ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΚΜΗΣ

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ Προσβάλλει σχεδόν όλους τους εφήβους σε άλλοτε άλλο βαθμό, η μεγαλύτερη επίπτωση παρατηρείται στα 18 χρόνια της ηλικίας και η επίπτωση είναι ίδια μεταξύ των δύο φύλων Οι γυναίκες προσβάλλονται πιο πρώιμα από του άνδρες, 12% των γυναικών και 3% των ανδρών εξακολουθούν να έχουν κλινικά ακμή έως 44 ετών. Ακμή είναι μία χρόνια πολυπαραγοντική διαταραχή του τριχοσμηγματογόνου θυλάκου, με αποτέλεσμα την χρόνια φλεγμονή του και τις χαρακτηριστικές βλάβες που προκύπτουν και είναι οι φαγέσωροι (κλειστοί και ανοικτοί), οι βλατίδες, τα φλυκατινίδια, οι κύστεις, τα οζίδια και οι ουλές. ΟΡΙΣΜΟΣ

Η ακμή είναι αποτέλεσμα :  Της υπερκεράτωσης του τριχοσμηγματογόνου πόρου- σαν αποτέλεσμα της αυξημένης συνεκτικότητας και πολλαπλασιασμού των κερατινοκυττάρων.  Της αυξημένης παραγωγής σμήγματος από το μαστίγωμα των ανδρογόνων ορμονών στον σμηγματογόνο αδένα. Οι δύο αυτοί παράγοντες αυξάνουν το μέγεθος του φαγέσωρα και διατείνουν τον πόρο μέχρι που ρήγνυται το τοίχωμά του και εισέρχεται στο χόριο κερατίνη και σμήγμα που προκαλούν την φλεγμονή, με την συρροή Τ-βοηθητικών κυττάρων, γιγαντοκυττάρων τύπου ξένου σώματος και ουδετεροφίλων. Το αποτέλεσμα η δημιουργία ανάλογα φλυκατινιδίων, βλατίδων, οζιδίων και κύστεων.

 Του αποικισμού του πόρου της τριχοσμηγματογόνου μονάδος με το αναερόβιο μικρόβιο του προπιονικού βακτηριδίου της ακμής που παράγει λιπάσες, προφλεγμονώδεις μεσολαβητές (πχ IL-1, TNF-a) και πορφυρίνες (κοπροπορφυρίνη ΙΙΙ) που φθορίζουν με την λάμπα Wood. Υπάρχει αυξημένος αριθμός P.Acnes στους ασθενείς με ακμή, αλλά ο αριθμός τους δεν σχετίζεται με την κλινική σοβαρότητα της ακμής.  Την απελεύθερωση μεσολαβητών της φλεγμονής (ένζυμα και κυτοκίνες)  Στην ακμή οι τριχοσμηγματογόνοι μονάδες παρουσιάζουν μία υπεραπαντητικότητα στην επίδραση των ανδρογόνων, με αποτέλεσμα την αύξηση της έκκρισης σμήγματος.  Παράγοντες του σμήγματος και το προπιονοβακτηρίδιο της ακμής ξεκινούν μία φλεγμονώδη αντίδραση με χημικούς μεσολαβητές που περιλαμβάνουν ένζυμα (πχ λιπάσες) και προσταγλανδίνες.

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Το πολύμορφο εξάνθημα της κοινής ακμής αποτελείται από: φαγέσωρες, βλατίδες, φλύκταινες, βλατιδοφλύκταινες, οζίδια, κύστεις και ουλές. Φαγέσωρες: κεράτινοι σχηματισμοί βύσματα από διαταραχή κερατινοποίησης εντοπίζονται κυρίως στη μύτη, μέτωπο, αυτιά ή οποιαδήποτε έντριχη περιοχή. Οι φαγέσωρες κλινικώς διακρίνονται σε κλειστούς και ανοικτούς. Κλειστοί Φαγέσωρες: εμφανίζονται κλινικά σε μορφή λευκών επαρμάτων του δέρματος, δεν διακρίνονται με γυμνό μάτι, όταν όμως η κερατίνη που αθροίζεται μέσα στο ενδοκόλπωμα αυξηθεί πολύ, διευρύνει το στόμιο του τριχοσμηγματογόνου πόρου και έτσι δημιουργείται ο ανοικτός φαγέσωρας και τότε διακρίνουμε το μελανό στίγμα. Ανοικτοί Φαγέσωρες: αν τους πιέσουμε από το πλάι βγαίνουν με μαύρο κεφάλι.

