ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡ/ΝΤΟΣ Εργαστήριο 10 ο « Περιποίηση και Καλλιέργεια αναδασώσεων, Καλλιεργητικό και Αναδασωτικό σχέδιο » Καρδίτσα, 6 Δεκεμβρίου 2011

 Περιποίηση των αναδασώσεων Μια πετυχημένη αναδασωτική προσπάθεια δεν τελειώνει με μια πετυχημένη φύτευση, αλλά έχει ανάγκη συνεχούς παρακολούθησης και καλλιεργητικής φροντίδας.

 Δασοκαλλιεργητικές ιδιαιτερότητες αναδασώσεων Το έδαφος δεν είναι ακόμη "δασικό". Στο ενδοδασικό κλίμα δεν επικρατούν οι χαρακτηριστικές συνθήκες του δασικού περιβάλλοντος. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των φυτών που υπάρχουν στη γυμνή επιφάνεια και των δασικών δένδρων είναι διαφορετικός. Η βιομάζα παρουσιάζει μια τάση για αύξηση (συσσώρευση). Το υδατικό ισοζύγιο δεν έχει αποκατασταθεί.

 Δασοκαλλιεργητικές ιδιαιτερότητες αναδασώσεων (συν) Έλλειψη μυκόρριζας, θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την κατά τα άλλα άψογη αναδασωτική προσπάθεια. Τα νεαρά φυτάρια είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένα σε διάφορους κινδύνους. Υπάρχουν αυξημένοι κίνδυνοι να εμφανιστούν οι λεγόμενες "ασθένειες των αναδασώσεων". Οι "ασθένειες" αυτές εμφανίζονται μετά τη μεσουράνηση της καθ' ύψος προσαύξησης και οφείλονται στην μείωση της ζωτικότητας των δένδρων.

 Εξέλιξη των νεαρών τεχνητών συστάδων 1.Αρτιφυτεία: –Η πρώτη μετά την φύτευση διετία. –Τα νεαρά φυτάρια αντιμετωπίζουν τις ίδιες με τα αρτίφυτρα αντιξοότητες. 2.Νεοφυτεία: –Τα δενδρύλλια έχουν ξεφύγει από τον όροφο των χόρτων και ανήκουν στον όροφο των χαμηλών θάμνων. –Δεν έχει επέλθει ακόμη η συγκόμωση, δηλαδή τα νεαρά δενδρύλλια δεν έχουν αποκτήσει τον χαρακτήρα ενιαίας φυτοκοινότητας. –Τέλος υπάρχουν ακόμη δυνατότητες συμπληρωματικής φύτευσης εφ’ όσον υπάρχουν μικρά διάκενα (ομάδες ή συνδενδρίες).

 Εξέλιξη των νεαρών τεχνητών συστάδων 1.Πυκνοφυτεία: –Αρχή συγκόμωσης έως όταν τα δενδρύλλια αποκτήσουν άκλαδο κορμό περίπου 2 μέτρων. –Στο στάδιο αυτό μαζί με την κοινωνική διαφοροποίηση των δενδρυλλίων, αρχίζει και ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ τους, αποτέλεσμα του οποίου είναι η δημιουργία ορόφων. –Η θέση όμως κάθε δενδρυλλίου δεν είναι η τελική. 2.Λεπτά κορμίδια: –Σ΄ αυτό το στάδιο τα δενδρύλλια έχουν πλέον μια διάμετρο μέχρι 10 εκατοστά. 3.Κορμίδια: –Διάμετρος από εκατοστά. –Περιορισμένη η φυσική αποκλάδωση (ανάλογα με τον σύνδεσμο). – Αναγκαίες στις περισσότερες περιπτώσεις οι κλαδεύσεις.

 Καλλιέργεια νεαρών συστάδων Ο σχεδιασμός και η διενέργεια καλλιεργητικών επεμβάσεων σε νεαρές δασοσυστάδες συνίσταται στις ακόλουθες ενέργειες - δραστηριότητες: Ανάλυση - περιγραφή της συστάδας Τοποθέτηση του καλλιεργητικού και τελικού δασοκομικού σκοπού Καλλιεργητικά μέτρα

 Ανάλυση - περιγραφή της συστάδας Αναλύονται και περιγράφονται οι παράμετροι : μέγεθος επιφάνειας ένταξη της συστάδας σε στάδιο εξέλιξης ηλικία, ύψος, υπόροφος, τρέχουσα καθ’ ύψος προσαύξηση, ζωτικότητα, σχήμα κόμης, ζημιές, τάση εξέλιξης αριθμός κορμών στο ha μίξη κατά είδος, βαθμό και μορφή

 Τοποθέτηση του καλλιεργητικού και τελικού δασοκομικού σκοπού Κατά τη καλλιέργεια των νεαρών συστάδων υπάρχουν δύο ειδών σκοποί που θα πρέπει να καθορίσει ο δασοδιαχειριστής: α) καλλιεργητικός σκοπός β) τελικός ή απώτερος δασοκομικός σκοπός Ο τελικός ή απώτερος δασοκομικός σκοπός αφορά στη δομή και σύνθεση της συστάδας, όταν αυτή φθάσει στο στάδιο των κορμών (d=20cm και άνω). Σ' αυτή την κατάσταση φθάνει ο δασοκόμος μέσα από μια σειρά χειρισμών (καλλιέργεια) θέτοντας κάθε φορά τους λεγόμενους καλλιεργητικούς σκοπούς ή στόχους και οι οποίοι αναφέρονται κάθε φορά στη σύνθεση του επόμενου σταδίου εξέλιξης.

