Οι πεποιθήσεις για τη νοημοσύνη και τη σχέση της με τη σχολική επίδοση

Τι είναι η στατιστική συνάφεια ανάμεσα στη σχολική επίδοση και την κοινωνική καταγωγή; Ποιο είναι το μεθοδολογικό ερώτημα που προκάλεσε η ερευνητική ανακάλυψη της συνάφειας ανάμεσα στη σχολική επίδοση και την κοινωνική καταγωγή;

Διάψευση της πεποίθησης ότι οι άνθρωποι γεννιούνται προικισμένοι με διανοητικές ή χειρωνακτικές ικανότητες (ατομικές διαφορές ως προς την ευφυΐα) Αμφισβήτηση της κυρίαρχης ερμηνείας του κοινωνικού καταμερισμού εργασίας με όρους φυσικά καθορισμένων ικανοτήτων

Ερωτήματα για διερεύνηση Πώς ορίζεται η νοημοσύνη (ευφυΐα); Κληρονομείται ή δημιουργείται; Μπορεί να μετρηθεί;

Πολυσημία του όρου «νοημοσύνη» Δυνατότητα κάποιου να γνωρίζει, να κατανοεί, να φαντάζεται, να νιώθει… Ικανότητα να προσαρμόζεται σε νέες καταστάσεις, να ανακαλύπτει λύσεις Albert Jacquard, Εγώ και οι άλλοι

Henri Wallon Αλληλεξάρτηση ανάμεσα σε: -Νοημοσύνη της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε (γνωρίζουμε την πραγματικότητα μέσω πολλών πληροφοριών που μεταδίδονται από τις αισθήσεις, τις οποίες πρέπει να ταξινομήσουμε, να επιλέξουμε και να συνθέσουμε για να αντιδράσουμε αποτελεσματικά).

-Νοημοσύνη της έκφρασής μας για την πραγματικότητα: την αναπαριστούμε με σύμβολα (γλώσσα), επινοούμε μεγέθη που χαρακτηρίζουν τα διάφορα στοιχεία της (πχ τα χρώματα, τη μάζα, τη θερμοκρασία) ανακαλύπτουμε σχέσεις μεταξύ τους

Τι είναι η νοημοσύνη; «Η νοημοσύνη δεν είναι κάποιο απόκρυφο πράγμα, κρυμμένο στον καθένα μας, το οποίο θα έπρεπε να ανακαλύψουμε, για να το περιγράψουμε και να το μετρήσουμε… Βρισκόμαστε μπροστά σε μια ιδέα που ορίζεται αυθαίρετα ως το συνονθύλευμα πολλών συμπεριφορών, ικανοτήτων, δυνατοτήτων.»

Μπορεί να μετρηθεί η νοημοσύνη; Τεστ νοημοσύνης Επιτρέπουν να φανούν κάποιοι χαρακτήρες των εξεταζόμενων ατόμων. Ενδείξεις δυνατοτήτων, χρήσιμες για να προσδιοριστούν πχ αιτίες σχολικών προβλημάτων

Τα τεστ μετρούν τη νοημοσύνη; «Τα τεστ επιτρέπουν να χαρακτηρίσουμε με έναν αριθμό την ταχύτητα, λόγου χάρη, με την οποία κάποια μέρα, υπό κάποιες συνθήκες, κάποιο πρόσωπο κατόρθωσε να λύσει ένα πρόβλημα, κατασκευασμένο έτσι ώστε να φανούν συγκεκριμένες ικανότητες».

Ο Δείκτης Νοημοσύνης (IQ) Καταχρηστική χρήση των τεστ νοημοσύνης: στόχος η μέτρηση της ίδιας της νοημοσύνης στο σύνολό της. Αποτελέσματα: τα άτομα από κατώτερα κοινωνικά στρώματα (και οι μαύροι Αμερικανοί έναντι των λευκών) εμφανίζουν χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης από ό,τι τα άτομα που ανήκουν στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα.