 Βλατίδες: αναπτύσσονται από τους φλεγμονώδεις κλειστούς φαγέσωρες, σχηματίζουν επάρματα ερυθρά, επώδυνα, μεγέθους κεφαλής καρφίτσας έως φακής. Δεν αφήνουν ουλή, διαρκούν 1-3 εβδομάδες.  Φλύκταινες: Είναι επάρματα της επιφάνειας του δέρματος, μεγέθους κεφαλής καρφίτσας έως ρεβιθιού.  Κύστεις: Κοιλότητες που περιβάλλονται από μεμβράνη συνδετικού ιστού και σχηματίζονται από απόφραξη του στομίου του τριχοσμηγματικού θύλακα και κατακράτησης μέσα σ΄ αυτό παραγόμενου σμήγματος.  Ουλές : είναι νεόπλαστος ιστός που αντικαθιστά βαθιά αλλοιωμένο δέρμα. Η επιφάνεια της ουλής έιναι λεία και στερείται αδένων και τριχών. Η σοβαρότητα της ακμής εξαρτάται από τον τύπο των βλαβών και την έκταση του εξανθήματος. Οι κυστικές βλάβες είναι οι πιο καταστροφικές και προκαλούν ουλές.

Πώς εκδηλώνεται η ακμή; Η ακμή διακρίνεται σε ήπια, μέτρια, σοβαρή και πολύ σοβαρή, ανάλογα με την έκταση των βλαβών. Το φάσμα των βλαβών της ακμής είναι μεγάλο και περιλαμβάνει: 1. Μη-φλεγμονώδεις βλάβες: o Μικροί φαγέσωρες o Ανοικτοί («μαύρα» στίγματα) o Κλειστοί («λευκά» στίγματα ) o Μεγάλοι φαγέσωρες 2.Φλεγμονώδεις βλαβες: o Επιφανειακές o Βλατίδες o Φλύκταινες o Βαθιές o Οζίδια o Κύστεις

Ποιοι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ακμή; Η ακμή μπορεί να επηρεαστεί από τους εξής παράγοντες: Καλλυντικά εφαρμοζόμενα στο δέρμα του προσώπου, σώματος ή τριχωτού κεφαλής Τοπικά ή συστηματικά χορηγούμενα φάρμακα όπως: κορτικοστεροειδή, λίθιο, αντιβιοτικά, αντιεπιληπτικά, κα. Ορμονικές μεταβολές: συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, εγκυμοσύνη. Ο ήλιος μπορεί να βελτιώσει αλλά και να επιδεινώσει την ακμή. Το stress. Προκλητή - από τον ίδιο τον ασθενή - ακμή.

Παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της ακμής( αιτιολογία – παθογένεια) Πολλοί παράγοντες συμβάλλουν στην δημιουργία της ακμής, χωρίς ακόμη να είναι γνωστός ο ακριβής αιτιοπαθογενετικός μηχανισμός της νόσου. Οι παράγοντες αυτοί, μπορούν να συνοψισθούν στους εξής: 1) Γενετικοί 2) Μικροβιακοί ( η επιμόλυνση με σταφυλόκοκκο. Ανάπτυξη του προπιονικού βακτηριδίου της ακμής στο σμηγματογόνο) 3) Κερατινοποίηση του τριχοσμηγματογόνου θυλάκου (ταχύτερη λόγω διαταραχής της κερατινοποίησης, εντονότερη αλλά ατελής κερατινοποίηση). 4) Αυξημένη παραγωγή σμήγματος, το οποίο είναι πλούσιο σε ελέυθερα λιπαρά οξέα, τριγλυκερίδια, ακουαλένιο κ.α 5) Βιοχημικές μεταβολές στη σύσταση των λιπιδίων της επιφάνεις του δέρματος. 6) Δημιουργία φλεγμονής με ανοσολογικό μηχανισμό.

