Η Βία στα Σχολεία και η Πρόληψη της Καθηγητής Άντρος Καπαρδής Τμήμα Νομικής Πανεπιστήμιο Κύπρου

ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ. ΜΕΡΙΚΑ ΓΝΩΣΤΑ ΠΕΤΥΧΗΜΕΝΑ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ. ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΠΑΙΔΩΝ. ΤΟ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ “ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ : ΤΟ ΕΥΡΥ ΠΛΑΙΣΙΟ Η ελεύθερη Κύπρος είναι για καλά στο χορό των αναπτυγμένων κρατών. Η επίδραση της αστικοποίησης, ευμάρειας, των νέων τεχνολογιών, της παγκοσμιοποίησης κλπ επιδρούν πρώτιστα στα παιδιά και στους νέους που είναι ευάλωτοι. Βιώνουμε έντονα κοινωνικά φαινόμενα, ανομία. Πολλές παραπλανητικές σειρήνες ενώ μερικοί εκπαιδευτικοί αγωνίζονται να βοηθήσουν τα παιδιά να ελαχιστοποιήσουν την διάσταση διαφόρων κοινωνικών προβλημάτων.

ΕΝΤΟΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ; ΣΟΒΑΡΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ 1981, 1996, 2006 ΦΟΝΟΙ/ΑΠΟΠΕΙΡΕΣ 8, 21, 26 ΕΜΠΡΗΣΜΟΙ 24, 57, 133 ΛΗΣΤΕΙΕΣ 4, 19, 80 ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ 29, 183, 653 ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΜΕ ΕΚΡΗΚΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ 22, 34, 36 ΔΙΑΡΡΗΞΕΙΣ 592, 1318, 3068 ΚΛΟΠΕΣ 8878, 891, 1607 ΚΑΙ Η ΑΝΟΔΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ !!

ΤΙ ΚΑΝΟΜΕ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ; Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΝΑ ΑΠΟΡΡΕΕΙ ΑΠΟ ΤΗ ΣΩΣΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ. ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΑ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. ΟΙ ΚΑΙΡΟΙ ΜΑΣ ΕΧΟΥΝ ΜΙΑ ΝΕΑ ΔΙΚΗ ΤΟΥΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΑΛΛΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΟΥΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΙΛΙΣΜΟΥΣ ΑΣ ΜΗ ΞΕΧΝΟΥΜΕ. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗ

ΩΡΑΙΑ ΑΥΤΑ, ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΙ ΚΑΝΟΜΕ; 1. ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ. 2. ΕΝΤΟΠΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΤΟΜΟΥ, ΣΧΟΛΕΙΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ. 3. ΕΝΙΣΧΥΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ATOMIKO ΕΠΙΠΕΔΟ: ΜΙΑ ΜΙΚΡΗ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΚΑΠΝΙΖΕΙ, ΠΙΝΕΙ ΑΛΚΟΟΛ, ΚΑΝΕΙ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΑΥΤΩΝ, ΕΧΕΙ ΧΑΜΗΛΗ ΑΥΤΟΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, ΑΝΗΚΕΙ ΣΕ ΣΥΜΜΟΡΙΑ, ΣΚΑΣΙΑΡΧΕΙΟ, ΕΧΕΙ ΣΥΛΛΗΦΘΕΙ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ: ΑΛΛΟ ΜΕΛΟΣ ΚΑΝΕΙ ΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ, ΕΧΕΙ ΑΠΟΒΛΗΘΕΙ ΑΠΌ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΓΟΝΕΙΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΠΙΤΗΡΟΥΝ ΟΡΘΑ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΞΕΚΑΘΑΡΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΓΙΑ ΟΥΣΙΕΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΥ ΑΚΟΜΑ ΕΓΚΡΙΝΟΥΝ ΚΑΤΙ ΤΕΤΟΙΟ, ΚΑΒΓΑΔΕΣ.

