ΕΝΑΤΟ ΜΑΘΗΜΑ 9o μάθημα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 1.1.Γλωσσικοί παράγοντες 1.2. Ατομικοί παράγοντες 1.3. Κοινωνικοί παράγοντες

1. Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 Στην κατάκτηση μιας L2 συμβάλλουν μία σειρά παραγόντων, οι οποίοι πρέπει να διερευνηθούν. Προς διερεύνηση πρέπει να είναι επίσης η αλληλεπίδραση που υφίσταται ανάμεσά τους, μια και αυτά ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για τις διαφορές που παρατηρούνται τόσο στον τρόπο όσο και στον βαθμό ανάπτυξης της δεύτερης γλώσσας. Αυτοί οι παράγοντες διακρίνονται σε τρείς ομάδες: γλωσσικοί παράγοντες ατομικοί παράγοντες κοινωνικοί παράγοντες

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 1. Γλωσσικοί παράγοντες Σύμφωνα με τον Wode(1993:267) μαθαίνω μια γλώσσα σημαίνει ότι επεξεργάζομαι τα γλωσσικά στοιχεία που δέχομαι από το περιβάλλον, πράγμα που καθιστά απαραίτητη την επαφή του ατόμου με φυσικούς ομιλητές. Τόσο η παροχή γλωσσικών ερεθισμάτων όσο και η κατοχή της L1 αποτελούν τις δύο σημαντικές γλωσσικές παραμέτρους στο σύστημα παραγόντων οι οποίοι επιδρούν και προσδιορίζουν την κατάκτηση ή εκμάθηση μιας L2.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 1. Γλωσσικοί παράγοντες.1.1. Η πρώτη γλώσσα Είναι γνωστό ότι κατά την κατάκτηση/εκμάθηση μιας L2 γίνεται χρήση των ήδη κατεκτημένων γνώσεων από την L1. Το ποσοστό παρεμβολών από την L1 στην L2 εξαρτάται από το σε ποιόν βαθμό συγγενεύουν οι δομές αμφοτέρων των γλωσσών. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και το επίπεδο κατοχής της L1 που κατευθύνει τόσο τον τρόπο όσο και το βαθμό κατάκτησης μιας L Γλωσσικό περιβάλλον Τα γλωσσικά ερεθίσματα που δέχεται ένα άτομο από το περιβάλλον χαρακτηρίζονται από γλωσσικές ποικιλίες, π.χ. επικρατέστερη ομιλούμενη διάλεκτος. Αυτές καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και την γλωσσική ποικιλία που κατακτά ένα άτομο κατά την κατάκτηση/εκμάθηση της L2. Καθοριστικό ρόλο κατά την κατάκτηση της L2 παίζει επίσης τόσο η ποιότητα όσο και η συχνότητα με την οποία εμφανίζονται γλωσσικές δομές στα γλωσσικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Αυτά προσδιορίζουν το μέγεθος και τη δομή των παραγόμενων γλωσσικών εκφράσεων.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 1. Γλωσσικοί παράγοντες Είναι γνωστό ότι κατά τη συνομιλία οι φυσικοί ομιλητές προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν μία απλοποιημένη δομική μορφή της γλώσσας, τόσο κατά την κατάκτηση της L2 όσο και της L1. Σύμφωνα με τον Fergouson σε κάθε γλώσσα υπάρχουν οι απλοποιημένες ποικιλίες της μωρουδίστικης ομιλίας (baby talk) που διακρίνονται για την απλοποιημένη σημασιολογική, μορφολογική, συντακτική και φωνολογική δομή τους. Αυτές αποσκοπούν στη βελτίωση της κατανόησης της γλωσσικής επικοινωνίας. Η μέθοδος που ακολουθείται κατά την κατευθυνόμενη εκμάθηση μιας L2 επηρεάζει τόσο την πορεία όσο και το επίπεδο της γλωσσικής ανάπτυξης.