Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ατόμων με Προβλήματα Όρασης Ενότητα 6: ΑΙΣΘΗΣΗ ΑΦΗΣ - ΑΠΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ Βασίλης Αργυρόπουλος Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-2- Σκοποί ενότητας Αφή και λειτουργίες της Αντίληψη μέσω αφής Μοντέλο απτικής αντίληψης

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-3- Περιεχόμενα ενότητας Αφή και απτικά μοντέλα αντίληψης: Φυσιολογία της Αφής Συνιστώσες της ενεργητικής αφής Σημαντικά μοντέλα απτικής αντίληψης

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-4- Το δέρμα ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Επιφάνεια = περίπου 1,6 τετ. μέτρα Βάρος = περίπου 1/10 του ολικού βάρους του σώματος Πάχος = περίπου 0,2 χιλ.-2,8χιλ. Χρώμα ποικίλλει (μεταξύ φυλών και μέσα στην ίδια τη φυλή) Αλληλεπίδραση με περιβάλλον και με εσωτερικά όργανα Layers - Στοιβάδες Επιδερμίδα (επιφάνεια) Κυρίως δέρμα (χόριον) Υπόδερμα

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-5- Επιδερμίδα Λεπτή και διαφανής Δεν έχει αγγεία Βρίσκεται σε διαρκή αναγέννηση Αποτελείται από επιθηλιακά κύτταρα και διατάσσονται σε 4 στοιβάδες: 1.Βασική (προμηθεύει συνεχώς νέα κύτταρα) 2.Ακανθωτή (αποτελείται από κύτταρα πολυεδρικά με λεπτή επιμήκυνση) 3.Κοκκώδη (λίγα κύτταρα, έτοιμα να μεταμορφωθούν) 4.Κερατίνη (επιφανειακό τμήμα, νεκρά κύτταρα – απομάκρυνση με απολέπιση

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-6- ΚΥΡΙΩΣ ΔΕΡΜΑ (ΧΟΡΙΟΝ) Μεμβράνη ελαστική και ανθεκτική Αποτελείται από συνδετικό ιστό – η επάνω μεριά που συνδέεται με το πέρας της επιδερμίδας είναι πλούσια σε αιμοφόρα αγγεία + νευρικές ίνες και προεκβολές (θηλές) – άκρα των δάχτυλων Επικάθεται στο συνδετικό ιστό του υποδέρματος

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-7- ΥΠΟΔΕΡΜΑ Υποδόριο λίπος Χρήσιμο αλλά γιατί; 1.Αισθητική σώματος 2.Προφύλαξη σώματος 3.Σχηματίζει αποθέματα ενέργειας

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-8- ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΜΙΛΑ… Για την ΑΦΗ 1. σωματίδια Pacini 1-5χιλ.  βαθύτερα στρώματα του χορίου – δάχτυλα χεριών και παλάμη – ΑΙΣΘΗΣΗ ΠΙΕΣΗΣ 2. σωματίδια Meissner 1/10 χιλ.  πάνω μέρος του χορίου – άκρα δακτύλων, παλάμες, πέλματα – ΑΙΣΘΗΜΑ ΑΦΗΣ, ΕΠΑΦΗΣ, ΣΧΗΜΑΤΟΣ, ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ 3. σωματίδια Ruffini  ανάμεσα σε χορίον και επιδερμίδα. Ακριβή εντοπισμό του σημείου που δέχτηκε το απτικό ερέθισμα) 4. σωματίδια Golgi  ΑΙΣΘΗΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Για το ΘΕΡΜΟ/ ΨΥΧΡΟ Για τον ΠΟΝΟ

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-9- Η ΑΦΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΕΙ…. Η ΑΦΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΕΙ ΓΙΑ: Ποιότητα Σχήμα Βάρος Στερεότητα Θερμοκρασία των σωμάτων

ΑΦΗ: Πολυδιάστατη ή Μονοδιάστατη Πραγματικότητα; 1/2 Ενεργητική Ενεργητικός ερεθισμός νευρικών απολήξεων Κινήσεις ερευνητικές ΑΠΤΙΚΗ ΑΦΗ (μηνύματα από μύες, σύνδεσμους, τένοντες) Παθητική Παθητικός ερεθισμός νευρικών απολήξεων Κινήσεις μη ερευνητικές ΥΠΟΔΟΡΕΙΑ ΑΦΗ (μηνύματα από υποδόρειους κυρίως υποδοχείς)

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-11- ΑΠΤΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ: ΕΝΑ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Αφή (Παθητική ή Ενεργητική) Κίνηση Στάση σώματος Γλωσσική Ανάπτυξη Πρότερη Γνώση Περιβαλλοντικές συνθήκες

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-12- ΑΦΗ: Πολυδιάστατη ή Μονοδιάστατη Πραγματικότητα; 2/2 Ενεργητική Ενεργητικός ερεθισμός νευρικών απολήξεων Κινήσεις ερευνητικές ΑΠΤΙΚΗ ΑΦΗ (μηνύματα από μύες, σύνδεσμους, τένοντες) Παθητική Παθητικός ερεθισμός νευρικών απολήξεων Κινήσεις μη ερευνητικές ΥΠΟΔΟΡΕΙΑ ΑΦΗ (μηνύματα από υποδόρειους κυρίως υποδοχείς)

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-13- ΚΙΝΗΣΗ: Πράξη σε δυο επίπεδα Μικρο-επίπεδο (μύες, σύνδεσμοι, τένοντες, υποθάλαμος, δέρμα, στρώματα) Μακρο-επίπεδο (δάχτυλα, καρπός, βραχίονας, ώμος, κορμός)

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-14- ΣΤΑΣΗ ΣΩΜΑΤΟΣ: Παράγοντας Ισορροπίας Συστήματα ισορροπίας (σκελετικοί σύνδεσμοι) ΣΤΑΣΕΙΣ  ΚΙΝΗΣΗ ΚΙΝΗΣΗ  ΣΤΑΣΕΙΣ Κινητικότητα - Προσανατολισμός

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-15- ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ Η ικανότητα του κινείσθαι χωρις κίνδυνο Ανάπτυξη της κίνησης ολων των μελών του σώματος Χωρογνωσία Σωματογνωσία Ικανότητες Ανεξαρτησίας

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-16- ΑΠΤΙΚΗ ΛΟΓΙΚΗ ΕΝΑΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟΣ ΤΥΠΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΣΜΟΥ Απτική Λογική Απτική Μνήμη Απτικές Εμπειρίες ΚΥΡΙΑΡΧΑ Προσανατολισμός(1) Απτικό Ερέθισμα (2) Κοινωνικο/πολιτικά στοιχεία (3) Πολιτισμικά στοιχεία (4) Απτική Λογική

Τέλος Ενότητας

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-18- Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-19- Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Ενότητα 6: Αίσθηση αφής – απτική αντίληψη-20- Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων Το Έργο αυτό κάνει χρήση των ακόλουθων έργων: Εικόνες/Σχήματα/Διαγράμματα/Φωτογραφίες