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: ΧΑΜΗΛΗ ΑΠΟΔΟΣΗ. ΜΙΣΟΥΝ ΝΑ ΠΗΓΑΙΝΟΥΝΣΧΟΛΕΙΟ. ΔΕΝ ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΥΝ ΚΑΜΙΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ. ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΕΣ ΑΠΟΥΣΙΕΣ. ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΚΑΘΗΓΗΤΗ. ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΝΌΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ

ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΕ ΜΙΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΟΠΟΥ: ΝΟΙΩΘΕΙ ΌΤΙ ΔΕΝ ΑΝΗΚΕΙ ΣΤΗ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΟΥ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΓΡΑΦΙΤΙ ΓΙΝΟΤΑΙ ΚΑΒΓΑΔΕΣ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΥΡΟ ΤΟΥ. ΓΙΑ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥΣ ΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΟΥΜΕ ΣΕ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΟΛΥΜΕΤΩΠΙΚΑ, ΣΤΑ 4 ΕΠΙΠΕΔΑ. ΑΣ ΔΟΥΜΕ 6 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

(A) ΣΤΟΧΕΥΟΥΝ ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ OΙΚΟΓΕΝΕΙΑ Έχομε Γονική εκπαίδευση με επισκέψεις στο σπίτι. Εκπαίδευση στη γονική διοίκηση. Εκπαίδευση σε αναγκαίες δεξιότητες παιδιών. Εμπλουτιστικά προγράμματα για παιδιά προσχολικής ηλικίας

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Schweinhart& Weikart (1980), Michigan. Για δύο χρόνια τα παιδιά της πειραματικής ομάδας σε προσχολικό πρόγραμμα, ενισχυμένο με εβδομαδιαίες επισκέψεις στο σπίτι. Ο στόχος να δίνονται στα παιδιά πνευματικά ερεθίσματα, η βελτίωση της ικανότητας για σκέψη και ορθολογιστική ανάλυση για να βελτιωθεί η σχολική απόδοση μετά. (It was a “Head-Start Programme για παιδιά σε μειονεκτική κοινωνιο- οικονομική θέση). Στα 19 χρόνια, αποφοίτησαν σχολείο, πιο πιθανό να εργοδοτούνταν, λιγότερο πιθανό να έχουν ποινικό μητρώο.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΟΝΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Paterson (1982), Oregon, U.S.A.Οι γονείς των παιδιών της πειραματικής ομάδας Να προσέχουν τι κάνει το παιδί τους. Να επιτηρούν την συμπεριφορά του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Νάχουν ξεκάθαρους κανόνες στο σπίτι. Τιμωρία και αμοιβές ανάλογα με την συμπεριφορά. Να επιλύουν διαφορές αποφεύγοντας συγκρούσεις και κρίσεις. Μειώθηκε σημαντικά η αντικοινωνική συμπεριφορά των παιδιών

ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ (Ross & Ross, 1995, Ottawa) Παιδιά με πρόβλημα αντικοινωνικής συμπεριφοράς στην πειραματική ομάδα διδάχθηκαν: 1.Σταμάτα και σκέψου πριν ενεργήσεις. 2.Συλλογίσου τις συνέπειες της συμπεριφοράς σου. 3.Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαπροσωπικών διαφορών. 4.Συνειδητοποίησε τις συνέπειες της πράξης σου για τα θύματα. Εννιά μήνες μετά την λήξη, σημαντική μείωση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς των παιδιών.

ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ Hawkins et al, 1991, Seattle, U.S.A, 6-χρονα παιδιά 1.Παιδιά βοηθούνται από ειδικούς στο σπίτι και στο σχολείο στη σχέση με τους γονείς τους και στον δεσμό με το σχολείο, και στην επίλυση διαπροσωπικών διαφορών. 2.Εκπαίδευση των γονιών στην επιτήρηση και διαχείριση της συμπεριφοράς των παιδιών τους. 3. Εκπαίδευση των δασκάλων στην διοίκηση της τάξης (ξεκάθαρες οδηγίες και προσδοκίες, αμοιβή για καλή συμπεριφορά κλπ). Έξη χρόνια μετά τα παιδιά αυτά από φτωχές οικογένειες, λιγότερο πιθανό να έχουν σοβαρή αντικοινωνική συμπεριφορά και να κάνουν χρήση ναρκωτικών.

ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ/ COMMUNITIES THAT CARE (CTC), Hawkins & Catalano (1992) Είναι ένα πολυεπίπεδο, σφαιρικό παρεμβατικό πρόγραμμα που στοχεύει στην μείωση παραγόντων υψηλού κινδύνου. Αξιοποιεί επιστημονικά πορίσματα, συνθέτει και συντονίζει ταυτόχρονα την όλη προσπάθεια σε άτομο, σχολείο, οικογένεια και τοπική κοινότητα. Εφαρμόζεται στο γυμνάσιο Λατσιών εδώ και 2 χρόνια περίπου με εντυπωσιακά αποτελέσματα με τη στήριξη του UNDP και του Δήμου Λατσιών. ΣΟΒΑΡΟ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΜΑΣ

ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΩΝ KAPARDIS ET AL., 2007 The Study City – based sample Free areas of the Republic of Cyprus October-November 2006 Paper and Pencil Questionnaire 16 Schools included Response Frequency: 2385 students Age-range (12-15) Grades (1 to 3 secondary school)

Risk factors Students Death of a parent 2.4% Death of a loved one57.9% Serious illness 8.0% Serious illness of parents26.5% Use of alcohol or drugs by parents 3.1% Violence between parents12.3% Divorce 9.9%

Main Findings Life – time prevalence Nationally Large Medium Small Alcohol Strong alcohol 42.9 % 46.6% 42.9% 46.3% 20.2 % 22.4% 20.6% 21.5% Marijuana, hash etc Ecstasy or amphetamine, LSD,Heroin etc 3.4% 3.7% 2.8% 3.4% 2.8% 2.6% 2.1% 4.0% 2.1% 1.7% 1.7% 3.4% Large City – Nicosia Medium City - Larnaca Small City - Paralimni

Main Findings Life-time Prevalence Nationally Large Medium Small Vandalism 6.8% 7.8% 6.9% 7.9% Shoplifting 4.7% 5.9% 3.4% 4.5% Burglary 2.0% 2.4% 1.1% 2.8% Bicycle theft 2.6% 2.2% 2.4% 4.5% Car theft 2.0% 1.7% 1.1% 4.0% Download illegally movies and songs 35.8% 42.5% 32% 29.4% Hacking 4.3% 5% 3.9% 4.0% Large City – Nicosia Medium City – Larnaca Small City - Paralimni

Main Findings Life- time Prevalence Nationally Large Medium Small Theft from car2.1% 2.3% 1.9% 1.1% Pickpocket1.8% 1.7% 1.3% 1.1% Weapons4.6 % 5.0% 3.2% 7.3% Robbery2.2% 1.7% 1.3% 3.4% Large City – Nicosia Medium City – Larnaca Small City - Paralimni

Main Findings Life-time prevalence Nationally Large Medium Small Fighting in school 15.5% 17.2% 13.5% 18.1% Assault 3.1% 3.7% 1.9% 4.5% Drug dealing 2.1% 2.0% 1.3% 1.1% Large City – Nicosia Medium City – Larnaca Small City - Paralimni

Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΒΩΝ ΜΕ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ: ΕΠΙΜΟΡΦΩNONTAΣ ΚΑΙ ΕΦΟΔΙΑΖΟΝΤΑΣ ΓΟΝΕΙΣ KAI ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΑΝΑΓΚΑΙΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΤΟΧΕΥΟΥΝ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ, ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ “ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ” ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΛΑΤΣΙΩΝ: ΈΝΑ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΜΕ ΑΙΧΜΗ ΤΟΥ ΔΟΡΑΤΟΣ ΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΨΥΧΟΛΟΓΩΝ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΌΜΩΣ, ΟΥΔΕΙΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΟΣ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ !

ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΤΟXΕΥΕΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΤΟ ΑΤΟΜΟ, ΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ, ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ. ΓΙ’ ΑΥΤΌ ΠΕΤΥΧΑΙΝΕΙ. ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, ΠΡΩΤΑ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΕΙΤΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΠΙΚΑ, ΕΝΠΟΠΙΖΟΝΤΑΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΤΑΙ Η ΔΟΜΗ, Η ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ, ΕΦΑΡΜΟΖΕΤΑΙ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΕΙΤΑΙ ΚΑΘ’ΟΔΟΝ.

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ ΕΧΕΙ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΌ 500 ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΧΩΡΕΣ. ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ ΜΕΙΩΝΕΙ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΛΥΔΙΑΣΤΑΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ, ΕΝΔΥΝΑΜΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΔΕΣΜΟ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ΚΑΙ ΜΕΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΒΙΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΘΕΛΕΤΕ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΕΤΕ ; 1. Πετρόπουλος, Ν. και Παπαστυλιανού, Α (2001). Μορφές Επιθετικότητας, Βίας και Διαμαρτυρίας στο Σχολείο. ΥΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Αθήνα. 2.Welsh, B.C. & Farrington, D.P. Farrington(2004). Effective programmes to prevent delinquency. In, Adler, J.R. (ed), Forensic Psychology: Concepts, Debates and Practice (pp ). Willan Publishing.

ΤΕΛΟΣ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