Το κόμμα & το υποκείμενο ή το αντικείμενο ( βλ. Άννα Ιορδανίδου (επιμ.), Οδηγός της νεοελληνικής γλώσσας, Πατάκης, 2004 ) Μάθημα 8 ο Ζητήματα γραφής και επιμέλειας κειμένου-εργασίας

Πότε χρησιμοποιείται και πότε όχι…  Δε χωρίζουμε ποτέ με κόμμα το υποκείμενο ή το αντικείμενο μιας πρότασης από το ρήμα!!!  Π.χ. Δε σκέφτομαι ότι αύριο θα είναι αργά, σκέφτομαι όμως ότι σήμερα είναι νωρίς…  Σε συμβουλεύω να έχεις τα μάτια και τα αυτιά σου ορθάνοιχτα…  Νομίζω πως έχεις άδικο. ΑΛΛΑ: Και μόνο η ιδέα, τον έκανε να ανατριχιάσει επιρρηματική χρήση: και μόνο με την ιδέα, με τη σκέψη, ανατρίχιασε!)

Το κόμμα και η σύγκριση  Δε βάζουμε κόμμα πριν από το παρά, εκτός κι έχουμε πολύ μεγάλη πρόταση!  Π.χ. προτιμάει να διαβάζει στο σπίτι παρά να τρέχει στις βιβλιοθήκες.  ΑΛΛΑ: προτιμώ να σκάβω στα χωράφια ελεύθερος, παρά να είμαι σκλάβος των αφεντικών και υπόδουλος των εταιρικών συμφερόντων, περιμένοντα σαν μου επιτρέπουν να εκφέρω τη γνώμη μου.  ΒΑΖΟΥΜΕ κόμμα όταν ο 2 ος όρος της σύγκρισης είναι στην αρχή της πρότασης και εισάγεται με το ΑΠΌ:  Π.χ. Από το να ζούμε χωρίς ιδανικά και αξίες, είναι προτιμότερο να πεθάνουμε ελεύθεροι πολεμώντας για την πατρίδα και την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού.

Το κόμμα και οι άλλες προτάσεις μέσα στην ίδια περίοδο (1)  Βάζουμε κόμμα όταν έχουμε ισοδύναμες προτάσεις : Π.χ. θέλω να παίξω, να χαρώ, να ανοίξω τα φτερά μου, να ζήσω ελεύθερος και να πετάξω πέρα μακριά στο σύμπαν!!  Τι γίνεται με τις δευτερεύουσες όμως???  Δε βάζουμε κόμμα στις ονοματικές δευτερεύουσες (ειδικές, πλάγιες ερωτηματικές, βουλητικές και εναντιωματικές), αφού ενέχουν θέση υποκειμένου ή αντικειμένου μέσα στην κύρια πρόταση: Π.χ. δεν είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει να παίξει μπάλα. Αμφιβάλλω αν θα γίνει ποτέ καλά. / ανησυχώ μη μου πάθει κακό. Προσπαθούν όλοι να βρούνε μια λύση, πριν να είναι πολύ αργά.

Το κόμμα και οι άλλες προτάσεις μέσα στην ίδια περίοδο (2)  Βάζουμε κόμμα όταν η δευτερεύουσα λειτουργεί ως ΕΠΕΞΗΓΗΣΗ !! Π.χ. Αυτό μου έλειπε τώρα, να θέλει και παντρειές από πάνω!! Δεν το είχα σκεφτεί ποτέ ως τώρα, ότι θα έφευγε και θα τον άφηνε σύξυλο!!! (να προσέξετε: Πώς και δεν έχασα τις αισθήσεις μου, μόνο ο Θεός το ξέρει!!! Τι να κάνει εκεί μακριά στα ξένα, ούτε ψύλλος στον κόρφο του!).

Αναφορικές προτάσεις & κόμμα  Χωρίς κόμμα όταν είναι προσδιοριστική!!! Π.χ. Η γυναίκα που είδες χτες είναι κλέφτρα! Αυτό είναι το Τμήμα που αυτήν τη στιγμή έχει τη μεγαλύτερη βάση. Με κόμμα όταν η αναφορική είναι προσθετική: Π.χ. Η γυναίκα του Γιάννη, που τη συναντήσαμε πρώτη φορά προχτές, είναι σκέτη κούκλα. Αυτό είναι το μαγαζί του Γιώργου, που αυτήν τη στιγμή έχει μεγάλα έσοδα!!!

Ασκήσεις αναστοχασμού…  Δώστε τους αντικείμενα όπως μολύβια και γόμες.  Δώστε τους χρήσιμα παιχνίδια, όπως κούκλες και παζλ.  Ποια η διαφορά εδώ???  Αυτή είναι η εκπομπή του Γιάννη που έχει την πιο μεγάλη θεαματικότητα.  Πέταξαν τα ροδάκινα, που είχαν σαπίσει.  Πέταξαν τα ροδάκινα που είχαν σαπίσει.  Θ ακάνω ό,τι μου πεις  Όποιο ΄ρόμο θέλω θ’ ακολουθήσω.  Ό,τι έγινε, έγινε.  Ό,τι μπορέσω να σκεφτώ εκείνη τη στιγμή, θα τους απαντήσω.

Κόμμα & τελικές προτάσεις  Ήρθα για να μου πεις τα νέα.  Ήρθα σπίτι σου απόψε, για να προλάβω να δω τη γυναίκα σου και τα παιδιά σου.  Είναι αρκετά δυνατός για να φοβηθεί έναν τέτοιο αντίπαλο!!!  ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ Της ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΟΙ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΧΡΟΝΙΚΕΣ, ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ, ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ, ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΕΣ Κ.ΛΠ χωρίζονται με κόμμα από την κύρια πρόταση!!! Π.χ. Όταν τακτοποιήσω τα χαρτιά μου, θα σου πω να έρθεις να με βρεις. Αν ο καιρός είναι καλός ως αύριο, θα πάμε εκδρομήσ το Ναύπλιο!

Ασκήσεις αναστοχασμού  Όταν τακτοποιήσω το ζήτημα θα σου τηλεφωνήσω (όχι νωρίτερα…)  Μόνο όταν διευθετήσω το θέμα σου θα σε πάρω τηλέφωνο.  Θα σου τηλεφωνήσω μόλις τον δω.  Είχα αρχίσει να διαβάζω, όταν μπήκε στο δωμάτιο η μάνα μου (ξαφνικά…)  Είχα αρχίσει να διαβάζω όταν μπήκε στο δωμάτιο η μάνα μου (μπήκε αφού είχα αρχίσει…).  Ήταν τόσο χαρούμενος που πήγαμε να τον δούμε στο νοσοκομείο (αιτιολογική πρόταση).  Ήταν τόσο χαρούμενος, που μας μετέδωσε τη χαρά του (αποτελεσματική).