Η οπτική οξύτητα περιγράφεται με το παρακάτω κλάσμα: Οπτ. Οξύτητα = όραση (v) (χωρίς διόρθωση) = απόσταση του τεστ σε m / απόσταση αναγνώρισης πιο μικρού γράμματος σε προβολή 5΄(m). π.χ. το 5/10 μας δίνει δυο πληροφορίες: το πρώτο νούμερο ο αριθμητής, μας δείχνει πως το τεστ διεξάγεται στα 5 m. Το δεύτερο νούμερο, ο παρανομαστής, μας δείχνει πως το γράμμα είναι σε μέγεθος τέτοιο, όπως το γράμμα των 5΄, από απόσταση 10 m. Αλλά το άτομο μπορεί να το δει αυτό μόνο από τα 5 m.
ΟΠΤΟΤΥΠΑ Κάθε σύμβολο της πρώτης σειράς του οπτότυπου σχηματίζει οπτική γωνία 5 min όταν βλέπεται από απόσταση 60 m, ενώ κάθε σύμβολο της τελευταίας σειράς σχηματίζει γωνία 5 min από απόσταση 6 m. Οι εσωτερικές λεπτομέρειες του κάθε συμβόλου (πάχος γραμμών, διάκενα) που χρησιμεύουν για την αναγνώρισή του έχουν μέγεθος ίσο με το 1/5 του ολικού μεγέθους του συμβόλου και συνεπώς σχηματίζουν οπτική γωνία 1 min στη δεδομένη απόσταση.
Πίνακας οπτικής οξύτητας κατά SNELLEN.
Snellen
Snellen Monoyer Oπτική γωνία Οπτική ικανότητα % Απώλεια οπτικής ικανότητας % ΠόδιαΜέτρα 20/16 6/51, /206/61,0010/101, /256/7,50,808/101, /326/100,621, /406/120,505/102, /506/150,404/102, /646/200,313, /806/240,254, /1006/300,202/105, /1256/380,156, /1606/480,1258, /2006/600,101/1010, /3006/900,0615, /4006/1200,051/2020, /8006/2400,0251/4040,0 595
Μειονεκτήματα: 1) Γράμματα ίδιου μεγέθους έχουν διαφορετική τιμή αναγνωσιμότητας. 2) Η συμμετοχή του ασθενή είναι ουσιώδης στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος. 3) Οι επιπτώσεις της μνήμης είναι αξιοσημείωτες, εκτός αν ο πίνακας ή οι γραμματοσειρές αλλάζουν συχνά σειρά. Πλεονεκτήματα: 1) Στις περισσότερες περιπτώσεις τα γράμματα είναι τόσο πολύ γνωστά, πράγμα που συντελεί στη γρήγορη συνεργασία για τον ασθενή.
ΔΑΚΤΥΛΙΟΙ ΤΟΥ LANDOLT
Πλεονεκτήματα: 1) Ισότητα αναγνώρισης. 2) Ανεξάρτητα συμμετοχής ασθενή, μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παιδιά και ενήλικες. 3) Κατά μεγάλο ποσοστό και ανεξάρτητα από την ευφυΐα του ασθενή. 4) Δεν απομνημονεύονται. 5) Εξ ίσου σωστά για απευθείας ή αντίστροφη παρατήρηση (μέσα από καθρέφτη). 6) Κατάλληλοι στόχοι για σταυροκύλινδρο ή υψηλό αστιγματισμό. Μειονεκτήματα: 1) Ο ασθενής πρέπει να κατευθύνεται σε ένα συγκεκριμένο δακτύλιο κάθε φορά.
Πίνακες Bailey-Lovie
ΑΛΛΑ ΤΕΣΤ ΣΕ ΟΠΤΟΤΥΠΑ Ο ΑΣΤΙΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΓΜΑΤΙΣΜΟΥ Η γενική αρχή πάνω στην οποία στηρίζεται αυτό το τεστ είναι ότι ένα αστιγματικό μάτι δεν είναι ικανό να βλέπει όλες τις γραμμές με τον ίδιο βαθμό καθαρότητας γιατί η προβολή τους πάνω στον αμφιβληστροειδή προβάλλεται σαν διαφορετικές αποστάσεις.
