Δημόσια Νομικά Πρόσωπα – Καθ’ ύλην αυτοδιοίκηση Μάθημα 4 ο Αικατερίνη Ηλιάδου

Λόγοι σύστασης Παροχή πληρέστερης δημοσιονομικής και ιδίως περιουσιακής αυτοτέλειας χάριν της αποτελεσματικής επιδίωξης του σκοπού (ορθολογική διαχείριση, εφαρμογή κατάλληλων λογιστικών κανόνων, έλεγχος) Παροχή πλήρους διοικητικής αυτοτέλειας – ανεξαρτησία των οργάνων που διοικούν και έχουν αποφασιστική αρμοδιότητα – συγκέντρωση ευθύνης Εξειδίκευση (εμπειρία και κατάρτιση) των προσώπων που διοικούν Εξειδίκευση προσωπικού Ενδεχομένως η εφαρμογή κανόνων ιδιωτικού δικαίου Απομάκρυνση από πολιτικές επιρροές Τοπικός χαρακτήρας ορισμένης δραστηριότητας

Ίδρυση και κατάργηση Πράξη του νομοθέτη ή της κανονιστικώς δρώσας διοίκησης δυνάμει νομοθετικής εξουσιοδότησης Για εταιρείες: σύμβαση εφόσον προβλέπεται στο νόμο – Απόρροια της αρχής της νομιμότητας – Συναφής η αρχή της ειδικότητας – Περιορισμός δικαιωμάτων τρίτων μόνο βάσει νόμου – Περιουσιακά στοιχεία δημοσίου – Ειδικοί κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας και όχι συνήθες κανονιστικό πλαίσιο Ρητή ή σαφώς συναγόμενη νομική προσωπικότητα Για την κατάργηση εξίσου απαιτείται πράξη νομοθέτη / κανόνας δικαίου (ουσιαστική) Ιδιωτικοποίηση για εταιρείες

Διοικητική αυτοτέλεια Εγγενές στοιχείο του ΔΝΠ Πολυμελές συλλογικό όργανο διοίκησης (ΔΣ) γενική αρμοδιότητα – Μέλη ex officio – Διορισμός – Εκλογή – Ά. 49 Α ΚανΒ: γνώμη Μονομελές όργανο για τη διεύθυνση εργασιών (Γενικός Διευθυντής ή διευθυντής) Ενδεχομένως: Συλλογικό όργανο περιορισμένης σύνθεσης (εκτελεστική ή διοικούσα επιτροπή)

Περιουσιακή αυτοτέλεια Ίδια περιουσία, την οποία διοικούν και διαχειρίζονται αυτοτελώς για την επίτευξη του σκοπού τους Υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων Δικαιοπρακτική ικανότητα και αυτοτελής παράσταση στο Δικαστήριο Τρόπος δημιουργίας περιουσίας: – Επιβολή τελών και δικαιωμάτων – Επιβολή εισφορών – Καταβολή δικαιωμάτων – Προικοδότηση με περιουσιακά στοιχεία του κράτους – Έμμεση ή άμεση αναγκαστική μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων (εθνικοποίηση) – Απόκτηση νέων περιουσιακών στοιχείων – Δάνεια – Επιχορηγήσεις

Διοικητική εποπτεία ΝΠΔΔ: αυξημένη εποπτεία – εξαίρεση ΑΕΙ/ πλήρης αυτοδιοίκηση ΝΠ με επιχειρηματικό αντικείμενο: περιορισμένη εποπτεία Διάκριση από παρακολούθηση δράσης (υποχρέωση ενημέρωσης, διορισμός υπαλλήλων, κυβερνητικός επίτροπος)

Κατηγορίες Σωματειακής (δημόσιοι σύλλογοι) ή ιδρυματικής φύσεως (δημόσια ιδρύματα) Ρυθμιστικής, απλώς παραγωγικής ή επιχειρηματικής δραστηριότητας Κατ’ αρχήν από δημόσιο (ΝΠΔΔ) ή από ιδιωτικό δίκαιο, εξομοιούμενα με ιδιώτες Ανάλογα με τη δραστηριότητα Μοναδικότητα ή πολλαπλότητα Εδαφική περιοχή (κρατικά ή δημοτικά ή ανήκοντα σε περιφέρειες)

Κατ’ αρχήν από το Δημόσιο Δίκαιο ΝΠΔΔ Ρητός χαρακτηρισμός στο νόμο Εάν ελλείπει: άσκηση δημόσιας εξουσίας χάριν της επιδίωξης σκοπού δημοσίου συμφέροντος Τυχόν χαρακτηρισμός ως ΝΠΙΔ δεν έχει σημασία εφόσον φέρει τα ανωτέρω χαρακτηριστικά Θέματα που διέπονται από δημόσιο δίκαιο: – Κατάσταση προσώπων που διοικούν – Εσωτερική οργάνωση – Κατάσταση προσωπικού – Σχέσεις με διοικούμενους – Διαχείριση σύμφωνα με δημόσιο λογιστικό – εφαρμογή ΚΕΔΕ – Ειδική προστασία που ισχύει για δημόσιο κατά τον ΠΚ

