ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ Φοιτητές Γεώργιος Συμεωνίδης (7493) Νικόλας Πετεινάρης (7503) Επιβλέπουσα Καθηγήτρια Ξανθίππη Χαψά Καθηγήτρια εφαρμογών

Σκοπός της εργασίας Σκοπός της εργασίας είναι να παρουσιάσει με στοιχεία την πορεία του ελληνικού τουρισμού, πριν και μετά την οικονομική κρίση, πώς και πόσο επηρεάστηκε και ποία είναι τα κυριότερα μέτρα που πρέπει να προωθήσουμε, ώστε ο τουρισμός να έχει ακόμα καλύτερα αποτελέσματα.

ΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Ορισμός του τουρισμού: “Ως τουρισμός θα μπορούσε να οριστεί η μετακίνηση των ανθρώπων από έναν τόπο σε έναν άλλο και η ιστορική του πορεία είναι τέτοια, όσο και ο πολιτισμός του ανθρώπου’’. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) δίνει τον παρακάτω ορισμό: “Ο τουρισμός περιλαμβάνει τις δραστηριότητες των ανθρώπων που ταξιδεύουν και διαμένουν σε προορισμούς και περιοχές άλλες εκτός από αυτές που αποτελούν το συνηθισμένο περιβάλλον τους (π.χ. τον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους) και για χρονικό διάστημα που δεν ξεπερνά τον έναν χρόνο (χωρίς διακοπές), με σκοπό την αναψυχή, την ικανοποίηση των επαγγελματικών τους αναγκών κ.ά.

Εναλλακτικός τουρισμός Ορίζεται το σύνολο των ολοκληρωμένων τουριστικών υπηρεσιών, οι οποίες διακρίνονται από εξειδίκευση ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες και προτιμήσεις των πελατών τους Απευθύνονται σε ένα εξειδικευμένο κοινό Στηρίζονται σε οικολογικά ανεκτές και ήπιες δραστηριότητες Αναδεικνύουν χωρίς να καταστρέφουν τα φυσικά κάλλη μιας περιοχής Τα σημαντικότερα είδη εναλλακτικού τουρισμού που αναπτύσσονται στην Ελλάδα είναι τα παρακάτω: Αγροτουρισμός Θρησκευτικός τουρισμός Συνεδριακός τουρισμός Θαλάσσιος τουρισμός Χειμερινός τουρισμός Τουρισμός υγείας

Χαρακτηριστικά του ελληνικού τουρισμού Κατανομή εσόδων από τον τουρισμό, εκτίμηση 2014 δις Ευρώ Ο τουρισμός στην Ελλάδα από τον τρόπο οργάνωσης και διακίνησης χαρακτηρίζεται ως μαζικός, οργανωμένος, παραθεριστικός τουρισμός. To image της χώρας που έχει διαμορφωθεί στις ξένες αγορές ταυτίζεται με το περίφημο σλόγκαν των τεσσάρων S (Sun, Sand, Sea, Sex) Οι στόχοι του ελληνικού τουρισμού: Η διαφοροποίηση και αναβάθμιση της τουριστικής προσφοράς και ζήτησης. Η αύξηση του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος του ελληνικού τουριστικού προϊόντος

Οι άμεσες επιπτώσεις σε μια οικονομία από την τουριστική κίνηση είναι: Μορφές επίδρασης από την ανάπτυξη του τουρισμού στην οικονομία Η τουριστική δραστηριότητα επηρεάζει τις διεθνείς συναλλαγές, ως σημαντικός παράγοντας συναλλαγματικών εισροών και εκροών (ισοζύγιο πληρωμών). Η τουριστική δραστηριότητα αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό τμήμα σημαντικής κατανάλωσης. Ο τουρισμός είναι δημιουργός μιας πληθώρας άμεσων και έμμεσων παραγωγικών δραστηριοτήτων. Η τουριστική δραστηριότητα είναι δημιουργός θέσεων εργασίας.

