ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ Ορισμοί Υγεία: Λειτουργική αρμονία και ετοιμότητα αντίδρασης σε εξωτερικά ερεθίσματα Νόσος: Ανατομική ανωμαλία ή λειτουργική διαταραχή Συμπτώματα: Οι εκδηλώσεις μίας νόσου σε ένα ζωντανό οργανισμό 1

Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει: 1.Ιστορικό 2.Επισκόπηση 3.Ακτινολογική εξέταση 4.Ψηλάφηση 5.Ακρόαση 6.Επίκρουση 7.Δια της οσφρήσεως εξέταση 8.Θερμομετρία 9.Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις (βιοψία, παρακέντηση, καθετηριασμός, αιμοληψία, κτλ) 10.Εργαστηριακές εξετάσεις (φυσικοχημικές, μικροσκοπικές, μικροβιολογικές, βιοχημικές) 2

Προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης Καλή θρεπτική κατάσταση: Στρογγυλές γωνίες του σώματος Παχυσαρκία: Εναπόθεση λίπους ακόμη και στη χαίτη, ράχη, οσφύ, κενεώνες Απίσχνανση: Κακή όψη τριχώματος και όξυνση των γωνιών του σώματος Καχεξία: τήξη των μυϊκών μαζών και διαγραφή των οστών κάτω από το δέρμα 3

Σημειολογία στάσεων στα ζώα Άκρα σε απαγωγή: 1) Οδυνηρά νόσος του πεπτικού συστήματος 2) προσβολή νευρικού συστήματος 3) προσβολή του αναπνευστικού συστήματος, οπότε και συνοδεύεται και από έκταση της κεφαλής και διαστολή των μυκτήρων (ορθοπνοϊκή στάση) Πλάγια κατάκλιση με ή χωρίς κινήσεις ποδηλατισμού: 1) προσβολή του νευρικού 2) προθανάτιο αγωνία Ύπτια θέση: Στα ιπποειδή λόγω έντονου κολικού 4

Κατάσταση των βλεννογόνων (επιπεφυκότος, των ρινικών κοιλοτήτων, του κόλπου)  Φυσιολογικά: Ομοιόμορφα ροδόχρωμοι  Έντονη ερυθρότητα: Συμφόρηση λόγω οξέως λοιμώδους νοσήματος, φλεγμονή, συμφόρηση εσωτερικών οργάνων  Υποκυανή χροιά: Ασφυκτική νόσος  Κίτρινη χροιά: Ίκτερος  Ωχρότητα: Αναιμία  Αιμορραγικές κηλίδες ή εκχυμώσεις: πιροπλάσμωση, λοιμώδης αναιμία των ιπποειδών, τοξικώσεις 5

Θερμοπαθολογία Τα νεαρά ζώα εμφανίζουν υψηλότερη θερμοκρασία κατά 0,5-1 0 C Υπερθερμία χαρακτηρίζει το σύνδρομο του πυρετού Υποθερμία χαρακτηρίζει το σύνδρομο της ζωικής εξάντλησης 6

7

Εξέταση του νευρικού συστήματος Ιστορικό: πόσα ζώα στην εκτροφή (λοιμώδες, διατροφικό ή όχι), ποίας ηλικίας (κοινουρίαση), διατροφή (τετανία της χλόης την Άνοιξη από κατανάλωση νεαρού χόρτου, μυκοτοξίνες, κτλ) Επισκόπηση (υδροκεφαλία, παραμορφώσεις σπονδυλικής στήλης, κατάγματα, κτλ.) Ακτινολογική εξέταση Ψηλάφηση Ακρόαση Επίκρουση Δια της οσφρήσεως εξέταση Θερμομετρία 8

Ερευνητικές διαγνωστικές επεμβάσεις oΚινητικότητα: (μονοπάρεση – μονοπληγία, ημιπάρεση – ημιπληγία, διπάρεση-διπληγία, παραπάρεση – παραπληγία, τετραπάρεση – τετραπληγία) oΠαραλήσεις: Σπαστικές (αύξηση του μυϊκού τόνου), Χαλαρές (πλαδαρότητα του μυός) oΑύξηση της κινητικότητας: Τετανικοί σπασμοί (μακράς διάρκειας π.χ. σαρδόνιος γέλως, τρισμός, ορθότονος, οπισθότονος), Κλονικοί σπασμοί (μικρής διάρκειας π.χ. χορεία, μυϊκός τρόμος) oΑισθητικότητα (επιπολής αισθητικότητα δηλ. αφή, άλγος, θερμότητα – εν τω βάθει αισθητικότητα δηλ. ανακλαστικά, όραση, ακοή) oΑντανακλαστικά (βλεφάρου, απειλής, σφικτήρα του δακτυλίου, τενοντομυικά) oΠαρασυμπαθοτονία: υπνηλία, αρτηριακή υπόταση, βραδυκαρδία, σιαλόρροια, ναυτία, εμετό, διάρροια, υπογλυκαιμία, μύση. Σε οξέωση – υπογλυκαιμία. oΣυμπαθοτονία: υπερδιέγερση, ταχυκαρδία, αρτηριακή υπέρταση, ταχύπνοια, ξηρότητα του στόματος, κοπρόσταση, μυδρίαση. Σε αλκάλωση και υπεργλυκαιμία. Εργαστηριακές εξετάσεις 9

