Δρ. Γεώργιος Καμπουρίδης ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία1

Τι είναι η ηγεσία; Η ηγεσία ως όρος περιγράφει ένα ιδιαίτερο συνδυασμό προσωπικών ποιοτικών χαρακτηριστικών, "ένα τρόπο ζωής". Τα χαρακτηριστικά αυτό ενθαρρύνουν και προσελκύουν τους εργαζόμενους να ακολουθήσουν. Ηγεσία είναι η ικανότητα να θέτεις στόχους και να επινοείς τρόπους για την επίτευξή τους. Να πείθεις τους συνεργάτες – εργαζόμενους να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων που έχεις επιλέξει. H ηγεσία μετατρέπει τη δυνατότητα σε πραγματικότητα ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία2

Τι είναι η ηγεσία; (Ι) Η αντίληψη ότι ένα άτομο διαθέτει ηγετικά χαρακτηριστικά, σημαίνει ότι εφαρμόζει με επιτυχία ένα σύνολο από ιδέες και πρακτικές οι οποίες διδάσκονται και καλλιεργούνται. Ο ηγέτης γεννιέται, δεν γίνεται… Ο ηγέτης αναφύεται μέσα από ορισμένες καταστάσεις… ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία3

ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ ΑΠΟ ΤΟΝ MANAGER H ηγεσία (Leadership) είναι διαφορετική από τη διαχείριση (Management). Η ηγεσία πιστεύει στην αναγκαιότητα της αλλαγής του τρόπου συμπεριφοράς και νοοτροπίας των ανθρώπων όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν. Η ηγεσία συνδέεται με καινοτομίες και προσπάθειες βελτίωσης της παραγωγικότητας- απόδοσης ενός οργανισμού. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία4

ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ Φυσικά χαρακτηριστικά (Ψηλός, δυνατός, επιβλητικός –Γολιάθ). Πνευματικά χαρακτηριστικά (Ρούσβελτ, Θάτσερ) Επικοινωνιακές ικανότητες (Ρήγκαν - Δουκάκης) Χαρακτηριστικά της προσωπικότητας ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία5

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ της ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ Γνώση του έργου που του έχει ανατεθεί Ο ηγέτης είναι ικανός να οδηγεί και να κατευθύνει μια ομάδα προς την επίτευξη ενός συγκεκριμένου έργου. Πρέπει να ξέρει ο ίδιος πρώτα απ’ όλα το αντικείμενο με το οποίο θα ασχοληθούν καθώς και το επίπεδο στο οποίο θα ήθελε να φτάσει η ομάδα. β). Αντικειμενικότητα Ο ηγέτης θα πρέπει να μπορεί να αξιολογεί αντικειμενικά τη δουλειά των μελών της ομάδας και να αποφεύγει τη δημιουργία προσωπικών συμπαθειών. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία6

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ της ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ γ) Πειθώ και Αποφασιστικότητα Η πειθώ είναι το σημαντικότερο προσόν του ηγέτη. Θα πρέπει να είναι αποφασιστικός αφού θα χρειαστεί πολλές φορές να πάρει μια γρήγορη απόφαση για το καλό της ομάδας ή να αντιμετωπίσει δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα μέλη της ομάδας. δ) Δημιουργικότητα Ο ηγέτης θα πρέπει να έχει την ικανότητα να ανακαλύπτει αλλά κυρίως να εφαρμόζει νέες ιδέες. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία7

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ της ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΗΓΕΤΗ ε) Έμπνευση Θα πρέπει να εμπνέει τα μέλη της ομάδας του με σκοπό να κατευθύνει τη συμπεριφορά και τον τρόπο σκέψης τους. στ).Δημοκρατικότητα Όλα τα μέλη της ομάδας να μπορούν να πουν τη γνώμη τους για οτιδήποτε και η γνώμη αυτή να είναι σεβαστή από όλους άσχετα με το αν συμφωνούν ή όχι. ζ). Αποκεντρωτισμός Ο ηγέτης θα πρέπει να κατανέμει αρμοδιότητες μεταξύ των μελών και όχι να τις συγκεντρώνει όλες στο πρόσωπό του ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία8