Οι κυριότεροι κλάδοι που (έμμεσα) επωφελούνται από τον τουρισμό είναι: Έμμεση επίδραση του τουρισμού στους εγχώριους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, 2012 Το Εμπόριο ο κλάδος της διαχείρισης ακίνητης περιουσίας Οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες (δηλαδή τράπεζες και ασφαλιστικές υπηρεσίες όπου η έμμεση επίδραση ξεπερνά τα 570 εκατ. ευρώ) Θετικά επηρεάζεται επίσης η επιχειρηματική δραστηριότητα στις Κατασκευές και τις Τηλεπικοινωνίες

Πλεονεκτήματα ελληνικού τουρισμού Μειονεκτήματα Πλεονεκτήματα ελληνικού τουρισμού Προβλήματα συγκοινωνιών και χώρων υποδοχής των τουριστών, όπως αεροδρόμια, λιμάνια κτλ. Αποτελούμε ακριβό τουριστικό προορισμό σε σχέση με άλλες ανταγωνιστικές χώρες. Οι Επιχειρήσεις προσπαθούν αποκομίσουν τα κέρδη ενός έτους μέσα σε δύο μήνες. Ο Ελληνικός τουρισμός είναι εξωστρεφής, διότι απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στη διεθνή πελατεία. Υπάρχει έντονη εποχικότητα η οποία επηρεάζει το κόστος και την ποιότητα του προϊόντος Η μάζα των τουριστών επισκέπτεται συγκεκριμένες περιοχές όπως την Κρήτη, την Αττική, τα νησιά του αιγαίου και του Ιονίου πελάγους. Η προώθηση της χώρας είναι ανεπαρκής ή χρονικά καθυστερημένη. Έλλειψης μιας ρεαλιστικής πολιτικής για την τουριστική ανάπτυξη. Το φυσικό περιβάλλον της χώρας μας, με την πλούσια ελληνική φύση και την ομορφιά των ελληνικών τοπίων μας. Οι καλές κλιματολογικές συνθήκες και το μεσογειακό κλίμα κατάλληλο για διακοπές. Ο μεγάλος αριθμός νησιών που έχουμε με την απίστευτη μορφολογία του εδάφους και της νησιώτικης συγκρότησης, με τις αμέτρητες παραλίες ιδανικές για να απολαύσει κάποιος τον ήλιο και τη θάλασσα Τα εκατοντάδες μνημεία του πολιτισμού μας η Ελλάδα τείνει να χαρακτηριστεί ως μουσείο της ιστορίας του πολιτισμού, διότι εδώ βρίσκει κάνεις μνημεία από όλες τις ιστορικές περιόδους. Επίσης, η πνευματική καλλιέργεια και το ανεπτυγμένο αίσθημα φιλοξενίας των Ελλήνων επιδρούν θετικά στην τουριστική εικόνα της χώρας.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ 2008 Η αλματώδης αυτή ανάπτυξη (ιδιαίτερα μετά το 1960) οφείλεται στην επίδραση τεσσάρων βασικών παραγόντων: Την εντυπωσιακή ανάπτυξη και οργάνωση των tour operators (διοχέτευση στο τουριστικό κοινό προσιτών από άποψη κόστους πακέτων). Την επέκταση των θεσμών του κοινωνικού κράτους στις ανεπτυγμένες χώρες (κατοχύρωση του δικαιώματος ετήσιας άδειας, σχεδιασμός και υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικού τουρισμού κλπ.) Την επικράτηση του ταξιδιού διακοπών ως κοινωνικού προτύπου που υποδεικνύει κοινωνική άνοδο. Της άποψης των οικονομολόγων των διεθνών οργανισμών ότι ο τουρισμός είναι ένας κλάδος που μπορεί να συμβάλλει θετικά στην οικονομική ανάπτυξη των υποανάπτυκτων χωρών αλλά και όσων αναπτυσσόμενων ή αναπτυγμένων χωρών έχουν τους ανάλογους τουριστικούς πόρους.

Η διαχρονική εξέλιξη του τουρισμού στην Ελλάδα Από τα μέσα της δεκαετίας του ‘60 ο τουρισμός εξελίσσεται σε έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της ελληνικής οικονομίας και σε κύρια πηγή ανάπτυξης. Ξεκινώντας με περίπου 1,6 εκατομμύριο αφίξεις το 1970, σχεδόν τέσσερις δεκαετίες αργότερα περισσότερα από 14 εκατομμύρια αλλοδαποί (χωρίς να υπολογίζονται οι είσοδοι από Αλβανία) περνούν ετησίως τα σύνορα της χώρας μας κυρίως για τουρισμό.