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 1. Γλωσσικοί παράγοντες ΣΥΝΟΨΗ: Κατά την κατάκτηση/εκμάθηση μιας L2 σημαντικό ρόλο παίζουν αφενός η L1 και αφετέρου τα γλωσσικά ερεθίσματα που δέχεται το άτομο από το φυσικό περιβάλλον.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι παράγοντες που καθορίζουν το κατά πόσο ένα άτομο θα μάθει ευκολότερα και πιο γρήγορα μία L2 από ότι ένα άλλο; Σύμφωνα με τον Wode(1988) τέσσερεις είναι αυτοί οι παράγοντες: γλωσσο-γνωστικές ικανότητες τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου συναισθηματικοί παράγοντες άλλες έμφυτες βιολογικές ικανότητες

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες 2.1. Γλωσσο-γνωστικές ικανότητες Τόσο για την κατάκτηση όσο και για την χρήση γλωσσών προϋπόθεση αποτελεί η ύπαρξη ειδικών γλωσσικών ικανοτήτων γλωσσικής κατάκτησης, οι οποίες στις βασικές τους δομές είναι έμφυτες. Αυτό εξηγεί κατά τον Felix (1982) ότι τα παιδιά ακολουθούν σε γενικές γραμμές την ίδια πορεία, ανεξάρτητα από την L1, την ηλικία, δείκτη ευφυΐας, διαφορετικές μαθησιακές συνθήκες κ.α.. Σύμφωνα με τον Chomsky(1965) ο κάθε άνθρωπος μέσω του έμφυτου μηχανισμού κατάκτησης μιας γλώσσας επεξεργάζεται τα γλωσσικά ερεθίσματα του περιβάλλοντος και οδηγείται στη δημιουργία μιας συνεχώς μετασχηματιζόμενης γραμματικής της γλώσσας στόχου. Με βάση τους κανόνες αυτής της γραμματικής παράγονται οι γλωσσικές εκφράσεις.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες 2.2. Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας Στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας εντάσσονται: η ψυχική ισορροπία το γνωστικό στυλ το γλωσσικό ταλέντο Η ψυχική ισορροπία Η καλή ψυχική ισορροπία παίζει ρόλο για μία γρήγορη και επιτυχημένη εκμάθηση μιας γλώσσας. Οι Knappp-Potthoff(1982) αποδίδουν στην ψυχική ισορροπία τα εξής χαρακτηριστικά: Ξεπέρασμα του πολιτισμικού σοκ κατά την πρώτη επαφή με τη γλώσσα στόχου και τον πολιτισμό αυτής. Κατά την διαπίστωση του ατόμου ότι δεν μπορεί να εκφραστεί γλωσσικά σε ικανοποιητικό βαθμό και όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι εφαρμόσιμα στο νέο περιβάλλον τα τεκταινόμενα του δικού του πολιτισμού, τότε αυτό το άτομο δεν αισθάνεται πλέον την ανάγκη να έρθει γλωσσικά σε επαφή με το νέο περιβάλλον και μέσω αυτού να αναπτύξει τις γνώσεις του στην γλώσσα στόχο.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Αποδοχή στοιχείων ενός πολιτισμού ξένου προς αυτό. Κάθε άνθρωπος σύμφωνα με τους Knapp-Potthof έχει μια δική του προσωπική ταυτότητα, ένα «σωματικό» και ένα «γλωσσικό εγώ». Όταν λοιπόν αυτό το «γλωσσικό εγώ» θα πρέπει να υποστεί αλλαγές, τότε το άτομο θα πρέπει να είναι έτοιμο να αποδεχτεί αυτές τις αλλαγές. Η ηλικία παίζει καθοριστικό ρόλο στην αποδοχή. Η ικανότητα του ατόμου να συναισθάνεται τον συνομιλητή του (ικανότητα εμπάθειας) Όσο ένα άτομο καταβάλει προσπάθειες για μια πιο άμεση επαφή με το φυσικό περιβάλλον, τη γλώσσα, τον πολιτισμό και γενικότερα με τις συνήθειες, σκέψεις και συμπεριφορά των φυσικών ομιλητών, τόσο περισσότερο αυξάνεται από μεριάς του ο βαθμός αποδεκτικότητας της γλώσσας και του πολιτισμού των φυσικών ομιλητών. Η εξωτερίκευση ή εσωτερίκευση των