Όμηρος Ιλιάδα Οδύσσεια Ε. Δ. ΚΑΡΑΚΑΝΤΖΑ Δεκέμβριος, 2008

Όμηρος, Ιλιάδα, Οδύσσεια  Όμηρος;  προφορική ποίηση  αφηγηματολογικές τεχνικές

Όμηρος; ομηρικό ζήτημα: πατρότητα και ενότητα των επών  Friedrich August Wolf Prolegomena ad Homerum 1795  αναλυτικοί και ενωτικοί

 θεωρία της προφορικής ποίησης  Milman Parry L’ épithète traditionnelle dans Homère 1928  A. B. Lord The singer of tales 1960

 θεωρία της νεοανάλυσης  Ι. Θ. Κακριδής Homeric Researches 1949 Homer Revisited 1971 Homer Revisited 1971  W. Kullman

νέα διατύπωση του ομηρικού ζητήματος  πώς χειρίστηκε ο Όμηρος την προφορική ποίηση;  ποιο είναι το ομηρικό στοιχείο στον Όμηρο;

Σύγχρονη αφηγηματολογική θεωρία  δομή των επών  αφηγηματολογικές τεχνικές:  παρομοίωση  επιβράδυνση  προαναγγελία / προσημάνσεις  αναδρομή  ενσωμάτωση  τεχνική του νεκρού χρόνου

Οδύσσεια Οδυσσέως σχεδία (ε ραψωδία) δεύτερη βουλή των θεών δεύτερη βουλή των θεών μοίρα / ελεύθερη βούληση μοίρα / ελεύθερη βούληση δράση δράση –Ερμής στην Καλυψώ –θεά Αθηνά εξασφαλίζει την επιστροφή του Τηλέμαχου

Οδύσσεια Οδυσσέως σχεδία (ε ραψωδία) τόπος της Καλυψώς τόπος της Καλυψώς –(ματιά του ποιητή – αφηγητή) –μέσα: σπηλιά, εστία, τραγούδι, αργαλειός –έξω: δάσος, πουλιά, κληματαριά, κρήνες, λιβάδια

τόπος Οδυσσέα τόπος Οδυσσέα πρώτη εμφάνισή του στο έπος –ακτή –πέλαγος –δάκρυα

τι σημαίνει ο νόστος για τον Οδυσσέα; τι σημαίνει ο νόστος για τον Οδυσσέα;

σχεδία σχεδία όρκος θεάς όρκος θεάς

σπηλιά σπηλιά τελετουργικό της συμβίωσης τους τελετουργικό της συμβίωσης τους προσφορά αθανασίας προσφορά αθανασίας

κατασκευή σχεδίας (μέρες τέσσερις) κατασκευή σχεδίας (μέρες τέσσερις) ανθρώπινη τεχνολογία ανθρώπινη τεχνολογία

… ποντοπόρησε μέρες δεκαεφτά… … ποντοπόρησε μέρες δεκαεφτά… την 18 η φαίνονται τα βουνά της Φαιακίδας την 18 η φαίνονται τα βουνά της Φαιακίδας Ποσειδώνας Ποσειδώνας

τρικυμία τρικυμία πέφτει από την σχεδία πέφτει από την σχεδία αρπάζεται ξανά / η σχεδία ακυβέρνητη αρπάζεται ξανά / η σχεδία ακυβέρνητη παρομοίωση παρομοίωση

επέμβαση Ινώς – Λευκοθέας επέμβαση Ινώς – Λευκοθέας «σκέψη δίβουλη» (μερμέριξεν) «σκέψη δίβουλη» (μερμέριξεν) δίπολο: θεϊκή επέμβαση ή ελεύθερη βούληση; δίπολο: θεϊκή επέμβαση ή ελεύθερη βούληση; 1 ος εσωτερικός μονόλογος που «εξωτερικεύεται» 1 ος εσωτερικός μονόλογος που «εξωτερικεύεται»

ο Ποσειδώνας καταστρέφει την σχεδία και αποχωρεί ο Ποσειδώνας καταστρέφει την σχεδία και αποχωρεί η θεά Αθηνά «δένει» όλους τους ανέμους και αφήνει τον βοριά η θεά Αθηνά «δένει» όλους τους ανέμους και αφήνει τον βοριά

δυο μέρες στο πέλαγος δυο μέρες στο πέλαγος την τρίτη μέρα νηνεμία την τρίτη μέρα νηνεμία παρομοίωση του άρρωστου πατέρα παρομοίωση του άρρωστου πατέρα 2 ος εσωτερικός μονόλογος 2 ος εσωτερικός μονόλογος το κύμα τον ρίχνει σε βράχο το κύμα τον ρίχνει σε βράχο παρομοίωση του χταποδιού παρομοίωση του χταποδιού

κολυμπάει λοξά προς τις εκβολές ποταμού κολυμπάει λοξά προς τις εκβολές ποταμού ικεσία ικεσία διάσωση – ημιθανής διάσωση – ημιθανής 3 ος εσωτερικός μονόλογος 3 ος εσωτερικός μονόλογος στρώμα από φύλλα στρώμα από φύλλα «δαυλός στην μαύρη στάχτη» «δαυλός στην μαύρη στάχτη»