Αφίξεις αλλοδαπών τουριστών στην Ελλάδα διαχρονικά (Εκ.)

Μερίδιο αγοράς Ελλάδας έναντι των συνολικών αφίξεων αλλοδαπών τουριστών στην Ευρώπη Έτος Αφίξεις Ελλάδα Αφίξεις Ευρώπη Μερίδιο Ελλάδας στην Ευρώπη 2000 12.378.282 385.100.000 3,2% 2001 13.019.202 388.000.000 3,4% 2002 12.556.494 397.000.000 2003 12.468.411 399.000.000 3.1% 2004 11.735.556 424.400.000 2.8% 2005 14.388.182 448.900.000 3.3% 2006 15.226.241 461.600.000 2007 16.165.265 482.900.000

Συμμετοχή τουρισμού σε ΑΕΠ και απασχόληση

Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ Είναι γεγονός ότι ο τουρισμός είναι ευάλωτος στις αναταράξεις της διεθνούς πολιτικής σκηνής όπως επαληθεύτηκε στις αρχές τις δεκαετίας του 2001 με τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου αλλά και στις διακυμάνσεις της διεθνούς οικονομίας, όπως φάνηκε με την πρόσφατη οικονομική κρίση του 2008. Η παθογένεια του ελληνικού τουρισμού: Η συρρίκνωση της τουριστικής περιόδου Η μείωση της διαπραγματευτικής μας ικανότητας – που εκδηλώνεται με φαινόμενα όπως οι στάσιμες ή μειούμενες τιμές Η αυξανόμενη τάση για συμβόλαια «all inclusive» Η σταθερή υποβάθμιση του οικονομικού και κοινωνικού προφίλ του μέσου τουρίστα.

Οικονομική κρίση και ελληνικός τουρισμός 2008-2009 Το 2008 σηματοδοτεί την πρώτη οικονομική κρίση της παγκοσμιοποίησης, καθώς οι μεγάλες οικονομίες του κόσμου εισέρχονται σε μια ύφεση που μπορεί να είναι βαθιά και μακροχρόνια, καταναλωτές και επιχειρήσεις περιορίζουν τις δαπάνες τους με ταχύτατους ρυθμούς. Κατανομή ταξιδιωτικών εισπράξεων ανά χώρα προέλευσης 2009

Διεθνείς τουριστικές αφίξεις σε Ελλάδα και ανταγωνιστές Χώρες Αφίξεις (Εκατ.) Μεταβολή 2009/2008 Ελλάδα 15 -6,4% Κροατία 9 -0,9% Τουρκία 26 -2% Κύπρος 2 -10,9% Ισπανία 52 -8,7%

Ο ελληνικός τουρισμός το 2010 Η πολιτική αστάθεια που επικρατούσε στην Ελλάδα οι ταραχές εκείνης της χρονιάς, η δεινή οικονομική κατάσταση στη χώρα κλπ, έκαναν την κατάσταση ποιο δύσκολή. Όλα αυτά συντέλεσαν στην μείωση των κρατήσεων από της παραδοσιακά Ευρωπαϊκές χώρες που έστελνα τουρίστες στην Ελλάδα. Η μεγαλύτερη μείωση στης αφίξεις από της παραδοσιακά Ευρωπαϊκές χώρες είναι αυτή από την Γερμανία που είχαμε μια μείωση της τάξης του 14% και της Μεγάλης Βρετανίας του 15% .   Σύνολα Μεταβολές 2009/2008 Μεταβολές 2010/2009 Μεταβολές 2011/2010 Αφίξεις 14.914.534 -6,4% 15.007.490 0.6% 16.427.247 9.5% Εισπράξεις 10.400,20 δις Ευρώ -10,6% 9.611,3 δις Ευρώ -7,6% 10.504,7 δις Ευρώ 9.3% Kατά κεφαλή δαπάνη 697 Ευρώ -4,5% 640 Ευρώ -8,2% 639 Ευρώ -0,2%