Η προσωπικότητα του ηγέτη (Αργύρης) Ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων Συναισθηματικά ώριμοι (Δεν τους πτοεί η ήττα ούτε ενθουσιάζονται από εφήμερες νίκες) Ανεκτικότητα στο θυμό Ελάχιστες αντικοινωνικές συμπεριφορές Αυτοπεποίθηση - Αυτοσεβασμός ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία9

Το «αιώνιο» δίλημμα του Προϊσταμένου-Ηγέτη Να επιτύχει αποτελέσματα (προσανατολισμένοι στην επίτευξη στόχων). Να διατηρήσει καλές σχέσεις στο χώρο εργασίας (προσανατολισμένοι στις ανθρώπινες σχέσεις). ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία10

ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία11 Διατάζει Πουλάει, την απόφαση του, πείθει Παρουσιάζει τις ιδέες του και προκαλεί ερωτήσεις Παρουσιάζει δοκιμαστικές αποφάσεις που υπόκεινται σε αλλαγή Παρουσιάζει το θέμα ζητά προτάσεις και αποφασίζει Βάζει όρια και αφήνει την ομάδα να αποφασίσει Εξουσιοδοτεί Αυταρχικός Περιοχή χρήσης εξουσίας από τον ηγέτη Περιοχή ελευθερίας των υφισταμένων Δημοκρατικός ΜΟΝΤΕΛΟ TENNENBAUM & SCHMIDT

Το πλέγμα του Προϊσταμένου (αποτελέσματα – σχέσεις) Μοντέλο Blake-Mouton ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία12 5,5 (Διεύθυνση μέσης οδού) 1,9 1,19,1 9,9 Διευθυντής Λέσχης Αδιάφορος Διευθυντής Καθήκοντος Διευθυντής Ομάδας

Τα 5 σημαντικότερα μοντέλα ηγεσίας Αδιάφορος Διευθυντής : Μην ταράζεις τα νερά, κάνουμε τόσα όσα χρειάζεται για να είναι ικανοποιημένο το αφεντικό (μέτοχοι) Διευθυντής Λέσχης : Οι άνθρωποί μου γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν και να είναι ευτυχισμένοι Διευθυντής καθήκοντος : Η δουλειά είναι το παν. Τα αποτελέσματα μετράνε. Διευθυντής Ομάδας : Το προσωπικό είναι υψηλού επιπέδου που συντονίζεται από τον manager ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία13

(1,1) Αποτυχημένη διοίκηση Η υψηλή απόδοση και οι καλές σχέσεις συγκρούονται. Ο προϊστάμενος συνήθως μένει μακριά από την σύγκρουση. Διατηρεί ουδέτερη στάση και απλά εξακριβώνει ότι ακολουθείται η πεπατημένη οδός. Αντιδρά «παθητικά» ή συνήθως με έντονη «πολιτική» δραστηριότητα. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία14

(1,9) Διοίκηση Καλών Σχέσεων Χαλαρός έλεγχος της αποδοτικότητας των εργαζομένων για να εξασφαλιστούν οι καλές σχέσεις. Βασικός στόχος του Προϊσταμένου: Δημιουργία αρμονικών σχέσεων και ευχάριστης ατμόσφαιρας που εμπνέει το αίσθημα της ασφάλειας ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία15

(9,1) Επιστημονική προσέγγιση της Διοίκησης Οι καλές σχέσεις παραγνωρίζονται και τονίζεται η υψηλή αποδοτικότητα των εργαζομένων. Σταθερή επιδίωξη των εργαζομένων είναι η εξασφάλιση της επιτυχίας στους στόχους που ετέθησαν, εφαρμόζοντας αυστηρό προγραμματισμό, συνεχή παρακολούθηση και έλεγχο εργασίας ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία16