ΤΕΣΤ ΣΤΑΥΡΟΕΙΔΟΥΣ ΚΥΛΙΝΔΡΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΣΤΙΓΜΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ JACKSON Ο σταυροειδής κύλινδρος τοποθετείται κατάλληλα με τον αρνητικό άξονα στον κύριο οριζόντιο, κάθετο ή λοξό άξονα (μεσημβρινό) (180 ο, 90 ο, 45 ο, 135 ο ).Εάν στις τέσσερις προαναφερόμενες θέσεις ο ασθενής αναφέρει ότι οι τελείες πάντοτε παραμένουν ίδιες στην εμφάνιση μπορεί τότε να συμπεράνετε ότι δεν υπάρχει αστιγματισμός Εάν από την άλλη πλευρά ο ασθενής πράγματι σημειώσει σε μια από τις τέσσερις θέσεις του σταυροειδή κυλίνδρου ότι η εικόνα των τελειών είναι οξύτερη και πιο στρογγυλεμένη σε σχέση με τις άλλες οι οποίες είναι τώρα λιγότερο εστιασμένες και ελλειψοειδείς έχουμε έτσι επιβεβαιώσει την ύπαρξη αστιγματισμού.
ΔΙΧΡΩΜΑΤΙΚΟ ΤΕΣΤ Εάν για παράδειγμα ο ασθενής βλέπει τα νούμερα στο κόκκινο πεδίο πιο πολύ εστιασμένα τότε αρνητικοί σφαιρικοί φακοί σε βήματα των –0.25Ds μπορούν να προστεθούν μέχρι ο ασθενής να αναφέρει ότι οι αριθμοί στο πράσινο και κόκκινο πεδίο φαίνονται εξίσου ευδιάκριτοι
ΣΤΑΥΡΟΕΙΔΕΣ ΠΛΕΓΜΑ Για ένα εμμετρωπικό μάτι, χωρίς υπολειπόμενο αστιγματισμό, η τοποθέτηση ενός σταυροειδούς κυλίνδρου αρνητικού άξονα στις 90 ο θα δημιουργήσει κανονικό αστιγματισμό με την τοποθέτηση ενός κάθετου αστιγματικού φακού μπροστά από τον αμφιβληστροειδή και ενός οριζόντιου αστιγματικού φακού τοποθετημένο οπίσθια του αμφιβληστροειδούς. Σε αυτήν την κατάσταση ο εμμετρωπικός θα αναφέρει ότι και οι δυο ομάδες γραμμών είναι εξίσου θολές. Εάν από την άλλη πλευρά το μάτι είναι μυωπικό ή υπερδιορθωμένο, οι κατακόρυφες γραμμές θα διακρίνονται καθαρότερα και οι οριζόντιες γραμμές θα είναι λιγότερο εστιασμένες για τον ασθενή. Το αντίθετο συμβαίνει εάν το μάτι είναι υπερμετρωπικό ή υποδιορθωμένο.
ΠΟΛΩΤΙΚΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΗΣ ΟΘΟΝΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΟΦΘΑΛΜΙΚΗ ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗ Όταν τα πολωτικά φίλτρα τοποθετούνται μπροστά από κάθε μάτι δυο εικόνες βλέπονται ταυτόχρονα. Μια εικόνα για το δεξί μάτι και η άλλη εικόνα για το αριστερό μάτι. Σε αυτή την κατάσταση τα μάτια είναι ικανά να σχηματίσουν μια άριστη διάκριση ανάμεσα στην καθαρότητα των εικόνων αυτών οι οποίες βλέπονται ταυτόχρονα.