συναισθημάτων του ατόμου καθώς και η δειλία ή η αυτοπεποίθηση του μπορούν να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την κατάκτηση/εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Γνωστικό στυλ(Kognitiver Stil) Στην ψυχολογία ενσωματώνονται κάτω από αυτήν την έννοια ο τρόπος με τον οποίο το κάθε άτομο δέχεται, οργανώνει αποθηκεύει και επανακαλλεί πληροφορίες και ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Ανάμεσα σε αυτές τις γνωστικές διαδικασίες και του περιβάλλοντος από όπου προέρχονται οι πληροφορίες και τα ερεθίσματα υπάρχει μία σχέση εξάρτησης, η οποία ποικίλει από άτομο σε άτομο: Υπάρχουν άτομα που αντιλαμβάνονται τις καταστάσεις και τη γλώσσα ως μία ενότητα και η αντίληψή τους είναι ολική. Πρόκειται για άτομα εξαρτώμενα από το περιβάλλον, μαθαίνουν κυρίως ασυνείδητα. Υπάρχουν επίσης άτομα που αντιλαμβάνονται τόσο το οπτικό όσο και το ακουστικό πεδίο και ξεχωρίζουν σε αυτό τις δομές και τα επιμέρους στοιχεία και διακρίνονται για ένα αναλυτικό τρόπο σκέψης. Πρόκειται για άτομα ανεξάρτητα από τον περίγυρο, άτομα που μαθαίνουν συνειδητά και μπορούν να μαθαίνουν καλύτερα, πιο ουσιαστικά και πιο γρήγορα μία L2.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Σημαντική είναι επίσης και η μέθοδος με την οποία μαθαίνει κάποιος μια γλώσσα. Η συνεχής επαφή με φυσικούς ομιλητές προάγει την μάθηση. Σύμφωνα με τους Cancino et al. πρέπει να υπάρχουν δύο κατηγορίες ατόμων: –οι συλλέκτες: αναζητούν όλο και περισσότερη γλωσσική επαφή με την L2, μιλούν πολύ και πειραματίζονται συνεχώς με το να εφαρμόζουν ότι έχουν μάθει. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν σύμφωνα με τους Knapp-Potthoff εκείνα τα άτομα που προτιμούν τις αυθόρμητες λύσεις –οι επεξεργαστές: αποφεύγουν την συχνή επαφή με την L2, δεν μιλούν ελεύθερα φοβούμενοι μην κάνουν λάθη. Η γλωσσική τους ανάπτυξη δεν διακρίνεται από μεγάλη ποικιλία στα διάφορα αναπτυξιακά στάδια. Εδώ σύμφωνα με τους Knapp-Potthoff ανήκουν άτομα που εξετάζουν όλες τις πιθανές λύσεις πριν αποφασίσουν. Περεταίρω πτυχές του γνωστικού στιλ αποτελούν η τάση για συλλογισμό ή για παρορμητική σκέψη καθώς και ο βαθμός εξάρτησης από τον περίγυρο. Μέσω εξεταστικών τέστ μπορούν να διαπιστωθούν οι πτυχές αυτές.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Γλωσσικό ταλέντο (Sprachlerneignung/language aptitude) Πρόκειται για την ανθρώπινη γνωστική ικανότητα, που συμβάλλει στην εκμάθηση μιας γλώσσας και ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Σύμφωνα με τον αμερικανό ψυχολόγο John Carroll(1962) διακρίνονται σε αυτήν την ικανότητα τέσσερεις επιμέρους ικανότητες, που μπορεί να έχουν αποκτηθεί και μέσω παλιών εμπειριών: 1. ικανότητα φωνητικής κωδικοποίησης: Συμβάλλει στο να αποθηκεύονται φωνολογικά γλωσσικά στοιχεία κατά τέτοιο τρόπο, ώστε μετά από ένα καθορισμένο χρονικό διάστημα να αναπαράγονται σωστά. 2. ικανότητα κατανόησης γραμματικών κανόνων μιας γλώσσας: το άτομο αναγνωρίζει σε διάφορους γλωσσικούς συνδυασμούς τη γραμματική λειτουργία που έχουν οι διάφορες λέξεις. 