ORGANIZATIONAL BEHAVIOR – CHAPTER 15 ΙΣΧΥΣ – ΕΞΟΥΣΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ισχύς και η εξουσία είναι έννοιες που έχουν εφαρμογή όταν συνυπάρχουν και συνεργάζονται άτομα και ομάδες. Οι μάνατζερ γενικώς δεν πρέπει να χρησιμοποιούν την ισχύ τους για να επιβληθούν σε άτομα αλλά για να εκπληρώσουν τους σκοπούς τους. Η ισχύς και η εξουσία είναι έννοιες που έχουν εφαρμογή όταν συνυπάρχουν και συνεργάζονται άτομα και ομάδες. Οι μάνατζερ γενικώς δεν πρέπει να χρησιμοποιούν την ισχύ τους για να επιβληθούν σε άτομα αλλά για να εκπληρώσουν τους σκοπούς τους.

Μορφές Εξουσίας Ο Weber διακρίνει τρεις μορφές εξουσίας:  Α) Η χαρισματική εξουσία η οποία στηρίζεται στην αφοσίωση των οπαδών σε ένα ηγέτη που τους εμπνέει. Δεν είναι ορθολογιστική και στηρίζεται έντονα στις προσωπικές αρετές και χαρακτηριστικά του ηγέτη. Ο ηγέτης είναι πάνω από τον νόμο και η εξουσία συγκεντρώνεται και απορρέει από αυτόν. (θρησκευτικές ομάδες, ιδεολογικές, επαναστατικές κλπ).

 Β) Η παραδοσιακή εξουσία στηρίζεται σε μια εδραιωμένη πίστη στις παραδόσεις, τους θεσμούς και την κοινωνικής τάξης. Η υπακοή επεκτείνεται και πέρα από τους θεσμούς, στα πρόσωπα. Η μορφή της εξουσίας αυτής συγκεντρώνεται γύρω από τον κληρονόμο άρχοντα ή και απορρέει από αυτόν. (βασιλική, εκκλησιαστική κλπ).  Γ) Η λογική-νομική εξουσία στηρίζεται και αντλείται από τους νόμους. Ο ηγέτης γίνεται σεβαστός όταν στηρίζεται στους νόμους.

Ο R.Peabody διακρίνει την επίσημη εξουσία και την λειτουργική εξουσία. Ο R.Peabody διακρίνει την επίσημη εξουσία και την λειτουργική εξουσία. Η επίσημη εξουσία παραχωρείται από τον οργανισμό και παίρνει τη νομική μορφή στις θέσεις και στους κανόνες. Οι υφιστάμενοι αποδέχονται την εξάρτηση από την εξουσία και μέσα σε κάποια όρια αποδέχονται τις εντολές από τους προϊσταμένους. Η επίσημη εξουσία παραχωρείται από τον οργανισμό και παίρνει τη νομική μορφή στις θέσεις και στους κανόνες. Οι υφιστάμενοι αποδέχονται την εξάρτηση από την εξουσία και μέσα σε κάποια όρια αποδέχονται τις εντολές από τους προϊσταμένους.

Η λειτουργική εξουσία συμπεριλαμβάνει εξουσία ικανοτήτων και εξουσία ατόμων. Χαρακτηρίζεται από το δικαίωμα να εκδίδει εντολές που αφορούν στην εκτέλεση μίας συγκεκριμένης λειτουργίας. Η λειτουργική εξουσία συμπεριλαμβάνει εξουσία ικανοτήτων και εξουσία ατόμων. Χαρακτηρίζεται από το δικαίωμα να εκδίδει εντολές που αφορούν στην εκτέλεση μίας συγκεκριμένης λειτουργίας.

