Διάλεξη 1 Μακροοικονομία

Η Μακροοικονομική ασχολείται με τη συμπεριφορά και τα προβλήματα της οικονομίας σαν σύνολο. Άθροιση: από τη μικροοικονομική στη μακροοικονομική. - Η διαδικασία πρόσθεσης των μεμονωμένων οικονομικών μεταβλητών, για την εύρεση γενικών οικονομικών συνόλων - Διαχωρίζει τη μικροοικονομική (μεμονωμένα μεγέθη) από τη μακροοικονομική (συνολικά μεγέθη) Μερικές από τις μεταβλητές μου μελετά η μακροοικονομική είναι: Συνολικό εισόδημα (Y), συνολική κατανάλωση (περιλαμβάνει κρατικές δαπάνες) (C), συνολική απασχόληση (L), το γενικό επίπεδο μισθών (W), το γενικό επίπεδο των τιμών (P), τα γενικά επιτόκια (r), οι συνολικές επενδύσεις (I), οι συνολικές εξαγωγές (X), οι συνολικές εισαγωγές (M)

Κύρια Μακροοικονομικά θέματα: Τί κάνει τα οικονομούντα άτομα ή κράτη να είναι πλούσια ή φτωχά; Γιατί μερικές χώρες αναπτύσσονται γρηγορότερα από άλλες; Γιατί η ανεργία είναι υψηλότερη σε κάποιες χώρες; Ποιές πολιτικές χρειάζονται για μείωση της ανεργίας; Τι προκαλεί τον πληθωρισμό; Τι συμβαίνει με το έλλειμμα ή το πλεόνασμα του ισοζυγίου πληρωμών; Πώς επενεργούν τα δημοσιονομικά ή νομισματικά μέτρα σε μια οικονομία; Μέση παραγωγικότητα εργασίας Το προϊόν που παράγεται ανά μονάδα εργασίας Οικονομικοί κύκλοι Οικονομικός κύκλος: βραχυχρόνιες συστολές και επεκτάσεις της οικονομικής δραστηριότητας. Η καθοδική φάση ονομάζεται κάμψη Πληθωρισμός - Αποπληθωρισμός: όταν οι τιμές των περισσοτέρων αγαθών και υπηρεσιών μειώνονται - Πληθωρισμός: η ποσοστιαία αύξηση του επιπέδου των τιμών - Υπερπληθωρισμός: ένας εξαιρετικά υψηλός πληθωρισμός

Η παγκόσμια οικονομία - Ανοικτή οικονομία: μια οικονομία που έχει εμπορικές και χρηματοοικονομικές σχέσεις με άλλες εθνικές οικονομίες - Κλειστή οικονομία: μια οικονομία που δεν έχει οικονομικές συναλλαγές με τον υπόλοιπο κόσμο Εμπορικές ανισορροπίες - Εμπορικό πλεόνασμα: οι εξαγωγές είναι μεγαλύτερες από τις εισαγωγές (Χ – Μ > 0) - Εμπορικό έλλειμμα: οι εισαγωγές είναι μεγαλύτερες από τις εξαγωγές (Χ – Μ < 0) Μακροοικονομικές πολιτικές: - Δημοσιονομική πολιτική: δημόσιες δαπάνες και φορολογικά έσοδα. Αποτελέσματα των αλλαγών του κρατικού προϋπολογισμού -Νομισματική πολιτική: ο ρυθμός αύξησης προσφοράς χρήματος (καθορίζεται από την κεντρική τράπεζα) Οικονομικό υπόδειγμα: μια απλοποιημένη περιγραφή ορισμένων χαρακτηριστικών της οικονομίας  Οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους πολιτικούς και όχι τους οικονομολόγους

Στόχοι της οικονομικής πολιτικής: A. Η πλήρης απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών B. Η σταθερότητα των τιμών Γ. Η οικονομική ανάπτυξη Δ. Το ισοζύγιο πληρωμών Εθνικοί Λογαριασμοί μετρούν τη συνολική αξία της παραγωγής σε μια οικονομία: Την προέλευση του παραγόμενου προϊόντος (τομείς της οικονομίας) Την κατανομή του παραγόμενου προϊόντος (ιδιωτικός-δημόσιος, εγχώρια και αλλοδαπή οικονομία) Δίνουν τη δυνατότητα σύγκρισης της συμπεριφοράς της οικονομίας σε διαφορετικές χρονικές περιόδους Δίνουν τη δυνατότητα λήψης μέτρων οικονομικής πολιτικής

Ονομαστικό και Πραγματικό Α.Ε.Π: - Το ονομαστικό Α.Ε.Π μετρά την αξία των τελικών αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται σε δεδομένη χρονική στιγμή. - Το πραγματικό Α.Ε.Π μετρά την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων που διατίθενται για αγαθά και υπηρεσίες, δηλ. την αξία παραγωγής σε σταθερές χρηματικές μονάδες (αποπληθωρισμένη) Μέθοδοι μέτρησης του Α.Ε.Π: - Μέθοδος του προϊόντος: Προσθέτουμε την προστιθέμενη αξία όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στην οικονομία - Μέθοδος των δαπανών: Προσθέτουμε την χρηματική αξία όλων των δαπανών, που συντελούνται στην οικονομία - Μέθοδος του εισοδήματος: Προσθέτουμε όλα τα εισοδήματα των νοικοκυριών, που αποκτούνται κατά την διάρκεια παραγωγής των αγαθών και των υπηρεσιών