Μεθοδολογικά ερωτήματα Πώς ορίζεται το «φυσιολογικό» επίπεδο νοημοσύνης; Τι είδους ικανότητες μετράνε τα τεστ (εγγενείς ή κοινωνικά καθορισμένες); Αμφισβήτηση των εργαλείων μέτρησης

Τα τεστ νοημοσύνης είναι χρήσιμα για τον εντοπισμό αδυναμιών που εμφανίζουν τα παιδιά στο σχολείο. Η χρησιμότητα κρίνεται από τον τρόπο ερμηνείας τους. Κίνδυνος να αντιμετωπιστεί ο ΔΝ όχι ως ένδειξη δυνατότητας αλλά ως απόδειξη κάποιας εγγενούς ικανότητας ή ανικανότητας.

«Ο ΔΝ καθορίζει τη σχολική επιτυχία». Κατά τον Jacquard αυτός ο ισχυρισμός είναι ένα μνημειώδες λογικό σφάλμα. Συσχέτιση Αιτιότητα

Η νοημοσύνη είναι γενετικά καθορισμένη; Κληρονομείται; Το φυσικό υπόβαθρο της νοημοσύνης είναι ένα εξαιρετικά πολύπλοκο δίκτυο νευρώνων. Η κατασκευή αυτού του δικτύου εξαρτάται από τη γενετική μας κληρονομιά (τα γονίδια). Η δομή του (οι συνδέσεις) όμως διαμορφώνεται ανάλογα με τα περι- βαλλοντικά δεδομένα.

Φύση- Εμπειρία Για ένα τόσο πολύπλοκο σύστημα, όπως η νοημοσύνη, είναι αδύνατον να διαχωρίσουμε την επίδραση των γονιδίων από την επίδραση του περιβάλλοντος.

Θεωρίες για το γενετικό καθορισμό της νοημοσύνης 1969 Α. Τζένσεν «Πόσο είναι δυνατόν να αυξήσουμε το ΔΝ και τη σχολική επίδοση;» Η ανθρώπινη νοημοσύνη είναι κατά 80% γενετικά καθορισμένη.

1994 Ρίτσαρντ Χερνστάιν και Τσαρλς Μιούρεϊ, The Bell Curve «Οι μαύροι Αμερικανοί υστερούν 15 μονάδες κατά μέσο όρο στο ΔΝ από τους λευκούς Αμερικανούς. Οι διαφορές δεν οφείλονται στον σχεδιασμό των τεστ νοημοσύνης… Αν ληφθεί υπόψη η κοινωνικοοικονομική κατάσταση, η διαφορά μεταξύ λευκών και μαύρων μειώνεται κατά 37%. Η διαφορά στην νοημοσύνη οφείλεται σε μεγάλο βαθμό, αλλά όχι αποκλειστικά, σε γενετικά αίτια. Εκτιμήσεις από ψυχομετρικούς μελετητές για την κληρονομικότητα του ΔΝ κυμαίνονται από 40% μέχρι 80%.»

Τα στοιχεία που περιέχει το γενετικό μας σύστημα (ως δυνατότητες) είναι πολύ περισσότερα από όσα θα αναπτύξουν στη ζωή τους και οι πιο «ευφυείς» άνθρωποι Ποιες συνθήκες υποβοηθούν την «ευφυή» συμπεριφορά και ποιες την εμποδίζουν;

«Στην προσπάθεια να κατανοήσουμε τον κόσμο η αποφασιστικότερη πρόοδος, αντίθετα με ό,τι νομίζουμε ευκολόπιστα, δεν συναρτάται με τις απαντήσεις που βρίσκουμε στις ερωτήσεις μας, αλλά με την καλύτερη ή ευφυέστερη διατύπωση των ερωτήσεων».

Ανθεκτικότητα της πεποίθησης για τον γενετικό καθορισμό της ευφυΐας. Η ερμηνεία των κοινωνικών διαφορών και της ανισότητας μεταξύ κοινωνικών ομάδων με αναγωγή στη «φύση» νομιμοποιεί τις κοινωνικές ιεραρχίες.