ευπάτορα, βασιλιά του Πόντου, όπου το 64 π.Χ. τον είδαν οι Ρωμαίοι κατακτητές. 32

Ο αριθμός των νερόμυλων από τους οποίους σώζονται ίχνη ξεπερνά τις στην Ελλάδα. Μετά την επανάσταση του 1821 στα όρια του τότε ελληνικού κράτους βρέθηκαν νερόμυλοι, από τους οποίους περιήλθαν στο δημόσιο, κατά τα ¾ καταστραμμένοι. Το 1869 οι νερόμυλοι ανέρχονταν σε

Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ 34

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΝΕΡΟΜΥΛΟΥ Ο νερόμυλος είναι µια από τις αρχαιότερες μηχανές που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος πριν χιλιάδες χρόνια. Η παλαιότερη γραπτή µαρτυρία που έχουµε για την ύπαρξη νερόµυλου, είναι από τον Στράβωνα, ο οποίος περιγράφει τα ανάκτορα του βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ΄ του Ευπάτορα στα Κάβειρα. 35

Τα παλαιότερα χρόνια, σε κάθε ποτάμι, σε κάθε χωριό της Ελληνικής υπαίθρου υπήρχε κι ένας νερόμυλος. Μετά την ίδρυση του νέου Ελληνικού κράτους καταγράφηκαν περίπου νερόμυλοι, εκ των οποίων οι περίπου ήταν Τουρκικοί. Αυτοί περιήλθαν στο Ελληνικό δημόσιο που τους νοίκιαζε ή τους πλειοδοτούσε σε ιδιώτες. Το επάγγελμα του μυλωνά ήταν ένα από τα πιο πρόσφορα εκείνης της εποχής. Η αμοιβή του μυλωνά καθοριζόταν µε ένα ποσοστό επί της ποσότητας του αλεύρου που θα παρήγαγε. Το ποσοστό αυτό άρχιζε από 3% έως 5%. 36

ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΜΥΛΟΥ Η δέση είναι ένα τεχνητό φράγμα που κατασκευαζόταν από κορμούς δέντρων και άλλα υλικά, όπως πέτρες και χώμα. Φτιάχνεται λίγο μακριά από το μύλο και σε μεγαλύτερο ύψος από αυτόν. Οι εργασίες γίνονται πάντα τους καλοκαιρινούς μήνες που τα νερά είναι λίγα. Όταν αργότερα το ρέμα αρχίζει να κατεβάζει πολύ νερό (κατεβασιά), τότε αυτό ‘’ γκιολιάζει’’ στη δέση και σιγά – σιγά σηκώνεται στο ύψος που χρειάζεται για να µπει στο μυλαύλακο. 37

Το μυλαύλακο είναι ένα αυλάκι φτιαγμένο από πέτρες και κατασκευάζεται ανάλογα µε το ύψος, το μήκος και την μορφολογία του εδάφους. Μέσω αυτού, το νερό ξεκινάει από την δέση και καταλήγει στο μύλο και συγκεκριμένα στο βαράρι. Το μυλαύλακο πέρα από συντήρηση, χρειάζεται τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο καθάρισμα από χόρτα, κλαδιά ή χελώνες που πέφτουν μέσα, όπως επίσης καβούρια και νερόφιδα που ζουν εκεί. Σε απόσταση μισού μέτρου από το στόμιο του βαραριού, τοποθετείται η παλουκαριά. Πρόκειται για µια σκάρα που συγκρατεί ξύλα, χόρτα και φύλλα που παρασέρνει το νερό. 38