Εξέταση του δέρματος Κνησμός μπορεί να οφείλεται σε νευρικά ή τοπικά (δερματίτιδες, δερματώσεις) αίτια και να είναι γενικευμένος, εντοπισμένος, σταθερός ή διαλείπων, μόνιμος ή μεθιστάμενος. Ωτοποδικό ανακλαστικό στον σκύλο (σε κνησμώδεις νόσους) Κνησμός των άκρων στα ιπποειδή (χοριοπτική ψώρα, έκζεμα) Κνησμός του δακτυλίου 10

Στοιχειώδεις βλάβες του δέρματος Κηλίδες: περιοχές ποικίλης έκτασης και μορφής με αλλοιωμένη χροιά. oδυσχρωμικές, oυπεραιμικές που ενώνονται και κάνουν το ερύθημα oαιματικές (πετέχιες και εκχυμώσεις) Βλατίδες: επάρματα του δέρματος μεγέθους από κεφαλής καρφίδος έως πίσου (με εξίδρωμα ή διίδρωμα) Οζίδια και όζοι: στερεά περιγεγραμμένα κυκλοτερή επάρματα μεγαλύτερα των βλατίδων, ξεκινούν από την υποδερμίδα. Φυσαλίδες ημισφαιρικά επάρματα του δέρματος με ορώδες ή θολερό υγρό που συγκεντρώνεται μεταξύ των επιπολής στοιβάδων του δέρματος. Φλύκταινα: μικρά επάρματα του δέρματος με πυώδες υγρό, προέρχονται από διαπύηση των φυσαλίδων. 11

Νέκρωση ή γάγγραινα: πλήρης καταστροφή περιοχής του δέρματος που γίνεται ψυχρή με ορφνοκυανή ή πράσινη χροιά. Τα νεκρά τμήματα του δέρματος που αποχωρίζονται λέγονται εσχάρες ή σφάκελοι. Απολέπιση: απόπτωση επιπολής κερατινοποιημένων στοιβάδων της επιδερμίδος. Εφελκίδες (-ποίηση) : συγκρίματα απότοκα συσσωρεύσεως και αποξηράνσεως εκκρίσεων του δέρματος, ορού, διιδρώματος, εξιδρώματος, πύου, αίματος, σμήγματος, μικροβίων, κονιορτού, κλπ. Εξέλκωση: καταστροφή και απώλεια του δέρματος με συνέπεια την εμφάνιση εμβάθυνσης που αποτελεί το έλκος. Ραγάδες: γραμμοειδείς ελκώσεις με μορφή σχισμών. Ουλοποίηση: ανάπτυξη ουλώδους συνδετικού ιστού και σκλήρυνση του δέρματος. 12

Εξέταση του πεπτικού συστήματος Οσμή του στόματος, λαμβάνετε έμμεσα από τα δάκτυλα αφού προηγουμένως έχουν τοποθετηθεί στη στοματική κοιλότητα. Οσμή Οξόνης: κέτωση Σάπιων ψαριών: ουραιμία Πικραμυγδάλου: δηλητηρίαση από κυάνιο Σκόρδου: δηλητηρίαση από αρσενικό Σήψεως: δυσφαγία - δυσπεψία Κοιλιακή κοιλότητα εξετάζεται με επισκόπηση, ακτινολογική εξέταση, ψηλάφηση εξωτερική και εσωτερική, επίκρουση, ακρόαση, παρακέντηση και ερευνητική λαπαροτομία. 13

Επισκόπηση Περιορισμένη διόγκωση: διόγκωση εσωτερικών οργάνων ( στομάχου, ήπατος, σπληνός, νεφρού) Γενικευμένη διόγκωση: λόγω συγκέντρωσης αερίων (διόγκωση άνω), υγρών ή τροφών (διόγκωση κάτω) – Στα μηρυκαστικά η διόγκωση αφορά συνήθως τον αριστερό κενεώνα. Υγρά ελεύθερα στην περιτοναϊκή κοιλότητα (εξίδρωμα, διίδρωμα, αίμα) σχηματίζουν τη βατραχοειδή κοιλιά. Ελάττωση του όγκου: υποσιτισμό, πεπτικές διαταραχές (χρόνια γαστρίτιδα, παγκρεατίτιδα, δυσπεψία) Επίκρουση Ήχος τυμπανικός παράγεται όταν τα υποκείμενα όργανα περιέχουν αέρια, και υπαμβλύς όταν περιέχουν μίγμα στερεών, υγρών και αερίων. Η επίκρουση στην περίπτωση συγκέντρωσης υγρών, δίνει κλυδασμό και στα μικρά ζώα, αντιτυπία. Ακρόαση Βορβορυγμοί λόγω της μετακίνησης του υγρού περιεχομένου και της ρήξης φυσαλίδων (περιοδικά υπό φυσιολογικές συνθήκες, διαταράσσεται σε περιπτώσεις ατονίας). Μηρυκαστικά κάθε 30 δεύτερα Τριβή (ξηρά περιτονίτιδα) 14

