Ενότητα 1 1 Πρότυπο κόστος

Τι είναι: –Πολύ σωστά και πολύ λεπτομερειακά υπολογισμένο προϋπολογιστικό κόστος Τι εκφράζει: –Στόχους που θα πρέπει να επιτευχθούν στην παραγωγή –Βάση σύγκρισης για τα απολογιστικά δεδομένα Υπολογισμός αποκλίσεων Ανάλυση - Αιτιολόγηση αποκλίσεων Δεν υποκαθιστά το πραγματικό κόστος 2

Πρότυπο Κόστος Το πρότυπο κόστος είναι ένα προκαθορισμένο κόστος υπολογισμένο με βάση: –Ένα προδιαγεγραμμένο σύνολο συνθηκών παραγωγής –Προκαθορισμένες τεχνικές προδιαγραφές του προϊόντος –Οι προδιαγραφές αυτές αφορούν τις απαιτούμενες πρώτες ύλες και την άμεση εργασία σε τιμές και αμοιβές που αναμένεται να εφαρμοσθούν κατά τη διάρκεια της περιόδου για την οποία υπολογίζεται το πρότυπο κόστος, συν τα αναλογούντα ΓΒΕ, τόσο μεταβλητά όσο και σταθερά 3

Πρότυπα πρώτων υλών Ποσότητα α΄υλών –Υπεύθυνοι: Μηχανικοί –Βάση υπολογισμού: τεχνικές προδιαγραφές προϊόντος, τεχνικά χαρακτηριστικά α΄υλών Αξία α΄υλών –Υπεύθυνοι: Τμήμα προμηθειών –Βάση υπολογισμού: Τιμές α’ υλών στην αγορά, συνθήκες ανταγωνισμού στην αγορά 4

Πρότυπα άμεσης εργασίας Απόδοση εργαζομένων –Βάση υπολογισμού: καθορισμός των εργασιών που συμμετέχουν και μέτρηση χρόνου εκτέλεσης τους Πολλές χρονομετρήσεις Αλλαγή εκτέλεσης της εργασίας αλλαγή προτύπου Ωρομίσθιο αμοιβής εργαζομένων –Υπεύθυνοι: Γραφείο προσωπικού –Βάση υπολογισμού: Βαθμός εξειδίκευσης, πολιτική αμοιβών επιχείρησης, συλλογικές συμβάσεις εργασίας, κτλ. 5

Πρότυπα ΓΒΕ Ανάλυση των ΓΒΕ –Μεταβλητά και –Σταθερά Προϋπολογισμός –Απλή επέκταση του παρελθόντος –Προσεκτική εξέταση των μελλοντικών συνθηκών Υπεύθυνοι: Τα στελέχη που ελέγχουν το εκάστοτε ΓΒΕ 6

Ανάλυση αποκλίσεων Υπολογισμός αποκλίσεων –Σύγκριση μεταξύ πρότυπου και πραγματικού κόστους Χαρακτηρισμός αποκλίσεων –Ευμενής απόκλιση ( πραγματικό <πρότυπο) –Δυσμενής απόκλιση (πραγματικό > πρότυπο) Αιτιολόγηση αποκλίσεων –Εξωγενείς παράγοντες –Ενδογενείς παράγοντες Αποφάσεις για την εξάλειψή τους Αναζήτηση των υπευθύνων 7

Συνολική απόκλιση α’ υλών 8 Κατά την αγορά διαφορετική τιμή από την πρότυπη Κατά την ανάλωση διαφορετική ποσότητα από την πρότυπη

Συνολική απόκλιση ΑΕ 9 Οφείλεται στη διαφορά αμοιβής των εργαζομένων Οφείλεται στη διαφορά απόδοσης εργαζομένων

Συνολική απόκλιση ΓΒΕ 10 Οφείλεται σε διαφορά τιμών κόστους Οφείλεται σε διαφορά επιπέδου παραγωγής Οφείλεται σε διαφορά απόδοσης εργαζομένων

Ενότητα 2 11 «Συνολικός Προϋπολογισμός» Master Budget

12 Προϋπολογισμοί Εργαλείο συντονισμού των δραστηριοτήτων της επιχείρησης Ποσοτική έκφραση των στόχων της επιχείρησης Μέσο παρακολούθησης της προόδου πραγματοποίησης των στόχων αυτών

13 Σκοπιμότητα προϋπολογισμών Ποσοτική έκφραση των στόχων της επιχείρησης –Αύξηση μεριδίου αγοράς –Αύξηση αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων –Μείωση ποσοστού κόστους πωληθέντων προς πωλήσεις Εργαλείο συντονισμού των δραστηριοτήτων της επιχείρησης Μέσο παρακολούθησης της προόδου πραγματοποίησης των στόχων αυτών