Το βαράρι είναι φτιαγµένο από ξύλο ή τσίγκο και συνήθως είναι κωνοειδές, στενό στο κάτω µέρος και φαρδύ επάνω. Είναι στηριγµένο σε ένα υπερυψωµένο βράχο. Η ύπαρξη αυτού του βράχου ήταν µια από τις βασικές προϋποθέσεις για την επιλογή του σηµείου όπου θα χτιζόταν ο νερόµυλος. Στερεώνεται επίσης σε ένα ξύλινο ικρίωµα και το συγκρατούν ειδικά πετσώµατα και στεφάνια. Κοντά στο άνω στόµιο του βαραριού υπάρχει µια ξύλινη κοίτη περίπου 60 – 70 εκατοστών που είναι τοποθετηµένη στη κατάληξη του µυλαύλακου. Μέσα σε αυτήν προσαρµόζεται ένα ξύλινο πλαίσιο, η κόφτρα. Με αυτήν διακόπτεται, όποτε χρειάζεται η ροή του νερού προς το βαράρι. Το µεγαλύτερο τµήµα του βαραριού βρίσκεται έξω από το νερόµυλο, το υπόλοιπο καταλήγει µέσα στο µύλο και φτάνει έως το ζουριό (κάτω από το µύλο, στη φτερωτή). Όσο µεγαλύτερο είναι το ύψος του, η κρέµαση όπως λέγεται, τόσο µεγαλύτερη είναι η πίεση του νερού που βγαίνει από το σιφούνι. 39

Το σιφούνι είναι η απόληξη του βαραριού, στο σηµείο εκείνο η κάδη του είναι στενή, µόλις µερικές ίντσες, ώστε να βγαίνει το νερό µε πίεση. Έτσι ανάλογα την ποσότητα του νερού που έρχεται από το µυλαύλακο, την κρέµαση που έχει το βαράρι και την οπή του σιφουνιού, ρυθµίζεται η πίεση του νερού προς την φτερωτή. Εµπρός από την τρύπα του σιφουνιού είναι τοποθετηµένο το σταµατήρι, ένα ξύλινο εξάρτηµα που ανακόπτει ή ελευθερώνει την παροχή νερού προς την φτερωτή. 40

Η φτερωτή είναι ένα είδος τροχού µε διάµετρο 1,5 µέτρο περίπου, κατασκευασµένη από δυο µεταλλικά στεφάνια ( εσωτερικό κι εξωτερικό) κι ανάµεσα τους είναι τοποθετηµένα ξύλινα ή µεταλλικά πτερύγια (κουτάλια), όπου χτυπάει το νερό που βγαίνει από το σιφούνι. Όλα αυτά στερεώνονται από µεταλλικά ελάσµατα που έχουν τη θέση ακτινών στο τροχό. Η φτερωτή είναι τοποθετηµένη µέσα στο ζουριό), ένα θολωτό θάλαµο βάθους περίπου 1,5 µέτρου και στερεωµένη επάνω στην κατάντη, ένα κορµό από ξύλο καστανιάς. Στο κέντρο αυτού του κορµού υπάρχει µια υποδοχή όπου τοποθετείται η µπίλια ή µπάλα. Επάνω στη µπίλια πατάει η κάτω άκρη του άξονα η οποία καταλήγει σε αιχµή. Με την τεχνική αυτή επιτυγχάνεται η λιγότερη δυνατή τριβή, ώστε η φτερωτή κι εν συνεχεία ο άξονας να γυρίζουν µε περισσότερη δύναµη. Υπάρχουν δύο τύποι νερόµυλου που µπορούµε να διακρίνουµε από την φτερωτή τους : ο παλαιότερος «ρωµαϊκός» µε όρθια εξωτερική φτερωτή και ο νεότερος «ανατολικός» (ή βυζαντινός) µε οριζόντια εσωτερική. 41

Οι µυλόπετρες ή µυλόλιθοι και τα εξαρτήµατα αυτών, είναι ίσως το σηµαντικότερο τµήµα του όλου µηχανισµού ενός νερόµυλου. Οι µυλόπετρες κατασκευάζονται από σκληρούς λίθους όπως γρανίτη, οψιδιανό, βασάλτη και έχουν σχήµα κυλίνδρου µε διάµετρο εκατοστά περίπου. Οι σύγχρονες πέτρες είναι συνθετικές, λέγονται σµυριδόπετρες και φτιάχνονται από ένα µείγµα κόκκων σµύριδας και άλλων υλικών. Η κάτω µυλόπετρα είναι τοποθετηµένη και καλά στερεωµένη επάνω σε ένα ξύλινο ορθογώνιο πλαίσιο 1,5 έως 2 µέτρα περίπου. Η επάνω µυλόπετρα, η οποία είναι περιστρεφόµενη, πατάει επάνω στη χελιδόνα και είναι µερικά εκατοστά λεπτότερη από την κάτω. Οι εσωτερικές επιφάνειες των µυλόπετρων είναι ελαφρώς κοίλες προς το κέντρο, ώστε να σχηµατίζεται κοιλότητα και εφάπτονται πλήρως όσο πλησιάζουν την περιφέρεια. Οι µυλόπετρες καλύπτονται περιφερειακά από ένα ξύλινο ή µεταλλικό στεφάνι που λέγεται, κόθρος. Αυτό βοηθάει στο να µην χύνεται το αλεύρι γύρω-γύρω, αλλά συγχρόνως συγκρατεί και τις πέτρες. 42

ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ 43

ΟΡΙΣΜΟΣ Υδραγωγείο ονομάζουμε το τεχνητό κανάλι που κατασκευάζεται για να μεταβιβάσει νερό (ύδωρ) από μια θέση σε μια άλλη. Ο όρος ετυμολογείται από τις λέξεις «ύδωρ» και «άγω» 44

ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΣΤΟΝ ΧΟΡΤΙΑΤΗ 45

Το υδραγωγείο του Χορτιάτη Η γνωστή υδατογέφυρα στην είσοδο του χωριού Χορτιάτης. Πρόκειται για ένα μνημείο που αποτελεί το μοναδικό σωζόμενο στο είδος του στην Κεντρική Μακεδονία. 46

ΤΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ ΤΟΥ ΧΟΡΤΙΑΤΗ  Ο Χορτιάτης είχε καθοριστικό ρόλο στην ύδρευση της Θεσσαλονίκης περίπου δεκαεννιά αιώνες.  Η προέλευση των νερών του βουνού ήταν από τις ΒΔ πλαγιές του.  Η συγκέντρωσή των νερών του γινόταν στο σύστημα υδρομάστευσης της Αγίας Παρασκευής, από όπου διοχετεύονταν προς τη Θεσσαλονίκη. 47

ΤΟ ΥΔΡΑΓΩΓΕΙΟ  Το υδραγωγείο του Χορτιάτη είναι μια ρωμαϊκή κατασκευή, που τροφοδοτούσε με νερό από τις πηγές την πόλη της Θεσσαλονίκης  Η αρχική φάση του χρονολογείται στον 1ου αιώνα μ.Χ. Έχει μήκος 223μ. και μέγιστο ύψος 20μ.  Ο Μουράτ Β', μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης, το 1430, i.επισκεύασε την υδατογέφυρα ii.κατασκεύασε είκοσι νέες κρήνες στην πόλη, iii.καθώς και το "Λουτρό του Μπέη", που έπαιρναν νερό από το Χορτιάτη. 48

 Η Θεσσαλονίκη συνέχισε να υδροδοτείται από το νερό του Χορτιάτη μέχρι το  Το 1980, λόγω στατικών προβλημάτων, έγιναν αποσπασματικές επεμβάσεις στο υδραγωγείο και το ίδιο συνέβη δύο δεκαετίες αργότερα. Οι τελευταίες, όμως, επεμβάσεις αλλοίωσαν την όψη του μνημείου, καθώς χρησιμοποιήθηκε υπερβολική ποσότητα τσιμέντου.  Το υδραγωγείο γνώρισε σε όλη τη μακραίωνη ιστορία του πλήθος φθορών, τόσο από το χρόνο όσο από τον ανθρώπινο παράγοντα.  Τα σχετικά έντονα καιρικά φαινόμενα το χειμώνα, αλλά και η κατά τόπους πυκνή βλάστηση που καλύπτει τους τοίχους- και ιδιαίτερα οι κισσοί- συνετέλεσαν σημαντικά στις φθορές του μνημείου. 49

Ο Χορτιάτης είχε καθοριστικό ρόλο στην ύδρευση της Θεσσαλονίκης στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της πόλης. Τα νερά των πηγών του ύδρευαν την πόλη ή τμήματά της για περίπου δεκαεννιά αιώνες. Η προέλευση των νερών του βουνού ήταν από τις ΒΔ πλαγιές του. Η συγκέντρωσή τους γινόταν στο σύστημα υδρομάστευσης (qanat) της Αγίας Παρασκευής, από όπου διοχετεύονταν προς τη Θεσσαλονίκη. 50