3. ικανότητα αποστήθισης (να μαθαίνει κανείς απέξω): σε όσο το δυνατόν μικρότερο χρονικό διάστημα μεγάλα ή μικρά κείμενα από μία ξένη γλώσσα. 4. ικανότητα να μπορεί να αναγνωρίζει ασυνείδητα ή συνειδητά κανόνες στις γλωσσικές εκφράσεις που ακούει και να τις χρησιμοποιεί στις εκφράσεις που ο ίδιος παράγει.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Σύμφωνα με τον Carroll στην επιτυχία εκμάθησης μιας δεύτερης γλώσσας συμβάλλουν επίσης παράγοντες όπως: η γενική νοημοσύνη του ατόμου η επιμονή του η ποιότητα του μαθήματος και οι δυνατότητες μελέτης Στην έρευνά του ο Carroll επικεντρώνεται στους παράγοντες κατοχής γλωσσικής ικανότητας και επίτευξης μαθησιακών στόχων και παραλείπει τις επικοινωνιακές διαστάσεις της γλωσσικής κατάκτησης καθώς και την ικανότητα του ατόμου να συνεχίσει την μελέτη και πέραν του συγκεκριμένου μαθήματος. Σύμφωνα με τους Gardner Lampert(1972) ο παράγοντας κλίση για γλωσσική εκμάθηση ενεργοποιείται μόνο όταν υπάρχουν τα απαραίτητα κίνητρα.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες ΣΥΝΟΨΗ: Τα ερευνητικά αποτελέσματα δεν μπορούν να δώσουν μία 100% σίγουρη απάντηση στο κατά πόσο υπάρχει όντως μια έμφυτη κλίση που διευκολύνει και στηρίζει την κατάκτηση/εκμάθηση μιας L1, L2, L3... Δεν μπορούν να δώσουν επίσης ικανοποιητικές απαντήσεις για την ύπαρξη ποικιλίας που παρουσιάζεται στην επιτυχία κατάκτησης μιας L2. Ο Wode θέτει εύλογα το ερώτημα ότι μήπως αυτή η κλίση για γλώσσες δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα ενός επιτυχημένου συνδυασμού παραγόντων όπως: ο τρόπος μάθησης οι συναισθηματικοί παράγοντες τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ο τρόπος διδασκαλίας

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Συναισθηματικοί παράγοντες επίδρασης Συμπεριλαμβάνουν κατά την εκμάθηση μιας γλώσσας τα κίνητρα και τις ανάγκες του ατόμου καθώς και τα συναισθήματα που τρέφει για τη γλώσσα και τον πολιτισμό των φυσικών ομιλητών. Σύμφωνα με τον Fthenaki (1985) αυτοί οι παράγοντες μεταβάλλονται συνεχώς. Κίνητρα: Η επιτυχία και ο ρυθμός κατάκτησης/εκμάθησης μιας γλώσσας επηρεάζονται τόσο από την ετοιμότητα όσο και από τους διάφορους λόγους που ωθούν ένα άτομο. Ποια είναι λοιπόν αυτά τα κίνητρα;

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Οι Gardner και Lampert διακρίνουν δύο ειδών κίνητρα: 1. τα κίνητρα ενσωμάτωσης (integrative Motivation) Ωθούν το άτομο στο να ανήκει ως ενεργό μέλος της κοινωνίας των φυσικών ομιλητών. Επιδιώκεται επαφή με αυτούς καθώς και με τον πολιτισμό, τα ήθη και έθιμα. έχει αποδειχτεί ότι υπάρχει μία άμεση αλληλεξάρτηση μεταξύ της θέλησης και της ετοιμότητας για ενσωμάτωση του ατόμου στην κοινωνία της γλώσσας στόχου καθώς και του γλωσσικού επιπέδου που επιτυγχάνει το άτομο. Σημαντικό ρόλο παίζουν επίσης άλλοι δύο ανταγωνιστικοί παράγοντες, όπως ο φόβος της αφομοίωσης από την κοινωνία της γλώσσας στόχου καθώς και η επιθυμία ενσωμάτωσης σε αυτήν την κοινωνία. Ο τελευταίος παράγοντας μπορεί να οδηγήσει σε μια γλωσσική κατάκτηση που τείνει να πληγιάσει την γλώσσα στόχου σε όλα τα γλωσσικά επίπεδα.