Η άλγεβρα του υπολογισμού του Α.Ε.Π.: - Μέθοδος δαπανών: GNP= C + Ig + G + (X - M) Όπου GNP = ακαθάριστο εθνικό προϊόν, C = κατανάλωση ιδιωτική, Ig = ακαθάριστες επενδύσεις, G = δημόσιες δαπάνες, (Χ-Μ) = καθαρές εξαγωγές, Χ = εξαγωγές, Μ = εισαγωγές - Μέθοδος εισοδημάτων GNP = W + R + IN + P + Pu + Tp + D + Tε Όπου W = μισθοί και ημερομίσθια, R = ενοίκια, IN = τόκοι, P = κέρδη επιχειρήσεων, Pu = αδιανέμητα κέρδη Α.Ε, Tp = φόροι κερδών Α.Ε, D = Αποσβέσεις, Tε = έμμεσοι φόροι Άλλες αλγεβρικές σχέσεις: Ig = In + D, NNP = GNP – D, NI = NNP – Tε, PI = NI – Pu – Tp + F, DI = PI - Tα Όπου ΝΝP = καθαρό εθνικό προϊόν, NI = εθνικό εισόδημα, PI = προσωπικό εισόδημα, Pu = αδιανέμητα κέρδη Α.Ε, Tp = φόροι κερδών Α.Ε, F = μεταβιβαστικές πληρωμές, DI= διαθέσιμο εισόδημα, Tα = φόροι εισοδήματος προσώπων (άμεσοι φόροι)

Ατέλειες στη μέτρηση του Α.Ε.Π: A. Δεν περιλαμβάνονται: - Οι υπηρεσίες που παρέχονται για αυτοκατανάλωση (Μαγείρεμα) - Οι υπηρεσίες των διαρκών καταναλωτικών αγαθών (αυτοκίνητα που χρησιμοποιούνται από μέλη της οικογένειας) - Συναλλαγές στο πλαίσιο της «παραοικονομίας» (Λαθρεμπόριο) B. Θα έπρεπε να περιλαμβάνονται σε αυτό: (?) - Υπηρεσίες που προκαλούν αρνητική χρησιμότητα π.χ η μόλυνση και ρύπανση του περιβάλλοντος

Η κλασική προσέγγιση: Η οικονομία λειτουργεί αποτελεσματικά από μόνη της Το «αόρατο χέρι»: η ιδέα ότι αν οι αγορές είναι ελεύθερες και τα άτομα προβαίνουν σε οικονομικές πράξεις με στόχο το προσωπικό τους όφελος, η οικονομία θα λειτουργεί εύρυθμα στο σύνολο της. Οι μισθοί και οι τιμές προσαρμόζονται άμεσα ώστε να διατηρούν την ισορροπία Ισορροπία: μια κατάσταση όπου ζητούμενες και προσφερόμενες ποσότητες είναι ίσες Οι μεταβολές στους μισθούς και τις τιμές αποτελούν σήματα που συντονίζουν τις ενέργειες των ατόμων Συμπέρασμα: ο ρόλος της κυβέρνησης πρέπει να είναι περιορισμένος Η κεϊνσιανή προσέγγιση Μεγάλη Ύφεση: η κλασική θεωρία απέτυχε γιατί η υψηλή ανεργία ήταν επίμονη Keynes: η επίμονη ανεργία οφείλεται στην αργή προσαρμογή μισθών και τιμών, με συνέπεια οι αγορές να παραμένουν σε ανισορροπία για μεγάλο χρονικό διάστημα Συμπέρασμα: η κυβέρνηση πρέπει να παρεμβαίνει για την αποκατάσταση της πλήρης απασχόλησης

Η εξέλιξη της αντιπαράθεσης κλασικών κεϊνσιανών: Οι κεϊνσιανοί κυριάρχησαν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι το 1970 Ο στασιμοπληθωρισμός της δεκαετίας του ’70 οδήγησε στην επιστροφή της κλασικής σκέψης Τα τελευταία τριάντα χρόνια πραγματοποιείται αξιόλογη έρευνα με τη βοήθεια και των δύο προσεγγίσεων Μια ενιαία προσέγγιση της μακροοικονομικής: Οι κλασικές και οι κεϊνσιανές ιδέες παρουσιάζονται σε ένα ενιαίο υπόδειγμα Τρεις αγορές: αγαθών, χρηματοπιστωτική, εργασίας Το υπόδειγμα ξεκινά τη θεμελίωση του από τη μικροοικονομική, ατομική συμπεριφορά Μακροχρόνια: πλήρης ευκαμψία τιμών και μισθών Βραχυχρόνια: κλασική υπόθεση, ευκαμψία μισθών και τιμών κεϊνσιανή υπόθεση, αργή προσαρμογή μισθών και τιμών

Βιβλιογραφία: Αλεξανδράκης Α. (2007). Σημειώσεις Μακροοικονομίας. Τμήμα Λογιστικής – ΤΕΙ Σερρών. Εκδόσεις Κριτική. (2008). Σημειώσεις Μακροοικονομίας.

Σας ευχαριστώ για τη προσοχή σας