ΠΟΛΩΤΙΚΟ ΦΙΛΤΡΟ-ΔΙΧΡΩΜΑΤΙΚΟ ΔΙΟΦΘΑΛΜΙΚΟ ΤΕΣΤ ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗΣ Η προσοχή του ασθενούς είναι αρχικά στους στόχους 12:00 και 6:00 (δεξί μάτι) και 3:00 και 9:00 για το αριστερό μάτι και τότε ρωτάται ποιοι στόχοι ή αριθμοί εμφανίζονται πιο καθαροί. Η σφαιρική διόρθωση για το κατάλληλο μάτι προσαρμόζεται χρησιμοποιώντας θετικούς ή αρνητικούς φακούς. Για παράδειγμα μπορεί να επιλέξει να αφήσει τον ασθενή με τις φιγούρες τις κόκκινης περιοχής ελαφρώς καθαρότερες (υποδιορθωμένος σε μυωπική κατάσταση).
ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΤΕΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΟΡΑΣΗ (TEST FOR STEREOPSIS) Ο ασθενής με το ένα μάτι καλυμμένο πρέπει να δει μόνο τέσσερις από τις οχτώ πολωμένες κατακόρυφες στήλες και την κεντρική μη πολωτική λευκή τελεία προσήλωσης. Αυτές οι οχτώ κατακόρυφες μπάρες είναι επαρκούς μεγέθους ώστε να μπορούν να βλέπονται και από ασθενείς οι οποίοι δεν έχουν υψηλή οπτική οξύτητα. Η βασική αρχή του τεστ είναι ότι ενώ οι οχτώ κατακόρυφες μπάρες έχουν διεγείρει ελαφρώς ανόμοιες ή μη αποκρινόμενες αμφιβληστροειδικές περιοχές των δυο ματιών, σύγκλιση αυτών των εικόνων πρέπει να συμβεί με αποτέλεσμα στην αντίληψη του ασθενή να φαίνεται ότι οι μπάρες είναι σε ελαφρώς διαφορετική απόσταση από την λευκή τελεία
ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΓΡΑΜΜΗ ΓΙΑ ΠΡΙΣΜΑΤΙΚΟ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟ Εάν για παράδειγμα ένα πρίσμα έξι διοπτριών τοποθετηθεί μπροστά από το δεξί μάτι, μια διπλωπία θα γίνει αντιληπτή στην οποία το δεξί μάτι θα βλέπει την κατακόρυφη γραμμή την οποία βλέπει το αριστερό μάτι. Είναι τώρα εύκολο να οριστεί τι είδους φορία έχει ο ασθενής. Ο ασθενής ρωτάται χρησιμοποιώντας την τεχνική της διαλείπουσας στιγμιαίας απόφραξης ενώ τα δυο μάτια προσηλώνονται στα γράμματα για να σταθεροποιήσουν την προσαρμογή και την σύγκλιση εάν η μία γραμμή είναι δεξιά ή αριστερά από την άλλη εικόνα. Για παράδειγμα εάν ο ασθενής αναφέρει ότι οι γραμμές είναι απευθείας ευθυγραμμισμένες κατακόρυφα τότε υπάρχει κατάσταση ορθοφορίας στην οριζόντια κατεύθυνση. Εάν από την άλλη πλευρά η χαμηλότερη κατακόρυφη γραμμή φαίνεται από το δεξί μάτι ότι είναι μετατοπισμένη στα αριστερά του ασθενή της ανώτερης γραμμής, τότε διασταυρούμενη διπλωπία υπάρχει με εξωφορία. Ενώ αν ο ασθενής αναφέρει ότι η κατακόρυφη γραμμή του δεξιού ματιού είναι στα δεξιά της ανώτερης αριστερής γραμμής τότε υπάρχει ομώνυμη διπλωπία με εσωφορία
ΤΟ ΤΕΣΤ ΤΟΥ SCHOBER Εάν ο ασθενής αναφέρει για παράδειγμα ότι βλέπει και τον σταυρό και τους κύκλους και ότι ο σταυρός είναι ακριβώς κεντραρισμένος μέσα στους δυο κύκλους, τότε υπάρχει κατάσταση ορθοφορίας. Εντούτοις εάν ο ασθενής αναφέρει για παράδειγμα ότι ο κόκκινος κύκλος φαίνεται από το δεξί μάτι με τα κόκκινα- πράσινα γυαλιά και είναι μετατοπισμένος οριζόντια στα αριστερά του ασθενούς τότε υπάρχει διασταυρούμενη διπλωπία ή εξωφορία. Το ποσοστό αυτής της απόκλισης μπορεί να μετρηθεί με ένα πρίσμα βάσεως μέσα. Το τεστ έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε κατά προσέγγιση να υπάρχει μια διοπτρία του πρίσματος απόκλισης εάν το σκέλος του σταυρού ακουμπά τον πρώτο κύκλο, ενώ δύο διοπτρίες του πρίσματος απόκλισης υπάρχουν ένα το κέντρο του σταυρού τέμνει τον πρώτο κύκλο και τελικά τρεις πρισματικές διοπτρίες αντιστοιχούν στην θέση όταν το κέντρο του σταυρού τέμνει τον δεύτερο (εξωτερικό) κύκλο. Με παρόμοιο τρόπο μπορεί να ανιχνευτεί και η κατακόρυφη φορία με την βοήθεια του τεστ.