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες 2. τα ωφελιμίστικα κίνητρα (instrumentelle Motivation) Η εκμάθηση μιας γλώσσας γίνεται για διάφορους σκοπούς και επιφέρει πολλαπλά οφέλη, όπως: καλύτερες προοπτικές στην εργασία, σπουδές στη χώρα της γλώσσας στόχου Στη βιβλιογραφία αναφέρονται και άλλα κίνητρα όπως: κίνητρα κύρους Μέσω της κατοχής της γλώσσας το άτομο αποκτά αναγνώριση από την κοινωνία κίνητρα κατάκτησης γνώσεων Το άτομο αποκτά γνώσεις γύρω από τον πολιτισμό, τις συνήθειες καθώς και τα ήθη και έθιμα των φυσικών ομιλητών επικοινωνιακά κίνητρα Μέσω της γλώσσας έρχεται σε επαφή με τους φυσικούς ομιλητές

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες 3. Απόψεις και συναισθήματα Πρόκειται για τα συναισθήματα που τρέφει το άτομο τόσο για την γλώσσα όσο και για τον πολιτισμό και τους ανθρώπους που την ομιλούν. Μια θετική στάση προάγει τη μάθηση ενώ αντίθετα μία αρνητική στάση μπορεί να προκαλέσει αρνητικά συναισθήματα και να δυσκολέψει τις διαδικασίες μάθησης και να δημιουργηθεί μία ψυχολογική απόσταση (Schumann). Ο εθνικισμός και η υπερεκτίμηση της L1από τις μειονότητες καθώς και η υποτίμηση από την πλειοψηφία μπορούν να μπλοκάρουν τις προσπάθειες εκμάθησης ή ακόμη και καλυτέρευσης της L2. Η ηλικία παίζει επίσης ρόλο στην ανάπτυξη στερεότυπων για έναν λαό, για την γλώσσα του και τον πολιτισμό του.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Βιολογικοί παράγοντες Σύμφωνα με τον Wode(1993) αυτοί επιδρούν έμμεσα στη γλωσσική ανάπτυξη του ατόμου, δηλαδή μέσω της σχέσης που έχουν με τους κοινωνικούς, συναισθηματικούς και γνωστικούς παράγοντες. Εδώ κατατάσσουμε το φύλο και την ηλικία του ατόμου. Φύλο: Νεώτερες έρευνες δεν επιβεβαιώνουν κατά την κατάκτηση μιας L2 καμία διαφορά που να έγκειται αποκλειστικά στο φύλο αλλά πολύ περισσότερο σε κοινωνικούς παράγοντες. Ηλικία: Βασικό θέμα με το οποίο ασχολήθηκαν οι γλωσσολόγοι κατά την κατάκτηση μιας L2 αποτέλεσε το ότι όσο πιο μικρός κατακτά κάποιος μία γλώσσα τόσο πιο τέλεια μπορεί να την μάθει. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει η έμφυτη ικανότητα που διαθέτει το παιδί για την κατάκτηση της L1 το βοηθάει και κατά την κατάκτηση της L2. Λέγεται ότι η ικανότητα αυτή χάνεται μετά την εφηβεία.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Γι αυτό διατυπώθηκε η υπόθεση της κρίσιμης περιόδου κατάκτησης μιας L2, την οποία προσπάθησαν να στηρίξουν τρείς γνωστές κατευθύνσεις τόσο με θεωρητικές θέσεις όσο και με ερευνητικά πορίσματα. νευροφυσιολογική θέση (Penfield&Roberts 1959, Lenneberg 1972,1975) η γνωστική-ψυχολογική θέση(Chomsky 1968, McNeill 1970, Rosanksy 1970) η συναισθηματική-ψυχολογική θέση(Gardner&Lampert 1972, Genesee 1978) Τα πορίσματα πολλών ερευνών κατέδειξαν ότι τα μεγαλύτερα παιδιά και οι ενήλικες κατακτούν γρηγορότερα και καλύτερα (σύνταξη και μορφολογία) πλην του φωνολογικού γλωσσικού επιπέδου μία L2.