Διαχείριση Υδατικών Πόρων Διαχείριση ξηρασιών – Η έμμονη ξηρασία των ετών ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Δ.Π.Μ.Σ. ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Μπέρτσιου Μαρίτα Περδικάκη Μάρθα ΜΑΪΟΣ 2015

Ξηρασία 1/2  Τι ονομάζουμε ξηρασία  Φυσικό φαινόμενο; Η εκδήλωση της ξηρασίας εξαρτάται από την αλληλεπίδραση ενός φυσικού φαινοµένου (λιγότερη βροχή από την αναµενόµενη και κατά συνέπεια µικρότερη παρουσία νερού) µε τη λειτουργία των υδατικών συστηµάτων από τον άνθρωπο, ώστε να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις σε νερό (Μαµάσης και Κουτσογιάννης, 2007).

Ξηρασία 2/2  Ξηρότητα, λειψυδρία  Διαφορές άλλες φυσικές καταστροφές πλήττει πολύ περισσότερους ανθρώπους οι κοινωνικές επιδράσεις είναι λιγότερο ορατές και εντείνονται σε πολύ μεγαλύτερες γεωγραφικές περιοχές εξελίσσεται σιωπηλά και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ή αρχή και το τέλος του, όπως και η εκτίμηση του μεγέθους του (ένταση, χρονική διάρκεια, γεωγραφική έκταση, καταστροφικότητα)

Συγκριτικός πίνακας φυσικών καταστροφών Πηγή: Frampton, Chaffey, Hardwick, McNaught, 1996

Κατηγορίες ξηρασίας  μετεωρολογική-κλιματική  γεωργική  υδρολογική  κοινωνικοοικονομική Οι διάφορες µορφές ξηρασίας δεν κάνουν πάντοτε ξεχωριστή την εµφάνισή τους, αντίθετα µπορεί να συνδυάζονται ή να διαδέχονται η µία την άλλη.

Δείκτες ξηρασίας Ο Παγκόσμιος μετεωρολογικός οργανισμός (World Meteorological Organization) ορίζει ένα δείκτη ξηρασίας ως "ένα δείκτη ο οποίος σχετίζεται με κάποιες από τις σωρευτικές συνέπειες μιας παρατεταμένης και ανώμαλης ανεπάρκειας υγρασίας» (Παγκόσμιος Οργανισμός Μετεωρολογίας 1992). αριθμητικοί δείκτες μέτρησης της ξηρασίας δηλαδή του βαθμού ξηρότητας του κλίματος σε μια δεδομένη θέση χρησιμοποιούν δεδομένα από τη βροχόπτωση, χιονόπτωση, απορροή, αποθέματα νερού στο έδαφος και άλλους δείκτες προσφοράς νερού είναι συνήθως ένας μοναδικός αριθμός συνεισφέρουν στη μελέτη επεισοδίων ξηρασίας και στη πιθανότητα επανεμφάνισης αυτών

Διαχείριση ξηρασίας  αύξηση διαθέσιμου νερού (τεχνικά έργα)  μείωση υδατικών αναγκών (ενημερωτική εκστρατεία, αύξηση τιμών)  βελτιστη λειτουργία υδατικών συστημάτων (μαθηματική προσομοίωση υδατικού συστήματος)  διαχείριση κινδύνου εκδήλωσης ξηρασίας

Φράγμα Μαραθώνα Πηγή: www. eydap.gr

Ενωτικό Υδραγωγείο Μόρνου - Υλίκης Πηγή: www. eydap.gr

Επίδραση τιμής νερού στην κατανάλωση της πόλης των Αθηνών Πηγή: Κουτσογιάννης κ.α., 2003

Περιστατικά ξηρασιών στην Ελλάδα Πηγή: Ιακωβίδου, 2010

Η έμμονη ξηρασία της περιόδου

Ιστορική αναδρομή στην ύδρευση της Αθήνας 2 ος αι. μ.Χ. Αδριάνειο Υδραγωγείο 1931 Φράγμα Μαραθώνα (ΖΗΤΗΣΗ: 12 hm 3 ) 1958 Υδραγωγείο Υλίκης (ΖΗΤΗΣΗ 71hm 3 ) 1981 Ταμιευτήρας Μόρνου(ΖΗΤΗΣΗ: 282hm 3 ) 1987 Μείωση εισροής στους ταμιευτήρες 1989 Μεγαλύτερη ετήσια κατανάλωση: 376 hm Γεωτρήσεις Β. Κηφισού (Βασιλικά- Παρόριο Βοιωτίας) 1995 Εκτροπή Ευήνου