 Καλλιεργητικά μέτρα προστασία από ζημιές και εχθρούς κάθε μορφής επιλογή και ευνόηση ανατροφή και επικουρικά μέτρα (όπως κλαδεύσεις, διορθρώσεις κόμης κ.λπ.)

 Καλλιεργητικά μέτρα - προστασία Προστασία από κατώτερους φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς, όπως μύκητες, βακτήρια, ιούς, έντομα κ.λπ. Προστασία από ανώτερα ζώα, είτε αυτά είναι άγρια είτε ήμερα Προστασία από αβιοτικούς παράγοντες και ιδιαίτερα από τις πυρκαγιές για τις οποίες συντάσσονται κυρίως χωριστές μελέτες αντιπυρικής προστασίας. Οι αναδασώσεις γενικά κινδυνεύουν περισσότερο από άλλες μορφές δασών, γιατί η ποσότητα ξηροτάπητα και η σύνθεση της βιομάζας (λεπτό υλικό) και η κατά χώρο εξάπλωση τους βοηθούν στην έναρξη και εξάπλωση πυρκαγιών.

 Καλλιεργητικά μέτρα - επιλογή και ευνόηση 1.αρνητική Εφαρμόζεται όταν η ποιότητα των δενδρυλλίων δεν είναι δυνατόν να διαγνωσθεί με βεβαιότητα, δηλαδή στα πρώτα χρόνια μιας συστάδας. 2.θετική Εφαρμόζεται όταν τα δενδρύλλια αναπτυχθούν αρκετά, και είναι εύκολη η ποιοτική τους αξιολόγηση. Η ιδιαιτερότητα που παρουσιάζουν οι αναδασώσεις έγκειται στον μικρό αριθμό ατόμων που φυτεύονται ( φυτά στο ha). Οι δομές που επιδιώκονται συνήθως είναι μονόροφες απ' το φυτευόμενο είδος. Οι δυνατότητες επιλογής, κατά το στάδιο της νεοφυτείας κυρίως, είναι πολύ περιορισμένες, διότι κάθε άτομο που απομακρύνεται αφήνει πίσω του ένα δυσαναπλήρωτο κενό. Οι αρνητικές επεμβάσεις σε τεχνητές συστάδες πρέπει να γίνονται με μεγάλη περίσκεψη ή και να αποφεύγονται ολότελα, για να συντομευτούν κατά το δυνατόν επεμβάσεις με χαρακτήρα θετικής επιλογής.

 Καλλιεργητικά μέτρα - επικουρικά μέτρα Διόρθωση κόμης. Διόρθωση επικορύφου. Οι κλαδεύσεις (στάδιο των κορμιδίων) θεωρούνται απαραίτητες ιδιαίτερα όταν οι σύνδεσμοι είναι κάπως αραιοί και όταν τα είδη ή οι οικότυποι είναι κλαδοβριθείς. Η περίπτωση της μαύρης Πεύκης είναι χαρακτηριστική σε πολλές περιοχές της χώρας, όπου μετά την εγκατάστασή της εγκαταλείφθηκε απεριποίητη και ακλάδευτη.

 Αναδασωτικό σχέδιο Για μια πετυχημένη αναδασωτική προσπάθεια είναι απαραίτητη η σύνταξη και εφαρμογή ενός λεπτομερειακού αναδασωτικού σχεδίου.

 Αναδασωτικό σχέδιο - Κύρια συστατικά στοιχεία η ακριβής χαρτογράφηση της περιοχής –Κτηματολογική (χάρτης κτηματολογίου κλίμακα 1:4.000) –Τοπογραφική (τοπογραφικός χάρτης κλίμακα 1: :10.000) –Φυτοκοικωνιολογική –Εδαφολογική (ποιότητες τόπου, κλίμακα 1:10.000) η λεπτομερειακή ανάλυση - περιγραφή της για αναδάσωση περιοχής –Γεωγραφική & πολιτική θέση –Κλίμα –Βλάστηση –Πετρολογία - γεωλογία –Δημογραφικές συνθήκες –Οικονομικές συνθήκες –άλλες χρήσεις γης κ.λ.π.

 Αναδασωτικό σχέδιο - Κύρια συστατικά στοιχεία ο καθορισμός του αναδωσωτικού σκοπού η εκλογή κατάλληλων δασοπονικών ειδών η περιγραφή της αναδασωτικής τεχνικής –Με τι υλικό –Πού –Πώς –Από πού θα το προμηθευτούμε –Εργασίες –Μηχανές –Μέθοδοι φύτευσης –Φυτευτικός σύνδεσμος κ.λπ.

 Αναδασωτικό σχέδιο - Κύρια συστατικά στοιχεία ο σχεδιασμός του κατάλληλου οδικού δικτύου η ρύθμιση των σχέσεων με περίοικους –Βοσκή –Διεκδικήσεις –άλλες χρήσεις κ.λπ.) η λήψη και εφαρμογή προστατευτικών - περιποιητικών μέτρων η σύνταξη ενός λεπτομερειακού προϋπολογισμού τεκμηρίωση της οικονομικότητας του έργου.