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες Στρατηγικές εξέτασης της επίδρασης της ηλικίας κατά την κατάκτηση μιας L2: μέσω της σύγκρισης των γλωσσικών διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα κατά την ανάπτυξη της L1 και της L2 μέσω της σύγκρισης των γλωσσικών διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα κατά την διαδοχική κατάκτηση της L2 από μικρά παιδιά, από μεγαλύτερα ή από ενήλικες. Διαφορές διαπίστωσαν οι Clahsen και Muysken(1989) μεταξύ των γλωσσικών διαδικασιών κατάκτησης της L1 και της L2 ιδιαίτερα στην κατάκτηση γραμματικών δομών όπως η κλίση ρημάτων ή ουσιαστικών.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 2. Ατομικοί παράγοντες ΣΥΝΟΨΗ: Συνοψίζοντας μπορούμε να πούμε ότι: αποδεικνύεται η υπεροχή των παιδιών έναντι των ενηλίκων μόνο στην κατάκτηση φωνολογικών γλωσσικών γνώσεων η ηλικία του ατόμου κατά την κατάκτηση μιας L2 επιδρά αποφασιστικά στην ανάπτυξη της L2, διότι τόσο οι διάφορες ατομικές ικανότητες όσο και η ετοιμότητα για μάθηση μεταβάλλονται κατά πολύ στις διάφορες ηλικίες. Τα συναισθήματα του ατόμου για τη γλώσσα, τον πολιτισμό των φυσικών ομιλητών παίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο. Η επίδραση της ηλικίας θα πρέπει να εξετάζεται και σε σχέση με άλλους παράγοντες όπως * το γλωσσικό επίπεδο * την ακριβή ηλικία κατάκτησης * τη χρονική διάρκεια επαφής * τον τρόπο επαφής με τη L2.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 3. Κοινωνικοί παράγοντες Τα διάφορα γλωσσολογικά χαρακτηριστικά που παρουσιάζονται στις διατομικές ποικιλίες εκμάθησης και κατάκτησης της L2 εξαρτώνται και από κοινωνικό-ψυχολογικούς παράγοντες(Clahsen, Meisel& Pienemann 1983: 316), που επηρεάζουν τόσο την ικανότητα όσο και την ετοιμότητα μάθησης και οι οποίοι σύμφωνα με τον Wode (1993)αποτελούν το απαραίτητο πλαίσιο για να δημιουργηθούν οι βάσεις των συναισθηματικών παραγόντων. Τρία είναι τα γνωστά ερευνητικά προγράμματα στο διεθνή ερευνητικό χώρο που εξετάζουν την επίδραση μιας σειράς κοινωνικών παραγόντων στην ανάπτυξη του συντακτικού γλωσσικού επιπέδου: Το ερευνητικό πρόγραμμα του Schumann(1975) Το ερευνητικό πρόγραμμα της Χαϊδελβέργης “Pidgin Deutsch” Το ερευνητικό Πρόγραμμα ZISA

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 3. Κοινωνικοί παράγοντες Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα αυτού του προγράμματος στο οποίο ο ερευνητικός τομέας διευρύνθηκε και στην ανάπτυξη του φωνολογικού γλωσσικού επιπέδου Στο πρόγραμμα αυτό διαπιστώθηκε ότι κατά την κατάκτηση μιας L2 σημαντικό ρόλο παίζουν οι εξής παράγοντες: 1. Επαφή με φυσικούς ομιλητές της L2 στον ελεύθερο χρόνο Είναι ποιοτικά και ποσοτικά πολύ ανώτερη από ότι στο χώρο εργασίας. Επηρεάζονται θετικά οι συναισθηματικοί παράγοντες. Τα πρώτα δύο χρόνια επαφής είναι καθοριστικά για την κατάκτηση της L2. 2. Επαφή με φυσικούς ομιλητές της L2 στον χώρο εργασίας Μέσω της επαφής προσπαθεί να συζητά τα πολυσύνθετα προβλήματα που προκύπτουν κατά την εργασία. Έτσι μπορεί να δέχεται περισσότερα γλωσσικά ερεθίσματα και να παράγει γλωσσικές εκφράσεις εφαρμόζοντας με αυτόν τον τρόπο τις γλωσσικές γνώσεις που έχει αποκτήσει.