Πηγή: Μαμάσης, 2011

Η ξηρασία της περιόδου Μετά τη λειτουργία του Μόρνου, η Αθήνα είχε για πρώτη φορά αφθονία νερού. Το 1987 άρχισαν να παρατηρούνται μειωμένες εισροές στους ταμιευτήρες του Μόρνου και της Υλίκης Το έτος 1989 ξεκίνησε ένα έντονο φαινόμενο υδρολογικής ξηρασίας που κράτησε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990 Σε αυτή τη περίοδο, παρατηρήθηκαν μειωμένες τιμές απορροής, στη λεκάνη του Μόρνου και του Βοιωτικού Κηφισού (σε επίπεδα κάτω από το μέσο όρο των καταγεγραμμένων απορροών) Η υδροδότηση της Αθήνας τέθηκε σε κατάσταση κινδύνου με αποτέλεσμα την ανάγκη ενός διαχειριστικού σχεδίου και τη περεταίρω ανάπτυξη του υδροδοτικού δικτύου της ΕΥΔΑΠ.

Ποσοτικοποίηση της Ξηρασίας- ΔΕΙΚΤΗΣ SPI Εφαρμόζεται για τη μελέτη της μετεωρολογικής ξηρασίας Υπολογίζεται από δεδομένα βροχόπτωσης σε μία περιοχή Ποσοτικοποιεί τη διαθεσιμότητα της βροχόπτωσης για διάφορες χρονικές κλίμακες

Διακύμανση του δείκτη SPI Πηγή: Βροχίδου, 2009

Κατανομή Δείκτη SPI Διακύμανση δείκτη SPI από 0 έως 1,2 Συνθήκες ελαφρώς έως μέτρια υγρές Πηγή: Δασκαλάκης, 2012

Κατανομή Δείκτη SPI 1989 Διακύμανση δείκτη SPI από -2 έως 0,8 Συνθήκες υπερβολικά ξηρές έως ελαφρώς υγρές Πηγή: Δασκαλάκης, 2012

Διακύμανση βροχόπτωσης 1989 Πηγή: Δασκαλάκης, 2012

Κατανομή Δείκτη SPI Διακύμανση δείκτη SPI από -0,8 έως 1,2 Συνθήκες ελαφρώς ξηρές έως μέτρια υγρές Πηγή: Δασκαλάκης, 2012

Διακύμανση αποθεμάτων ταμιευτήρων Πηγή: ΕΥΔΑΠ

Μέγιστα-Ελάχιστα αποθέματα ταμιευτήρων Πηγή: ΕΥΔΑΠ

Βιβλιογραφία Βροχίδου Α.Ε., 2009: Χωροχρονική ανάλυση ξηρασίας στη νήσο Κρήτη, Μεταπτυχιακή Διατριβή, ΜΔΕ Περιβαλλοντική και Υγειονομική Μηχανική, Πολυτεχνείο Κρήτης Δασκαλάκης Σ., Σιγαλός Γ., Λουκαίδη Β., Οικονόμου Κ., Κατσιαμπάνη Κ., Μαυράκης Α., Φωτόπουλος Ν., Χωρική κατανομή των επεισοδίων ξηρασίας στον Ελλαδικό χώρο με χρήση του δείκτη SPI, 7 ο Πανελλήνιο Συνέδριο HellasGIs, Αθήνα Μαμάσης Ν. και Κουτσογιάννης Δ. Ξηρασία: Φυσικές, κοινωνικές και τεχνολογικές πτυχές- Το παράδειγμα της Αθήνας, ΕΜΠ Καραμπουνιώτης Κ., Επισκόπηση δεικτών ξηρασίας, Εφαρμογή του δείκτη Palmer στον Ελληνικό χώρο, Δ.Π.Μ.Σ. «Επιστήμη και τεχνολογία Υδατικών Πόρων», ΕΜΠ, Αθήνα Παπαλέξης Δ., Πρόγνωση και αναγνώριση της υδρολογικής ξηρασίας και λειψυδρίας με τη χρήση στατιστικών δεικτών, Η περίπτωση του Ν. Λάρισας, Δ.Π.Μ.Σ. «Επιστήμη και τεχνολογία Υδατικών Πόρων», ΕΜΠ, Αθήνα

Βιβλιογραφία Ιακωβίδου Ε., Αναζήτηση συσχέτισης μεταξύ κλιματικών δεικτών μακράς κλίμακας και μετεωρολογικής ξηρασίας ατην Ελλάδα, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, ΕΜΠ

Ευχαριστούμε!