ΝΕΡΟ Η ΠΗΓΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 51

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΑΘ 52

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ  1888: Ιδρύεται Οθωμανική Εταιρία Υδάτων Θεσσαλονίκης  1939: Σύσταση του Οργανισμού Υδρεύσεως Θεσσαλονίκης  1990: Έναρξη κατασκευής του έργου μεταφοράς των νερών του ποταμού Αλιάκμονα  1997: Ο ΟΥΘ από ΝΠΔΔ μετατρέπεται σε Ανώνυμη Εταιρία  1998: Σύσταση της ΕΥΑΘ Α.Ε. από τη συγχώνευση των ΟΥΘ ΑΕ και ΟΑΘ ΑΕ  2001: Εισαγωγή στο Χρηματιστήριο 53

ΕΡΓΑ ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 1950 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ  Προμήθεια ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού (αντλητικά συγκροτήματα, ηλεκτροκινητήρες κλπ.)  Προμήθεια αγωγών διαφόρων διαμέτρων και υλικών (κυρίως χυτοσιδήρων αγωγών) υδρομέτρων.  Ανακαίνιση του υδραγωγείου Καλοχωρίου (1953).  Μελέτη και ανακαίνιση του εσωτερικού δικτύου της πόλης.  Κατασκευή του κτιστού υδραγωγείου Καλοχωρίου- Δενδροποτάμου (λειτουργεί από το 1954). 54

ΕΡΓΑ ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 1950 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ  Κατασκευή του αντλιοστασίου Καλοχωρίου.  Επέκταση υδραγωγείου Καλοχωρίου στην περιοχή Σίνδου με την κατασκευή γεωτρήσεων και αγωγού μεταφοράς του νερού (περίοδος ). Η μέση ημερήσια παροχή μέσα στο χρόνο είναι κ.μ.  Κατασκευή υδραγωγείου περιοχής "Νάρρες" (στην κοίτη του Γαλλικού ποταμού). Μεταβαλλόμενη ημερήσια παροχή μέσα σε ένα χρόνο ανάλογα με τις χιονοπτώσεις από μέχρι κ.μ.  Κατασκευή υδραγωγείου περιοχής Ελεούσας ποταμού Αξιού (1976). Από τις 14 γεωτρήσεις σήμερα λειτουργούν μόνο 6. 55

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ  1917 : Αρχή κατασκευής παντορροϊκού συστήματος υπονόμων στην πυρίκαυστο ζώνη της Θεσσαλονίκης  : Κατασκευάζεται κεντρικός παντορροϊκός αγωγός στην οδό Α. Σβώλου και υποβρύχιος αγωγός διάθεσης στο Λευκό Πύργο  1970 Σύσταση του Οργανισμού Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΟΑΘ)  1990: Ολοκλήρωση κατασκευής του Κεντρικού Αγωγού Αποχέτευσης και σύνδεσή του με το υφιστάμενο παντορροϊκό και χωριστικό δίκτυο υπονόμων της πόλης  1992: Τίθεται σε λειτουργία το στάδιο Ι της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων της Σίνδου  1997: Εγκαινιάζεται η λειτουργία της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Τουριστικών Περιοχών με την ονομασία 'ΑΙΝΕΙΑ' στη Νέα Μηχανιώνα  1997: Αρχίζει η κατασκευή του σταδίου ΙΙ της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων της Σίνδου με προοπτική αύξησης της ποσότητας επεξεργασίας λυμάτων σε κυβικά μέτρα ημερησίως  2000: ολοκληρώνεται η κατασκευή του σταδίου ΙΙ της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων της Σίνδου και το σύνολο των λυμάτων της Θεσσαλονίκης συγκεντρώνεται και επεξεργάζεται εκεί.  2003: H EYAΘ Α.Ε. αναλαμβάνει την λειτουργία και συντήρηση της Μ.Κ.Α. της ΒΙ.ΠΕ.Θ. 56

ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ  Κεντρικός Αποχετευτικός Αγωγός (Κ.Α.Α.) μήκους μέτρων που αποτελεί έργο βαριάς υποδομής και στο οποίο από τον Δεκέμβριο του 1990 συνδέεται όλο το υφιστάμενο, παντορροϊκό και χωριστικό δίκτυο υπονόμων της πόλης.  Δίκτυο αποχέτευσης χαμηλών περιοχών δυτικού τμήματος Θεσσαλονίκης  Αντιπλημμυρικά έργα Δενδροποτάμου  Εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων Σίνδου  Επέκταση Κ.Α.Α. έως τη Θέρμη  Συλλεκτήριος αγωγός τουριστικών περιοχών (Κ.Α.Α. Περαίας)  Εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων Μηχανιώνας.  Δίκτυα ακαθάρτων και ομβρίων και αντλιοστάσια περιοχής Καλοχωρίου, στο δήμο Μηχανιώνας  Δίκτυα ακαθάρτων περιοχής Θέρμης και σε περιοχή του οικισμού Σίνδου 57

ΓΕΩΤΡΗΣΕΙΣ ΝΕΡΟΥ Η γεώτρηση είναι μέθοδος διατρήσεως του εδάφους σε σημαντικό βάθος με τη διάνοιξη οπών κατάλληλης διαμέτρου για την έρευνα και την αξιοποίηση των πόρων του υπεδάφους, δηλαδή την απευθείας άντληση νερού ή τη χρησιμοποίηση της γεωθερμίας. Η γεώτρηση εκτελείται με τα κατάλληλα μηχανήματα που ονομάζονται γεωτρύπανα 58

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΓΕΩΤΡΗΣΗΣ Ειδικοί επιστήμονες γεωλόγοι και μηχανολόγοι, αρχικά εκπονούν μελέτη της περιοχής και του χώρου όπου θα πραγματοποιηθεί η γεώτρηση, Μελέτη του χώρου και εντοπισμός της ακριβής θέση της διάτρησης. Εξασφάλιση ομαλής πρόσβασης στο χώρο διάτρησης. Για δυσπρόσιτες περιοχές εξασφαλίζεται η καλύτερη πρόσβαση για ανεφοδιασμό σε καύσιμα και νερό που απαιτούν τα μηχανήματα γεώτρησης.. Πραγματοποιείται προϋπολογισμός δαπάνης και συμφωνίας του έργου. Η καθαυτό διαδικασία διαρκεί από 1 ως 3 μέρες ανάλογα τη δυσκολία έργου. Η διάρκεια εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά υπεδάφους (σκληρότητα πετρωμάτων, σαθρότητα εδάφους κ.ά.), το εύρος και το βάθος της γεώτρησης, καθώς επίσης από τις δυσκολίες πρόσβασης. Στα πλαίσια μιας γεώτρησης ενδέχεται να πραγματοποιηθούν τσιμεντενέσεις στεγανοποίησης κι ενίσχυσης εδαφών. 59

60

61

ΔΙΑΣΩΛΗΝΩΣΗ ΓΕΩΤΡΗΣΕΩΝ Μετά την ολοκλήρωση μιας υδρογεώτρησης απαιτείται ο κατάλληλος εξοπλισμός για τη σωστή λειτουργία παροχής νερού. Αυτό επιτυγχάνεται με τη διεκπεραίωση διασωλήνωσης, όπου χρησιμοποιούνται δύο δίκτυα σωληνώσεων. Το πρώτο δίκτυο έχει να κάνει με τη σωλήνευση άδρευσης για την παροχή νερού. Το δεύτερο δίκτυο είναι ένα σύστημα ανθεκτικής σωλήνωσης με σκοπό την ενίσχυση των τοιχωμάτων της γεώτρησης.Ανάλογα τα χαρακτηριστικά της γεώτρησης και του εδάφους ποικίλουν και oι σωλήνες που συνθέτουν τα δύα αυτά δίκτυα.Συνήθως είναι ανοξείδωτοι, γαλβανισμένοι ή πλαστικοί. Σκοπός της διασωλήνωσης είναι η δυναμική συγκράτηση των τοιχωμάτων της διάτρησης που δημιουργεί η γεώτρηση. Ταυτόχρονα στεγανοποοιούνται οι ρωγμές που επιτρέπουν ανεπιθύμητη εισροή ρευστών από τον υδροφόρο ορίζοντα. ΧΑΛΙΚΩΣΗ ΓΕΩΤΡΗΣΗΣ Μετά τη διασωλήνωση έρχεται το στάδιο της χαλίκωσης στα τοιχώματα της γεώτρησης νερού. Με πρώτη ύλη το υποβαθμισμένο ποταμίσιο χαλίκι καλύπτουμε το κενό που παρουσιάζει ο εξωτερικός προστατευτικός σωλήνας με τα άκρα της διάτρησης. Με το χαλίκωμα επιτυγχάνεται μία προστατευτική ασπίδα ενάντια στα ακατάλληλα ύδατα και έτσι δημιουργείται ένα φυσικό φίλτρο νερού. 62