14 Διαδικασία κατάρτισης προϋπολογισμών Bottom - up προσέγγιση: –ανύψωση ηθικού και αισθήματος ανήκειν –περισσότερο ακριβείς προβλέψεις –δέσμευση εκπλήρωσης στόχων –αδυναμία επίκλησης δικαιολογιών Top - down προσέγγιση: –δεν εξασφαλίζεται δέσμευση επίτευξης των στόχων –δικαιολογίες μη αντικειμενικότητας στόχων Μικτή προσέγγιση –Συνεργατική προσπάθεια

15 Είδη προϋπολογισμών Στατικοί προϋπολογισμοί –Αναφέρονται σε συγκεκριμένο επίπεδο δραστηριότητας Ελαστικοί προϋπολογισμοί –Αναφέρονται σε εναλλακτικά επίπεδα δραστηριότητας –Αλγόριθμος προϋπολογισμού

Κατάρτιση συνολικού προϋπολογισμού

17 Συνολικός προϋπολογισμός Αποθέματα πρώτων υλών Αποθέματα ετοίμων

18 Ανάπτυξη συνολικού προϋπολογισμού (συν.) Η ανάπτυξη του συνολικού προϋπολογισμού συντελείται σε βήματα –Ορισμένοι επιμέρους προϋπολογισμοί αναπτύσσονται σειριακά Πωλήσεις  Παραγωγή Πωλήσεις  Διανομή –Άλλοι προϋπολογισμοί αναπτύσσονται ανεξάρτητα Προϋπολογισμός διοίκησης

19 Προϋπολογισμός πωλήσεων Αποτελεί τη βάση του συνολικού προϋπολογισμού Καταρτίζεται αναλυτικά ανά προϊόν, μήνα, πελάτη, κτλ. Γίνεται εκτίμηση της τιμής πώλησης –Πολιτική εκπτώσεων –Ομαδοποιήσεων προϊόντων Για την κατάρτισή του λαμβάνονται υπόψη: –Εσωτερικοί παράγοντες –Εξωτερικοί παράγοντες

20 Προϋπολογισμός πωλήσεων Τιμή πώλησης € 70/μονάδα Εκτιμώμενες πωλήσεις2.000 μονάδες Προϋπολογισμός πωλήσεων = 70 Χ = €

21 Συνολικός προϋπολογισμός Παραγωγή

22 Προϋπολογισμός παραγωγής Για τον προϋπολογισμό της παραγωγής λαμβάνονται υπόψη: –Αναμενόμενες πωλήσεις –Αρχικά αποθέματα ετοίμων –Επιθυμητά τελικά αποθέματα Συνήθως καταρτίζεται ανά προϊόν σε μηνιαία βάση

23 Προϋπολογισμός παραγωγής Για τον προϋπολογισμό της παραγωγής λαμβάνονται υπόψη: –Αναμενόμενες πωλήσεις –Αρχικά αποθέματα ετοίμων –Επιθυμητά τελικά αποθέματα μονάδες 150 μονάδες 300 μονάδες Παραγωγή = = μονάδες

24 Προϋπολογισμός χρησιμοποίησης α΄υλών Για την κατάρτιση του προϋπολογισμού χρησιμοποίησης α΄υλών λαμβάνονται υπόψη: –Το προϋπολογισθέν επίπεδο της παραγωγής –Οι τεχνικές προδιαγραφές των προϊόντων συμπεριλαμβανομένης και της φύρας μονάδες 3 κιλά α’ ύλης, € 10 κιλό Χρησιμοποίηση α΄υλών (αξία) = Χ 3 Χ 10 = € Χρησιμοποίηση α΄υλών (κιλά) = Χ 3 =6.450 κιλά

25 Προϋπολογισμός αγοράς α΄υλών Για την κατάρτιση του προϋπολογισμού αγοράς α΄υλών λαμβάνονται υπόψη: –Ο προϋπολογισμός χρησιμοποίησης α΄υλών –Τα αρχικά αποθέματα α’ υλών –Τα επιθυμητά τελικά αποθέματα α’ υλών –Οι τιμές των α΄υλών Συμπεριλαμβανομένων εξόδων αγοράς τους

26 Προϋπολογισμός αγοράς α΄υλών Για την κατάρτιση του προϋπολογισμού αγοράς α΄υλών λαμβάνονται υπόψη: –Ο προϋπολογισμός χρησιμοποίησης α΄υλών –Τα αρχικά αποθέματα α’ υλών –Τα επιθυμητά τελικά αποθέματα α’ υλών –Οι τιμές των α΄υλών κιλά 250 κιλά 100 κιλά €10/ κιλό Απαιτούμενες αγορές (κιλά) = = κιλά Αγορά α΄υλών (αξία) = Χ 10 = €63.000