Πώς επιλέγεται η κατάλληλη θεραπεία για την ακμή; Για τον καθορισμό της θεραπείας ενός ασθενούς με ακμή θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη: το φύλο, η ηλικία και το ιστορικό του ασθενούς, το είδος των βλαβών, η βαρύτητα της ακμής, προηγηθείσες θεραπείες, η προδιάθεση του ασθενούς για τη δημιουργία ουλών, η διάρκεια του αποτελέσματος, η ευκολία της εφαρμογής και το κόστος της θεραπείας. Τι είδους καλλυντικά και καθαριστικά πρέπει να χρησιμοποιεί κάποιος που πάσχει από ακμή; Για τους ασθενείς με ακμή υπάρχουν σήμερα εξειδικευμένες σειρές δερμοκαλλυντικών τα οποία είναι καλύτερο να αναζητούμε σε φαρμακεία. Γενικώς πρέπει να προτιμάμε προϊόντα που έχουν την ένδειξη «μη λιπαρά προϊόντα – oil free product” ή «για λιπαρές επιδερμίδες με τάση ακμής – for oily acneique skin ”. Αυτό ισχύει για όλα τα προιόντα που αφορούν το πρόσωπο όπως καθαριστικά, αντιηλιακά, ενυδατικές κρέμες, make up κτλ

Αποφύγετε όλα τα προϊόντα που περιέχουν φυτικά έλαια, όπως η Αλόη, έλαια βιταμίνης Ε ή καρύδας, ακόμη και baby oil. Αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε προϊόντα που περιέχουν τεχνητές οσμές, όπως αρώματα, λοσιόν και after shave στις περιοχές του σώματος σας που έχουν τάση ακμής. Ακόμη και τα ενυδατικά και αρωματισμένα χαρτομάνδηλα προσώπου μπορεί να δημιουργήσουν ή να επιδεινώσουν την ακμή. Αποφεύγετε οποιαδήποτε προϊόντα περιποίησης μαλλιών, σαμπουάν, μαλακτικές, κρέμες, τζελ και σπρέϊ. Αποφεύγετε ταλκ ή πούδρες οποιουδήποτε είδους. Γιατί; Επειδή πολλά από τα έλαια που υπάρχουν στα καλλυντικά και οι πλαστικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε προϊόντα περιποίησης μαλλιών φράζουν τους πόρους του δέρματός, ειδικά τους μεγαλύτερους πόρους που υπάρχουν στο σαγόνι και την περιοχή της μύτης. Τα περισσότερα φυσιολογικά βακτήρια που ζουν στο δέρμα μας είναι αναερόβια; προτιμούν ν' αναπτύσσονται σε περιβάλλον χωρίς αέρα. Έτσι, όταν οι πόροι σας είναι φραγμένοι, αυτά τα βακτήρια αναπτύσσονται και δημιουργούν φαγέσωρες, λιπαρές ερυθρές περιοχές και κύστες.

Γιατί απαγορεύεται να «πειράζω-πιέζω» τις βλάβες της ακμής με τα χέρια μου; Συμβουλεύουμε τους ασθενείς μας,όσο είναι δυνατόν, να μην πειράζουν τις βλάβες της ακμής με τα χέρια τους. Αυτό γιατί η πίεση ωθεί ένα τμήμα του φλεγμονώδους περιεχομένου της βλάβης βαθύτερα στο εσωτερικό του δέρματος. Δηλαδή, μόνοι μας μεταφέρουμε το πρόβλημα βαθύτερα στο δέρμα! Ως γνωστόν η ακμή όσο βαθύτερα βρίσκεται τόσο δυσκολότερα αντιμετωπίζεται και τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να αφήσει πίσω της σημάδια (ουλές της ακμής). Καθαρισμός στο σπίτι: Θα της τονίσουμε ότι ποτέ δεν πρέπει να κοιμάται με ακάθαρτο πρόσωπο, αλλά ούτε να κάνει το αντίθετο, πλένοντας συνεχώς το πρόσωπό της, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει προβήματα. Για τον καθαρισμό θα χρησιμοποιήσει γαλάκτωμα για λιπαρά δέρματα ή σαπούνι που δεν πρεπει ομως να είναι πολύ στυπτικό γιατί θα δυσκολέψει τον καθαρισμό του δέρματός της.