ΠΟΛΩΤΙΚΟ ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΟΡΙΑ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ Εάν ο ασθενής αναφέρει ότι βλέπει έναν τέλειο ευθυγραμμισμένο σταυρό τότε υπάρχει ορθοφορία. Εάν από την άλλη πλευρά ο ασθενής αναφέρει ότι βλέπει τις κατακόρυφες μπάρες μετατοπισμένες υψηλότερα ή χαμηλότερα από το κέντρο του σταυρού τότε υπάρχει κατακόρυφη φορία. Όταν υπάρχει και οριζόντια και κατακόρυφη διαίρεση ο ασθενής θα αναφέρει τότε ότι βλέπει λοξά προσανατολισμένο τον σταυρό.
ΤΟ ΤΕΣΤ ΤΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΤΕΛΕΙΩΝ ΤΟΥ WORTH Ο ασθενής φορά τα γυαλιά του τεστ, παραδοσιακά με το κόκκινο φίλτρο μπροστά από το δεξί μάτι και το πράσινο φίλτρο μπροστά από το αριστερό μάτι. Ο ασθενής φορώντας τα κόκκινα-πράσινα γυαλιά του τεστ ζητείται να δει τα τέσσερα στοιχεία που παρουσιάζονται στην διαφάνεια του τεστ. Το κάτω στοιχείο είναι ένας λευκός κυκλικός δίσκος, το πάνω στοιχείο είναι ένα κόκκινο τετράγωνο και τα δύο οριζόντια στοιχεία είναι πράσινοι σταυροί. Το δεξί μάτι για παράδειγμα με το κόκκινο φίλτρο βλέπει μόνο το κόκκινο τετράγωνο και τον λευκό κυκλικό δίσκο. Με τα δυο μάτια ανοιχτά ο ασθενής χωρίς αναστολή και κανονικό διοφθαλμικό σύστημα πρέπει να βλέπει τα τέσσερα στοιχεία, με τον κάτω κυκλικό δίσκο τώρα ροζ στο χρώμα. Αυτό υποδηλώνει ταυτόχρονη αντίληψη και ένωση των δυο μονοφθαλμικών εικόνων από το μέρος του ασθενή. Εάν από την άλλη πλευρά ο ασθενής αναφέρει ότι ο κάτω κυκλικός δίσκος είναι ο μισός κόκκινος και ο μισός πράσινος υπάρχει ταυτόχρονη αντίληψη με μικρή ή καθόλου ικανότητα σύγκλισης.
ΤΕΣΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΑΝΙΣΟΕΙΚΟΝΙΑΣ Ο ασθενής τότε ζητείται να συγκρίνει τα μεγέθη των δυο μισών του τετραγώνου. Εάν τα δύο μέρη είναι ίσα σε μέγεθος τότε δεν αποδεικνύεται κλινικά η ύπαρξη ανισοεικονίας. Εάν από την άλλη πλευρά ο ασθενής αναφέρει ότι το μισό του τετραγώνου είναι μεγαλύτερο ή μικρότερο από το άλλο μισό του τετραγώνου τότε η ανισοεικονία υπάρχει με το ένα μάτι να αντιλαμβάνεται διαφορά μεγέθους από το άλλο μάτι.