27 Προϋπολογισμός άμεσης εργασίας Για την κατάρτιση του προϋπολογισμού άμεσης εργασίας λαμβάνονται υπόψη: –Ο προϋπολογισμός της παραγωγής –Το κόστος της άμεσης εργασίας Καθορίζονται οι ανάγκες σε ώρες άμεσης εργασίας σε κάθε παραγωγικό τμήμα της επιχείρησης Προσδιορίζονται οι ανάγκες για μόνιμο, εποχικό προσωπικό και υπερωρίες

28 Προϋπολογισμός άμεσης εργασίας Για την κατάρτιση του προϋπολογισμού άμεσης εργασίας (AE) λαμβάνονται υπόψη: –Ο προϋπολογισμός της παραγωγής –Το κόστος της άμεσης εργασίας Τμήμα Α = €5 /ΩΑΕ Τμήμα Β = €8/ΩΑΕ –Καθορίζονται οι ανάγκες σε ώρες άμεσης εργασίας σε κάθε παραγωγικό τμήμα της επιχείρησης Τμήμα Α = 2 ΩΑΕ / μονάδα Τμήμα Β = 1 ΩΑΕ / μονάδα μονάδες Απαιτούμενες ΩΑΕ(Τμήμα Α) = Χ 2 = ΩΑΕ Απαιτούμενες ΩΑΕ(Τμήμα Β) = Χ 1 = ΩΑΕ Κόστος ΑΕ = Χ Χ 8 = €

29 Προϋπολογισμός ΓΒΕ Ο προϋπολογισμός των ΓΒΕ αφορά τα έξοδα των κύριων και των βοηθητικών τμημάτων της παραγωγής Ο προϋπολογισμός κάθε κατηγορίας ΓΒΕ θα πρέπει να είναι επαρκώς τεκμηριωμένος

30 Προϋπολογισμός ΓΒΕ Προϋπολογισμός ΓΒΕ (Τμήματα Α και Β) –Αποσβέσεις € –Έμμεση εργασία € –Επισκευές € –Φωτισμός€ 800 –Ενέργεια κίνησης μηχανών € –Σύνολο ΓΒΕ€ Συντελεστής καταλογισμού (burden rate) = € ( ) ΩΑΕ = € 1.05/ΩΑΕ

31 Προϋπολογισμός εξόδων πωλήσεων Ο προϋπολογισμός αφορά κυρίως: –Έξοδα κίνησης πωλητών –Έξοδα εκθέσεων –Αναλώσιμα για την παροχή υπηρεσιών μετά την πώληση –Αμοιβές πωλητών και προμήθειες

32 Προϋπολογισμός εξόδων πωλήσεων Ο προϋπολογισμός αφορά κυρίως: –Έξοδα κίνησης πωλητών ( 5 αυτοκίνητα Χ € 70/μήνα = € 4.200) –Έξοδα εκθέσεων (π.χ 2 εκθέσεις Χ € = €10.000) –Αναλώσιμα για την παροχή υπηρεσιών μετά την πώληση –Αμοιβές πωλητών και προμήθειες (π.χ € Χ 2% = € 2.800)

33 Προϋπολογισμός εξόδων διοίκησης Ο προϋπολογισμός αυτός αφορά κυρίως σταθερές δαπάνες. Παραδείγματα τέτοιων δαπανών είναι: –Έξοδα καθαριότητας –Αμοιβές Δ.Σ –Αμοιβές ελεγκτών –Αποσβέσεις, ενοίκια, κτλ. Ορισμένες από τις παραπάνω δαπάνες προϋπολογίζονται συγκεντρωτικά στη συνέχεια επιμερίζονται σε άλλες διευθύνσεις και συμπεριλαμβάνονται στον προϋπολογισμό τους

34 Προϋπολογισμός κόστους ανά μονάδα προϊόντος Α ύλες (3 Χ €10)€ 30 Άμεση εργασία (5Χ2+8Χ1)€ 18 ΓΒΕ (3 ΩΑΕΧ 1,05) € 3,15 Κόστος ανά μονάδα € 51,15 Κόστος παραχθέντων = Χ 51,15 = € ,50 Α ύλες = € Α.Ε = € ΓΒΕ = €

35 Ταμειακός προϋπολογισμός Τα στοιχεία που συμμετέχουν στο συνολικό προϋπολογισμό μετατρέπονται σε ταμειακούς όρους –Πωλήσεις –Αγορές πρώτων υλών –Αμοιβές εργαζομένων Οι αποσβέσεις και οι επισφαλείς πελάτες δεν αντιπροσωπεύουν ταμειακές εκροές Καταρτίζεται συνήθως σε μηνιαία βάση