(5,5) Διοίκηση μέσης οδού Σκοπός είναι η εξασφάλιση ισορροπίας μεταξύ υψηλής απόδοσης και καλών σχέσεων. Βασική επιδίωξη του Προϊσταμένου είναι η εξεύρεση της μέσης οδού που θα εξασφαλίσει ένα λογικό επίπεδο αποδοτικότητας χωρίς επιπτώσεις στο ηθικό των εργαζομένων. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία17

(9,9) Διοίκηση με έμφαση στην ενεργητική συμμετοχή Η υψηλή αποδοτικότητα και η ικανοποίηση των αναγκών εναρμονίζονται. Βασική επιδίωξη του προϊσταμένου είναι η υψηλή απόδοση δημιουργώντας συνθήκες ενεργητικής συμμετοχής των εργαζομένων : Αξιοποίηση των ιδεών και των δεξιοτήτων τους (Συνεργατικός διευθυντής – ηγέτης ομάδας) ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία18

Αυτό-ενεργοποιημένο Άτομο (self actualization personality Αντιμετωπίζει τα γεγονότα στην ρεαλιστική τους διάσταση. Αποδέχονται τους άλλους όπως ακριβώς είναι και όχι όπως θα επιθυμούσαν να είναι. Δεν νοιώθουν απειλή και φόβο από τους άλλους ανθρώπους. Πλησιάζουν τους ανθρώπους αλλά δημιουργούν στενούς δεσμούς με ελάχιστους ανθρώπους. Είναι δίκαιοι και αποδοτικοί κριτές των καταστάσεων. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία19

Αυτό-ενεργοποιημένο Άτομο (Ι) Είναι δημιουργικοί και έχουν μία αποδεκτή προσωπικότητα. Χαράζουν νέους δρόμους με καινοτομικές ιδέες. Έχουν έμφυτη τάση να μαθαίνουν από κάθε κατάσταση και κάθε άνθρωπο. Έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητες τους και στα αποτελέσματα που επιδιώκουν. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία20

Βασικός προσανατολισμός και Συμπεριφορά των ατόμων Βασικός Προσανατολισμός Συμπεριφοράς (Dominant) (κυρίαρχος ή πρωτεύων τρόπος συμπεριφοράς). Είναι ο τρόπος με τον οποίο ένα άτομο αυθόρμητα συμπεριφέρεται ή επιθυμεί να συμπεριφέρεται. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία21

Βασικός προσανατολισμός και Συμπεριφορά των ατόμων (ι) Εφεδρική Συμπεριφορά (Back-up) Είναι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεται το άτομο για να προσαρμοστεί στις ανάγκες του ρόλου του (πχ προϊστάμενος, πωλητής, διαπραγματευτής κλπ). Οι μορφές της εφεδρικής συμπεριφοράς μπορεί να είναι πολλαπλές ανάλογες με τους ρόλους που αναλαμβάνουμε) ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία22

Κυρίαρχη και Εφεδρική Συμπεριφορά Οι άνθρωποι κάτω από πιεστικές καταστάσεις μετακινούνται αυτόματα από την "κυρίαρχη" (dominant) προσέγγισή των, σε μια συμπεριφορά η οποία ονομάζεται εφεδρική (back-up). «Καταστατική ευαισθησία" και «Ευελιξία της ηγετικής συμπεριφοράς". ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία23

Ηγέτης – Ομάδα (Strogill) Δίνει σημασία στην αποτελεσματικότητα της ομάδας και ωθεί τα μέλη της να γίνουν αποδοτικά στην εργασία τους. Διευκρινίζει το ρόλο του κάθε μέλους της ομάδας και τις προσδοκίες που υπάρχουν για τον κάθε ρόλο. Αντιπροσωπεύει την ομάδα και αναλαμβάνει τις ευθύνες όλων των μελών. Δεν αναθέτει σε άλλους τον ηγετικό ρόλο του αλλά τον ασκεί ο ίδιος. Έχει σταθερές απόψεις και χρησιμοποιεί αποτελεσματικά την πειθώ και την επιχειρηματολογία. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία24