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 3. Κοινωνικοί παράγοντες 3. Η ηλικία (ο χρόνος μετανάστευσης) Μόνο η φωνολογική γλωσσική ικανότητα εξαρτάται άμεσα από την ηλικία 4. Τυπικά επαγγελματικά προσόντα 5. Επίπεδο μόρφωσης Το μορφωτικό επίπεδο επηρεάζει την ετοιμότητα για μάθηση και επιδρά τόσο στο ρυθμό όσο και στο επίπεδο κατάκτησης της L2. Μετανάστες με ανώτερη μόρφωση γίνονται πιο εύκολα αποδεκτοί από το περιβάλλον. 6. Διάρκεια παραμονής Σύμφωνα με τη μελέτη οι παράγοντες αυτοί έχουν πολύπλευρη επίδραση στο συντακτικό και φωνολογικό επίπεδο.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 3. Κοινωνικοί παράγοντες Επαφή με φυσικούς ομιλητές στην εργασία και στον ελεύθερο χρόνο Κοινωνική απόσταση: Ο Schumann ονόμασε κοινωνική απόσταση τη σύνδεση που μπορεί να υπάρχει μεταξύ δύο ομάδων ατόμων. Η κοινωνική απόσταση επηρεάζεται από τους εξής παράγοντες: –κοινωνική υπεροχή (soziale Dominanz) Όταν η ομάδα ατόμων που μιλούν την L2 είναι πολιτισμικά, οικονομικά ή τεχνολογικά ανώτερη από την ομάδα των ατόμων που μαθαίνουν την L2, τότε η ετοιμότητα να κατακτηθεί η L2 είναι περιορισμένη –στρατηγικές ενσωμάτωσης(Integrationsstrategien): Πρόκειται για στρατηγικές που χρησιμοποιεί το άτομο που μαθαίνει μία L2, τη μέθοδο που ακολουθείται κατά την επαφή με τους φυσικούς ομιλητές καθώς και τον τρόπο με τον οποίο επεξεργάζεται τα πολιτιστικά και κοινωνικά στοιχεία της χώρας υποδοχής.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 3. Κοινωνικοί παράγοντες Συνολικά διακρίνονται τρείς στρατηγικές ενσωμάτωσης: Αφομοίωση(Assimilation) Απόρριψη των συνηθειών, αξιών, ήθη και εθίμων της χώρας προέλευσης και αποδοχή και εφαρμογή εκείνων της χώρας υποδοχής. Προσαρμογή (Adaption) Προσαρμογή στον τρόπο ζωής της χώρας υποδοχής Διατήρηση (Preservation) Άρνηση αποδοχής του τρόπου ζωής της χώρας υποδοχής. Μεγάλωμα της κοινωνικής και ψυχολογικής απόστασης που υπάρχει ανάμεσα στις δύο ομάδες.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 3. Κοινωνικοί παράγοντες Αυτές οι στρατηγικές ενσωμάτωσης οδηγούν σε διαφορετικά είδη επαφών μεταξύ των ομάδων και κατευθύνονται από τις ακόλουθες τέσσερεις παραμέτρους: * Ομοιότητες/αναλογίες (Kongruenz der Kulturen) μεταξύ των πολιτισμών. Η ανέβρεση κοινών σημείων στους πολιτισμούς βοηθούν στην καλύτερη επαφή των ανθρώπων * Βαθμός απόστασης(Grad der Abgrenzheit) που υπάρχει μεταξύ των δύο ομάδων στην καθημερινότητα-στον χώρο εργασίας, στη γειτονιά-. * Μέγεθος της ομάδας της γλωσσικής μειονότητας, που από αυτό εξαρτάται το κατά πόσο ένα άτομο της γλωσσικής μειονότητας θα θέλει να έρθει σε επαφή με φυσικούς ομιλητές. * Προγραμματισμός παραμονής στη χώρα υποδοχής (Verweildauer) παίζει καθοριστικό ρόλο στην ετοιμότητα για επαφές με φυσικούς ομιλητές καθώς και στην θετική αντιμετώπιση της εκμάθησης της L2.

Παράγοντες επίδρασης κατά την κατάκτηση μιας L2 3. Κοινωνικοί παράγοντες ΣΥΝΟΨΗ: Οι κοινωνικοί παράγοντες επηρεάζουν έμμεσα την γλωσσική ανάπτυξη της L2. Μέσω αυτής της επίδρασης προσδιορίζεται η ποσοτική και ποιοτική υπόσταση των γλωσσικών ερεθισμάτων, η οποία μπορεί να επισπεύδει ή να επιβραδύνει τις γλωσσικές διαδικασίες κατάκτησης της L2.