ΑΝΤΛΙΕΣ ΝΕΡΟΥ Η άντληση του νερού από μεγάλο βάθος είναι αδύνατη χωρίς τη χρήση ειδικής αντλίας, η οποία τοποθετείται στη γεώτρηση σε εμφανή ή υποβρύχια θέση και διατίθεται σε διάφορα μεγέθη ή ισχύ, ανάλογα με τις ανάγκες άντλησης. Η ειδική αυτή αντλία διαθέτει αυτόματη λειτουργία, ειδικό πίνακα προστασίας, καθώς και χρονοδιακόπτη για περιορισμένη και προκαθορισμένη λειτουργία (έναρξη-τερματισμός άντλησης του νερού). Επιτυχές αποτέλεσμα Νότια των Αθηνών - Βάρη 63

64

65

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ  Η Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό καθιερώθηκε στη συνδιάσκεψη του ΟΗΕ σχετικά με το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, που πραγματοποιήθηκε στο Ρίο Ντε Ζανέιρο της Βραζιλίας το  Τη σχετική απόφαση πήρε η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 22 Δεκεμβρίου του 1992, που όρισε την 22 Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα για το Νερό.  Το Νερό, ο επονομαζόμενος και λευκός χρυσός, πηγή ζωής για τον άνθρωπο, βρίσκεται ανισομερώς κατανεμημένο στον πλανήτη.  Το 1/6 του πληθυσμού της γης, δηλαδή πάνω από 1 δισεκατομμύριο ψυχές, δεν έχουν πρόσβαση σε υδάτινες πηγές.  1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό από μη ασφαλείς πηγές. 66

 2,5 δισεκατομμύρια στερούνται και των πλέον βασικών συνθηκών υγιεινής.  εκατομμύρια παιδιά, σχεδόν το 1/5 των παιδιών του κόσμου, στερούνται ακόμη και την ελάχιστη ποσότητα καθαρού νερού που χρειάζονται για να ζήσουν.  5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες σχετιζόμενες με μολυσμένα ύδατα, 10 φορές περισσότεροι από αυτούς που σκοτώνονται κάθε χρόνο σε πολέμους.  300 σημεία σ' όλο τον πλανήτη είναι δυνητικά πεδία συγκρούσεων σχετικά με το νερό, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. 67

ΟΜΑΔΑ ΑΥΡΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ ΦΑΝΗ ΒΑΡΣΑΜΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΑΧΡΙΤΖΟΓΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΡΑΓΚΟΤΗ ΕΛΕΝΗ ΔΕΡΕΜΠΕΙ ΚΥΡΙΑΚΗ ΕΛΜΑΛΙΩΤΗ ΙΩΑΝΝΑ 68

ΤΟ ΡΕΜΑ ΤΗΣ ΕΥΚΑΡΠΙΑΣ 69

70

71

72

73

Eμφιαλωμένο νερό 74

ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟ ΝΕΡΟ 75

Το εμφιαλωμένο νερό είναι πόσιμο νερό συσκευασμένο σε πλαστικές ή γυάλινες φιάλες..Τι πρέπει όμως να ξέρουμε για αυτό; 76

ΤΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ  Το εμφιαλωμένο νερό, μολύνει έμμεσα το περιβάλλον με το μπουκάλι του.  Σε παγκόσμιο επίπεδο, απαιτούνται πάνω από 2.7 εκατομύρια τόνοι πλαστικού για το 40% του εμφιαλωμένου νερού που διανέμεται στον κόσμο.  Πολύ απ’αυτό είναι στην πραγματικότητα νερό βρύσης στο οποίο έχουν προσθέσει μέταλλα. Γι’αυτόν το λόγο, συνιστάται να αλλάζουμε τακτικά τον τύπο εμφιαλωμένου νερού που καταναλώνουμε, για να μην απορροφήσουμε υπερβολικές ποσότητες των ίδιων μετάλλων! 77

