ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΟΙΟΚΟΝΟΜΙΑ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ Συμπληρωματικές σημειώσεις Διάλεξη: 10

Περίγραμμα: Μέτρα αγροτικής πολιτικής: Α. Μέτρα ενίσχυσης του αγροτικού εισοδήματος Β. Σταθεροποίηση τιμών

Α. Μέτρα ενίσχυσης του αγροτικού εισοδήματος Α1. Πολιτικές τιμών Α2. Επιδότηση στα μέσα παραγωγής Α3. Διαρθρωτική πολιτική

Α1. Πολιτικές τιμών Ο πλέον δαπανηρός τρόπος ενίσχυσης του αγροτικού εισοδήματος. Κάθε εφαρμογή του συγκεκριμένου τρόπου έχει επιπτώσεις στις διάφορες κοινωνικές ομάδες, όπως:  Καταναλωτές  Παραγωγούς  Φορολογούμενους Καθώς και σε ορισμένα μεγέθη της οικονομίας, όπως:  Ισοζύγιο πληρωμών  Εμπορικό ισοζύγιο  Απασχόληση κλπ

Α1. Πολιτικές τιμών Α1.1 Επιδότηση προϊόντος Α1.2 απόσυρση πλεονάσματος Α1.3 Ελλειμματικές πληρωμές Α1.4 Περιορισμός της παραγωγής Α1.5 Επιδότηση των εξαγωγών Α1.6 Προστασία αγροτικής παραγωγής έναντι εισαγωγών Α1.7 Αλληλεπίδραση προστατευτισμού και τεχνολογική εξέλιξη Α1.8 Προσαρμογή του μηχανισμού

Α1.1 Επιδότηση προϊόντος Επιδιώκεται ενίσχυση του αγροτικού εισοδήματος με τη χορήγηση ενός ποσού (επιδότηση), δηλαδή: επιδότηση ανά στρέμμα ή ανά κιλό, τόνο ή ανά μονάδα ζώου. Η επιδότηση θεωρείται ως μια ισοδύναμη μείωση του κόστους παραγωγής

Ωφελούμενοι:  Καταναλωτές (απολαμβάνουν μειωμένες τιμές)  Παραγωγοί (διαθέτουν το προϊόντος σε αυξημένη τιμή) Κόστος:  Η δαπάνη του μέτρου επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό

Α1.2 Απόσυρση πλεονάσματος Το κράτος αγοράζει ένα μέρος της παραγωγής, ώστε η τιμή του προϊόντος να διαμορφωθεί σε υψηλά επίπεδα. Ωφελούμενοι:  Παραγωγοί Κόστος:  Κρατική δαπάνη  Δαπάνη αποθήκευσης

Α1.4 Περιορισμός της παραγωγής Στην περίπτωση αυτή η παραγωγή περιορίζεται στο ύψος που μπορεί να απορροφηθεί στην τιμή στήριξης. Στο νέο ύψος της παραγωγής προκειμένου να στηριχθεί η τιμή, δεν απαιτείται απορρόφηση πλεονασμάτων ή καταβολή ελλειμματικών πληρωμών. Με τον περιορισμό της παραγωγής οι καταναλωτές ζημιώνονται. Το όφελος ή η ζημιά των παραγωγών εξαρτάται από την ελαστικότητα ζήτησης.

Μέσα περιορισμού:  Περιορισμό των καλλιεργούμενων στρεμμάτων  Περιορισμό των πωλήσεων Αποτέλεσμα:  Ένταση της παραγωγής (αύξηση κεφαλαίου και εργασίας κατά στρέμμα), δηλαδή αύξηση των στρεμματικών αποδόσεων.  Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τι μη επίτευξη του σκοπού της ρύθμισης.  Παράλληλα, ενδεχομένως να παρατηρηθεί και ποιοτική υποβάθμιση του ελεγχόμενου προϊόντος

Α1.5 Επιδότηση των εξαγωγών  Έχει σκοπό την εξαγωγή στη διεθνή αγορά μέρους της παραγόμενης ποσότητας, ώστε η τιμή στην εσωτερική αγορά να διατηρηθεί σε ένα επιθυμητό επίπεδο.  Η αποτελεσματικότητα όμως του μέτρου μειώνεται σημαντικά εφόσον και άλλες χώρες προβαίνουν σε ανταγωνιστικές επιδοτήσεις των προϊόντων που εξάγουν.