Ελλάδα και ανταγωνιστές 2010

Η ανάκαμψη του 2011 Τουριστική κίνηση 2012 Το ποσοστό συμμετοχής του τομέα στο ΑΕΠ ανήλθε σε 16,5% Η απασχόληση αγγίζει το 18,4%. Η Ελλάδα βρίσκεται στη 17η θέση στην παγκόσμια κατάταξη σε ό,τι αφορά τις αφίξεις. Με βάση τις εισπράξεις η χώρα κατέχει τη 19η θέση. Η πολιτική αστάθεια στην Ελλάδα το 2012 και το νέο κύμα βίας που ξέσπασε μετά την υπογραφή του νέου μνημονίου, κράτησαν τους τουρίστες μακριά από την Ελλάδα. H τουριστική κίνηση ήταν μειωμένη κατά 5,5% σε σχέση με το 2011. Την Ελλάδα επισκέφτηκαν 15.517.622 άτομα, 909.625 άτομα λιγότερα σε σύγκριση με το 2011

Τουριστικές Αφίξεις 2011-2012 (εκατ.) Τουριστικές αφίξεις σε Ελλάδα και Ανταγωνιστές (σε εκατ.), 2011-2012

Συγκριτική παρουσίαση μεταβολής των διεθνών αφίξεων 2012/11 και 2013/12

Ταξιδιωτικές εισπράξεις στην Ελλάδα κατά λόγο ταξιδιού, 2010/2013 Ταξιδιωτική δαπάνη μη κατοίκων στην Ελλάδα Έτος Δαπάνη ανά ταξίδι (Ευρώ) Δαπάνη ανά διανυκτέρευση Μέση διάρκεια παραμονής 2008 730,0 76,3 9,6 2009 697,3 73,5 9,5 2010 640,4 68,6 9,3 2011 639,5 69,6 9,2 2012 646,0 71,1 9,1 2013 653,3 73,1 8,9

Οι προβλέψεις για το 2015 Οι πρώτες εκτιμήσεις του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων για το 2015 κινούνται με θετικό πρόσημο, θέτοντας ως στόχο τα 25 εκατ. διεθνών αφίξεων (εκ των οποίων τα 2,5 εκατ. αφίξεις κρουαζιέρας) και τα άνω των 14 δισ. ευρώ άμεσα έσοδα. Σημειώνεται ότι το 2014 έκλεισε με τις αφίξεις να ανέρχονται στα 24,5 εκατ., από τις οποίες τα 2,5 εκατ. αφορούσαν την κρουαζιέρα, ενώ οι ταξιδιωτικές εισπράξεις ανήλθαν στα 13,44 δισ. ευρώ. Οι εκτιμήσεις του ΣΕΤΕ συνυπολογίζουν τα πρώτα στοιχεία για τον προγραμματισμό των αεροπορικών θέσεων, οι οποίες για το 2015 εμφανίζονται στο σύνολό τους αυξημένες κατά 1 εκατ. σε σχέση με το 2014.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Βασικά συμπεράσματα:   ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Βασικά συμπεράσματα: Η Ελλάδα είναι μία από τις κύριες αγορές για τον τουρισμό, ιδιαίτερα κατά τη θερινή περίοδο, όταν ο καιρός το επιτρέπει για τη μεγιστοποίηση της ικανοποίησης των πελατών. Ταυτόχρονα, ζούμε σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από μια πολύ σοβαρή οικονομική κρίση που ξεκίνησε στις ΗΠΑ το 2007 και οι προσπάθειες που καταβάλλονται σε εθνικό και διεθνές επίπεδο για να ξεπεραστεί αυτή η κρίση είναι συνεχείς. Ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η φιλοξενία και η τουριστική βιομηχανία γνώρισε μια σημαντική κάμψη στις πωλήσεις και την κερδοφορία, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του 2009

Αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα Το σχέδιο ανάπτυξης που παρουσιάστηκε στηρίζεται σε 4 βασικές κατευθύνσεις: Την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας με τη μεγαλύτερη δυνατή διευκόλυνση των επενδύσεων Την ανάπτυξη ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου για τον τουρισμό και τις ειδικές μορφές του Τη διασφάλιση της ποιότητας στις υποδομές και τις υπηρεσίες του τουρισμού Την επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό του.