Ηγέτης – Ομάδα (Strogill) (Ι) Διατηρεί καλές σχέσεις με τους ιεραρχικά ανώτερους του, τους επηρεάζει στις απόψεις τους και επιδιώκει σταθερά την επαγγελματική άνοδο. Αφήνει λογικά πλαίσια πρωτοβουλίας και δράσης στα μέλη της ομάδας. Δέχεται με σχετική άνεση την αβεβαιότητα και την αναβολή. Ευνοεί την άνεση, το κοινωνικό status, και την συμβολή των υφισταμένων του. Συμφιλιώνει συγκρουόμενες απαιτήσεις και μειώνει τις τυχόν ανωμαλίες και διαφορές στα πλαίσια της ομάδας ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία25

Ηγέτης - Υπηρέτης Ο ηγέτης-υπηρέτης διακατέχεται από το φυσικό αίσθημα να υπηρετεί πρώτα και κατόπιν συνειδητά να καθοδηγεί. Η ουσία της προσέγγισης ηγέτης-υπηρέτης δίνει έμφαση στο γεγονός ότι ο ηγέτης δεν πετυχαίνει δεν πετυχαίνει τους στόχους του οργανισμού μόνος του. Η βάση της προσέγγισης είναι η ανάγκη η ομάδα των ανθρώπων του να είναι αποδοτικοί και να κάνουν το καλύτερο δυνατό. Επικοινωνεί τακτικά με τους συνεργάτες, τους ενθαρρύνει, δείχνει κατανόηση και τους βοηθά να κερδίζουν. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία26

Ηγέτης – Υπηρέτης (Ι) Δεν διστάζει να «σηκώσει τα μανίκια» και να εργαστεί μαζί με τους συνεργάτες ώστε να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να τις χρησιμοποιούν με τον καλύτερο τρόπο. Η λειτουργία του υπηρέτη-ηγέτη αρχίζει από το σημείο που το όραμα και οι στόχοι έχουν τεθεί με ξεκάθαρο τρόπο. ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία27

Ανωριμότητα - Ωριμότητα Παθητικότητα Εξάρτηση Συμπεριφορά με λίγους τρόπους Ρηχά ενδιαφέροντα Βραχυπρόθεσμοι στόχοι και προοπτικές Έλλειψη αυτογνωσίας Δράση Ανεξαρτησία Συμπεριφορά με πολλούς τρόπους Βαθιά ενδιαφέροντα Μακροπρόθεσμοι στόχοι και προοπτικές Αυτογνωσία και αυτοέλεγχος ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία28

ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία29 Στρατηγική-όραμα Δίκτυο συνεργατών Υλοποίηση έργων Συντονισμό Ομαδικότητα Παρακίνηση Ανάπτυξη ανθρώπων Κουλτούρα Μέλλον Παρόν Συστήματα Άνθρωποι Καινοτομίες Προσωπική ανάπτυξη Ανάθεση-καθοδήγηση Εξυπηρέτηση πελατών Ικανότητες και ρόλοι του ηγέτη ανάλογα με την κατεύθυνση της Επιχείρησης

ΟΔΒΕ/Γ. ΚαμπουρίδηςΗγεσία30 Εφευρετικός Διαπραγματευτικός Παραγωγικός ΔιευθυντικόςΣυντονιστικός Ελεγκτικός Διευκολυντής Μέντωρ Μοντέλο ανοιχτών συστημάτων Μοντέλο Ορθολογικών στόχων Μοντέλο εσωτερικών διαδικασιών $ Μοντέλο ανθρώπινων σχέσεων Ευελιξία Εστίαση στο Εξωτερικό Έλεγχος Εστίαση στο Εσωτερικό Ο ηγέτης διαθέτει ένα μεγάλο ρεπερτόριο ρόλων Μοντέλο Quinn