Οργανωτική πολιτική Η οργανωτική πολιτική περιλαμβάνει ενέργειες που πραγματοποιούνται από τα άτομα ή τις ομάδες με σκοπό να αποκτήσουν, να αναπτύξουν και να χρησιμοποιήσουν την ισχύ ή και άλλες πηγές, ώστε να επιτύχουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα καθώς και την ανάλογη επιρροή στον οργανισμό. Με τις ενέργειες τους προσπαθούν να αυξήσουν ή να προστατέψουν το ατομικό ή ομαδικό συμφέρον, να διατηρήσουν τα πλεονεκτήματα που έχουν και να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους. Η οργανωτική πολιτική περιλαμβάνει ενέργειες που πραγματοποιούνται από τα άτομα ή τις ομάδες με σκοπό να αποκτήσουν, να αναπτύξουν και να χρησιμοποιήσουν την ισχύ ή και άλλες πηγές, ώστε να επιτύχουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα καθώς και την ανάλογη επιρροή στον οργανισμό. Με τις ενέργειες τους προσπαθούν να αυξήσουν ή να προστατέψουν το ατομικό ή ομαδικό συμφέρον, να διατηρήσουν τα πλεονεκτήματα που έχουν και να ικανοποιήσουν τις ανάγκες τους.

Οι μάνατζερ προσπαθούν να επιτύχουν την ισορροπία μεταξύ του συμφέροντος των υπαλλήλων και του συμφέροντος του οργανισμού. Στην οργανωτική πολιτική το άτομο χρησιμοποιεί την ισχύ για να εκπληρώσει διάφορους στόχους. Οι μάνατζερ προσπαθούν να επιτύχουν την ισορροπία μεταξύ του συμφέροντος των υπαλλήλων και του συμφέροντος του οργανισμού. Στην οργανωτική πολιτική το άτομο χρησιμοποιεί την ισχύ για να εκπληρώσει διάφορους στόχους.

Πολιτική συμπεριφορά Η πολιτική συμπεριφορά του ατόμου ή της ομάδας συνίσταται στην προσπάθεια που κάνει το άτομο να επηρεάσει τη συμπεριφορά των άλλων, με σκοπό να προστατέψει το συμφέρον του, καθώς και να ικανοποιήσει και να προωθήσει τους προσωπικούς του σκοπούς. Η πιθανότητα εμφάνισης της πολιτικής συμπεριφοράς αυξάνεται όταν υπάρχει διαφωνία στη διατύπωση των σκοπών, ασάφεια στους στόχους, έλλειψη πηγών κλπ. Η πολιτική συμπεριφορά του ατόμου ή της ομάδας συνίσταται στην προσπάθεια που κάνει το άτομο να επηρεάσει τη συμπεριφορά των άλλων, με σκοπό να προστατέψει το συμφέρον του, καθώς και να ικανοποιήσει και να προωθήσει τους προσωπικούς του σκοπούς. Η πιθανότητα εμφάνισης της πολιτικής συμπεριφοράς αυξάνεται όταν υπάρχει διαφωνία στη διατύπωση των σκοπών, ασάφεια στους στόχους, έλλειψη πηγών κλπ.

Δυστυχώς, λόγω του ότι αυτοί οι παράγοντες ποτέ δεν ικανοποιούνται, η πολιτική συμπεριφορά θα υπάρχει πάντοτε. Οι μάνατζερς επομένως δεν πρέπει να προσπαθούν να εξαλείψουν παράγοντες που είναι δύσκολο μέχρι αδύνατον να επιτευχθούν, αλλά να προσπαθούν να εξασφαλίσουν εκείνες τις δραστηριότητες που εμπεριέχονται στην πολιτική συμπεριφορά, οι οποίες δεν θα έχουν αρνητικές συνέπειες για τον οργανισμό και τους υπαλλήλους. Δυστυχώς, λόγω του ότι αυτοί οι παράγοντες ποτέ δεν ικανοποιούνται, η πολιτική συμπεριφορά θα υπάρχει πάντοτε. Οι μάνατζερς επομένως δεν πρέπει να προσπαθούν να εξαλείψουν παράγοντες που είναι δύσκολο μέχρι αδύνατον να επιτευχθούν, αλλά να προσπαθούν να εξασφαλίσουν εκείνες τις δραστηριότητες που εμπεριέχονται στην πολιτική συμπεριφορά, οι οποίες δεν θα έχουν αρνητικές συνέπειες για τον οργανισμό και τους υπαλλήλους.