 Παρόλο που τις περισσότερες φορές δεν είναι καλύτερο απ’το νερό βρύσης, μπορεί να κοστίσει μέχρι και φορές περισσότερο, αν υπολογίσουμε την ενέργεια που χρειάζεται για εμφιάλωση, μεταφορά και ανακύκλωση!  Η ανακύκλωση μπουκαλιών σημαίνει αποτέφρωση, η οποία απελευθερώνει τοξικά αέρια στην ατμόσφαιρα!! Το πλαστικό μπουκάλι δεν διασπάται φυσιολογικά.  Υπολογίζεται ότι θα χρειαστεί 1000 χρόνια να διασπαστεί στη φύση! 78

Τα μπουκάλια στη θάλασσα θα διασπαστούν γρηγορότερα σε μικρά κομμάτια, που θα τα καταπιούν πουλιά,ψάρια κ.α., μολύνοντας έτσι ολόκληρη την τροφική αλυσίδα! 79

 Κανείς δεν ξέρει αν αυτός που το πουλάει το έχει αφήσει κανένα δεκαήμερο στον ήλιο, πράγμα το οποίο είναι ότι χειρότερο.  Το πρόβλημα είναι ότι η έκθεση του εμφιαλωμένου νερού σε τόσο υψηλές θερμοκρασίες μπορεί να αυξήσει το μικροβιακό του φορτίο, οπότε τελικά το νερό που πίνουμε μεταβάλλεται π.χ. από ασβεστούχο σε «μικροβιούχο». 80

81

ΤΑ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΕΜΦΙΑΛΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ 82

ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ; Ημερομηνία λήξης Οδηγίες αποθήκευσης Αναγνωρισμένη πηγή από αρμόδιους κρατικούς φορείς Αποφυγή μπουκαλιών εκτεθειμένων στον ήλιο Όχι κατάποση νερών που είναι θολά, που μυρίζουν ή έχουν άσχημη γεύση 83

ΠΡΙΝ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΟΥΜΕ … Προσοχή να είναι καλά σφραγισμένο το καπάκι του. Προσοχή σε τυχόν αλλοιωμένο σχήμα. Προσοχή το νερό να είναι διαυγές και να μην περιέχει αιωρούμενα σωματίδια. 84

 Το 70% του ανθρώπινου σώματος αποτελείτε από νερό.. Οπότε είναι πολύ σημαντικό να πίνουμε καθαρό νερό το οποίο δεν θα επιβαρύνει τον οργανισμό μας.  Όπως είδαμε παραπάνω δεν υπάρχουν ιδιαίτερα θετικά στοιχεία στο εμφιαλωμένο νερό καθώς το νερό της βρύσης μας είναι καλύτερο για το περιβάλλον, για την οικονομία και συνήθως για τον οργανισμό μας..  Καλό είναι όμως εάν προτιμάτε το εμφιαλωμένο νερό να αλλάζετε συχνά την μάρκα την οποία αγοράζετε ώστε να μην δίνετε στον οργανισμό σας συνεχώς τα ίδια μέταλλα με αποτέλεσμα να του κάνουν κακό αντί για καλό!! 85

!ΤΕΛΟΣ! 86

ΠΗΓΕΣ Από εργασίες που πήραμε πολλά στοιχεία και ιδέες !!!  TH.ppt TH.ppt 87

ΠΗΓΕΣ   1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BF 1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BF    history history   queduct queduct 88

9%CE%AC%CE%BA%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B 1%CF%82 9%CE%AC%CE%BA%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B 1%CF% /%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8C%CE%BC%CF%85 %CE%BB%CE%BF%CF%82 /%CE%9D%CE%B5%CF%81%CF%8C%CE%BC%CF%85 %CE%BB%CE%BF%CF%

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!!! 90

ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ ΑΜΠΕΡΙΑΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ ΒΙΚΤΩΡΙΑ 91