Ιλιάδα Έκτορος και Ανδρομάχης ομιλία (Ζ ραψωδία) εν μέσω γενικευμένης μάχης εν μέσω γενικευμένης μάχης Αχαιοί: Αχαιοί: –Αίας –Διομήδης –Ευρύαλος –Πολυποίτης –Οδυσσέας –Τεύκρος –Αντίλοχος –Αγαμέμνονας –Μενέλαος  Νέστορας

Τρώες Τρώες –Έλενος –Έκτορας

«μονομαχία» Γλαύκου – Διομήδη «μονομαχία» Γλαύκου – Διομήδη ιλιαδικό αξιακό σύστημα ιλιαδικό αξιακό σύστημα οἵη περ φύλλων γενεὴ τοίη δὲ καὶ ἀνδρῶν, Ιλ. Ζ 146 οἵη περ φύλλων γενεὴ τοίη δὲ καὶ ἀνδρῶν, Ιλ. Ζ 146 προετοιμάζει συναισθηματικά την συνάντηση του Έκτορα και της Ανδρομάχης προετοιμάζει συναισθηματικά την συνάντηση του Έκτορα και της Ανδρομάχης

Γενεαλογία Γενεαλογία του Γλαύκου: του Γλαύκου: - Αίολος - Αίολος –Σίσυφος –Γλαύκος –Βελλερεφόντης (Λυκία) –Ιππόλοχος –Γλαύκος Γενεαλογία του Διομήδη: –Οινέας –Τυδέας –Διομήδης

Έκτορος και Ανδρομάχης ομιλία εν τω μεταξύ… εν τω μεταξύ… Ο Έκτορας στις Σκαιές πύλες Ο Έκτορας στις Σκαιές πύλες παλάτι του Πριάμου παλάτι του Πριάμου συνάντηση με την μητέρα (Εκάβη) συνάντηση με την μητέρα (Εκάβη) γλυκό κρασί γλυκό κρασί προτροπή για πάνδημη προσευχή στην Αθηνά προτροπή για πάνδημη προσευχή στην Αθηνά

…ἀνένευε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη, Ιλ. Ζ 311 …ἀνένευε δὲ Παλλὰς Ἀθήνη, Ιλ. Ζ 311

ο Έκτορας στο παλάτι του Πάρη ο Έκτορας στο παλάτι του Πάρη εξοργισμένος τον παρακινεί να γυρίσει στην μάχη εξοργισμένος τον παρακινεί να γυρίσει στην μάχη Η Ελένη αυτοκατηγορείται και προσβάλλει τον Πάρη Η Ελένη αυτοκατηγορείται και προσβάλλει τον Πάρη

ο Έκτορας αναζητά την Ανδρομάχη στο παλάτι ο Έκτορας αναζητά την Ανδρομάχη στο παλάτι η Ανδρομάχη αναζητά τον Έκτορα στον πύργο η Ανδρομάχη αναζητά τον Έκτορα στον πύργο συνάντηση στις Σκαιές πύλες με την Ανδρομάχη και το βρέφος Αστυάνακτα συνάντηση στις Σκαιές πύλες με την Ανδρομάχη και το βρέφος Αστυάνακτα

λόγος της Ανδρομάχης λόγος της Ανδρομάχης –δαιμόνιε φθίσει σε τὸ σὸν μένος ͵ Ιλ. Ζ 407 –αναφορά στην οικογένειά της –Ἕκτορ ἀτὰρ σύ μοί ἐσσι πατὴρ καὶ πότνια μήτηρ/ ἠδὲ κασίγνητος͵ σὺ δέ μοι θαλερὸς παρακοίτης, Ιλ Ζ –συμβουλή στρατηγικής

λόγος Έκτορα λόγος Έκτορα –ιλιαδικό αξιακό σύστημα –κλέος –συμπονά το πιθανό ρ (Ζ 463) της Ανδρομάχης –συμπονά το πιθανό δούλιον ἦμαρ (Ζ 463) της Ανδρομάχης

Στιγμιότυπο με τον Αστυάνακτα Στιγμιότυπο με τον Αστυάνακτα –το παιδί τρομάζει από την κίνηση της περικεφαλαίας –οι γονείς γελούν –ο Έκτορας βγάζει την περικεφαλαία –παίρνει τον Αστυάνακτα στην αγκαλιά του –επαναβεβαίωση αξιακού συστήματος – κλέος

Έκτορας – Ανδρομάχη ξανά Έκτορας – Ανδρομάχη ξανά –δακρυόεν γελάσασα· Ιλ. Ζ 484 –πόσις δ΄ ἐλέησε νοήσας͵/ χειρί τέ μιν κατέρεξεν ἔπος τ΄ ἔφατ΄ ἔκ τ΄ ὀνόμαζε· Ιλ. Ζ –μοίρα –ἐντροπαλιζομένη͵ θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέουσα, Ιλ. Ζ 496

 Όμηρος;