Α1.6 Προστασία αγροτικής παραγωγής έναντι εισαγωγών Με την επιβολή δασμών ή ποσοστώσεων στην παραγωγή περιορίζονται οι εισαγωγές, ώστε να μειωθεί η συνολική προσφορά και η τιμή του προϊόντος στην εσωτερική αγορά να διαμορφωθεί στα επιθυμητά επίπεδα.

Α1.7 Αλληλεπίδραση προστατευτισμού και τεχνολογική εξέλιξη Η στήριξη τιμών σε υψηλά επίπεδα και σε συνδυασμό με τη γρήγορη τεχνολογική εξέλιξη, προκαλεί μεγάλη αύξηση της παραγωγής. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η κρατική δαπάνη για την απόσυρση των πλεονασμάτων να είναι πολύ μεγάλη. Για το λόγο αυτό (περιορισμό των δαπανών), πραγματοποιούνται ορισμένες τροποποιήσεις στο μηχανισμό στήριξης των τιμών.

Μέτρα:  Αγρανάπαυση (υποχρεωτική έως ένα ποσοστό (10-15 % περίπου) για τους μεγάλους παραγωγούς.  Μέγιστη εγγυημένη ποσότητα πέραν της οποίας οι τιμές που ουσιαστικά λαμβάνουν οι παραγωγοί μειώνονται σημαντικά.

Α2. Επιδότηση στα μέσα παραγωγής Είναι ένα βασικό μέτρο της αγροτικής πολιτικής. Η επιδότηση αυτή μπορεί να αφορά το κόστος των εφοδίων λιπασμάτων, φαρμάκων, ζωοτροφών, καυσίμων, μηχανημάτων, δανείων (επιδότηση επιτοκίου) κλπ. Οι επιδοτήσεις αυτές αφορούν άμεσα την παραγωγή και μέσα στα πλαίσια της ΚΑΠ απαγορεύονται, δεδομένου ότι συνιστούν αθέμιτο ανταγωνισμό.

Α3. Διαρθρωτική πολιτική Η διαρθρωτική πολιτική έχει ως στόχο να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της παραγωγικής διαδικασίας στο γεωργικό τομέα. Η βελτίωση επιτυγχάνεται: α) με την παροχή κινήτρων (επιδότηση επιτοκίου, επιδότηση κεφαλαίου, κίνητρα αναδιαρθρώσεων ποικιλιών και διαδικασιών) με σκοπό την πραγματοποίηση επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό των μονάδων παραγωγής, μεταποίησης και εμπορίας των γεωργικών προϊόντων.

Οι επενδύσεις για τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων έχουν ως βασικό στόχο τη μείωση του κόστους παραγωγής, με συνέπεια την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση των γεωργικών εισοδημάτων

β) με τη λήψη μέτρων για τη βελτίωση του ανθρώπινου δυναμικού που ασχολείται στη γεωργία, όπως: προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Στόχο: την αύξησης της παραγωγικότητας, της εργασίας των απασχολούμενων στη γεωργία.

Β. Σταθεροποίηση τιμών Οι τιμές των γεωργικών προϊόντων παρουσιάζουν σημαντικές διακυμάνσεις. Οι μεγάλες διακυμάνσεις των τιμών καθιστούν δύσκολο το μακροχρόνιο σχεδιασμό των αγροτικών εκμεταλλεύσεων καθώς και των μεταποιητικών επιχειρήσεων. Η διακύμανση των τιμών μπορεί να περιοριστεί αν συγκεντρώνονται αποθέματα προϊόντων που αποθηκεύονται (π.χ. καπνός, βαμβάκι, σιτηρά κλπ) σε περιόδους χαμηλών τιμών και στη συνέχεια πωλούνται τα αποθέματα αυτά όταν οι τιμές είναι υψηλές.