Κατ’ αρχήν από το ιδιωτικό δίκαιο Κρατικά ΝΠΙΔ και ΔΕΚΟ Ιδρύονται με περιουσιακά στοιχεία του δημοσίου Για την άσκηση κυρίως επιχειρηματικής ή παραγωγικής δραστηριότητας Μπορεί να τους ανατίθενται και ρυθμιστικές δραστηριότητες – Επιχειρηματικής φύσεως = δημόσιες επιχειρήσεις – Ιδρυματικού χαρακτήρα / απλή παραγωγική δραστηριότητα – Σωματειακής φύσεως /ρύθμιση ορισμένης επαγγελματικής δραστηριότητας Από δημόσιο δίκαιο: – Ιδρύματα παραγωγικής φύσεως: για κατάσταση μελών συλλογικών οργάνων που διοικούν – Εσωτερική οργάνωση – Ρυθμιστικές αρμοδιότητες: διφυή νπ – Πράξεις εποπτείας κράτους ή άλλων δνπ Λοιπά θέματα: διέπονται από ιδιωτικό δίκαιο

Δημόσιες εταιρείες Νομική μορφή ΑΕ (τυπική ιδιωτικοποίηση) – Πληρέστερη απαλλαγή από κανόνες δημοσίου δικαίου – Βελτιστοποίηση αποτελεσματικότητας – Επιτρέπει την ιδιωτικοποίηση Ν. 2414/1996: μετατροπή σε ΑΕ με ΠΔ /καταστατικό Ν.3429/2005

Επιχειρήσεις μικτής οικονομίας Οικονομικά υποκείμενα επιχείρησης Χρειάζεται συμμετοχή του δημοσίου τόσο στο κεφάλαιο όσο και στη διοίκηση Σκοπός: επιδίωξη δημοσίου συμφέροντος Μερική ιδιωτικοποίηση

Παραχώρηση δημόσιας υπηρεσίας Ανάθεση σε ιδιώτες της άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας με αντικείμενο την παραγωγή αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών για την ικανοποίηση βασικών αναγκών – δημόσια υπηρεσία με λειτουργική έννοια του όρου Με σύμβαση ή με διοικητική πράξη

Διφυή νομικά πρόσωπα Κατασκευή της νομολογίας για τον δικαστικό έλεγχο πράξεων δημόσιας εξουσίας από τη διοικητική δικαιοσύνη σε περιπτώσεις άσκησης δημόσιας εξουσίας ΣτΕ (ολ) 891/2005: κατά την παραχώρηση ιδιαιτέρων δικαιωμάτων επί κοινοχρήστων πραγμάτων, τα οποία περιλαμβάνονται στην δημόσια περιουσία του Ε.Ο.Τ. και των οποίων η διαχείριση έχει περιέλθει στην Ε.Τ.Α. Α.Ε., η εταιρεία αυτή ασκεί, κατά τον χρόνο που εξακολουθεί να υπάγεται στον έλεγχο του Δημοσίου, δημόσια εξουσία και αποτελεί, κατά τούτο, νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, είναι δε αδιάφορο το γεγονός ότι η εν λόγω δράση αποτελεί μέρος της επιχειρηματικής δραστηριότητας της εταιρείας και αποβλέπει και σε επίτευξη κέρδους. Συνεπώς, οι σχετικώς εκδιδόμενες πράξεις της εταιρείας, είτε αναφέρονται αποκλειστικά σε κοινόχρηστα πράγματα είτε σε πράγματα στα οποία περιλαμβάνονται και κοινόχρηστα, συνιστούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις υπαγόμενες στην ακυρωτική δικαιοδοσία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ανεξαρτήτως του κατά πόσον εντάσσονται σε διαδικασία καταρτίσεως συμβάσεως του ιδιωτικού δικαίου, εφόσον, πάντως, στην περίπτωση αυτή οι αιτούντες ενεργούν ως τρίτοι ως προς την διαδικασία παραχωρήσεως (δεν επιδιώκουν δηλαδή την παραχώρηση της εκτάσεως σε αυτούς υπό τους ίδιους ή παρόμοιους όρους, αλλά ενεργούν ιδίως για την προστασία του κοινόχρηστου χαρακτήρα της εκτάσεως, την οποία αφορά η παραχώρηση, και την αποτροπή άλλης βλάβης του περιβάλλοντος από την παραχώρηση).

Αρχές λειτουργίας Αρχή της συνέχειας: χάριν της διαρκούς εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος – όχι αναστολή λειτουργίας πέραν αυτού που προβλέπεται στο νόμο – Περιορισμοί απεργίας: ά. 23 παρ.2 γ’ Σ + 21 Ν.1264/1982 – Πλήρωση κενών οργανικών θέσεων – Επίταξη προσωπικών υπηρεσιών (ά. 22 παρ. 4Σ) Αρχή προσαρμογής: να ανταποκρίνεται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες – Μονομερής αλλαγή όρων διοικητικής σύμβασης Αρχή της ισότητας: να εξυπηρετούν όσους ζητούν υπό ίσους όρους Αρχή της ουδετερότητας: αποκλειστικά χάριν του δημοσίου συμφέροντος – Ά. 29 παρ. 3 β’ Σ Αρχή της ειδικότητας: άσκηση δραστηριοτήτων που τους ανατέθηκαν και διάθεση περιουσίας για δημόσιο σκοπό, όπως ορίζεται στο νόμο - συνδέεται με την αρχή της νομιμότητας