Μικροσκοπική εξέταση κοπράνων Φυσιολογικά ευρήματα 1.Μυϊκές ίνες (ευμεγέθη σωμάτια τετράγωνα ή ορθογώνια) 2.Λιπαρές ουσίες (λιποσφαίρια) 3.Φυτικά αγγεία από την κατανάλωση λαχανικών (ελικοειδή σωμάτια) 4.Υπολείμματα φύλλων (πλάκες πολυγωνικών κυττάρων) 5.Φυτικά στελέχη (πράσινοι κύλινδροι ή ίνες που μοιάζουν με παράσιτα) 6.Κόκκοι σίτου (λαβή σπαθιού) 7.Προϊόντα πέψης γεώμηλων (στοιχεία σπογγώδους όψης με κυψέλες) 8.Κρύσταλλοι 9.Βακτήρια, πρωτόζωα, μύκητες 15

Αναπνευστικό σύστημα Η αύξηση της συγκέντρωσης του CO 2 στο αίμα και στις πνευμονικές κυψελίδες λόγω διαταραχής της αναπνοής προκαλεί αερώδης οξέωση Η μείωση της συγκέντρωσης του οξυγόνου προκαλεί αερώδη αλκάλωση Στα ζώα η αναπνοή είναι φυσιολογικά θωρακοκοιλικαή 16

17

Κυψελιδώδες ψιθύρισμα: παράγεται κατά τη δίοδο αέρα μέσα από τα βρογχιόλια και τον πρόδομο των πνευμονικών κυψελίδων. Στα ιπποειδή ακούγεται μόνο κατά την εισπνοή, στα βοοειδή και στους δύο χρόνους. Ρόγχοι: παράγεται κατά τη δίοδο αέρα μέσω στενωμένων βρόγχων Ήχοι τριβής: πλευρίτιδα Κριγμοί: ινώδης πλευρίτιδα 18

Κυκλοφορικό σύστημα 19

Συστολικός τόνος: ταυτόχρονος με τον σφυγμό και οφείλεται στη σύσπαση των κοιλιών και τη διοχέτευση αίματος στις αρτηρίες αλλά κυρίως στη κλαγγή των κολποκοιλιακών βαλβίδων Διαστολικός τόνος: οφείλεται στην κλαγγή των σιγμοειδών βαλβίδων των στομίων της πνευμονικής αρτηρίας και της αορτής τη στιγμή που αρχίζει η διαστολή των κοιλιών. Επιπρόσθετοι ήχοι Οργανικά φυσήματα: παράγονται από την εξακόντιση αίματος δια μέσω στενής διόδου. Λειτουργικά φυσήματα: καλύπτουν σχεδόν πάντοτε τον πρώτο ήχο και παρατηρούνται σε ζώα με πυρετό ή αναιμία ή καχεξία Ήχοι τριβής περικαρδίου 20

Σφυγμός Ρυθμική ώση του αρτηριακού τοιχώματος που προκαλείται από την εξακόντιση αίματος με κάθε καρδιακή συστολή. Σημεία λήψης σφυγμού Ιπποειδή: έξω γναθιαία αρτηρία στη διαδρομή της κατά μήκους του χείλους της κάτω γνάθου, ή από την υποζυγωματική κάτω και πριν από την κροταφογναθική διάρθρωση Βοοειδή: Μέση κοκκυγική στην κάτω επιφάνεια της ουράς Μόσχοι, αιγοπρόβατα: Μηριαία, στην εσωτερική επιφάνεια του μηρού 21

Συλλογή αίματος  EDTA  Ηπαρίνη Από τη σφαγίτιδα ή οποιαδήποτε άλλη προσπελάσιμη επιφανειακή φλέβα 22

Ουροποιητικό σύστημα Πολλακιουρία ή συχνοουρία: η αύξηση της συχνότητας των ουρήσεων συνήθως αποτελεί αποτέλεσμα πολυουρίας αν και μπορεί να οφείλεται σε διάφορες λοιμώξεις του ουροποιητικού ή του πεπτικού συστήματος ή και ψυχολογικά αίτια. Πολυουρία: η αύξηση της ποσότητας του παραγόμενου ούρου λόγω διαβήτη, νεφροπαθειών, χρήσης φαρμάκων κτλ. 23

24

Το pH του ούρου γίνεται πιο όξινο σε οξεώσεις, μεταβολικές ή αναπνευστικές (κέτωση, μυοσφαιρινουρία, παρατεταμένη άσκηση) Το pH του ούρου γίνεται πιο αλκαλικό σε αλκαλώσεις μεταβολικές ή αναπνευστικές, κυστίτιδες, κατακράτηση του ούρου, ιατρογενώς. Αιματουρία: η παρουσία αίματος στο ούρο, μπορεί να είναι αρχική μέση τελική ή ολική. 25