Θα προτιμήσει ένα σαπούνι ουδέτερο ή με εκχύλισμα χαμομηλιού. Θα καταργήσει την πετσέτα και θα χρησιμοποιεί ειδικά χαρτομάνδηλα για το πρόσωπό της. Λοσιον: Η λοσιόν που θα χρησιμοποιήσει δεν πρέπει να είναι στυπτική για να μην μας εμποδίσει, όπως και το σαπούνι, την αφαίρεση φαγεσώρων. Αν προτιμήσουμε μια λοσιόν με οινόπνευμα, θα πρέπει να της τονίσουμε, ανάλογα με το πόσο στυπτική είναι και που θα τη χρησιμοποεί. Δηλαδή θα την χρησιμοποεί εντελώς τοπικά στις λιπαρές περιοχές του δέρματος ή σε όλο το πρόσωπο αποφεύγοντας την περιοχή των ματιών. Εδώ πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία, γιατί βλέπουμε ακόμη και σε πολύ νεαρά άτομα, που έχουν χρησιμοποιήσει πολύ στυπτικές λοσιόν, να έχουν δημιουργηθεί ρυτίδες σ΄όλο τους το πρόσωπο και κυρίως γύρω από τα μάτια ή το στόμα. Αυτό οφείλεται στην υπερβολική χρησιμοποίηση πολλές φορές την ημέρα στυπτικής λοσιόν.

Μακιγιάζ: Θα πρέπει να συστήσουμε στην πελάτισσα να μακιγιάρει όσο το δυνατόν λιγότερο το πρόσωπό της, φωτίζοντας περισσότερο τα μάτια και τα χείλη και αποφεύγοντας το πολύ βαρύ μέικ απ. Σε περίπτωση όμως που η όψη του δέρματός της, της δημιουργεί άγχος ή την κάνει να αισθάνεται άσχημα, της επιτρέπουμε να μακιγιαριστεί, αρκεί τα καλλυντικά που θα χρησιμοποιήσει να είναι σωστά επιλεγμένα. Στο εμπόριο κυκλοφορούν ειδικά καλλυντικά για άτομα με ακμή, με σύνθεση που περιέχει όσο το δυνατόν λιγότερα φαγεσωρογενή στοιχεία.

ΣΜΗΓΜΑΤΟΡΡΟΙΑ: Σύμπτωμα που οφείλεται στην υπερβολική έκκριση σμήγματος από τους σμηγματογόνους αδένες, γεγονός που κάνει το δέρμα να γυαλίζει. Η σμηγματόρροια, εκδηλώνεται ειδικότερα σε επίπεδο τριχωτού κεφαλής και προσώπου και κυρίως στο κέντρο του προσώπου, αλλά επίσης στο άνω μέρος της πλάτης και του στέρνου. ΚΕΡΑΤΙΝΟΠΟΙΗΣΗ: Είναι η διαδικασία που γίνεται στην επιδερμίδα για να σχηματιστεί η κερατίνη και το λίπος της. Γίνονται κάποιες μεταβολές στα κερατινοκύτταρα, αφού αυτά ξεκινώντας από τη βασική στιβάδα της επιδερμίδας, μετακινούνται προς τα πάνω και καταλήγουν σαν επιπεδωμένα και απύρηνα πετάλια στην κερατίνη στιβάδα.