Η πολιτική συμπεριφορά γίνεται αρνητική όταν το ατομικό συμφέρον καταστρέφει το συμφέρον του οργανισμού. Η πολιτική συμπεριφορά γίνεται αρνητική όταν το ατομικό συμφέρον καταστρέφει το συμφέρον του οργανισμού. Οι μάνατζερς και οι υπάλληλοι εκδηλώνουν την πολιτική συμπεριφορά στην περίπτωση που: α) οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων και η μέτρηση της απόδοσης είναι αβέβαιες και πολύπλοκες, β) ο ανταγωνισμός μεταξύ ατόμων και ομάδων για σπάνιες πηγές είναι μεγάλος και γ) το σύστημα αμοιβών του οργανισμού δεν είναι αντικειμενικό. Οι μάνατζερς και οι υπάλληλοι εκδηλώνουν την πολιτική συμπεριφορά στην περίπτωση που: α) οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων και η μέτρηση της απόδοσης είναι αβέβαιες και πολύπλοκες, β) ο ανταγωνισμός μεταξύ ατόμων και ομάδων για σπάνιες πηγές είναι μεγάλος και γ) το σύστημα αμοιβών του οργανισμού δεν είναι αντικειμενικό.

Διοίκηση της πολιτικής συμπεριφοράς στους οργανισμούς Οδηγίες για τη διοίκηση της πολιτικής συμπεριφοράς στον οργανισμό: Οδηγίες για τη διοίκηση της πολιτικής συμπεριφοράς στον οργανισμό:  Ανοικτή επικοινωνία (η οποία ελαττώνει την αβεβαιότητα η οποία αυξάνει την οργανωτική συμπεριφορά).  Σαφής προσδιορισμός των αναμενόμενων αποτελεσμάτων (ο οποίος επιτυγχάνεται με τη διατύπωση σαφών σκοπών και τον προσδιορισμό συσχετισμού αμοιβών και εκπλήρωσης σκοπών).  Συμμετοχικό μάνατζμεντ (μείωση πολιτικής συμπεριφοράς όταν τα άτομα νιώθουν να λαμβάνουν μέρος στη λήψη αποφάσεων).  Ενδυνάμωση (ανάθεση, κατανομή ή αποκέντρωση εξουσίας).

Ενδυνάμωση (Empowerment) Ενδυνάμωση είναι η ανάθεση ισχύος ή εξουσίας στους υφιστάμενους. Οι υπάλληλοι ενθαρρύνονται να συμμετέχουν πλήρως στις διαδικασίες λειτουργίας του οργανισμού και επιτρέπεται να έχουν έλεγχο στην πραγματοποίηση του δικού τους έργου. Αυτή η κατανομή εξουσίας διευκολύνει τη ευελιξία, την ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων και παράλληλα αυξάνει την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης. Ενδυνάμωση είναι η ανάθεση ισχύος ή εξουσίας στους υφιστάμενους. Οι υπάλληλοι ενθαρρύνονται να συμμετέχουν πλήρως στις διαδικασίες λειτουργίας του οργανισμού και επιτρέπεται να έχουν έλεγχο στην πραγματοποίηση του δικού τους έργου. Αυτή η κατανομή εξουσίας διευκολύνει τη ευελιξία, την ταχύτητα στη λήψη αποφάσεων και παράλληλα αυξάνει την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης.

Τα άτομα για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και για να εκπληρώσουν με επιτυχία τα καθήκοντα τους πρέπει να: Τα άτομα για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά και για να εκπληρώσουν με επιτυχία τα καθήκοντα τους πρέπει να:  Α) Τους παρέχονται πληροφορίες σχετικά με την επιχείρηση.  Β) Τους παρασχεθεί η δυνατότητα απόκτησης γνώσεων.  Γ) Τους χορηγηθεί η απαραίτητη ισχύς και εξουσία.  Δ) Τους αναγνωρίζεται το έργο που κάνουν.