Αναπτυξιακή Ψυχολογία Κοινωνιολογία της Παιδικής Ηλικίας

Αναπτυξιακή ψυχολογία Κομβική έννοια είναι η ανάπτυξη του ατόμου και του είδους

Τι κάνει αυτή η επιστήμη; Ορίζει τη γραμμική κ σταδιακή πρόοδο της γνωστικής κ ηθικής ανάπτυξης των παιδιών σύμφωνα με τη χρονολογική τους ηλικία

Ιστορικό πλαίσιο ανάπτυξης Από αρχές του 20ου αιώνα άσκησε επίδραση στις αντιλήψεις κ στάσεις για την παιδική ηλικία Αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της ιστορικής ανάπτυξης του Θετικισμού (19ος/20ος) Τα παιδιά αντιληπτά ως μια ξεχωριστή κατηγορία, με ειδικά προβλήματα, ανάγκες

Τρεις προτεραιότητες στη μελέτη της ανάπτυξης του παιδιού Woodhead (2009) Α) περιγραφή των αναπτυξιακών σταδίων μέσω συγκεκριμένων μεθόδων παρατήρησης. Β) εξήγηση των αναπτυξιακών προτύπων διαμορφώνοντας κατάλληλες θεωρίες (πχ. υπήρχε η ιδέα ενός γενετικά καθορισμένου αναπτυξιακού πλάνου, και η έμφαση στις επιδράσεις του περιβάλλοντος, δηλαδή της μάθησης και της εμπειρίας) Γ) μέτρηση των περιβαλλοντικών παραγόντων στη διαμόρφωση των ατομικών διαφορών.

Μεγάλη επίδραση αυτής της επιστήμης Η αναπτυξιακή ψυχολογία παρέχει το εννοιολογικό πλαίσιο μέσα από το οποίο, σε μεγάλο βαθμό, προσλαμβάνεται και γίνεται κατανοητή η παιδική ηλικία και τα παιδιά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της επίδρασης αυτής της επιστημονικής σκέψης είναι ο διαχωρισμός των παιδιών στο σχολείο σε ηλικιακές ομάδες ακριβώς επειδή θεωρείται ότι βρίσκονται στο ίδιο αναπτυξιακό στάδιο λόγω ηλικίας.

Πιαζέ Γνωστική κ Ηθική ανάπτυξη παιδιού Το παιδί αρχικά είναι εγωκεντρικό και σταδιακά αναπτύσσει ηθικές ευαισθησίες και ικανότητες ορθολογισμού (ενήλικη σκέψη) Τα στάδια ανάπτυξης συνδέονται με την ηλικία

Κριτική Ο Πιαζέ περιέγραψε ντετερμινιστικά τη γνωστική κ ηθική ανάπτυξη του παιδιού Γνωστική ιεραρχία: ξεχωριστά στάδια ανάπτυξης, κάθε στάδιο έχει μια συγκεκριμένη γνωστική δομή Το σχήμα του έχει μια καθολική διάσταση, δλδ υποτίθεται ισχύει για όλα τα παιδιά, το δείγμα του όμως περιορισμένο Εγγενής η έλλειψη ικανοτήτων κ σταδιακή απόκτησή τους

Ανάπτυξη του παιδικού νου Η ανάπτυξη του παιδικού νου εμφανίζεται ως μια φυσική διαδικασία και κατά συνέπεια υποτιμάται η συμβολή της γλώσσας στη συνάρθρωση του νου και του εαυτού. Ο Chris Jenks (1996) λέει ότι, τα παιδιά βιώνουν τη βία μίας σύγχρονης μορφής επιστημονικής ορθολογικότητας, η οποία εξαλείφει τις διαφορές των παιδιών εφόσον παραμελεί την υλική βάση του πραγματικού περιεχομένου της σκέψης, δηλαδή τις συνθήκες της κοινωνικής ζωής όπου αναπτύσσεται η σκέψη.

Κατασκευή της «φυσιολογικής» παιδικής ηλικίας Η θέση ότι το παιδί ακολουθεί μια προδιαγεγραμμένη αναπτυξιακή πορεία έχει ως αποτέλεσμα την κατασκευή και τη φυσικοποίηση ενός κοινωνικά καθορισμένου προτύπου «φυσιολογικής» παιδικής ηλικίας. Η κυρίαρχη επιστημονική γνώση καθορίζει τις προσδοκίες και απαιτήσεις για τις ικανότητες και τις δεξιότητες των παιδιών, καθώς και για το αναμενόμενο επίπεδο βιολογικής, συναισθηματικής, γνωστικής και ηθικής ανάπτυξής τους, ανάλογα με το ηλικιακό στάδιο στο οποίο βρίσκονται.