36 Ταμειακός προϋπολογισμός Επιτρέπει τη λήψη αποφάσεων αναφορικά με: –Την πιστοληπτική πολιτική –Την πιστοδοτική πολιτική εκπτώσεις –Το χρονισμό αγοράς παγίων - διενέργειας επενδύσεων –Τη σύναψη δανείων όροι δανείων

37 Ταμειακός προϋπολογισμός Για την κατάρτιση του ταμειακού προϋπολογισμού λαμβάνονται υπόψη: –Το αρχικό ταμειακό υπόλοιπο –Οι εισπράξεις κάθε περιόδου (μήνας, τρίμηνο, κτλ.) Επηρεάζονται από τους όρους πίστωσης που δίνονται στους πελάτες Πωλήσεις παγίων, εισπράξεις τραπεζικών τόκων, κτλ. –Οι πληρωμές κάθε περιόδου Επηρεάζονται από το διακανονισμό των πωλήσεων και το είδος της δαπάνης Δάνεια, αγορές παγίων, κτλ.

38 Προϋπολογιστική ΚΑΧ Οι προϋπολογισμοί –των πωλήσεων, –του κόστους πωληθέντων –των εξόδων πώλησης και των διοικητικών εξόδων –και των χρηματοοικονομικών εξόδων εμφανίζονται συνοπτικά στην προϋπολογισθείσα Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης

39 Προϋπολογιστική ΚΑΧ Πωλήσεις - Κόστος πωληθέντων =Μικτό κέρδος -Έξοδα διοίκησης και διάθεσης -Χρηματοοικονομικά έξοδα =Κέρδος Χρήσης , , ,50 21,45% , , ,50 5,73% Στόχοι ?

40 Είδη προϋπολογισμών Στατικοί προϋπολογισμοί (Static Budgets) –Αναφέρονται σε συγκεκριμένο επίπεδο δραστηριότητας Ελαστικοί προϋπολογισμοί (Flexible Budgets) –Αναφέρονται σε εναλλακτικά επίπεδα δραστηριότητας –Αλγόριθμος προϋπολογισμού (Budget Formula)

41 Χρήση ελαστικών προϋπολογισμών Έλεγχος εναλλακτικών σεναρίων –εκ των προτέρων ανάλυση –π.χ. Εναλλακτικά επίπεδα κέρδους για εναλλακτικά επίπεδα πωλήσεων –Σενάρια: Απαισιόδοξο, αισιόδοξο, αναμενόμενο Αξιολόγηση της απόκλισης από τις αρχικές εκτιμήσεις (το σενάριο που έχει προκριθεί) λαμβάνοντας υπόψη τον πραγματικό όγκο δραστηριότητας –Εκ των υστέρων ανάλυση –Προϋπολογισμένο κόστος τμήματος παραγωγής για μονάδες = € –Πραγματικό κόστος παραγωγής για μονάδες = € –Συμπέρασμα ??? –Απόδοση ευθυνών - επιβράβευση 12,5/μονάδα €

42 Χρησιμότητα ελαστικών προϋπολογισμών Οι ελαστικοί προϋπολογισμοί χρησιμοποιούνται κυρίως –Προϋπολογιστικά στα πλαίσια σεναρίων και αναλύσεων ευαισθησίας –Απολογιστικά για την αξιολόγηση της αποδοτικότητας Σύγκριση πραγματικού κόστους - «κανονικού κόστους» Σε όλα τα τμήματα της επιχείρησης? Τμήμα ΠαραγωγήςΤμήμα Λογιστηρίου

43 Παράδειγμα Διοργάνωση μουσικής συναυλίας Η ορχήστρα θέλει αμοιβή € και 15% ποσοστό επί των εσόδων από τα εισιτήρια της παράστασης. Το ενοίκιο του χώρου της συναυλίας είναι € πλέον 5% επί των εσόδων από τα εισιτήρια. Η εταιρία για την εξασφάλιση της ασφάλειας των παρευρισκομένων σκοπεύει να προσλάβει ιδιωτικούς αστυνομικούς σε αναλογία ένα ιδιωτικό αστυνομικό ανά 200 άτομα. Η αμοιβή είναι € 80/ αστυνομικό. Δαπάνες δημοσιοποίησης και ασφάλειας για λοιπούς κινδύνους οι οποίες ανέρχονται σε Η τιμή του εισιτηρίου σε € 32. Ζητείται: Να καταρτίσετε ελαστικούς προϋπολογισμούς για 3.000, και εισιτήρια.

44 Παράδειγμα

45 Παράδειγμα

46 Παράδειγμα

47 Παράδειγμα