Η επιστημονική εικόνα της παιδικής ηλικίας Τα παιδιά λοιπόν αντιμετωπίζονται με βάση την κανονιστική εικόνα της παιδικής ηλικίας, η οποία παράγεται στους λόγους, όπως της αναπτυξιακής ψυχολογίας, που ελέγχουν τα σύνορα γύρω από την κοινωνική της θέση. Τα σύνορα αυτά προδιαγράφουν ένα χώρο για τα παιδιά στην κοινωνία, ο οποίος εκφράζει τον κοινωνικό έλεγχο και την κατανομή της εξουσίας ανάμεσα στα παιδιά και τους ενηλίκους.

Βιολογικός ντετερμινισμός Η ηλικία κ ικανότητα συνδέονται στενά Το αναπτυσσόμενο παιδί καθορίζεται από το αναπτυσσόμενο σώμα του Έτσι, η παιδική ηλικία αντιληπτή ως η επιτομή της έλλειψης ικανότητας, ενώ η ενηλικότητα το κατεξοχήν μοντέλο ικανότητας

Τα παιδιά σε μετάβαση Τα παιδιά συνεπώς ορίζονται ως κοινωνικά αντικείμενα κ όχι ως κοινωνικά υποκείμενα φορείς ενσυνείδητης δράσης Βρίσκονται σε μεταβατικό στάδιο, προκειμένου να γίνουν ενήλικες. Θεωρούνται μαθητευόμενοι ενήλικες, κ άρα δεν έχουν παρόν Γίνονται αντιληπτά μέσα από προβολές στο μέλλον

Περισσότερη κριτική Εστίαση στις σχέσεις της χρονολογικής ηλικίας κ τις φυσικές ιδιότητες κ όχι στην ικανότητα του παιδιού Η ιδέα του Πιαζέ για την ενήλικη γνωστική ικανότητα είναι δυτική (Archard, 1993) Τα παιδιά είναι φορείς ηθικής, κ έχουν ικανότητα ηθικής κρίσης από πολύ νωρίς (Mattheus, 1994)

Σύγχρονες εξελίξεις Η σύγχρονη κοινωνιολογία έδειξε την επίδραση της δομής (τάξη, φύλο, εθνότητα) στην αναπτυξιακή διαδικασία κ αμφισβήτησε την ηγεμονία της αναπτυξιακής ψυχολογίας Αμφισβήτησε την ιδέα ενός καθολικού μοντέλου ανάπτυξης του παιδιού, το οποίο υπερβαίνει τους δομικούς καθορισμούς Η παιδική ηλικία κοινωνική κατασκευή

Αποτυχίες της Αναπτυξιακής Ψυχολογίας Αποτυχία της αναπτυξιακής ψυχολογίας αναγνώρισης της επίδρασης του κοινωνικού κ πολιτισμικού πλαισίου Απέτυχε να αναγνωρίσει τα παιδιά ως κοινωνικούς δρώντες, γιατί εστίασε στη μελέτη της ψυχολογικής κ φυσιολογικής ανάπτυξής τους. Δεν έδωσε σημασία στην οπτική των παιδιών, γιατί ο ρόλος τους στην κοινωνία γίνεται αντιληπτός με όρους μέλλοντος

Η παραδοσιακή αναπτυξιακή ψυχολογία Απέτυχε να αναγνωρίσει την επίδραση του κοινωνικού και του πολιτισμικού πλαισίου στην αναπτυξιακή πορεία των παιδιών. Με αποτέλεσμα την προβολή μιας ενιαίας παιδικής ηλικίας και την εδραίωση μιας καθολικής αλήθειας για τα παιδιά ξεκινώντας από τη θέση όλα τα παιδιά είναι ίδια όπου και αν βρίσκονται ανεξάρτητα από τον κοινωνικό τους περίγυρο.

Η ανάπτυξη συνδέεται με τον πολιτισμό και τη μάθηση Στο βαθμό που τα ψυχολογικά μοντέλα είναι μονωμένα από τις ιστορικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνθήκες μέσα στις οποίες μεγαλώνουν τα παιδιά, η φυσικοποίηση και η παγκοσμιοποίηση ενός κοινωνικά καθορισμένου προτύπου της αναπτυξιακής πορείας του παιδιού και της παιδικής ηλικίας είναι αναπόφευκτη.